Արդյոք էվոլյուցիոն տեսությունը ներդաշնա՞կ է Աստվածաշնչին
ԱՐԴՅՈՔ հնարավո՞ր է, որ Աստված մարդկանց ստեղծած լինի կենդանիներից էվոլյուցիայի միջոցով։ Արդյո՞ք Աստված մանրէները դարձրել է ձուկ, իսկ հետո ձուկը շարունակել է զարգանալ՝ վերածվելով սողունների և կաթնասունների, այնպես որ ի վերջո կապիկների մեկ տեսակից առաջացել են մարդիկ։ Որոշ գիտնականներ ու կրոնական առաջնորդներ ասում են, որ հավատում են և՛ էվոլյուցիոն ուսմունքին, և՛ Աստվածաշնչին։ Սակայն նրանք ասում են, որ Աստվածաշնչի «Ծննդոց» գրքի պատմությունը առասպել է։ Գուցե մտածեք՝ «արդյոք այն տեսությունը, ըստ որի՝ մարդը զարգացել է կենդանուց, ներդաշնա՞կ է Աստվածաշնչին»։
Հասկանալու համար այն, թե ով ենք մենք, ուր ենք գնում և թե ինչպես պետք է ապրենք, կարևոր է իմանալ, թե ինչպես ենք առաջացել։ Մենք միայն այն դեպքում կարող ենք հասկանալ, թե ինչու է Աստված թույլ տալիս տառապանքը, և թե ինչ նպատակ ունի մարդկանց համար ապագայի առնչությամբ, եթե իմանանք, թե ինչպես է մարդը առաջ եկել։ Մենք չենք կարող լավ փոխհարաբերություններ ունենալ Աստծու հետ, եթե համոզված չլինենք, որ նա է մեր Արարիչը։ Ուստի եկեք տեսնենք, թե ինչ է ասում Աստվածաշունչը մարդու ծագման, նրա ներկայիս վիճակի և նրա ապագայի մասին։ Այդ ժամանակ կիմանանք՝ արդյոք էվոլյուցիոն տեսությունը ներդաշնակ է Աստվածաշնչին, թե՝ ոչ։
Երբ գոյություն ուներ մեկ մարդ
Էվոլյուցիոն տեսության կողմնակիցները հիմնականում պնդում են, որ կենդանիների պոպուլյացիան աստիճանաբար զարգացել է և վերածվել մարդկանց պոպուլյացիայի։ Նրանք հերքում են այն, որ եղել է ժամանակ, երբ միայն մեկ մարդ է գոյություն ունեցել։ Սակայն Աստվածաշունչը բոլորովին այլ բան է ասում։ Այնտեղ գրված է, որ մենք առաջացել ենք մեկ մարդուց՝ Ադամից։ Աստվածաշունչը Ադամին ներկայացնում է որպես իրական անձնավորության։ Այնտեղ գրված են Ադամի կնոջ և երեխաներից մի քանիսի անունները։ Այն մանրամասնորեն պատմում է մեզ, թե ինչով է նա զբաղվել, ինչ է ասել, երբ է ապրել և երբ է մահացել։ Հիսուսը այդ արձանագրությունը չէր համարում պարզապես անուս մարդկանց համար գրված ինչ–որ պատմություն։ Մի անգամ երբ նա դիմեց բարձր կրթություն ստացած կրոնական առաջնորդների, ասաց. «Դուք չե՞ք կարդացել, որ նա, ով սկզբից ստեղծեց, արու և էգ ստեղծեց նրանց» (Մատթեոս 19։3–5)։ Այնուհետև մեջբերեց Ծննդոց 2։24–ը, որտեղ գրված է Ադամի ու Եվային մասին։
Իսկ Աստվածաշնչի գրող և պատմագիր Ղուկասը Ադամին ներկայացրեց որպես մի մարդու, որը նույնչափ իրական է, որչափ որ Հիսուսը։ Նա գրի առավ Հիսուսի տոհմաբանությունը մինչև առաջին մարդը (Ղուկաս 3։23–38)։ Նաև երբ Պողոս առաքյալը ելույթ ներկայացրեց հավաքված մարդկանց խմբի առջև, որոնց մեջ կային հունական հայտնի դպրոցներում ուսում ստացած փիլիսոփաներ, ասաց. «Աստված, որ ստեղծել է աշխարհը և նրանում եղող ամեն բան.... մեկ մարդուց ստեղծեց մարդկանց բոլոր ազգերը, որպեսզի բնակվեն ամբողջ երկրի երեսի վրա» (Գործեր 17։24–26)։ Հստակ է՝ Աստվածաշունչը սովորեցնում է, որ մենք առաջացել ենք «մեկ մարդուց»։ Իսկ ինչ Աստվածաշունչն ասում է մարդու սկզբնական վիճակի մասին, ներդաշնա՞կ է էվոլյուցիոն տեսությանը։
