Oiemu Hadibaia Karana ese Anina Ia Havaraia, A?
TAMA sina, elda taudia, sivarai namona idia harorolaia taudia—idia ibounai be hadibaia taudia. Tama sina ese natudia idia hadibaia, elda taudia ese Keristani kongregesen taudia idia hadibaia, bona sivarai namona idia harorolaia taudia ese kamonai matamata taudia idia hadibaia. (Deuteronomi 6:6, 7; Mataio 28:19, 20; 1 Timoteo 4:13, 16) Dahaka oi karaia diba oiemu hadibaia karana ese anina ia havaraia totona? Dala ta be, oi ese Dirava ena Hereva lalonai hadibaia taudia namodia edia haheitalai bona edia hadibaia dalana oi tohotohoa. Esera be unai bamona hadibaia tauna ta.
Esera Ena Haheitalai amo Diba Ita Abia
Esera be Arona ena bese amo ia vara hahelaga tauna, bona lagani 2,500 bamona gunanai Babulonia dekenai ia noho. Lagani 468 B.C.E. lalonai, Ierusalema dekenai ia lao Iuda taudia edia huanai tomadiho goevana ia habadaia totona. (Esera 7:1, 6, 12, 13) Unai gaukara ena kahana ta be taunimanima dekenai Dirava ena taravatu do ia hadibaia. Esera be dahaka ia karaia ena hadibaia karana ese anina ia havaraia totona? Ia ese dala haida ia badinaia. Mani inai dala haida oi itaia Esera 7:10 (NW ) ai:
“Badina be Esera ese sibona [1] ena kudouna ia hegaegaelaia [2] Iehova ena taravatu amo sisiba do ia tahua bona [3] do ia badinaia bona [4] Israela dekenai taravatu bona kara maoromaoro do ia hadibaia.” Nega sisina lalonai unai dala haida do ita itaia bona idia amo dahaka ita dibaia do ita tahua.
“Esera ese Sibona Ena Kudouna Ia Hegaegaelaia”
Biru tauna ia do hadohado lasi neganai ia ese ena tano do ia makohia bona hegaegaelaia guna bamona, Esera be mai guriguri ida iena kudouna ia hegaegaelaia Dirava ena hereva ia abia totona. (Esera 10:1) Ena anina be, Iehova ena hadibaia hereva be ‘ena kudouna ese ia ura henia.’—Aonega Herevadia 2:2.
Unai hegeregerena, Baibel ia gwau King Iehosapata ese “mai [ena ] kudouna ibounai danu Lohiabada [ia] tahua noho.” (2 Sivarai 19:3) To, “edia kudouna idia hegaegaelaia lasi” Israela taudia ia gwauraia “laloa auka bona kamonai lasi taudia.” (Salamo 78:8; NW ) Iehova ese ‘hairai korikori lalona dekenai’ be ia itaia noho. (1 Petero 3:4) Momokani, “ia ese manau taudia dekenai, iena dala ia hadibaia noho.” (Salamo 25:9) Unai dainai, hari idia noho hadibaia taudia ese Esera ena haheitalai idia badinaia bona guriguri amo edia lalona idia hegaegaelaia guna be mai anina bada!
“Iehova Ena Taravatu amo Sisiba Do Ia Tahua”
Esera be hadibaia tauna namona ai ia lao totona, Dirava ena Hereva ia tahua. Bema oi be doketa dekenai oi lao, do oi kamonai namonamo bona iena hereva ibounai oi ura oi lalo-pararalaia namonamo, ani? Oibe, badina gorere ese emu tauanina ia hadikaia diba. Unai hegeregerena, Iehova ese iena Hereva, Baibel amo, bona “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” amo ita ia hamaoroa gaudia ita kamonai namonamo be namo. Ita kamonai namonamo be namo, badina iseda mauri dekenai iena sisiba be mai anina bada! (Mataio 4:4; 24:45-47) Oibe, doketa ia kerere diba, to “Lohiabada ena Taravatu be ia namo momokani.” (Salamo 19:7) Ita ese lalohadai ma ta do ita tahua lasi.
