Անսացե՛ք մեր օրերի համար գրի առնված Աստծո մարգարեական խոսքին

«Հասկացիր, ով մարդի որդի, որ վերջի ժամանակի համար է տեսիլքը» (ԴԱՆԻԷԼ 8։17)։

1. Ինչու՞ է Եհովան ցանկանում, որ մարդկությունն իմանա մեր օրերի մասին։

ԵՀՈՎԱՆ չի թաքցնում ապագա իրադարձությունների մասին տեղեկությունները։ Նա գաղտնիքներ հայտնող Աստված է, և ցանկանում է, որ բոլորս իմանանք, որ ապրում ենք «վերջի ժամանակի» վերջին օրերում։ Որչա՜փ կարևոր լուր մեր օրերում ապրող վեց միլիարդ մարդկանց համար։

2. Ինչո՞ւ է մարդկանց անհանգստացնում ապագան։

² Զարմանո՞ւմ ենք արդյոք, որ մոտ է այս աշխարհի վախճանը։ Մարդը կարող է քայլել լուսնի վրա, մինչդեռ իր սեփական մոլորակի վրա շատ վայրերում «իրավունք չունի» առանց երկյուղի փողոց դուրս գալ։ Նա կարող է իր տունը լցնել տեխնիկայի նորագույն սարքավորումներով, սակայն ի վիճակի չէ կանգնեցնելու կործանվող ընտանիքների հոսքը։ Մարդկությունը ոտք է դրել ինֆորմացիայի դար, սակայն մարդիկ անկարող են խաղաղ ապրել միմյանց հետ։ Այս տխուր իրողությունը ցույց է տալիս, որ Գրությունները ճշմարիտ են. իրոք որ ապրում ենք վերջին ժամանակներում։

3. Ե՞րբ է առաջին անգամ արտասանվել «վերջի ժամանակ» արտահայտությունը։

³ «Վերջի ժամանակ»... այս արտահայտությունը առաջին անգամ արտասանել է Գաբրիել հրեշտակը մոտ 2 600 տարի առաջ։ Աստծո մարգարեն երկյուղածությամբ էր լսել Գաբրիելի այս խոսքերը. «Հասկացիր, ով մարդի որդի, որ վերջի ժամանակի համար է տեսիլքը» (Դանիէլ 8։17)։

Այժմ «վերջի ժամանակն» է

4. Աստվածաշնչի ո՞ր գրքում է խոսվում վերջին ժամանակի մասին։

⁴ «Վերջի ժամանակ» և «վերջի համար որոշված ժամանակ» (ՆԱ) արտահայտությունները «Դանիէլի» գրքում հանդիպում են վեց անգամ (Դանիէլ 8։17, 19; 11։35, 40; 12։4, 9)։ Դրանք վերաբերում են Պողոս առաքյալի կանխագուշակած «վերջին օրերին» (Բ Տիմոթէոս 3։1—5)։ Հիսուս Քրիստոսն այդ ժամանակի մասին էր ակնարկում, երբ ներկա կլիներ որպես գահ բարձրացած, երկնային Թագավոր (Մատթէոս 24։37—39)։

5, 6. Ովքե՞ր են «քննել» Գրությունները վերջին ժամանակների ընթացքում և ի՞նչ արդյունքով։

⁵ Դանիէլի 12։4–ում կարդում ենք հետևյալ խոսքերը. «Եւ դու, ով Դանիէլ փակիր այս խօսքերը եւ կնքիր գիրքը մինչեւ վերջի ժամանակը. շատերը պիտի քննեն, եւ գիտութիւնը պիտի շատանայ»։ Դանիելի գրքի մեծ մասը դարեր շարունակ «փակված» և «կնքված» էր մարդկանց համար։ Բայց ի՞նչ կարելի է ասել մեր օրերի մասին։

⁶ Այս վերջին ժամանակներում շատ հավատարիմ քրիստոնյաներ են «քննել» Աստծո Խոսքը՝ Աստվածաշունչը։ Արդյունքում՝ Եհովայի օրհնությամբ ճշմարիտ գիտությունը շատացել է երկրի վրա։ Օրինակ՝ այդ օրհնության շնորհիվ Եհովայի օծյալ վկաները օժտվել են այն հասկացողությամբ, որ Հիսուս Քրիստոսը դարձել է երկնային Թագավոր 1914 թվականին։ Ուշադիր հետևելով Պետրոս առաքյալի երկրորդ նամակի 1։19—21–ում արձանագրված խոսքերին՝ այդ օծյալներն ու նրանց հավատարիմ հավատակիցները ‘անսում են մարգարեական խոսքին’ և լիովին վստահ են, որ ապրում են վերջին ժամանակներում։

