«Քաջությամբ քայլիր Աստծու հետ» գրքի հղումները. մաս 3

ԳԼՈՒԽ 41

«Աստծու աչքին արդար մարդիկ»

it, «Անարատություն», պրբ. 4

Անարատություն

Երբ «անարատություն» բառը կիրառվում է մարդու առնչությամբ, այն միշտ ունի հարաբերական, ոչ թե բացարձակ իմաստ։ Հոբը տառապանքներ կրելիս Եհովայի մասին սխալ եզրահանգումների եկավ, օրինակ՝ այն հարցում, թե նա ինչպես է վերաբերվում անարատներին (Հոբ 9։20-22, ծնթ.)։ Հովհաննես Մկրտչի հայր Զաքարիան կասկածի ենթարկեց Գաբրիել հրեշտակի միջոցով Եհովայի հաղորդած խոսքերը (Ղկ 1։18-20)։ Այդուհանդերձ, թե՛ Հոբը, թե՛ Զաքարիան անարատ ու անմեղադրելի մարդիկ էին կոչվում, քանի որ համապատասխանում էին հավատարիմ, բայց և անկատար մարդկանց վերաբերյալ Եհովայի ակնկալիքներին (Հոբ 1։1; Ղկ 1։6)։

it, «Գաբրիել», պրբ. 2-3

Գաբրիել

Միքայել հրեշտակապետից բացի՝ Աստվածաշնչում անունով հիշատակված միակ սուրբ հրեշտակը և մարմնավորված միակ ոգեղեն արարածը, ով հայտնել է իր անունը։ Գաբրիելը երկու անգամ հայտնվել է Դանիելին. առաջին անգամ՝ «Բաղդասար թագավորի իշխանության երրորդ տարում» Ուլայ գետի մոտ, որ նրան բացատրի արու ոչխարի և արու այծի մասին տեսիլքը (Դն 8։1, 15-26), իսկ երկրորդ անգամ՝ մարերի թագավոր «Դարեհի իշխանության առաջին տարում», որ հայտնի «70 շաբաթի» մասին մարգարեությունը (Դն 9։1, 20-27)։ Գաբրիելը Զաքարիա քահանային ուրախ լուր է հայտնել՝ ասելով, որ նա և նրա տարեց կինը՝ Եղիսաբեթը, որդի են ունենալու և նրա անունը դնելու են Հովհաննես (Մկրտիչ) (Ղկ 1։11-20)։ Նա նաև հայտնվել է Մարիամին, որը նշանված էր Հովսեփի հետ և կույս էր, ու ասել. «Ողջո՛ւյն, Աստծու հավանությունն ունեցող օրիո՛րդ, Եհովան քեզ հետ է.... Դու կհղիանաս ու մի որդի կծնես։ Նրա անունը Հիսուս կդնես։ Նա.... Բարձրյալի Որդի կկոչվի։ Եհովա Աստված նրան կտա նրա նախահայր Դավթի գահը.... Եվ նրա իշխանությանը վերջ չի լինի» (Ղկ 1։26-38)։

Աստվածաշունչը տեղեկացնում է, որ Գաբրիելը բարձր դիրք ունեցող հրեշտակ է, ով ծառայում է Աստծու գահի մոտ և նրա «առաջ է կանգնում»։ Եհովան նրան «ուղարկում էր», որ հատուկ տեղեկություններ հայտնի երկրի վրա գտնվող իր ծառաներին (Ղկ 1։19, 26)։ Երբ Գաբրիելը հայտնվում էր տեսիլքներում կամ մարմնավորվում էր, արտաքնապես «նման էր մարդու», ինչը ներդաշնակ է նրա անվան նշանակությանը (Դն 8։15)։

it, «Հովհաննես», պրբ. 1

Հովհաննես

[Եբրայերեն «Հովհանան» անվան, որ նշանակում է «Եհովան բարեհաճություն է ցույց տվել», «Եհովան մեծահոգություն է դրսևորել», հայերեն համարժեքը]։