Baibel buka Sivarai (gunaguna Esera ese buka tamona sibona ia torea) ese idia hahedinaraia Esera be diba tahua tauna namona. Unai buka ia torea totona, toretore momo ia tahua.a Vanegai sibona Iuda taudia be Babulonia amo idia ginidae dainai, idia ura edia bese ena histori do idia diba. Edia tomadiho karadia, hesiai gaukara dubu lalonai, bona Levi taudia edia gaukara be idia diba lasi. Idia dekenai edia bese taudia edia lista be mai anina bada. Esera be unai gaudia ia laloa bada. Ela bona Mesia do ia mai, namona be Iuda taudia be bese ta mai ena tano, dubu, hahelaga oreana, bona gavana. Esera ese unai sivarai ia haboua dainai, lalo-tamona bona tomadiho momokani ia boio lasi.
Oiemu stadi karana be edena bamona bema Esera ena ida oi hahegeregerea? Baibel stadilaia namonamo karana ese oi do ia durua Baibel oi hadibaia namonamo totona.
Famili ida ‘Iehova Ena Taravatu amo Sisiba Tahua’
Iehova ena taravatu tahua karana be ta ta eda stadi negana sibona ai ita karaia gauna lasi. To nega namona ta be ruma bese stadi ita karaia negana.
Netherlands dekenai, Jan bona Julia ese edia natudia edia vara dinana amo idia dekenai idia duahiduahi badabada. Hari, Ivo ena mauri lagani be 15 bona Edo ena mauri lagani be 14. Pura ta ta lalonai nega ta ruma bese stadi idia karaia. Jan ia gwau: “Stadi lalonai gau momo do ai herevalaia be emai ura gauna badana lasi, to memero be ai herevalaia gauna idia lalo-pararalaia be gau badana.” Ia gwau: “Memero ese tahua gaukara momo idia karaia. Idia diba lasi herevadia bona Baibel ese ia gwauraia taudia—edena negai idia noho, idia be daidia, dahaka gaukara idia karaia, bona ma gau haida—idia tahua namonamo. Duahiduahi idia diba negana amo, idia ese Insight on the Scriptures, diksenari, bona ensaiklopidia idia gaukaralaia. Unai dainai emai ruma bese stadi ai moalelaia bada. Memero be nega momo ruma bese stadi totona idia naria bona idia hegaegae.” Unai ena namo ma ta be, sikuli ai gado haida dibaia karana dekenai edia sikuli turadia idia hanaia.
Netherlands dekenai headava tau bona hahine, John bona Tini, be edia natuna mero, Esli (hari iena mauri lagani be 24 bona kongregesen ma ta dekenai painia gaukara ia karaia noho), bona edia natuna kekeni, Linda (hari iena mauri lagani be 20 bona tadikaka namona ta ia adavaia) ida Baibel stadi idia karaia. To, henanadai bona haere sibona amo unai stadi idia karaia lasi, idia ese ruma bese stadi idia haidaua edia natudia edia mauri lagani bona do idia durua dalana hegeregerena. Dahaka dala idia gaukaralaia?
John ia gwau iena mero bona kekeni ese edia ura hegeregerena “Duahia Taudia Edia Henanadai” amo (Gima Kohorona amo) bona “The Bible’s Viewpoint” amo (Awake! amo) hereva ta idia abia hidi. Gabeai, idia hegaegaelaia gauna idia gwauraia, unai dala amo edia herevahereva idia moalelaia. Unai dala amo matamata taudia be stadi totona tahua karana bona herevahereva karana dekenai idia manada. Oiemu natudia ida ‘Lohiabada ena taravatu umui tahua,’ a? Unai ese oiemu hadibaia dalana do ia hanamoa sibona lasi, to danu oiemu natudia do ia durua hadibaia taudia namodia ai do idia lao totona.
“Do Ia Badinaia”
Esera ia dibaia gaudia ia badinaia. Hegeregere, Babulonia dekenai ia noho neganai, reana iena noho ia namo. To unai be herevana, gabu daudau ai iena bese taudia ia durua diba karana ia dibaia neganai, ia ese ena mauri namona Babulonia dekenai ia rakatania bona mai ena hekwarahi, hekwakwanai, bona dika ia davaria diba hanuana Ierusalema dekenai ia lao. Ia hedinarai, Esera ese Baibel ena diba sibona ia tahua lasi to ia hegaegae danu ia dibaia gaudia ia badinaia totona.—1 Timoteo 3:13.