7. Ո՞ր հաղորդագրություններն են ցույց տալիս Դանիելի գրքի յուրօրինակ լինելը։

⁷ Դանիելի գիրքը շատ առումներով յուրօրինակ է։ Օրինակ՝ նրա էջերում կարդում ենք, թե ինչպես է թագավորը մահով սպառնում իր իմաստուններին, որոնք ի վիճակի չեղան մեկնաբանելու նրա երազը, և ինչը, սակայն, կարողացավ անել միայն Աստծո մարգարեն։ Ապա կարդում ենք, թե ինչպես երեք երիտասարդներ, հրաժարվելով երկրպագել հսկայական արձանին, նետվեցին շիկացած հնոցը, սակայն մնացին անվնաս։ Այս գրքի գլուխներից մեկում նկարագրվում է մի հանդիսավոր տոնախմբություն, որի ժամանակ հարյուրավոր մարդիկ սեփական աչքերով տեսնում են մի ձեռք, որը պալատի պատի վրա խորհրդավոր բառեր է գրում։ Այնուհետև չար դավադիրները տարեց մարգարեին նետում են առյուծների գուբը, սակայն նա այնտեղից դուրս է գալիս նույնիսկ առանց քերծվածքների։ Դանիելին տրված տեսիլքում չորս կենդանիներ են երևում, և մեկնաբանվում է դրանց մարգարեական նշանակությունը, որն էլ հենց վերջին ժամանակներն է մատնացույց անում։

8, 9. Ինչպե՞ս կարող է Դանիելի գիրքը մեզ համար օգտակար լինել հատկապես հիմա՝ վերջին ժամանակներում։

⁸ Ուստի, ակնհայտ է, որ Դանիելի գիրքը պարունակում է երկու տարբեր ուղղություններով զարգացող իրադարձություններ՝ ընթացիկ պատմական իրողություններ ու մարգարեություններ, և դրանցից յուրաքանչյուրն իր հերթին ամրապնդում է մեր հավատը։ Պատմությունը շարադրող հատվածները ցույց են տալիս, թե ինչպես է Եհովա Աստված օրհնում իրեն հավատարիմ մնացող անձանց։ Իսկ ինչ վերաբերում է մարգարեություններին, ապա դրանք ամրացնում են մեր հավատը՝ ցույց տալով, որ Եհովան դարեր, նույնիսկ հազարամյակներ առաջ արդեն գիտի, թե ինչպես պետք է զարգանան պատմական դեպքերը։

⁹ Դանիելի արձանագրած մարգարեությունները մեր ուշադրությունն ուղղում են դեպի Աստծո Թագավորությունը։ Երբ ականատես ենք դառնում այդ մարգարեությունների կատարմանը, ամրանում է ոչ միայն մեր հավատը, այլև մեր վստահությունն այն բանում, որ իրո՛ք ապրում ենք վերջին ժամանակներում։ Այնուամենայնիվ, քննադատներից ոմանք համառորեն պնդում են, թե Դանիելի անունը կրող գրքում արձանագրված մարգարեությունները իրականում գրի են առնվել տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո միայն։ Եթե այդ պնդումները ճիշտ են, ապա լուրջ կասկածանքի տակ է դրվում վերջին ժամանակների մասին Դանիելի կանխագուշակածը։ Գրքում արձանագրված պատմությունները կասկածի են ենթարկվում նաև սկեպտիկների կողմից։ Եկեք միասին քննենք այդ հարցերը։