w08 3/15, էջ 30, պրբ. 6

Ուշագրավ մտքեր «Ղուկաս» գրքից

1։62 — Արդյո՞ք Զաքարիան դարձավ համր և խուլ։ Ո՛չ։ Նա միայն համրացավ։ Մարդիկ «նշաններով» հարցրին նրան, թե ինչ կկամենար երեխային կոչել։ Սակայն պատճառը այն չէր, որ Զաքարիան խուլ էր։ Ամենայն հավանականությամբ, նա լսեց, թե երեխային անուն տալու մասին ինչ ասաց իր կինը։ Հնարավոր է՝ նրան այդ մասին հարցրել են ժեստերի միջոցով։ Այն փաստը, որ պետք է վերականգնվեր միայն նրա խոսելու ունակությունը, ցույց է տալիս, որ Զաքարիան չէր կորցրել լսողությունը (Ղուկ. 1։13, 18–20, 60–64)։

w23.10, էջ 14-15, պրբ. 10-14

Նա քեզ կզորացնի. ինչպե՞ս

¹⁰ Եհովան կարող է զորացնել մեզ մեր հավատակիցների միջոցով։ Նրանք կարող են «զորավիգ լինել» մեզ, երբ փորձությունների միջով ենք անցնում կամ դժվար հանձնարարություն ստանում (Կող. 4։10, 11)։ Մենք ընկերների կարիք ունենք հատկապես «նեղ օրերին» (Առակ. 17։17)։ Երբ մեզ թույլ ենք զգում, մեր հավատակիցները կարող են աջակցել մեզ ֆիզիկական, զգացական և հոգևոր առումներով։ Տեսնենք, թե Հիսուսի մայր Մարիամը ինչպես զորացավ՝ ընդունելով ուրիշների օգնությունը։

¹¹ Մարիամը զորանալու կարիք ուներ, քանի որ Գաբրիել հրեշտակի միջոցով մի շատ պատասխանատու հանձնարարություն էր ստացել։ Թեև նա դեռ ամուսնացած չէր, բայց պետք է հղիանար։ Նա երեխաներ մեծացնելու փորձ չուներ, բայց պետք է հոգ տաներ մի երեխայի մասին, որը ապագայում դառնալու էր Մեսիան։ Բացի այդ՝ Մարիամի համար դժվար էր լինելու իր նշանածին՝ Հովսեփին, ասել, որ թեև ոչ ոքի հետ սեռական հարաբերություն չի ունեցել, բայց հղի է (Ղուկ. 1։26-33)։

¹² Ինչպե՞ս Մարիամը ուժ գտավ, որ կարողանա կատարել այդ անսովոր ու դժվար հանձնարարությունը։ Նա դիմեց ուրիշների օգնությանը։ Օրինակ՝ նա խնդրեց Գաբրիել հրեշտակին, որ հավելյալ մանրամասներ հայտնի իր հանձնարարության հետ կապված (Ղուկ. 1։34)։ Դրանից կարճ ժամանակ անց նա ուղևորվեց դեպի Հուդայի «լեռնային շրջաններ»՝ այցելելու իր բարեկամուհուն՝ Եղիսաբեթին։ Իրականում, արժեր այդպես վարվել, քանի որ Եղիսաբեթը գովեց Մարիամին և Եհովայից ներշնչված՝ մի քաջալերական մարգարեություն հայտնեց նրա՝ դեռ չծնված որդու վերաբերյալ (կարդա Ղուկաս 1։39-45)։ Մարիամն ասաց, որ Եհովան «զորավոր գործեր արեց իր բազկով» (Ղուկ. 1։46-51)։ Ինչպես տեսանք, Եհովան Գաբրիել հրեշտակի ու Եղիսաբեթի միջոցով զորացրեց Մարիամին։