Gabeai, Esera be Ierusalema dekenai ia noho neganai, ia hahedinaraia lou ia dibaia bona hadibaia gaudia be ia badinaia noho. Ia ese Israela tatau edia sivarai, dirava koikoi idia tomadiho henia hahinedia idia adavaia ena sivarai, ia kamonai neganai unai ia hahedinaraia. Baibel ese ita ia hadibaia ‘iena dabua bona iena kouti badana ia darea, iena kwarana bona iena aukina huina ia veria bona kokia, bona ia helai diho, iena laloa ia ore bona mai lalo-hisihisi danu unuseni ia helai ela bona adorahi.’ Danu ‘ia hemarai noho dainai Iehova dekenai iena vairana ia abia isi be hegeregere lasi.’—Esera 9:1-6.
Dirava ena Taravatu ia stadilaia karana ese ia durua bada! Esera ese taunimanima edia kamonai lasi karana ena dika ia lalo-pararalaia namonamo. Edia tano dekenai idia giroa lou Iuda taudia be momo lasi. Bema idau tano taudia idia adavaia, idia badinai idia noho dirava koikoi idia tomadiho henia besedia danu do idia tamona diba, bona tomadiho momokani be tanobada amo do ia boio diba!
Moale gauna be, Esera ena gari lasi bona ura bada karana ese Israela taudia ia ha-uraia edia kara idia hamaoromaoroa totona. Edia idau bese hahinedia idia negea. Hua toi lalonai unai ibounai idia hamaoromaoroa. Esera ese Dirava ena Taravatu ia badinaia dainai iena hadibaia karana ese anina ia havaraia.
Hari inai negai danu be unai bamona. Keristani tamana ta ia gwau: “Natudia ese oi hereva gauna idia karaia lasi, oi karaia gauna idia karaia!” Unai hakaua herevana be Keristani kongregesen lalonai ita badinaia diba. Elda taudia ese haheitalai namona idia hahedinaraia neganai, do idia itaia kongregesen be edia hadibaia herevadia hegeregerena do idia karaia.
“Israela Dekenai Taravatu Bona Kara Maoromaoro Do Ia Hadibaia”
Badina ma ta dainai Esera ena hadibaia dalana ese anina ia havaraia. Ia ese iena lalohadai ia hadibaia lasi, to Iehova ena “taravatu bona kara maoromaoro” ia hadibaia. Unai be iena hahelaga gaukara ena maduna. (Malaki 2:7) Kara maoromaoro danu ia hadibaia, bona ia hadibaia gaudia dekenai haheitalai danu ia hahedinaraia, badina ia ese dala namona ai bona toana ia laloa lasi dalana ai kara maorona ia badinaia, taravatu hegeregerena. Siahu taudia ese kara maoromaoro idia hahedinaraia neganai, ibounai idia gini goada bona anina namodia idia hedinarai. (Aonega Herevadia 29:4) Unai hegeregerena, Dirava ena Hereva idia diba namonamo Keristani elda taudia, tama sina, bona Basileia harorolaia taudia ese kongregesen lalonai, ruma bese lalonai, bona kamonai taudia dekenai Iehova ena taravatu bona kara maoromaoro idia hadibaia neganai, ibounai be lauma dalana ai do idia gini goada.
Esera ena hadibaia dalana oi tohotohoa namonamo neganai anina namona do oi davaria, ani? Unai dainai, ‘emu kudouna oi hegaegaelaia, Iehova ena taravatu amo sisiba do oi tahua, do oi badinaia, bona Iehova ena taravatu bona kara maoromaoro do oi hadibaia.’—Esera 7:10.
[Footnote]
a Toretore 20 edia lista ta oi davaria diba Insight on the Scriptures, volium 1, rau 444-5 ai, Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia bukana.
[Box/Picture on page 20]
DAHAKA ESE ESERA ENA HADIBAIA DALANA DEKENAI ANINA IA HAVARAIA?
1. Iena kudouna ia hegaegaelaia namonamo
2. Iehova ena Taravatu ia tahua
3. Ia dibaia gaudia ia badinaia amo haheitalai namona ia hahedinaraia
4. Baibel ena lalohadai ia hadibaia totona ia stadi namonamo