Հետազոտության ներքո

10. Ի՞նչ մեղադրանք է ներկայացվում «Դանիէլ» գրքին։

¹⁰ Պատկերացրեք, որ գտնվում եք դատարանում, որտեղ ինչ–որ գործ է լսվում։ Դատախազը ամբաստանյալին մեղադրում է խաբեության մեջ։ Նույնն է պարագան և «Դանիէլ» գրքի հետ կապված։ Գիրքը ներկայանում է որպես մ.թ.ա. VII—VI դարերում ապրած եբրայեցի մարգարեի մի վավերական աշխատություն, սակայն քննադատները հայտարարում են, որ այն կեղծված է։ Դե ինչ, եկեք նախ տեսնենք, թե գրքի պատմությունները համընկնո՞ւմ են արդյոք պատմական փաստերին։

11, 12. Ինչպե՞ս ավարտվեց Բաղդասարի իրական անձնավորություն լինելու վերաբերյալ վիճաբանությունը։

¹¹ Նկատի առնենք մի հարց, որը կարելի է անվանել «կորած» միապետի գործ։ Դանիէլ 5–րդ գլխում կարդում ենք, որ նախքան մ.թ.ա. 539–ին Բաբելոնի անկումը, այնտեղ իշխում էր Բաղդասար թագավորը։ Քննադատները վիճարկում էին այդ տեղեկության շուրջը, քանի որ Բաղդասարի անունը Աստվածաշնչից դուրս ուրիշ ոչ մի աղբյուր չէր հիշատակում։ Դրա փոխարեն՝ հին պատմիչները որպես Բաբելոնի վերջին թագավոր մատնացույց էին անում Նաբոնիտոսին։

¹² Սակայն 1854–ին հին Բաբելոնի Ուր քաղաքի (ներկայումս Իրաքի տարածքը) պեղումների ժամանակ կավե գլանակներ հայտնաբերվեցին։ Այս սեպագիր փաստաթղթերում այլ տեղեկությունների կողքին արձանագրված էր նաև Նաբոնիտոս թագավորի աղոթքը, որտեղ հիշատակվում էր նաև իր «ավագ որդի Բաղդասարի» անունը։ Նույնիսկ քննադատները ստիպված եղան ընդունելու, որ դա Դանիելի գրքի Բաղդասարն էր։ Ուստի, կորած միապետն իրականում ոչ թե կորած էր, այլ, պարզապես, դեռևս հայտնի չէր կողմնակի աղբյուրներից։ Նման ապացույցը փաստում է, որ Դանիելի գրություններն իսկապես վավերական են և Աստծո Խոսքի մասն են կազմում և որ ճիշտ հիմա՝ այս վերջին ժամանակներում արժանի են մեր խորին ուշադրությանը։

13, 14. Ո՞վ էր Նաբուգոդոնոսորը, և հատկապես ո՞ր կեղծ աստծուն էր նա երկրպագում։

¹³ Դանիելի գրքի պատմությանը ներդաշնակորեն հյուսվում են աշխարհակալ ուժերի երթի և դրանց տիրակալներից ոմանց գործողությունների մասին մարգարեությունները։ Այդ տիրակալներից մեկին կարելի է կոչել ռազմիկ և տերության հիմնադիր։ Վերջինս Բաբելոնի թագաժառանգն էր, որի զորքը Քարքամիսի մոտ ջախջախեց Եգիպտոսի Նեքավով փարավոնի զորքերին։ Սակայն անսպասելի ստացված լուրը ստիպեց Բաբելոնի արքայազնին կռվի վերջնական գործողությունների ղեկավարումը թողնել իր զորավարներին։ Հոր՝ Նաբոպալասարի մահվան լուրը ստանալուց հետո երիտասարդ Նաբուգոդոնոսորը վերադարձավ Բաբելոն և մ.թ.ա. 624–ին գահ բարձրացավ։ Իր արքայության քառասուներեք տարիների ընթացքում նա ընդարձակեց իր տերության սահմանները՝ գրավելով մի ժամանակ Ասորեստանի կողմից նվաճված հողերը, դրանց միացնելով նաև Ասորիքն ու Պաղեստինը՝ ընդհուպ մինչև Եգիպտոսի սահմանը։