¹³ Մարիամի պես դու էլ կարող ես զորանալ քո հավատակիցների միջոցով։ Բոլիվիայում ապրող Դասուրի անունով մի քույր զորանալու կարիք ուներ։ Երբ բժիշկները հայտնաբերեցին, որ նրա հայրը մահացու հիվանդ է, և հիվանդանոց պառկեցրին նրան, Դասուրին պատրաստակամորեն ստանձնեց իր հորը հոգ տանելու պատասխանատվությունը (1 Տիմոթ. 5։4)։ Ինչ խոսք, դժվար պահեր լինում էին։ Քույրն ասում է. «Հաճախ ինձ թվում էր, որ այլևս չեմ կարող դիմանալ»։ Իսկ նա դիմո՞ւմ էր ուրիշների օգնությանը։ Սկզբում՝ ոչ։ Դասուրին բացատրում է. «Ես չէի ուզում բեռ լինել հավատակիցներիս համար։ Մտածում էի, որ ինձ Եհովան է օգնելու։ Բայց հետո հասկացա, որ մեկուսանալով փորձում էի միայնակ լուծել իմ խնդիրները» (Առակ. 18։1)։ Դասուրին որոշեց ստեղծված իրավիճակի մասին գրել իր ընկերներից մի քանիսին։ Նա ասում է. «Խոսքերով չեմ կարող նկարագրել, թե իմ սիրելի հավատակիցները որքան զորացրին ինձ։ Նրանք ուտելիք էին բերում հիվանդանոց և ինձ համար Աստվածաշնչից քաջալերական համարներ ընթերցում։ Սիրտդ ջերմանում է այն մտքից, որ դու մենակ չես։ Մենք պատկանում ենք Եհովայի մեծ ընտանիքին, ընտանիք, որի անդամները պատրաստ են օգնության ձեռք մեկնելու, լաց լինելու և պայքարելու քեզ հետ»։

¹⁴ Եհովան մեզ զորացնում է նաև երեցների միջոցով։ Այդ թանկ պարգևների օգնությամբ նա ամրապնդում և թարմացնում է մեզ (Ես. 32։1, 2)։ Ուստի երբ մտահոգություններ ես ունենում, դրանց մասին պատմիր երեցներին և մի՛ վարանիր ընդունել նրանց առաջարկած օգնությունը. չէ՞ որ նրանց միջոցով Եհովան կարող է զորացնել քեզ։

ԳԼՈՒԽ 42

Նա քաջաբար ընդունեց իր հանձնարարությունը

g 4/11, էջ 11, պրբ. 4-5

Գիրք, որին կարող եք վստահել. մաս 6

Աստվածաշնչում խոսվում է նաև Հին Հռոմի իշխանության օրոք տեղի ունեցած որոշ հատկանշական դեպքերի մասին։ Այդպիսի դեպքերից մեկը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ պետք է ծնվեր Հիսուսը։ Կարդում ենք. «Այն օրերին Օգոստոս կայսրը հրամանագիր արձակեց, որ ողջ կայսրությունում բնակչության հաշվառում իրականացվի։ (Սա Կյուրենիոսի՝ Ասորիքի կառավարիչ լինելու ընթացքում իրականացված առաջին հաշվառումն էր)։ Եվ ամեն մարդ գնաց իր քաղաք՝ հաշվառվելու» (Ղուկաս 2։1-3)։

Թե՛ Տակիտոսը, թե՛ հրեա պատմիչ Հովսեպոսը խոսել են Կյուրենիոսի մասին։ Բացի այդ՝ Բրիտանական գրադարանում պահվում է մի հռոմեացի կառավարչի հրովարտակ, որը փաստում է, որ այդ օրերում հաշվառումներ իսկապես իրականացվել են։ Այնտեղ գրված է. «Եկել է ժամանակը հաշվառելու ժողովրդին։ Ուստի բոլոր նրանք, ովքեր ինչ-ինչ պատճառներով հեռու են ապրում իրենց ծննդավայրից, պետք է վերադառնան իրենց տուն»։

ia, էջ 153-155, պրբ. 4-7

Նա «խոսքերը պահում էր իր սրտում»

⁴ Հովսեփն ու Մարիամը միակ ճանապարհորդները չէին։ Օգոստոս կայսրը հրամանագիր էր արձակել, որ երկրում գրանցում անցկացվի, և մարդիկ գնում էին իրենց ծննդավայրերը՝ գրանցվելու։ Ինչպե՞ս վարվեց Հովսեփը։ Կարդում ենք. «Հովսեփն էլ դուրս եկավ Գալիլեայից՝ Նազարեթ քաղաքից, ու գնաց Հրեաստան՝ Դավթի քաղաքը, որ Բեթլեհեմ է կոչվում, որովհետև նա Դավթի տանից և նրա ազգատոհմից էր» (Ղուկ. 2։1–4)։

