Աբրահամ և Սարրա. դու կարող ես ընդօրինակել նրանց հավատը

ՆՐԱՆ անվանում են «հայր.... ամեն հաւատացեալների» (Հռովմայեցիս 4։11)։ Նրա սիրելի կինը նույնպես ուներ հավատ (Եբրայեցիս 11։11)։ Խոսքը աստվածավախ նահապետ Աբրահամի ու նրա բարեպաշտ կնոջ՝ Սարրայի մասին է։ Ինչո՞ւ են նրանք հավատի հարցում այդքան լավ օրինակ հանդիսանում։ Ի՞նչ փորձությունների ներքո են նրանք տոկացել։ Եվ ի՞նչ նշանակություն ունի նրանց կյանքի պատմությունը մեզ համար։

Աբրահամը հավատ դրսևորեց, երբ Աստված պատվիրեց նրան իր բնակավայրից հեռանալ։ Եհովան ասաց. «Գնա քո երկրիցը, եւ քո ազգականներիցը, եւ քո հօր տանիցն այն երկիրը, որ ես քեզ ցոյց կ’տամ» (Ծննդոց 12։1)։ Հավատարիմ նահապետը հնազանդվեց, ինչպես տեսնում ենք հետևյալ խոսքերից. «Հաւատքով Աբրահամը երբոր կանչուեցաւ հնազանդ եղաւ դուրս գնալու այն տեղ, որ ժառանգութեան համար ստանալու էր. եւ դուրս եկաւ գնաց առանց գիտենալու թէ ուր է գնում» (Եբրայեցիս 11։8)։ Եկեք տեսնենք, թե նրանց համար ինչ էր նշանակում այդ տեղափոխությունը։

Աբրահամն ապրում էր Ուր քաղաքում, որը գտնվում էր այժմյան Իրաքի հարավային մասում։ Ուրը Միջագետքի բարգավաճող կենտրոններից էր, որը առևտրական կապերի մեջ էր Պարսից ծոցի և հավանաբար Ինդոսի հարթավայրում գտնվող երկրների հետ։ Լեոնարդ Վուլին, որը գլխավորում էր Ուրում կանոնավորաբար կատարվող պեղումները, նշում է, որ Աբրահամի ժամանակներում տների մեծամասնությունը կառուցված էին աղյուսներով, ունեին սվաղած և սպիտակեցրած պատեր։ Օրինակ՝ հայտնաբերվել էր մի հարուստ քաղաքացու տուն. այն երկհարկանի էր, իսկ կենտրոնում գտնվող գավիթը սալարկված էր։ Առաջին հարկը նախատեսված էր ծառաների, ինչպես նաև հյուրերի համար։ Երկրորդ հարկում պատի երկայնքով մի փայտե պատշգամբ էր ձգվում, որտեղից կարելի էր մտնել ընտանիքի անդամների սենյակները։ 10–20 սենյակ ունեցող այդպիսի բնակարանները «բավականին ընդարձակ էին և հնարավորություն էին տալիս ապրել վայելուչ, հարմարավետ, և, արևելյան չափանիշներով՝ շքեղ կյանքով»,— ասում է Վուլին։ Դրանք «հիմնականում քաղաքակիրթ մարդկանց տներն էին և համապատասխանում էին բարձր կենսամակարդակ ունեցող քաղաքային կյանքի պահանջներին»։ Այն, որ Աբրահամն ու Սարրան լքեցին այդպիսի տունը՝ վրաններում ապրելու հեռանկարով, նշանակում է, որ նրանք մեծ զոհողությունների գնացին Եհովային հնազանդվելու համար։

Սկզբում Աբրահամն ու իր ընտանիքը տեղափոխվեցին Խառան՝ Միջագետքի հյուսիսում գտնվող մի քաղաք, իսկ հետո Քանան։ Այդ ճանապարհը, որ նրանք անցան, մոտ 1 600 կիլոմետր էր՝ բավականին մեծ տեղաշարժ տարեց ամուսինների համար։ Խառանից հեռանալիս Աբրահամը 75 տարեկան էր, իսկ Սարրան՝ 65 (Ծննդոց 12։4)։