¹⁴ Նաբուգոդոնոսորը գլխավորապես երկրպագում էր Մարդուկին՝ Բաբելոնի գլխավոր աստծուն և իր բոլոր հաղթանակների համար պատիվը նրան էր տալիս։ Բաբելոնում Նաբուգոդոնոսորը Մարդուկի ու բաբելոնյան այլ աստվածների համար տաճարներ էր կառուցել ու դրանք զարդարել։ Եվ, բացառված չէ, որ 3–րդ գլխում նկարագրված ոսկե արձանը՝ կանգնեցված Դուրայի դաշտավայրում, ձոնվել էր հենց Մարդուկին (Դանիէլ 3։1, 2)։ Նաև ենթադրվում է, որ Նաբուգոդոնոսորը իր ռազմական բոլոր գործողությունների մեջ հիմնականում առաջնորդվում էր գուշակությամբ։

15, 16. Ի՞նչ գործեր կատարեց Նաբուգոդոնոսորը Բաբելոնի համար, և ի՞նչ տեղի ունեցավ, երբ նա պարծեցավ Բաբելոնի հզորությամբ։

¹⁵ Ավարտելով հոր սկսած Բաբելոնի կրկնակի պարիսպների շինարարությունը՝ Նաբուգոդոնոսորը իր մայրաքաղաքն առաջին հայացքից պարզապես աննվաճելի դարձրեց։ Ասում են, որ իր մարուհի թագուհուն հաճեցնելու համար, որը կարոտով էր հիշում հայրենի լեռներն ու անտառները, Նաբուգոդոնոսորը կառուցել տվեց Հին աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը՝ կախովի այգիները։ Նաբուգոդոնոսորի օրոք Բաբելոնը դարձավ այն ժամանակների ամենամեծ պարսպապատ քաղաքը։ Կարելի է պատկերացնել, թե որքա՜ն էր նա հպարտանում կեղծ երկրպագության այդ աթոռանիստ քաղաքով։

¹⁶ «Ահա այն մեծ Բաբելոնը»,— պարծեցել էր մի օր Նաբուգոդոնոսորը։ Սակայն համաձայն Դանիէլ 4։30—36 համարների՝ «խոսքը դեռ թագաւորի բերանումն էր», երբ խելացնորությունը հարվածեց նրան։ Յոթ տարի շարունակ նա անկարող եղավ կառավարելու երկիրը ու խոտով սնվեց, ինչպես որ կանխագուշակվել էր։ Միայն դրանից հետո թագավորությունը վերադարձվեց նրան։ Ձեզ հայտնի՞ է արդյոք այս դեպքերի մարգարեական նշանակությունը։ Կարո՞ղ եք բացատրել, թե դրա ավելի մեծ կատարումը ինչպես է մեզ բերում մինչև վերջին ժամանակները։

Մեկտեղ հավաքել մարգարեության բոլոր մանրամասները

17. Ինչպե՞ս կնկարագրեիք մարգարեական նշանակություն ունեցող երազը, որը տրվեց Նաբուգոդոնոսորին՝ որպես աշխարհակալ ուժ իր իշխանության երկրորդ տարում։

¹⁷ Եկեք այժմ ի մի բերենք Դանիելի գրքի մարգարեություններից որոշ մանրամասնություններ։ Որպես Աստվածաշնչի մարգարեության մեջ հիշատակված աշխարհակալ տերություն հանդես եկող պետության գլուխ Նաբուգոդոնոսորի թագավորության երկրորդ տարում (մ.թ.ա. 606, 605 թթ.) Աստված նրան սարսափազդու երազ տվեց։ Այդ երազի մասին արձանագրությունը կարող ենք կարդալ Դանիէլ 2–րդ գլխում, որտեղ նկարագրվում է, թե ինչպես թագավորը մի վիթխարի արձան է տեսնում՝ գլուխը ոսկուց, կուրծքն ու բազուկները՝ արծաթից, մեջքն ու ազդրերը՝ պղնձից, սրունքները՝ երկաթից, իսկ ոտքերի թաթերը՝ մի մասը՝ երկաթից, մյուսը՝ կավից։ Ի՞նչ էին, արդյոք, խորհրդանշում արձանի այդ տարբեր մասերը։

18. Ո՞վ էր ներկայացված արձանի ոսկե գլխով, արծաթե կրծքով ու բազուկներով և պղնձե մեջքով ու ազդրերով։