⁵ Պատահականություն չէր այն, որ կայսրը հենց այդ ժամանակ հրամանագիր արձակեց։ Մոտ 700 տարի առաջ մարգարեացվել էր, որ Մեսիան պետք է ծնվի Բեթլեհեմում։ Հետաքրքիր է, որ Նազարեթից 11 կիլոմետր հեռու կար Բեթլեհեմ կոչվող մի քաղաք։ Սակայն մարգարեության մեջ կոնկրետ նշվում էր, որ Մեսիան ծնվելու էր «Բեթլեհեմ Եփրաթայում» (կարդա՛ Միքիա 5։2)։ Նազարեթից մինչև այդ փոքր քաղաք մոտ 130 կիլոմետր էր, և ճանապարհը անցնում էր Սամարիայի լեռնային տարածքներով։ Հովսեփն ու Մարիամը գնում էին հենց այդ Բեթլեհեմը, որտեղից որ սերել էր Դավիթը, քանի որ նրանք «Դավթի տանից և նրա ազգատոհմից էին»։

⁶ Մարիամը թիկունք կանգնեց իր ամուսնու որոշմանը, թեև իր համար դժվար էր հղի վիճակով այդքան ճանապարհ անցնելը։ Ակներևաբար արդեն աշուն էր, սկսվել էին անձրևային եղանակները։ Բացի այդ, Բեթլեհեմը գտնվում էր ավելի քան 760 մետր բարձրության վրա, ուստի ճանապարհորդությունը սովորականից ավելի երկար կտևեր, քանի որ Մարիամը թերևս հաճախ հանգստանալու կարիք կունենար։ Հնարավոր է՝ այս երիտասարդ կինը ցանկանար տանը մնալ, իր հարազատների կողքին լինել, որոնք կօգնեին իրեն, երբ երկունքի ցավերը սկսեին։ Իրոք որ քաջություն էր պետք այսպիսի ճանապարհորդություն կատարելու համար։

⁷ Ղուկասն իր Ավետարանում գրում է, որ Հովսեփը գնաց, «որպեսզի Մարիամի հետ գրանցվի»։ Նա նաև նշում է, որ Մարիամը «այդ ժամանակ արդեն [Հովսեփի] կինն էր» (Ղուկ. 2։4, 5)։ Իսկ դա նշանակում է, որ նա իր որոշումները պիտի համաձայնեցներ ամուսնու հետ։ Նա իր ամուսնուն համարում էր ընտանիքի գլուխ և գիտակցելով օգնականի իր դերը՝ թիկունք էր կանգնում նրա կայացրած որոշումներին։ Չնայած դժվարություններին՝ Մարիամը հոժարակամորեն հնազանդվեց ամուսնուն։

w08 3/15, էջ 31, պրբ. 1

Ուշագրավ մտքեր «Ղուկաս» գրքից

2։35 — Ի՞նչ իմաստով էր «երկար սուր» անցնելու Մարիամի հոգու միջով։ Մարիամը հոգեկան ծանր ապրումներ էր ունենալու՝ տեսնելով, որ մարդկանց մեծամասնությունը մերժում է Հիսուսին որպես Մեսիայի։ Նաև մեծ վիշտ էր զգալու՝ տեսնելով իր որդու տանջալից մահը (Հովհ. 19։25)։

w18.07, էջ 10, պրբ. 14

Ո՞ւմ կողմից ես ուզում ճանաչված ու գնահատված լինել

¹⁴ Արդյո՞ք Եհովան շարունակեց Մարիամին պատվի արժանացնել այն բանի համար, որ նա հավատարմորեն հոգ էր տանում Իր Որդուն։ Այո՛։ Եհովան նրա ասած և արած բաների մասին գրել տվեց Աստվածաշնչում։ Հիսուսի՝ երեք ու կես տարի տևած ծառայության ընթացքում Մարիամը, ամենայն հավանականությամբ, հնարավորություն չուներ նրա հետ ճանապարհորդելու։ Նա, ըստ ամենայնի, այրի էր և հանգամանքների բերումով ստիպված էր մնալ Նազարեթում։ Ուստի ուշագրավ շատ դեպքերի ականատես չեղավ։ Սակայն երբ իր որդին մահանում էր, Մարիամը նրա կողքին էր (Հովհ. 19։26)։ Ավելի ուշ՝ Պենտեկոստեին նախորդող օրերին, նա Հիսուսի աշակերտների հետ Երուսաղեմում էր (Գործ. 1։13, 14)։ Իսկ Պենտեկոստեի օրը, երբ թափվեց սուրբ ոգին, ամենայն հավանականությամբ, նա էլ օծվեց մյուսների հետ և հնարավորություն ստացավ հավիտյան լինելու Հիսուսի մոտ՝ երկնքում։ Ի՜նչ հրաշալի վարձատրություն։