Ի՞նչ զգացումներ ունեցավ Սարրան, երբ Աբրահամը հայտնեց, որ իրենք պետք է հեռանան Ուրից։ Նրան պետք է որ մտահոգեր այն, որ իրենք հեռանալու էին հարմարավետ ու ապահով տնից, տեղափոխվելու էին անծանոթ, գուցեև թշնամական երկիր և ապրելու էին ավելի ցածր կենսապայմաններում։ Այնուամենայնիվ, Սարրան հնազանդվեց, քանի որ Աբրահամին համարում էր իր «տէր[ը]» (Ա Պետրոս 3։5, 6)։ Որոշ աստվածաշնչագետներ այն կարծիքի են, որ դա արտահայտում էր Սարրայի համար «սովորական, հարգալից վերաբերմունքը [Աբրահամի] հանդեպ», ինչն էլ վկայում է «մտքերի ու զգացմունքների անկեղծությունը»։ Բայց, իհարկե, առաջին հերթին Սարրան ապավինում էր Եհովային։ Նրա հնազանդությունն ու հավատը լավ օրինակ է քրիստոնյա կանանց համար։

Մեզ, ինչ խոսք, չեն խնդրում հեռանալ մեր բնակավայրից Եհովային հնազանդվելու համար, թեև որոշ լիաժամ ավետարանիչներ հեռացել են իրենց հայրենիքից, որպեսզի քարոզեն բարի լուրը մեկ այլ երկրում։ Անկախ այն բանից, թե որտեղ ենք ծառայում Աստծուն՝ քանի դեռ հոգևոր հետաքրքրությունները կյանքում առաջին տեղում ենք դնում, նա կհոգա մեր կարիքները (Մատթէոս 6։25–33)։

Ո՛չ Սարրան և ո՛չ էլ Աբրահամը չափսոսացին, որ այդպիսի որոշում են կայացրել։ Պողոս առաքյալն ասում է. «Եթէ այն էին յիշում որից դուրս եկան, ապաքէն ժամանակ ունէին ետ դառնալու»։ Բայց նրանք ետ չդարձան։ Վստահ լինելով, որ Եհովան «իրան խնդրողներին վարձահատոյց կ’լինի»՝ նրանք հավատ ընծայեցին Աստծո խոստումներին։ Նույնը մենք պետք է անենք, եթե ցանկանում ենք շարունակել ամբողջ սրտով ծառայել Եհովային (Եբրայեցիս 11։6, 15, 16)։

Հոգևոր և նյութական հարստություններ

Երբ Աբրահամը Քանան հասավ, Աստված նրան ասաց. «Քո սերունդին պիտի տամ այս երկիրը»։ Որպես պատասխան՝ Աբրահամը «Եհովայի համար սեղան շինեց, եւ Եհովայի անունը կանչեց» (Ծննդոց 12։7, 8)։ Եհովան հարստացրեց Աբրահամին, և նրա վրաններում բազմաթիվ մարդիկ էին ապրում։ Մի անգամ նա 318 վարժված մարդ հավաքեց, որոնք իր տանը ծնված ծառաներ էին. ուստի ենթադրվում է, որ «նրա տրամադրության տակ հազարից ավելի մարդ կարող էր լինել»։ Որն էլ որ լիներ պատճառը, մարդիկ նրան համարում էին «իշխան Աստուծոյ» (Ծննդոց 13։2; 14։14; 23։6)։

Աբրահամը նախաձեռնություն ցույց տվեց երկրպագության հետ կապված հարցերում՝ սովորեցնելով իր ընտանիքի անդամներին ‘պահել Եհովայի ճանապարհը, արդարություն և իրավունք անել’ (Ծննդոց 18։19)։ Նրա օրինակը կարող է քաջալերական լինել ներկայիս քրիստոնեական ընտանիքների գլուխների համար, քանի որ Աբրահամին հաջողվեց սովորեցնել իր ընտանիքի անդամներին ապավինել Եհովային և արդարացի վարվելակերպ ունենալ։ Զարմանալի չէ, որ Սարրայի եգիպտացի աղախին Հագարը, Աբրահամի ամենատարեց ծառան, ինչպես նաև իր որդին՝ Իսահակը, ապավինում էին Եհովա Աստծուն (Ծննդոց 16։5, 13; 24։10–14; 25։21)։

Աբրահամը ձգտում էր խաղաղության

Աբրահամի կյանքում տեղի ունեցած իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ նա աստվածային հատկություններ ուներ։ Նա թույլ չտվեց, որ իր և իր եղբորորդու հովիվների միջև ծագած վեճը շարունակվի, այլ առաջարկեց առանձնացնել իրենց վրանները և իրենից ավելի երիտասարդ Ղովտին հնարավորություն տվեց ընտրելու այն երկիրը, որը նա ցանկանում էր։ Աբրահամը խաղաղարար էր (Ծննդոց 13։5–13)։

