Կենսագրություն

Եհովան օգնել է ինձ հաղթահարել կյանքի խնդիրները

ՊԱՏՄՈՒՄ Է ԴԵՅԼ ԻՐՎԻՆԸ

«ՈՒԹԸ ԲԱՎԱԿԱՆ Է։ ՉՈՐՍՆ ԷԻՆ, ՈՒԹ ԴԱՐՁԱՆ, ՀՈԳՍԵՐԸ ՇԱՏԱՑԱՆ»։ Այսպես էր վերնագրված տեղական թերթում մի հոդված, որտեղ պատմվում էր, որ մեր ընտանիքում չորս երեխաներին ավելացել են ևս չորսը։ Երբ երիտասարդ էի, ընդհանրապես մտադիր չէի ամուսնանալու, իսկ երեխաներ ունենալու մասին խոսք անգամ չէր կարող լինել։ Բայց ահա այժմ ութ երեխաների հայր եմ։

ԵՍ ԾՆՎԵԼ եմ 1934 թ.–ին Ավստրալիայի Մարիբա քաղաքում։ Երեք երեխաներից ամենափոքրը ես էի։ Ավելի ուշ մեր ընտանիքը տեղափոխվեց Բրիսբեն, որտեղ մայրս դասեր էր տալիս մեթոդիստական եկեղեցու կիրակնօրյա դպրոցում։

1938 թ. սկզբին թերթերը տեղեկացրին, որ Եհովայի վկաների գլխավոր վարչության նախագահին՝ Ջոզեֆ Ռադերֆորդին, հավանական է, թույլ չտան մտնել Ավստրալիա։ Երբ Եհովայի վկաները հերթական անգամ եկան մեր տուն, մայրիկը նրանց հարցրեց. «Ինչո՞ւ են նրա հետ այդպես վարվում»։ Նրանք պատասխանեցին. «Մի՞թե Հիսուսը չասաց, որ իր հետևորդներին կհալածեն»։ Հետո մայրս նրանցից վերցրեց «Ապաքինում» գրքույկը, որում ցույց էր տրվում ճշմարիտ կրոնի և կեղծ կրոնի միջև եղած տարբերությունները։a Տպավորված այն ամենով, ինչ ընթերցել էր գրքույկում՝ մայրս հաջորդ կիրակի մեզ՝ երեխաներիս, տարավ Եհովայի վկաների հանդիպմանը։ Սկզբում հայրս խիստ դեմ էր, որ մենք ժողովներ հաճախեինք, բայց երբեմն աստվածաշնչյան հարցերի ցուցակ էր կազմում և մայրիկի միջոցով ուղարկում էր եղբայրներին։ Նրանցից մեկը այդ հարցերի սուրբգրային պատասխանները գրում էր թղթի վրա և մայրիկիս միջոցով ուղարկում հորս։

Մի կիրակի հայրս մեզ հետ ժողովի հանդիպման եկավ այն նպատակով, որ հայտնի իր դժգոհությունը Վկաներից։ Բայց, զրուցելով շրջագայող վերակացուի հետ, որն այդ ժամանակ մեր ժողով էր այցելել, փոխեց իր կարծիքը և նույնիսկ համաձայնվեց, որ մեր տանը ամեն շաբաթ անցկացվի հանդիպում՝ Աստվածաշնչի ուսումնասիրություն կատարելու համար, որին կարող էին այցելել մեր տարածքում բնակվող հետաքրքրվող անհատները։

1938 թ. սեպտեմբերին ծնողներս մկրտվեցին։ Իսկ մենք՝ երեխաներս, մկրտվեցինք 1941 թ. դեկտեմբերին երկրի մասշտաբով անցկացվող համաժողովի ժամանակ, որը տեղի ունեցավ Սիդնեյի Հարգրեյվ այգում (Նոր Հարավային Ուելս)։ Այդ ժամանակ ես յոթ տարեկան էի։ Մկրտվելուց հետո սկսեցի ծնողներիս հետ կանոնավորաբար մասնակցել քարոզչական ծառայությանը։ Այդ օրերին Վկաները տնետուն քարոզչության ժամանակ իրենց հետ վերցնում էին ձայնափողով նվագարկիչներ և տանտերերի համար աստվածաշնչյան ելույթներ էին հնչեցնում։