w09 1/1, էջ 5, պրբ. 5-էջ 6, պրբ. 2

Ինչ ենք սովորում Մարիամից

Հետաքրքիր է, որ Մարիամի մասին շատ մանրամասներ արձանագրված չեն Ավետարաններում։ Բայցևայնպես, իմանում ենք, որ հետագայում Հովսեփն ու Մարիամը վեց երեխա ունեցան։ Տեսնենք, թե ինչ են Ավետարանները հայտնում մեզ այս մասին։

Ինչ խոսք, Հովսեփը բարձր էր գնահատում այն, որ Մարիամը պատիվ ունի ծնելու Աստծու Որդուն։ Հետևաբար նա հղիության ընթացքում սեռական հարաբերություն չունեցավ Մարիամի հետ։ Մատթեոս 1։25–ում գրված է, որ Հովսեփը «հարաբերություն չունեցավ նրա հետ, մինչև որ նա որդի ծնեց»։ Այս համարում օգտագործված «մինչև» բառը ցույց է տալիս, որ Հիսուսի ծնվելուց հետո Հովսեփն ու Մարիամը ապրել են նորմալ ամուսնական կյանքով և տղաներ ու աղջիկներ են ունեցել։ Հակոբոսը, Հովսեփը, Սիմոնը և Հուդան Հիսուսի եղբայրներն էին։ Մարիամը ունեցել է նաև առնվազն երկու աղջիկ (Մատթեոս 13։55, 56)։

Մարիամը հոգևոր անձնավորություն էր։ Թեև Մովսիսական օրենքը չէր պահանջում, որ կանայք ներկա գտնվեն Պասեքի տոնակատարությանը, սակայն ամեն տարի նա իր ամուսնու և երեխաների հետ մոտ 300 կիլոմետր էր անցնում Երուսաղեմ գնալու համար (Ղուկաս 2։41)։ Այս ճանապարհորդությունը ընտանիքի հետ շատ ժամանակ անցկացնելու լավ առիթ էր։

Այսօր շատ կանայք ընդօրինակում են Մարիամին։ Նրանք նույնպես անձնվիրաբար կատարում են իրենց պարտականությունները։ Այս նվիրված կանայք դրսևորում են համբերություն, տոկունություն և խոնարհություն։ Հետևելով Մարիամի օրինակին՝ նրանք հոգևոր բաները հարմարավետ ու հաճելի կյանքով ապրելուց բարձր են դասում։ Նրանք գիտեն, որ Աստծուն միասնաբար երկրպագելը ամրացնում և միավորում է ընտանիքը։

ԳԼՈՒԽ 43

Նա հանձն առավ իրեն վստահված կարևոր դեր

w17.08, էջ 32, պրբ. 4

Ընթերցողների հարցերը

Երկու Ավետարաններում տարբեր է նաև Հիսուսի տոհմաբանությունը։ Մատթեոսը ներկայացնում է Հովսեփի ազգաբանությունը։ Նա ցույց է տալիս, որ Հիսուսը, համարվելով Հովսեփի որդին, Դավթի օրինական թագաժառանգն է, որովհետև Հովսեփը սերել է Դավիթ թագավորի որդի Սողոմոնից (Մատթ. 1։6, 16)։ Իսկ Ղուկասը, ըստ ամենայնի, ներկայացնում է Մարիամի ազգաբանությունը և ցույց է տալիս, որ Հիսուսը ծնունդով Դավթի թագաժառանգն է, քանի որ «մարմնով սերում է Դաւթի սերնդից» (Հռոմ. 1։3, «Էջմիածին» թարգմանություն)։ Բանն այն է, որ Մարիամը սերել է Դավիթ թագավորի որդի Նաթանից (Ղուկ. 3։31)։ Բայց ինչո՞ւ Ղուկասը այդ ազգաբանության մեջ չի նշում Մարիամի անունը և չի ասում, որ նա Հեղիի աղջիկն է։ Այն պատճառով, որ տոհմաբանության մեջ սովորաբար գրվում էին տղամարդկանց անունները։ Նշելով, որ Հովսեփը Հեղիի որդին է՝ Ղուկասը նկատի ուներ, որ նա Հեղիի փեսան է (Ղուկ. 3։23)։