Եթե երբևէ կանգնենք ընտրության առջև՝ պնդել մեր իրավունքները, թե զիջումների գնալ խաղաղություն պահպանելու համար, հիշենք, որ Եհովան թույլ չտվեց, որ Աբրահամը զրկանքներ կրի այն պատճառով, որ վերջինս զիջեց Ղովտին։ Ընդհակառակը՝ դրանից հետո Աստված խոստացավ Աբրահամին և նրա սերնդին տալ այն բոլոր երկիրը, որ նա տեսնում էր իր շուրջը (Ծննդոց 13։14–17)։ Հիսուսն ասաց. «Երանի խաղաղութիւն անողներին, որ նորանք Աստուծոյ որդիք կը կոչուին» (Մատթէոս 5։9)։

Ո՞վ էր լինելու Աբրահամի ժառանգը

Չնայած սերունդ ունենալու խոստումներին՝ Սարրան ամուլ էր մնում։ Ուստի Աբրահամը այդ մասին աղոթքով խնդրեց Աստծուն։ Արդյո՞ք իր ծառա Եղիազարն էր ժառանգելու այն ամենը, ինչ նա ուներ։ Ո՛չ, քանի որ Եհովան ասաց. «Նա չի ժառանգիլ քեզ. այլ նա որ քու մէջքիցը դուրս կ’գայ, նա կ’լինի քո ժառանգը» (Ծննդոց 15։1–4)։

Այնուամենայնիվ, նրանք դեռ երեխա չունեին, և 75 ամյա Սարրան կորցրել էր հղիանալու հույսը։ Ուստի նա ասաց Աբրահամին. «Եհովան ինձ արգիլեց ծնելուց, ուրեմն աղախնիս մօտ մտիր. գուցէ նորանից որդի ստանամ»։ Հագարը դարձավ նրա երկրորդ կինը. Աբրահամը սեռական հարաբերություններ ունեցավ Հագարի հետ, և նա հղիացավ։ Երբ Հագարը զգաց, որ հղի է, սկսեց արհամարհել իր տիրուհուն։ Սարրան դառնությամբ բողոքեց Աբրահամին և նվաստացրեց Հագարին, որի հետևանքով աղախինը փախավ նրանից (Ծննդոց 16։1–6)։

Աբրահամը և Սարրան կարծում էին, թե ճիշտ են վարվում՝ հետևելով իրենց օրերում ընդունված սովորույթներին։ Սակայն Եհովան այդ կերպով չէր Աբրահամին սերունդ տալու։ Նմանապես և այսօր, մեր մշակույթը կարող է թելադրել, որ տարբեր հանգամանքների ներքո որոշ արարքների դիմելը ճիշտ կլինի, սակայն դա դեռ չի նշանակում, որ Եհովան հավանություն է տալիս այդ քայլերին։ Նա կարող է բոլորովին տարբեր տեսակետ ունենալ այն իրավիճակի մասին, որում գտնվում ենք։ Հետևաբար մենք պետք է փնտրենք Աստծո առաջնորդությունը՝ աղոթելով, որ նա ցույց տա մեզ, թե ինչպես է ցանկանում, որ վարվենք (Սաղմոս 25։4, 5; 143։8, 10)։

«Եհովայի համար դժուար բան» չկա

Ի վերջո Հագարը Աբրահամի համար որդի ծնեց, որին անվանեցին Իսմայել։ Սակայն նա չէր խոստացված Սերունդը։ Սարրան ինքը պետք է ժառանգ ծներ, չնայած որ ծեր էր (Ծննդոց 17։15, 16)։

Երբ Աստված պարզ ասաց, որ Սարրան որդի է ծնելու իր ամուսնու համար, «Աբրահամն երեսի վերայ ընկաւ եւ ծիծաղեց եւ իր սրտումն ասաց. Արդեօք հարիւր տարեկան մարդին զաւակ կ’լինի՞. եւ թէ իննսուն տարեկան Սարրան կ’ծնէ՞» (Ծննդոց 17։17)։ Երբ հրեշտակը այդ լուրը կրկնեց այնպես, որ Սարրան էլ լսի, վերջինս «մտքումը ծիծաղեց»։ Բայց «Եհովայի համար դժուար բան» չկա։ Մենք կարող ենք վստահ լինել, որ նա կարող է անել ամեն բան, ինչ ցանկանում է (Ծննդոց 18։12–14)։

«Հաւատքով [էր, որ] Սառան ինքն էլ սերմն առնելու զօրութիւն ընդունեց. եւ տարաժամ հասակի մէջ որդի ծնեց. որովհետեւ հաւատարիմ համարեց խոստացողին» (Եբրայեցիս 11։11)։ Որոշ ժամանակ անց Սարրան ծնեց Իսահակին, որի անունը նշանակում է «ծիծաղ»։