Մարդը հեռանում է կատարելությունից
Ըստ Աստվածաշնչի՝ Եհովան առաջին մարդուն կատարյալ էր ստեղծել։ Անհնար է, որ Աստված որևէ բան անկատար ստեղծի։ Արարչագործության մասին արձանագրության մեջ կարդում ենք. «Աստուած ստեղծեց մարդը իր պատկերովը.... Եւ Աստուած տեսաւ բոլորն ինչ որ արել էր, եւ ահա շատ բարի էր» (Ծննդոց 1։27, 31)։ Ինչպիսի՞ն պետք է լինի կատարյալ մարդը։
Կատարյալ մարդն ազատ կամք ունի և կարող է լիարժեքորեն ընդօրինակել Եհովայի հատկությունները։ Աստվածաշունչն ասում է. «Աստուած մարդիս ուղիղ է ստեղծել, բայց նորանք շատ հնարքներ են որոնել» (Ժողովող 7։29)։ Ադամն ընտրեց Աստծու դեմ ըմբոստանալու ուղին։ Այդպես վարվելով՝ նա իրեն և իր սերունդներին զրկեց կատարելությունից։ Իմանալով, որ մարդը հեռացել է կատարելությունից՝ հասկանում ենք, թե ինչու ենք մենք հաճախ հիասթափվում ինքներս մեզնից, նույնիսկ երբ ուզում ենք անել այն, ինչը ճիշտ է։ Պողոս առաքյալը գրեց. «Ինչը որ ուզում եմ, այն չեմ անում, այլ ինչը որ ատում եմ, այն եմ անում» (Հռոմեացիներ 7։15)։
Համաձայն Աստվածաշնչի՝ կատարյալ մարդը ապրելու էր հավիտյան և կատարյալ առողջություն էր ունենալու։ Այն խոսքերից, որ Աստված ասաց Ադամին, հստակ երևում է, որ եթե վերջինս հնազանդվեր իրեն, երբեք չէր մահանա (Ծննդոց 2։16, 17; 3։22, 23)։ Եհովան չէր ասի, թե մարդուն ստեղծելը «շատ բարի էր», եթե մարդը հիվանդանալու կամ ըմբոստանալու հակում ունենար։ Երբ իմանում ենք, որ մարդը հեռացել է կատարելությունից, հասկանում ենք, թե ինչու է նրա մարմինը ենթակա ձևափոխությունների և հիվանդությունների, չնայած որ այն հրաշալի ձևով է կազմված։ Ուստի էվոլյուցիոն տեսությունը ներդաշնակ չէ Աստվածաշնչին։ Համաձայն այդ ուսմունքի՝ ժամանակակից մարդը առաջ է եկել ինչ–որ մի կենդանուց, որը զարգանալով դարձել է մարդ։ Իսկ ըստ Աստվածաշնչի՝ ժամանակակից մարդը կատարյալ մի մարդու սերունդն է, որը գնալով ավելի շատ է հեռանում կատարելությունից։
Այն գաղափարը, որ Աստված էվոլյուցիայի միջոցով է ստեղծել մարդուն, նույնպես անհամատեղելի է այն ամենի հետ, ինչ Աստվածաշունչն ասում է Աստծու անձնավորության մասին։ Եթե այդպես լիներ, դա կնշանակեր, որ Աստված է մարդկությանը հասցրել ներկայիս անառողջ ու թշվառ վիճակին։ Մինչդեռ Աստվածաշունչն Աստծու մասին ասում է. «Աստուծոյ գործը կատարեալ է. որովհետեւ նորա ամեն ճանապարհները իրաւունք են. Աստուած հաւատարիմ է եւ անիրաւութիւն չ’ունի. արդար եւ ուղիղ է նա։ Ապականուեցան նորա դէմ. նորա որդիքը չեն. իրանցն է արատը» (Բ Օրինաց 32։4, 5)։ Հետևաբար մարդկության տառապանքի պատճառը չի կարող լինել այն, որ իբրև Աստված էվոլյուցիայի միջոցով է ստեղծել մարդուն։ Դա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ մի մարդ, ըմբոստանալով Աստծու դեմ, թե՛ իրեն և թե՛ իր սերունդներին զրկել է կատարելությունից։ Ադամի օրինակը քննելուց հետո այժմ կարող ենք քննել Հիսուսի օրինակը։ Արդյոք էվոլյուցիոն տեսությունը ներդաշնա՞կ է այն ամենի հետ, ինչ որ Աստվածաշունչն ասում է Հիսուսի մասին։