w03 12/15, էջ 5, պրբ. 5

Սովորենք Հիսուսի երկրային ընտանիքի անդամներից

Հովսեփը Մարիամի հետ սեռական հարաբերություն չունեցավ այնքան ժամանակ, մինչև որ նա լույս աշխարհ բերեց իր որդուն (Մատթէոս 1։25)։ Նոր ամուսնացած այդ զույգի համար պետք է որ դժվար լիներ ինտիմ հարաբերություններից հրաժարվելը, սակայն, ակներևաբար, նրանք չէին ցանկանում որևէ թյուրիմացության առիթ տալ այն բանի վերաբերյալ, թե ով էր երեխայի իսկական Հայրը։ Ինքնատիրապետման ինչպիսի՜ հիանալի օրինակ. Հովսեփը հոգևոր արժեքներին ավելի բարձր տեղ էր հատկացնում, քան իր բնական ցանկություններին։

ia, էջ 166-167, պրբ. 15-18

Լավ ամուսին, հոգատար հայր, Աստծուն նվիրված ծառա

¹⁵ Նրանք ապրում էին պարզ կյանքով։ Աստվածաշունչն ասում է, որ Հովսեփը ատաղձագործ էր՝ օգտագործելով մի բառ, որը ցույց է տալիս, որ ատաղձագործը փայտի հետ կապված տարբեր աշխատանքներ էր անում։ Նա կտրում էր ծառը, բերում տուն և չորացնում։ Նա փայտից տուն, նավ կամ կամուրջ էր կառուցում, պատրաստում էր սայլ, անիվ, լուծ և ամեն տեսակ հողագործական գործիք (Մատթ. 13։55)։ Դա ծանր աշխատանք էր։ Ատաղձագործը աշխատում էր տան բակում կամ կից արհեստանոցում։

¹⁶ Հովսեփը տարբեր գործիքներ էր օգտագործում, որոնցից մի քանիսը, ըստ ամենայնի, ստացել էր հորից։ Նա հավանաբար օգտագործում էր անկյունաչափ, ուղղալար, կավճապատ լար, կացին, սղոց, ուրագ, մուրճ, թակ, դուր, գայլիկոն, տարբեր սոսինձներ, հնարավոր է նաև մեխեր, որոնք թանկ արժեին։

¹⁷ Պատկերացրու, թե փոքրիկ Հիսուսը ինչպես է հետաքրքրությամբ նայում իր հորը աշխատելիս։ Նա ուշադիր հետևում է Հովսեփի ամեն մի շարժմանը և հիանում. որքա՜ն ուժ կա նրա լայն ուսերում և մկանուտ բազուկներում, ի՜նչ հմտությամբ են աշխատում նրա ձեռքերը և ինչքա՜ն իմաստություն կա նրա աչքերում։ Հավանաբար Հովսեփը սովորեցրել է իր փոքրիկ որդուն, թե ինչպես կատարի փայտի հետ կապված հասարակ գործեր, օրինակ՝ չորացրած ձկան կաշվով հարթեցնի փայտի անհարթ տեղերը և տարբերի փայտի տեսակները՝ ժանտաթզենու, կաղնու, ձիթենու և այլն։

¹⁸ Հիսուսը տեսել է ու հասկացել, որ ծառեր տապալող և գերաններ պատրաստող այդ ձեռքերում ոչ միայն ուժ, այլև մեծ քնքշանք կա, որոնցով նա գրկում ու փաղաքշում է իրեն, իր մորն ու եղբայրներին, քույրերին։ Այո՛, ժամանակի ընթացքում Հովսեփի ու Մարիամի ընտանիքը մեծացավ. բացի Հիսուսից նրանք ունեցան առնվազն վեց երեխա (Մատթ. 13։55, 56)։ Հասկանալի է, որ Հովսեփը տքնաջան աշխատում էր, որպեսզի ընտանիքի կարիքները հոգար։

w17.07, էջ 13, պրբ. 8, ծնթ.