Հիշողությանս մեջ լավ տպավորվել է Բերտ Հորթոնը։ Նրա ավտոմեքենայի վրա հարմարեցված էր հզոր ուժեղացուցիչ և մեծ բարձրախոս։ Բերտի հետ ծառայելը մի յուրօրինակ հաճույք էր, հատկապես իմ տարիքի տղայի համար։ Օրինակ՝ հաճախ էր պատահում, երբ բլրի վրայից աստվածաշնչյան ելույթ հեռարձակելիս նկատում էինք, որ ոստիկանական մեքենան դեպի մեր կողմն է գալիս։ Բերտն անմիջապես անջատում էր նվագարկիչը, մեքենան քշում մի քանի կիլոմետր հեռու և մեկ այլ բլրի վրայից կրկին միացնում նվագարկիչը։ Բերտից և նրա պես հավատարիմ ու քաջ եղբայրներից ես շատ բան սովորեցի Եհովային ապավինելու և քաջ լինելու մասին (Մատթէոս 10։16)։

Երբ 12 տարեկան էի, դասերից հետո սովորաբար գնում էի քարոզչության՝ առանց զույգի։ Մի անգամ ծառայության ժամանակ հանդիպեցի Ադսհեդների ընտանիքին։ Ժամանակի ընթացքում Ադսհեդ ամուսինները, նրանց ութ երեխաներն ու թոռներից շատերը ընդունեցին ճշմարտությունը։ Երախտապարտ եմ Եհովային, որ թույլ տվեց ինձ՝ փոքրիկ տղայիս, Աստվածաշնչի ճշմարտությունը հայտնել այդ հրաշալի ընտանիքին (Մատթէոս 21։16)։

Հատուկ նշանակում ծառայության մեջ

18 տարեկանում դարձա ընդհանուր ռահվիրա և նշանակում ստացա ծառայելու Մեյթլենդ քաղաքում (Նոր Հարավային Ուելս)։ 1956 թ.–ին ինձ հրավիրեցին ծառայելու Ավստրալիայի մասնաճյուղում, որը գտնվում է Սիդնեյ քաղաքում։ Մասնաճյուղի 20 անդամներից միայն մեկ երրորդը օծյալներ էին, ովքեր հույս ունեին Հիսուսի հետ իշխելու երկնային Թագավորությունում։ Ինչպիսի՜ առանձնաշնորհում էր ինձ համար ուս–ուսի ծառայել նրանց հետ (Ղուկաս 12։32; Յայտնութիւն 1։6; 5։10)։

Ամուրի մնալու իմ վճռականությունն ի չիք դարձավ, երբ հանդիպեցի Ջուդի Հելբերգին՝ մի հմայիչ ռահվիրա քրոջ, որին ժամանակավորապես հրավիրել էին մասնաճյուղ՝ մի մեծ նախագծում ինձ օգնելու։ Մենք սիրահարվեցինք միմյանց և երկու տարի անց ամուսնացանք։ Հետո անցանք շրջանային ծառայության։ Ամեն շաբաթ այցելում էինք Եհովայի վկաների ժողովներից մեկը՝ եղբայրներին ու քույրերին քաջալերելու։

1960 թ.–ին ծնվեց մեր առաջին դուստրը՝ Կիմը։ Այսօր շրջանային վերակացուի համար երեխա ունենալ նշանակում է թողնել շրջագայական ծառայությունը։ Բայց, ի մեծ զարմանս մեզ, առաջարկ ստացանք մնալ մեր նշանակման մեջ։ Երկար աղոթելուց հետո որոշեցինք համաձայնվել և հաջորդ յոթ ամիսներին Կիմի հետ 13 000 կիլոմետր ճանապարհ կտրեցինք ավտոբուսով, գնացքով և ինքնաթիռով, քանի որ ծառայում էինք միմյանցից շատ հեռու գտնվող ժողովներում Քվինսլենդում և Հյուսիսային տերիտորիայում։ Այդ ժամանակ մենք մեքենա չունեինք։