Կարո՞ղ եք հավատալ և՛ էվոլյուցիային, և՛ քրիստոնեությանը
«Քրիստոսը մահացավ մեր մեղքերի համար»։ Թերևս գիտեք, որ սա քրիստոնեության հիմնական ուսմունքներից մեկն է (1 Կորնթացիներ 15։3; 1 Պետրոս 3։18)։ Հասկանալու համար, թե ինչու է էվոլյուցիոն տեսությունն անհամատեղելի այս խոսքերի հետ, նախ պետք է իմանանք, թե ինչու է Աստվածաշունչը մեզ մեղավորներ կոչում, և թե ինչ ազդեցություն ունի մեղքը մեզ վրա։
Մենք բոլորս մեղավորներ ենք այն առումով, որ չենք կարող կատարելապես ընդօրինակել Աստծու սքանչելի հատկությունները, օրինակ՝ նրա սերն ու արդարությունը։ Այդ պատճառով էլ Աստվածաշունչն ասում է. «Բոլորը մեղք գործեցին ու չհասան Աստծու փառքին» (Հռոմեացիներ 3։23)։ Այն սովորեցնում է, որ մենք մեղքի պատճառով ենք մահանում։ «Խայթոցը, որ մահ է բերում, մեղքն է»,— ասվում է 1 Կորնթացիներ 15։56–ում։ Մեր ժառանգած մեղքը նաև հիվանդությունների հիմնական պատճառն է։ Հիսուսը մատնանշեց, որ հիվանդության և մեր մեղավոր վիճակի միջև կապ գոյություն ունի։ Մի անդամալույծի նա ասաց. «Քո մեղքերը ներված են»։ Եվ այդ մարդը բուժվեց (Մատթեոս 9։2–7)։
Ի՞նչ օգուտներ է բերում Հիսուսի մահը։ Աստվածաշունչը Ադամին հակադրում է Հիսուս Քրիստոսին՝ ասելով. «Ինչպես որ Ադամով բոլորը մահանում են, այնպես էլ Քրիստոսով բոլորը կկենդանանան» (1 Կորնթացիներ 15։22)։ Իր կյանքը զոհելով՝ Հիսուսը վճարեց Ադամից ժառանգած մեղքի գինը։ Ուստի բոլոր նրանք, ովքեր հավատում և հնազանդվում են Հիսուսին, կստանան այն, ինչից որ զրկվեց Ադամը՝ հավիտենական կյանքի հեռանկարից (Հովհաննես 3։16; Հռոմեացիներ 6։23)։
Նկատո՞ւմ եք, որ էվոլյուցիոն տեսությունն անհամատեղելի է քրիստոնեության հետ։ Եթե համոզված չենք, որ «Ադամով բոլորը մահանում են», ինչպե՞ս կարող ենք հույս ունենալ, որ «Քրիստոսով բոլորը կկենդանանան»։
Ինչու է էվոլյուցիոն ուսմունքը գրավիչ մարդկանց համար
Աստվածաշունչը բացատրում է, թե ինչպես են էվոլյուցիոն տեսության պես ուսմունքները լայն ճանաչում գտնում։ Այնտեղ կարդում ենք. «Կգա մի ժամանակ, երբ նրանք չեն հանդուրժի առողջ ուսմունքը, այլ սեփական ցանկությունների համեմատ՝ իրենց համար ուսուցիչներ կհավաքեն իրենց ականջներին հաճելի բաներ լսելու համար և իրենց ականջները մի կողմ կդարձնեն ճշմարտությունից ու շեղվելով՝ կգնան սուտ պատմությունների հետևից» (2 Տիմոթեոս 4։3, 4)։ Չնայած այն բանին, որ էվոլյուցիան ներկայացվում է գիտական տերմիններով, իրականում դա կրոնական ուսմունք է։ Այն կյանքի և Աստծու վերաբերյալ ինչ–որ փիլիսոփայական տեսակետ է ներկայացնում։ Այդ տեսության հավատալիքները աննկատելիորեն գրավում են մարդկանց, քանի որ մարդիկ հակված են եսասիրության և անկախանալու։ Էվոլյուցիային հավատացող մարդկանցից շատերն ասում են, որ հավատում են նաև Աստծուն։ Այդուհանդերձ, նրանք կարծում են, որ Աստված ոչինչ չի ստեղծել, չի միջամտում մարդկանց գործերին և նրանց չի դատելու։ Դա մի հավատալիք է, որը մարդկանց հաճելի է լսել։