«Լաց լինողների հետ լաց եղեք»

⁸ Իր կյանքի վաղ տարիներին Հիսուսն, անկասկած, կրել է իր հարազատների ու ծանոթների կորստի ցավը։ Ամենայն հավանականությամբ, Հովսեփը՝ Հիսուսի հայրը, մահացավ, երբ Հիսուսը բավականին երիտասարդ էր՝ հավանաբար պատանի էր կամ 20-ն անց։ Պատկերացրու, թե Հիսուսի համար որքան դժվար էր տանել այդ վիշտը և տեսնել, թե ինչպես են սգում իր մայրը, եղբայրներն ու քույրերը։

[ծանոթագրություն]

Հովսեփի մասին վերջին անգամ հիշատակվում է, երբ Հիսուսը 12 տարեկան էր։ Երբ Հիսուսն իր առաջին հրաշքը գործեց՝ ջուրը գինու վերածեց, աստվածաշնչյան արձանագրության մեջ Հովսեփի մասին չի խոսվում։ Դրանից հետո էլ նրա մասին չի հիշատակվում։ Իսկ երբ Հիսուսը տանջանքի ցցի վրա էր, իր մոր՝ Մարիամի խնամքը հանձնեց Հովհաննես առաքյալին, ինչը նա, ամենայն հավանականությամբ, չէր անի, եթե Հովսեփը դեռ ողջ լիներ (Հովհ. 19։26, 27)։

w23.10, էջ 8-10, պրբ. 9-14

Պատրա՞ստ ես հնազանդվելու

⁹ Շատ մարդիկ ընդունում են, որ հարկավոր է ունենալ կառավարություն և հնազանդվել «վերին իշխանությունների» սահմանած որոշ օրենքների (Հռոմ. 13։1)։ Բայց այդ նույն մարդիկ չեն ցանկանում հնազանդվել այն օրենքներին, որոնք իրենց կարծիքով անարդար են կամ ծանրաբեռնող։ Խոսենք, օրինակ, հարկեր վճարելու մասին։ Եվրոպական երկրներից մեկում անցկացված հարցման մասնակիցների մեկ քառորդը կարծում է, որ կարող ես չհնազանդվել հարկեր վճարելու այն օրենքներին, որոնք, քո կարծիքով, անարդար են։ Ուստի զարմանալի չէ, որ այդ երկրում քաղաքացիները վճարում են կառավարության պահանջած հարկերի ընդամենը մոտ 65 տոկոսը։

¹⁰ Աստվածաշնչում նշվում է, որ մարդկային կառավարությունները ցավ ու տառապանք են պատճառում մարդկությանը, դրանք Սատանայի իշխանության տակ են և շուտով ոչնչացվելու են (Սաղ. 110։5, 6; Ժող. 8։9; Ղուկ. 4։5, 6)։ Այնտեղ նաև ասվում է. «Ով հակառակվում է իշխանությանը, Աստծու սահմանած կառույցին է դեմ կանգնում»։ Եհովան դեռևս թույլ է տալիս, որ մարդկային կառավարություններն իշխեն, որպեսզի կարգուկանոն տիրի, և նա ակնկալում է, որ հնազանդվենք դրանց։ Հետևաբար մենք կառավարություններին պետք է «տանք իրենց հասանելիքը», ինչը ներառում է հարկեր վճարելը և նրանց հարգելն ու հնազանդվելը (Հռոմ. 13։1-7)։ Հնարավոր է՝ որևէ օրենք մեզ համար անհարմարություններ առաջացնի, անարդար թվա կամ ֆինանսապես ծանրաբեռնող լինի, բայց մենք պահում ենք այն, քանի որ հնազանդվում ենք Եհովային, ով պատվիրում է հնազանդվել իշխանություններին, քանի դեռ վերջիններս չեն պահանջում խախտել իր օրենքները (Գործ. 5։29)։