¹⁸ Մեկնաբանելով երազը՝ Աստծո մարգարեն Նաբուգոդոնոսորին հետևյալն ասաց. «Դու, ով թագաւոր.... դու ես նորա այն ոսկի գլուխը» (Դանիէլ 2։37, 38)։ Նաբուգոդոնոսորը Բաբելոնի տերության թագավորական տան գլուխն էր։ Բաբելոնյան կայսրությունն ընկավ արձանի արծաթե կրծքով և բազուկներով ներկայացված Մարա–Պարսկաստանի ձեռքով։ Հաջորդը Հունաստանի կայսրությունն էր՝ արձանի պղնձե մեջքով և ազդրերով խորհրդանշված։ Ինչպե՞ս առաջ եկավ այդ աշխարհակալ ուժը։

19, 20. Ո՞վ էր Ալեքսանդր Մեծը և նա ի՞նչ դեր խաղաց Հունաստանի աշխարհակալ ուժ դառնալու հարցում։

¹⁹ Դանիելի այս մարգարեության կատարման մեջ նշանակալից դեր է խաղացել մ.թ.ա. չորրորդ դարում ապրած մի երիտասարդ։ Մ.թ.ա. 356–ին ծնված այդ երիտասարդը հետագայում հայտնի դարձավ Ալեքսանդր Մեծ անունով։ Մ.թ.ա. 336–ին հոր՝ Փիլիպոս երկրորդ Մակեդոնացու սպանությունից հետո, քսանամյա Ալեքսանդրը Մակեդոնիայում գահ է բարձրանում։

²⁰ Մ.թ.ա. 334–ի մայիսի սկզբներին Ալեքսանդրը նվաճողական մի արշավանք սկսեց։ Չնայած նրա զորաբանակը փոքր էր, սակայն լավ էր մարզված, ուներ 30 000 հետևակ ու 5 000 հեծելազոր։ Փոքր Ասիայի (ժամանակակից Թուրքիայի) հյուսիս–արևմուտքում գտնվող Գրանիկոս գետի մոտ մ.թ.ա. 334–ին Ալեքսանդրը առաջին անգամ պարտության մատնեց պարսիկներին։ Մ.թ.ա. 326–ին այս անհաղթ նվաճողը այն աստիճանի էր ճնշել պարսից զորքը, որ հասել էր մինչև Ինդոս գետի արևելյան ափերը՝ ժամանակակից Պակիստանի տարածքը։ Ալեքսանդրը պարտություն կրեց իր «վերջին մարտի» ժամանակ՝ Բաբելոնում։ Մ.թ.ա. 323–ի հունիսի 13–ին՝ ծննդյան օրից երեսուներկու տարի և ութ ամիս հետո, նա հանձնվեց ամենադաժան թշնամուն՝ մահին (Ա Կորնթացիս 15։55)։ Բայց նրա բազում նվաճումները անհետևանք չմնացին. դրանց շնորհիվ Հունաստանը, ինչպես մարգարեացել էր Դանիելը, դարձավ հաջորդ աշխարհակալ ուժը։

21. Հռոմեական կայսրությունից բացի, ուրիշ էլ ի՞նչ աշխարհակալ ուժ էր պատկերված երազի արձանի երկաթյա սրունքներով։

²¹ Իսկ ի՞նչ էր ներկայացված արձանի երկաթյա սրունքներով։ Դա երկաթի պես ամուր Հռոմն էր, որը փշրեց ու խորտակեց Հունական կայսրությունը։ Բացարձակ ոչ մի հարգանք չցուցաբերելով Հիսուս Քրիստոսի հռչակած Աստծո Թագավորությանը՝ նրանք մահվան դատապարտեցին նրան՝ մ.թ. 33–ին տառապանքի սյունին գամելով։ Ճշմարիտ քրիստոնեությունը վերացնելու նպատակ հետապնդելով՝ Հռոմը հալածում էր Հիսուսի աշակերտներին։ Սակայն Նաբուգոդոնոսորի երազի արձանի երկաթյա ոտքերը ոչ միայն հռոմեական կայսրությանն էին մատնացույց անում, այլև նրա քաղաքական մեկ այլ ճյուղին՝ անգլո–ամերիկյան աշխարհակալ ուժին։

22. Ինչպե՞ս է երազի արձանն օգնում մեզ տեսնել, որ ապրում ենք վերջին ժամանակների վերջին օրերում։