Գիշերում էինք եղբայրների և քույրերի տներում։ Այն օրերին արևադարձային կլիմայի պատճառով ննջարաններում սովորաբար դռների փոխարեն վարագույրներ էին կախում։ Դա մեզ շատ էր անհանգստացնում, հատկապես երբ գիշերները Կիմը արթնանում էր ու լաց լինում։ Վերջիվերջո, զգացինք, որ երեխային մեծացնելու և շրջանային ծառայությունը կատարելու մեր պատասխանատվությունները շատ դժվար է համատեղել։ Այդ իսկ պատճառով թողեցինք մեր նշանակումը և բնակություն հաստատեցինք Բրիսբենում, որտեղ ես աշխատանքի անցա կիրառական արվեստի բնագավառում որպես նկարիչ–ձևավորող։ Կիմի ծնունդից երկու տարի անց ծնվեց մեր երկրորդ դուստրը՝ Պետինան։

Ողբերգություն

1972 թ.–ին, երբ մեր աղջիկներից մեկը 12, մյուսը 10 տարեկան էր, Ջուդին մահացավ Հոջկինի հիվանդությունից (ավշաուռուցքային հիվանդության տեսակ)։ Դա սարսափելի կորուստ էր մեր ընտանիքի համար։ Թե՛ Ջուդիի հիվանդության ընթացքում և թե՛ նրա մահից հետո Եհովան միշտ աջակցում էր մեզ իր Խոսքի, սուրբ ոգու և քրիստոնեական եղբայրության միջոցով։ Մենք նաև մեծապես մխիթարվեցինք՝ ընթերցելով «Դիտարանի» համարներից մեկը, որ ստացանք անմիջապես ողբերգությունից հետո։ Այդ պարբերագրում կար մի հոդված, որում խոսվում էր, թե ինչպես պետք է հաղթահարել անձնական փորձություններն ու վիշտը։ Հոդվածում նաև բացատրվում էր, թե ինչպես կարող են նման փորձությունները նպաստել, որ մենք զարգացնենք աստվածահաճո այնպիսի հատկություններ, ինչպիսիք են տոկունությունը, հավատը և անարատությունը (Յակոբոս 1։2–4)։b

Ջուդիի մահվանից հետո իմ փոխհարաբերություններն ավելի մտերմացան դուստրերիս հետ։ Խոստովանում եմ՝ ինձ համար շատ դժվար էր կատարել միաժամանակ և՛ հոր, և՛ մոր պարտականությունները։ Սակայն երկու հիանալի աղջիկներս թեթևացնում էին իմ հոգսը։

Վերամուսնություն և մեծ ընտանիք

Որոշ ժամանակ անց ես նորից ամուսնացա։ Իմ նոր կինը՝ Մերին, և ես ընդհանուր շատ բաներ ունեինք։ Նա էլ էր կողակից կորցրել, որը մահացել էր Հոջկինի հիվանդությունից։ Մերին նույնպես ուներ երկու դուստր՝ Քոլին ու Ջենիֆեր անուններով։ Քոլինը երեք տարով փոքր էր Պետինայից։ Եվ այսպես, մեր ընտանիքում այժմ մեծանում էին չորս աղջիկներ՝ 14, 12, 9 և 7 տարեկան։

Ես ու Մերին որոշեցինք, որ սկզբնական շրջանում յուրաքանչյուրս դաստիարակի իր սեփական երեխաներին, մինչև որ նրանք հարմարվեն և կարողանան հեշտությամբ խորհուրդներ ընդունել խորթ ծնողից։ Իսկ ես ու Մերին մեր անձնական փոխհարաբերություններում երկու կարևոր կանոն էինք հաստատել. նախ՝ երբեք մեր տարաձայնությունները չքննարկել երեխաների ներկայությամբ և երկրորդ՝ Եփեսացիս 4։26–ի սկզբունքի համաձայն՝ չդադարեցնել քննարկումն այնքան ժամանակ, մինչև որ լուծում գտնեինք, նույնիսկ եթե դրա համար ժամեր պահանջվեին։