Էվոլյուցիոն ուսմունքի կողմնակիցները հաճախ առաջնորդվում են ոչ թե փաստերով, այլ «սեփական ցանկություններով»։ Թերևս նրանք ցանկանում են ընդունված լինել գիտնականների շրջանում, որոնց մեծ մասը հավատում է էվոլյուցիային։ Կենսաքիմիայի պրոֆեսոր Մայքլ Բիհին, որն իր կյանքի մեծ մասն անցկացրել է՝ կենդանի բջիջների ներսում ընթացող բարդ պրոցեսներն ուսումնասիրելով, բացատրում է, որ այն մարդիկ, ովքեր սովորեցնում են, թե բջջի կառուցվածքը էվոլյուցիայի արդյունք է, ոչ մի հիմք չունեն իրենց պնդումներն ապացուցելու համար։ Կարո՞ղ է արդյոք այսքան փոքր, մոլեկուլային մակարդակով էվոլյուցիա տեղի ունենալ։ «Մոլեկուլային էվոլյուցիան գիտական հիմքեր չունի,— գրում է նա։— Չկա գիտական որևէ աշխատություն, օրինակ՝ հեղինակավոր պարբերագիր, մասնագիտական հանդես կամ գիրք, որում նկարագրվի, թե ինչպես է բարդ կենսաքիմիական որևէ համակարգում մոլեկուլային էվոլյուցիա տեղի ունեցել կամ թե ինչպես կարող է տեղի ունենալ։ .... Մոլեկուլային էվոլյուցիայի վերաբերյալ Դարվինի առաջ քաշած վարկածը պարզապես փուչ խոսքեր են»։
Եթե էվոլյուցիոն տեսության կողմնակիցները չեն կարող ապացուցել իրենց գաղափարները, ապա ինչո՞ւ են այդքան համառորեն առաջ տանում դրանք։ Բիհին բացատրում է. «Շատ մարդիկ, այդ թվում նաև անվանի և հարգանք վայելող շատ գիտնականներ պարզապես չեն ցանկանում ընդունել, որ կարող է գոյություն ունենալ գերբնական մի ուժ, որը կանգնած է արարչագործության հետևում»։
Էվոլյուցիոն ուսմունքը գրավիչ է բազմաթիվ հոգևորականների համար, որոնք ուզում են իմաստուն երևալ մարդկանց աչքին։ Նրանք նման են այն անհատներին, որոնց մասին նշեց Պողոսը Հռոմի քրիստոնյաներին ուղղած իր նամակում։ Նա գրեց. «Այն, ինչ հնարավոր է իմանալ Աստծու մասին, հայտնի է նրանց.... Նրա անտեսանելի հատկությունները, այսինքն՝ նրա հավերժական զորությունն ու Աստվածությունը, հստակ կերպով երևում են աշխարհի արարումից ի վեր, որովհետև դրանք տեսնվում են ստեղծված բաների միջոցով, այնպես որ նրանք արդարացում չունեն, որովհետև թեպետ գիտեին Աստծուն, բայց չփառավորեցին նրան՝ որպես Աստծու, և ոչ էլ նրան շնորհակալություն հայտնեցին, այլ նրանց մտքերը ունայնացան, և նրանց անմիտ սրտերը խավարեցին։ Թեև պնդում էին, թե իմաստուն են, սակայն նրանք հիմարացան» (Հռոմեացիներ 1։19–22)։ Իսկ ինչպե՞ս կարող եք չխաբվել կեղծ ուսուցիչների կողմից։
Փաստերի վրա հիմնված հավատ Արարչի հանդեպ