²² Մանրազնին ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ այժմ վերջին ժամանակների վերջին օրերն են, քանի որ ապրում ենք արձանի երկաթե և կավե ոտքի թաթերով պատկերված աշխարհակալ ուժի օրոք։ Այսօրվա պետական իշխանությունների մի մասն, այսպես ասած, երկաթի են նման կամ տիրապետող են, մինչդեռ մյուսները կավ են հիշեցնում։ Չնայած «մարդկանց սերունդը» փխրուն կավից է պատրաստված, «երկաթանման» իշխանությունները պարտավորվել են հասարակ ժողովրդին թույլ տալ ինչ–որ չափով իրենց մասնակցությունն ունենալ պետության ղեկավարման գործում (Դանիէլ 2։43; Յոբ 10։9)։ Ինչ խոսք, իշխանավորներն ու հասարակ ժողովուրդը իրար հետ «ձուլվում են» նույնքան, որքան՝ երկաթն ու կավը։ Սակայն քաղաքականորեն մասնատված այս աշխարհին շուտով վերջ կդնի Աստծո Թագավորությունը (Դանիէլ 2։44)։

23. Ինչպե՞ս կնկարագրեիք Բաղդասարի թագավորության առաջին տարում Դանիելի տեսած երազն ու տեսիլքները։

²³ Դանիելի գրքի 7–րդ գլխում արձանագրված մարգարեությունը նույնպես մեզ բերում է դեպի վերջին ժամանակները։ Այնտեղ պատմվում է մի դեպքի մասին, որը կատարվեց Բաբելոնի թագավոր Բաղդասարի իշխանության առաջին տարում։ Յոթանասունամյա Դանիելը երազ տեսավ՝ «իր անկողնումն՝ իր գլխի տեսիլքները»։ Որքա՜ն նրան վախեցրին այդ տեսիլքները։ «Ահա,— ասաց Դանիելը,— երկնքի չորս [«հողմերը», ԷԹ] յարձակվում էին մեծ ծովի վերայ։ Եւ չորս մեծամեծ գազաններ ելան ծովիցը՝ տարբեր մէկզմէկից» (Դանիէլ 7։1—8, 15)։ Զարմանալի կենդանիներ էին... Առաջինը թևավոր առյուծ էր, երկրորդը՝ նման էր արջի։ Հաջորդը ընձառյուծ էր՝ չորս թևերով ու չորս գլխով։ Վերջինը՝ սովորականից հզոր չորրորդ գազանը, երկաթյա ատամներ ու տասը եղջյուրներ ուներ։ Նրա տասը եղջյուրների միջից դուրս եկավ մի «փոքր» եղջյուր, որի վրա «մարդի աչքերի պէս աչքեր կային» և «մի մեծ մեծ բաներ խօսող բերան»։ Որքա՜ն տարօրինակ էին այդ կենդանիները։

24. Համաձայն Դանիէլ 7։9—14–ի՝ ի՞նչ տեսավ Դանիելը երկնքում, և ի՞նչ բանի է մատնացույց անում այդ տեսիլքը։

²⁴ Դանիելին տրված հաջորդ տեսիլքները վերաբերում են երկնքին (Դանիէլ 7։9—14)։ «Հինաւուրցը»՝ Եհովա Աստված, նրան երևում է որպես Դատավոր՝ գահի վրա բազմած։ «Հազար հազարներ ծառայում էին նորան եւ բիւր բիւրեր կանգնած էին նորա առաջին»։ Նա դատում է գազաններին, վերցնում է իշխանությունը նրանց ձեռքից ու ոչնչացնում չորրորդ գազանին։ Իսկ հավիտենական թագավորությունը «բոլոր ժողովուրդների, ազգերի եւ լեզուների» վրա տրվում է «մարդի որդիի նման» մեկին։ Այս տեսիլքը մատնացույց է անում վերջին ժամանակներին և 1914 թ.–ին մարդի Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի գահակալմանը։

25, 26. Ի՞նչ հարցեր կարող են ծագել Դանիելի գիրքն ընթերցելիս, և ո՞ր հրատարակությունն է պատասխանում այդ հարցերին։