Մեր նոր ընտանիքում բոլորը զարմանալիորեն արագ հարմարվեցին մեկմեկու, սակայն մեր կրած կորուստների մասին ցավալի հիշողությունները դեռ երկար ժամանակ չէին լքում մեզ։ Օրինակ՝ երկուշաբթի երեկոները Մերիի համար «լացի երեկոներ» էին։ Ընտանեկան ուսումնասիրությունից հետո, երբ երեխաները գնում էին քնելու, Մերին սկսում էր արտահայտել իր սրտում կուտակված զգացումներն ու արտասվում էր։

Մերին ցանկանում էր, որ ես ու ինքը մեր երեխան ունենայինք։ Նա հղիացավ, բայց, ցավոք, վիժեց։ Մերին հղիացավ երկրորդ անգամ։ Մեզ մի մեծ անակնկալ էր սպասում։ Ուլտրաձայնային ախտորոշմամբ պարզվեց, որ մենք ունենալու էինք ոչ թե մեկ, այլ չորս երեխա։ Ապշել էի ու չէի կարողանում հավատալ։ Ես 47 տարեկան էի և շուտով պետք է ութ երեխաների հայր դառնայի։ Կինս հղիության 32–րդ շաբաթում ծննդաբերեց կեսարյան հատումով, և մեր քառվորյակը լույս աշխարհ եկավ 1982 թ. փետրվարի 14–ին։ Առաջինը ծնվեց Քլինթը՝ 1,6 կիլոգրամ քաշով, հետո՝ Սինդին՝ 1,9 կիլոգրամ, այնուհետև՝ Ջերեմին՝ 1,4 կիլոգրամ, և Դանեթը՝ 1,7 կիլոգրամ։ Չորսից և ոչ մեկը մյուսին նման չէր։

Երեխաների ծնվելուց անմիջապես հետո Մերիի բժիշկը եկավ ու նստեց կողքիս։

— Շա՞տ եք անհանգստացած, թե ինչպես եք պահելու ձեր երեխաներին,—հարցրեց նա։

— Դե... նախկինում երբեք նման իրավիճակում չէի հայտնվել,— ասացի ես։

Բժշկի հաջորդ խոսքերը ինձ զարմացրին, բայց և քաջալերեցին։

— Ձեր ժողովի անդամները ձեզ դժվարության մեջ չեն թողնի։ Չեք հասցնի փռշտալ, և հազար թաշկինակ կբերեն,— ասաց նա։

Շնորհիվ այդ հմուտ բժշկի և նրա անձնակազմի ճիշտ մոտեցման՝ ընդամենը երկու ամիս անց երեխաներին համեմատաբար առողջ վիճակում տուն բերեցինք։

Քառվորյակին մեծացնելու դժվարությունները

Որպեսզի ամեն ինչ լիներ կարգ ու կանոնով, ես ու Մերին 24–ժամյա գրաֆիկ կազմեցինք։ Իսկ մեր չորս մեծ դուստրերը շատ էին օգնում մեզ փոքրիկներին հոգ տանելու գործում։ Բժիշկն իրավացի էր. մի «փռշտոց», և ողջ ժողովը հասնում էր օգնության։ Երեխաների ծննդից որոշ ժամանակ առաջ իմ վաղեմի բարեկամ Ջոն Մաք–Արթուրը հոգ էր տարել, որ մի քանի Վկաներ, որոնք արհեստավորներ էին, ընդարձակեին մեր տունը։ Իսկ մի խումբ քույրեր մեզ օգնեցին երեխաներին խնամելու հարցում։ Մենք անձամբ զգացինք, թե ինչ է քրիստոնեական սերը (Ա Յովհաննէս 3։18)։

Ինչ–որ առումով՝ փոքրիկներս «ժողովի երեխաներն» էին։ Մինչև հիմա էլ նրանք ժողովը համարում են մի մեծ ընտանիք, որի անդամները՝ սիրառատ քույրերն ու եղբայրները, օգնության էին հասնում դժվարությունների ժամանակ։ Իսկ Մերին իսկապես լավ կին և մայր էր, որն անձնվիրաբար հոգ էր տանում իր երեխաներին։ Նա կիրառում էր բոլոր այն խորհուրդները, որ ստացել էր Սուրբ Գրություններից և Աստծու կազմակերպությունից։ Մի՞թե հնարավոր է ավելի լավ խորհուրդ ստանալ ուրիշ աղբյուրից (Սաղմոս 1։2, 3; Մատթէոս 24։45)։