Լիակատար վստահություն Եհովայի խոստումների հանդեպ

Եհովան հայտնել էր, որ Իսահակն է երկար սպասված ժառանգը (Ծննդոց 21։12)։ Կարող ենք պատկերացնել, թե որքան ցնցվեց Աբրահամը, երբ Աստված պատվիրեց նրան զոհաբերել իր որդուն։ Սակայն Աբրահամը ամուր հիմքեր ուներ Աստծուն անվերապահորեն վստահելու համար։ Արդյո՞ք Եհովան չէր կարող հարություն տալ Իսահակին (Եբրայեցիս 11։17–19)։ Մի՞թե Աստված արդեն իսկ ցույց չէր տվել իր զորությունը՝ հրաշքով վերականգնելով Աբրահամի և Սարրայի սերունդ առաջ բերելու կարողությունը, որպեսզի ծնվեր Իսահակը։ Աբրահամը համոզված էր, որ Եհովան կարող է կատարել Իր խոստումները, դրա համար էլ պատրաստ էր հնազանդվել։ Իհարկե, նրան թույլ չտրվեց սպանել իր որդուն (Ծննդոց 22։1–14)։ Այնուամենայնիվ, Աբրահամի կյանքի այս դրվագը մեզ օգնում է հասկանալ, թե որքան դժվար էր Եհովայի համար ‘տալ իր միածին Որդուն, որ ամեն նրան հավատացողը չկորչի, այլ հավիտենական կյանք ունենա’ (Յովհաննէս 3։16; Մատթէոս 20։28)։

Քանի որ Աբրահամը հավատ ուներ Եհովայի հանդեպ, նա գիտակցում էր, որ Եհովայի խոստումների ժառանգորդը չէր կարող ամուսնանալ Քանանում ապրող կեղծ երկրպագուներից որևէ մեկի հետ։ Աստվածավախ ծնողը չէր կարող հավանություն տալ, որ իր զավակն ամուսնանար Եհովային չծառայող անհատի հետ։ Ուստի նա Իսահակին հարմար կին փնտրեց Միջագետքում բնակվող իր ազգականների շրջանում, որը գտնվում էր ավելի քան 800 կիլոմետր հեռու։ Աստված օրհնեց այդ ջանքերը՝ ցույց տալով, որ նա ընտրել է Ռեբեկային՝ որպես Իսահակի կին և Մեսիայի նախամայր։ Այո՛, Եհովան «ամեն բանում օրհնե[ց] Աբրահամին» (Ծննդոց 24։1–67; Մատթէոս 1։1, 2)։

Օրհնություն բոլոր ազգերի համար

Աբրահամն ու Սարրան օրինակ են հանդիսանում այն բանում, որ փորձությունների ժամանակ տոկունություն են դրսևորել և հավատ են ընծայել Աստծո խոստումներին։ Այդ խոստումների իրականացումը առնչություն ունի մարդկության հավիտենական ապագայի հետ, քանի որ Եհովան Աբրահամին խոստացավ. «Երկրի բոլոր ազգերը քո սերունդովը կ’օրհնուին. նորա համար որ իմ ձայնին ականջ դրիր» (Ծննդոց 22։18)։

Իհարկե, ինչպես մենք, այնպես էլ Աբրահամն ու Սարրան անկատար էին։ Սակայն երբ նրանք հասկացան, թե որն է Աստծո կամքը, անմիջապես հնազանդվեցին՝ չնայելով, թե դա ինչ զոհողություններ կպահանջեր իրենցից։ Դրա համար էլ Աբրահամը հիշվում է որպես «Աստուծոյ բարեկամ», իսկ Սարրան՝ որպես ‘սուրբ կին, որ իր հույսն Աստծո վրա էր դրել’ (Յակոբոս 2։23; Ա Պետրոս 3։5)։ Եթե ձգտենք ընդօրինակել Աբրահամի և Սարրայի հավատը, մենք նույնպես կարող ենք թանկարժեք մտերմություն ձեռք բերել Աստծո հետ։ Նաև կարող ենք օգուտներ քաղել այն հիանալի խոստումներից, որ Եհովան տվեց Աբրահամին (Ծննդոց 17։7)։

[նկար 26–րդ էջի վրա]

Եհովան օրհնեց Աբրահամին և Սարրային՝ ծեր հասակում նրանց զավակ պարգևելով, քանի որ հավատ ունեին իր հանդեպ

[նկար 28–րդ էջի վրա]

Աբրահամի օրինակն օգնում է մեզ հասկանալ, թե ինչ էր նշանակում Եհովայի համար թույլ տալ իր միածին Որդու մահը