Հավատի բնութագրությունը տալիս Աստվածաշունչը ընդգծում է փաստերի կարևորությունը։ Այնտեղ նշվում է. «Հավատը հուսացած բաների հաստատուն ակնկալությունն է և ակնհայտ ապացույցը այն իրողությունների, որոնք տեսանելի չեն» (Եբրայեցիներ 11։1)։ Աստծու հանդեպ իսկական հավատը պետք է հիմնված լինի փաստերի վրա, որոնք ապացուցում են Արարչի գոյությունը։ Աստվածաշունչը ցույց է տալիս, թե որտեղ կարող եք գտնել այդ փաստերը։
Աստվածաշնչի գրող Դավիթը ներշնչման ներքո գրեց. «Գոհանում եմ քեզանից, որ ահաւոր եւ զարմանալի կերպով ստեղծուեցայ» (Սաղմոս 139։14)։ Եթե ժամանակ հատկացնենք խորհրդածելու մեր, ինչպես նաև այլ կենդանի արարածների մարմնի կառուցվածքի շուրջ, հիացմունքով կլցվենք՝ տեսնելով մեր Արարչի դրսևորած իմաստությունը։ Մեր մարմնում գործող հազարավոր համակարգերի ամեն մի մաս, որի գործունեության շնորհիվ մենք կարողանում ենք ապրել, հրաշալի կառուցվածք ունի։ Նաև տիեզերքի մեջ կարելի է մաթեմատիկական ճշգրտություն և կարգուկանոն տեսնել։ Դավիթը գրել է. «Երկինքները պատմում են Աստուծոյ փառքը, եւ հաստատութիւնը իմացնում է նորա ձեռքի գործքերը» (Սաղմոս 19։1)։
Աստվածաշունչը Արարչի մասին գիտելիքների շտեմարան է։ Եթե ժամանակ տրամադրեք քննելու Աստվածաշնչի 66 գրքերը և տեսնեք դրանց ներդաշնակությունը, նաև այնտեղ եղած բարոյական չափանիշների վեհությունը ու մարգարեությունների անխախտ կատարումը, ապա շատ փաստեր կգտնեք այն մասին, որ գրքի հեղինակը Արարիչն է։ Աստվածաշնչի ուսմունքները հասկանալը նույնպես կվստահեցնի ձեզ, որ այն իրականում Արարչի Խոսքն է։ Օրինակ՝ երբ իմանաք, թե ինչ է Աստվածաշունչն ասում տառապանքի պատճառի, Աստծու Թագավորության, մարդկության ապագայի կամ երջանկություն գտնելու մասին, կտեսնեք, որ Եհովան իմաստության Աստված է։ Դուք կունենաք այն նույն զգացմունքները, որ ուներ Պողոսը, երբ գրեց. «Օ՜, Աստծու հարստության, իմաստության և գիտության խորություն։ Որքա՜ն անըմբռնելի են նրա դատաստանները, և անզննելի՝ նրա ճանապարհները» (Հռոմեացիներ 11։33)։
Եթե քննեք այդ բոլոր փաստերը, և ձեր հավատը աճի, դուք կհամոզվեք, որ Աստվածաշունչը կարդալիս Արարչին եք լսում։ Նա ասում է. «Ես եմ շինել երկիրը եւ մարդին նորա վերայ ստեղծել, իմ ձեռքերն են տարածել երկինքը, եւ ես պատուիրում եմ նորա բոլոր զօրքին» (Եսայիա 45։12)։ Ինչ խոսք, դուք երբեք չեք ափսոսա, որ ջանքեր եք թափել՝ համոզվելու, որ Եհովան է ամեն բանի Արարիչը։
[մեջբերում 14–րդ էջի վրա]
Պողոս առաքյալը ուսում ստացած հույներին ասաց. «[Աստված] մեկ մարդուց ստեղծեց մարդկանց բոլոր ազգերը»
[մեջբերում 15–րդ էջի վրա]
Համաձայն էվոլյուցիայի՝ ժամանակակից մարդը առաջ է եկել ինչ–որ մի կենդանուց, որը զարգանալով դարձել է մարդ։ Իսկ ըստ Աստվածաշնչի՝ ժամանակակից մարդը կատարյալ մի մարդու սերունդն է, որը գնալով ավելի շատ է հեռանում կատարելությունից
[մեջբերում 16–րդ էջի վրա]
«Մոլեկուլային էվոլյուցիան գիտական հիմքեր չունի»
[մեջբերում 17–րդ էջի վրա]
Կենդանի արարածների մարմնի զարմանալի կառուցվածքը քննելով՝ հիացմունքով կլցվենք՝ տեսնելով մեր Արարչի դրսևորած իմաստությունը