Ժողովի հանդիպումները և քարոզչական գործը մեր շաբաթական գրաֆիկի անբաժանելի մասն էին կազմում, չնայած որ դժվար էր հետևել այդ գրաֆիկին՝ ունենալով չորս փոքրիկներ։ Այդ ժամանակ մեզ համար մեծ օրհնություն էր, որ մենք Աստվածաշնչի ուսումնասիրություն էինք անցկացնում երկու ամուսնական զույգի հետ, որոնք սիրով գալիս էին մեր տուն։ Թեև դա հեշտացնում էր մեր գործը, սակայն երբեմն Մերին այնքան հոգնած էր լինում, որ ուսումնասիրության ընթացքում ննջում էր՝ քնած երեխան ձեռքին։ Որոշ ժամանակ անց երկու ամուսնական զույգերն էլ դարձան մեր հավատակիցները։

Հոգևոր կրթություն վաղ տարիքից

Երեխաները դեռ չէին քայլում, սակայն Մերին, մեր մեծ դուստրերը և ես նրանց տանում էինք քարոզչական ծառայության։ Բայց երբ նրանք սկսեցին քայլել, ես վերցնում էի մի զույգին, իսկ կինս՝ մյուս զույգին, և դա հեշտացնում էր մեր գործը։ Փոքրիկներին ծառայության տանելը լավ հնարավորություն էր ստեղծում բարյացակամ տանտերերի հետ զրույց սկսելու համար։ Մի օր հանդիպեցի մի մարդու, որը պնդում էր, թե մարդու խառնվածքը կախված է այն բանից, թե կենդանակերպի որ նշանի տակ և որ օրն է նա ծնվել։ Ես չառարկեցի, սակայն թույլտվություն խնդրեցի վերայցելելու նրան հաջորդ առավոտյան։ Նա համաձայնվեց, և ես վերադարձա քառվորյակիս հետ։ Ես նրանց կանգնեցրեցի շարքով՝ ըստ ծնվելու հերթականության. նա ապշահար նայում էր։ Այնուհետև մեր միջև մտերմիկ զրույց ծավալվեց։ Մենք քննարկեցինք երեխաների ոչ միայն ակնհայտ ֆիզիկական տարբերությունները, այլև խառնվածքների զանազանությունը։ Այդ փաստը մեծ հարված հասցրեց նրա տեսակետին։ «Զարմանալի է, որ հենց ձեզ ասացի իմ համոզմունքը։ Երևում է՝ ես հավելյալ հետազոտություններ անելու կարիք ունեմ»,— ասաց նա։

Դեռ մանկուց քառվորյակներին դուր չէր գալիս, երբ մենք բոլորին միասին էինք պատժում, ուստի, երբ նրանցից մեկը սխալվում էր, նրան խրատում էինք առանձին։ Բայցևայնպես, նրանք հասկանում էին, որ խրատը բոլորին է վերաբերում։ Դպրոցում խղճի հարցերին բախվելիս նրանք ամուր կառչած էին մնում աստվածաշնչյան սկզբունքներին և միմյանց թիկունք էին կանգնում։ Նման դեպքերում Սինդին հանդես էր գալիս որպես նրանց խոսնակ։ Մարդիկ շուտով հասկացան, որ այդ «քառապատիկ զորությանը» դիմադրելն անհնար է, ուստի հարկավոր է հաշվի նստել նրանց հետ։