²⁵ Անկասկած, Դանիելի գիրքն ընթերցողների մոտ մի շարք հարցեր կծագեն։ Օրինակ՝ ի՞նչ է ներկայացված 7–րդ գլխի չորս գազաններով։ Ի՞նչ բացատրություն ունի Դանիէլ 9։24—27–ում հիշատակված «եօթ եօթնեակների» մասին մարգարեությունը։ Կամ՝ ի՞նչ կարելի է ասել Դանիէլ 11–րդ գլխում հիշատակված, մարգարեական նշանակություն ունեցող «հյուսիսի և հարավի թագավորների» բախման մասին։ Ի՞նչ ակնկալիքներ կարելի է ունենալ այս թագավորներից վերջին ժամանակներում։

²⁶ Եհովան այս հարցերի պատասխաններն ըմբռնելու ունակությամբ է օժտել երկրի վրա գտնվող իր ծառայողներին՝ «Բարձրեալի սուրբերին», ինչպես որ նրանք կոչվում են Դանիէլ 7։18–ում։ Բացի այդ, «հաւատարիմ եւ իմաստուն ծառան» հոգ է տարել, որպեսզի Աստծո ներշնչմամբ Դանիել մարգարեի գրի առածների վերաբերյալ լրացուցիչ բացատրություններ ստանանք (Մատթէոս 24։45)։ Այդ մեկնաբանությունները մեզ համար մատչելի դարձան վերջերս լույս տեսած հրատարակության՝ «Ուշադրություն դարձրեք Դանիելի մարգարեությանը» վերնագրով գրքի միջոցով։ 320 էջանոց այս նկարազարդ գրքում բացատրվում են Դանիելի գրքի բոլոր գլուխները։ Այնտեղ քննարկվում են Աստծո սիրելի մարգարեի արձանագրած բոլոր պատմությունները և մեր հավատն ամրապնդող մարգարեությունները։

Ճիշտ նշանակությունը մեր օրերի համար

27, 28. ա) Ինչ վերաբերում է Դանիելի գրքի մարգարեությունների կատարմանը, ո՞ր իրողությունն է ակնհայտ։ բ) Ինչպիսի՞ ժամանակաշրջանում ենք ապրում և ի՞նչ պետք է անենք։

²⁷ Ուշադրություն դարձրեք հետևյալ կարևոր հանգամանքին. Դանիելի գրքի բոլոր մարգարեությունները, բացառությամբ միայն որոշ մանրամասնությունների, արդեն կատարվել են։ Օրինակ՝ մենք ականատեսներն ենք այսօրվա համաշխարհային իրավիճակի, որը պատկերված է 2–րդ գլխում հիշատակված երազի արձանի ոտքերի թաթերով։ Դանիէլ 4–րդ գլխի ծառի արմատի բունը կապանքներից արձակվեց, երբ 1914 թ.–ին մեսիական Թագավոր Հիսուս Քրիստոսը գահ բարձրացավ։ Այո՛, ինչպես կանխագուշակված էր 7–րդ գլխում, Հինավուրցը իշխանությունը տվեց մարդու Որդուն (Դանիէլ 7։13, 14; Մատթէոս 16։27—17։9)։

²⁸ Դանիէլ 8–րդ գլխի 2 300 և 12–րդ գլխի 1 290 և 1 335 օրերն արդեն ետևում են։ 11–րդ գլխի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ «հարավի և հյուսիսի թագավորների» բախումը հասել է իր վերջնական փուլին։ Այս բոլորը լրացնում են Աստվածաշնչի մյուս վկայություններն այն մասին, որ այսօր ապրում ենք վերջին օրերի վերջին ժամանակներում։ Ի՞նչ անելու պետք է վճռականորեն տրամադրված լինենք, եթե հաշվի առնենք յուրաքանչյուրիս ունեցած անկրկնելի դերը ժամանակի մեջ։ Անշուշտ, պետք է անսանք Եհովա Աստծո մարգարեական խոսքին։

Ինչպե՞ս կպատասխանեք

• Ի՞նչ է Աստված կամենում, որ մարդիկ իմանան մեր օրերի վերաբերյալ։

• Ինչպե՞ս կարող է Դանիելի գիրքն ամրապնդել մեր հավատը։

• Ի՞նչ առանձնահատկություններ ուներ Նաբուգոդոնոսորի երազի արձանը, և ի՞նչ էին այդ առանձնահատկությունները խորհրդանշում։

• Դանիելի գրքի մարգարեությունների կատարման հետ կապված՝ ի՞նչն է ուշադրության արժանի։