Երբ երեխաները հասան պատանեկության տարիքի, ես ու Մերին մեծ դժվարություններ հաղթահարեցինք, որպեսզի օգնենք նրանց հավատարիմ մնալ Եհովային։ Կարելի է ասել, որ մեր գործն անհամեմատ ավելի բարդ կլիներ, եթե չլիներ ժողովի սիրալիր անդամների աջակցությունը և առատ հոգևոր սնունդը, որ ստանում էինք Եհովայի կազմակերպության տեսանելի մասից։ Մենք ջանում էինք, որ Աստվածաշնչի մեր ընտանեկան ուսումնասիրությունները կանոնավորաբար անցկացվեն, և ձգտում էինք բաց հաղորդակցություն պահել, թեև դա այնքան էլ հեշտ չէր։ Մեր ջանքերը զուր չեղան, քանի որ բոլոր ութ երեխաներն էլ ընտրեցին Եհովային ծառայելը։

Հաղթահարում եմ ծերության դժվարությունները

Տարիներ շարունակ ես շատ օրհնություններ եմ վայելել. առանձնաշնորհում եմ ունեցել ծառայելու որպես ժողովի երեց, քաղաքային վերակացու և շրջանային վերակացուի փոխարինող։ Նաև ծառայել եմ որպես Հիվանդանոցների հետ կապի կոմիտեի անդամ, որի պարտականությունների մեջ մտնում է՝ օգնել բժիշկներին համագործակցելու Վկա հիվանդների հետ, երբ բուժման ժամանակ արյան փոխներարկման հարց է առաջանում։ 34 տարի պատիվ ունեցա նաև պաշտոնապես գրանցելու ամուսնություններ և մոտ 350 ամուսնական արարողություն անցկացրեցի՝ այդ թվում նաև իմ վեց դուստրերինը։

Ես մշտապես շնորհակալություն եմ հայտնում Եհովային այն հավատարիմ աջակցության համար, որ ստացել եմ նախ՝ Ջուդիից, ապա՝ Մերիից (Առակաց 31։10, 30)։ Երբ ժողովում կատարում էի երեցի պարտականություններս, նրանք սիրով աջակցում էին ինձ, ինչպես նաև հրաշալի օրինակ էին հանդիսանում ծառայության մեջ։ Բացի այդ, թե՛ Ջուդին և թե՛ Մերին նպաստեցին, որպեսզի երեխաները կարողանան հոգևոր հատկություններ մշակել իրենց մեջ։

1996 թ. պարզվեց, որ նյարդային համակարգի խանգարում ունեմ, որի հետևանքով դժվարանում եմ պահել հավասարակշռությունս։ Դրանից ձեռքերս դողում են։ Ուստի այլևս չեմ կարողանում նկարել։ Սակայն ուրախությամբ շարունակում եմ մասնակցել ծառայությանը, թեպետ ի վիճակի չեմ անելու այնքան, որքան նախկինում։ Այս ամենի մեջ դրական բան էլ կա. այժմ ավելի շատ եմ կարեկցանք դրսևորում տարեցների հանդեպ։

Հետադարձ հայացք նետելով իմ կյանքին՝ ես գոհանում եմ Եհովայից, որ նա միշտ իմ կողքին է եղել և ինձ ու ընտանիքիս օգնել է ուրախությամբ դիմագրավել մեր բազմաթիվ դժվարությունները (Եսայիա 41։10)։ Ես, Մերին և մեր ութ երեխաները նաև շնորհակալ ենք, օգնության հասնող մեր հիանալի ժողովին՝ հոգևոր եղբայրներից և քույրերից բաղկացած մեր հրաշալի ընտանիքին։ Նրանք բոլորը այնքա՜ն տարբեր կերպերով են ցուցաբերել իրենց սերը, որ հաշվել անգամ հնարավոր չէ (Յովհաննէս 13։34, 35)։

[ծանոթագրություններ]

[նկար 12-րդ էջի վրա]

Մայրիկիս, մեծ եղբորս՝ Գարթի և քրոջս՝ Դոնի հետ մեկնում ենք համաժողով, Սիդնեյ, 1941 թ.

[նկար 13-րդ էջի վրա]

Ջուդիի և փոքրիկ Կիմի հետ, երբ շրջագայական ծառայություն էի կատարում Քվինսլենդում

[նկար 15-րդ էջի վրա]

Քառվորյակների ծնվելուց հետո մեր մյուս չորս դուստրերը և ժողովի անդամները շտապեցին օգնելու մեզ