¹¹ Մենք շատ բան կարող ենք սովորել Հովսեփի ու Մարիամի օրինակից, ովքեր պատրաստ էին հնազանդվել իշխանություններին, անգամ երբ այդպես վարվելը անհարմարություններ էր ստեղծում իրենց համար (կարդա Ղուկաս 2։1-6)։ Երբ Մարիամը հղիության իններորդ ամսում էր, նրա և Հովսեփի հնազանդությունը փորձության ենթարկվեց։ Հռոմի Օգոստոս կայսրը հրամայեց, որ մարդահամար անցկացվի։ Հովսեփն ու Մարիամը պետք է գնային Բեթլեհեմ, որտեղ հասնելու համար պետք է անցնեին մոտ 150 կիլոմետր (93 մղոն) ձգվող բլրոտ տարածքով։ Այդ ճամփորդությունը շատ անհարմար էր լինելու, հատկապես Մարիամի համար։ Նրանք թերևս անհանգստանում էին Մարիամի և իրենց դեռ չծնված երեխայի անվտանգության մասին։ Ի՞նչ կլիներ, եթե ճամփորդության ընթացքում սկսվեր ծննդաբերությունը. չէ՞ որ Մարիամն իր արգանդում ապագա Մեսիային էր կրում։ Արդյո՞ք նրանք այս իրավիճակը որպես արդարացում կօգտագործեին կառավարությանը չհնազանդվելու համար։

¹² Հովսեփն ու Մարիամը թույլ չտվեցին, որ այդ մտահոգությունները ազդեին օրենքին հնազանդվելու իրենց որոշման վրա։ Եհովան օրհնեց նրանց հնազանդությունը. նրանք անվտանգ հասան Բեթլեհեմ, Մարիամը լույս աշխարհ բերեց առողջ երեխայի և այդպիսով նպաստեց աստվածաշնչյան մարգարեության կատարմանը (Միք. 5։2)։

¹³ Վերին իշխանություններին հնազանդվելը օգուտներ է բերում թե՛ մեզ, թե՛ ուրիշներին։ Ինչո՞ւ ենք այդպես ասում։ Պատճառներից մեկն այն է, որ այդպես վարվելով՝ խուսափում ենք այն պատժից, որին արժանանում են օրենքին չհնազանդվողները (Հռոմ. 13։4)։ Բացի այդ՝ քո հնազանդությունը կարող է ազդել այն բանի վրա, թե ինչ տեսակետ կունենան իշխանությունները Եհովայի վկաների մասին՝ որպես խմբի։ Օրինակ՝ տասնամյակներ առաջ Նիգերիայում զինվորները ժողովի ժամանակ ներխուժեցին Թագավորության սրահ։ Նրանք փնտրում էին խռովարարների, որոնք դեմ էին հարկեր վճարելուն, բայց նրանց հրամանատարը հեռանալու հրահանգ տվեց՝ ասելով. «Եհովայի վկաները միշտ վճարում են հարկերը»։ Այո՛, ամեն անգամ օրենքին հնազանդվելով՝ դու Եհովայի վկաների համբավը բարձր ես պահում, և դա կարող է մի օր քո հավատակիցների համար պաշտպանություն լինել (Մատթ. 5։16)։

¹⁴ Այնուամենայնիվ, միշտ չէ, որ հակված ենք հնազանդվելու իշխանություններին։ Միացյալ Նահանգներում ապրող Ջոանա անունով մի քույր ասում է. «Ինձ համար հնազանդ լինելը ծայրաստիճան դժվար էր, քանի որ իմ ընտանիքում ոմանք տուժել էին իշխանությունների անարդար վերաբերմունքի պատճառով»։ Բայց Ջոանան որոշեց քայլեր ձեռնարկել իր մտածելակերպը փոխելու համար։ Նախ՝ նա դադարեց սոցիալական ցանցերում կարդալ այնպիսի նյութեր, որոնք նրան բացասական զգացումներով էին լցնում իշխանությունների հանդեպ (Առակ. 20։3)։ Հետո՝ աղոթեց Եհովային, որ օգնի իրեն ավելի շատ վստահել նրան, ոչ թե հույսը դնել իշխանափոխության վրա (Սաղ. 9։9, 10)։ Բացի այդ՝ նա սկսեց մեր հրատարակություններում կարդալ չեզոքության մասին հոդվածներ (Հովհ. 17։16)։ Ջոանան ասում է, որ հարգելով և հնազանդվելով իշխանություններին՝ անասելի խաղաղություն է ձեռք բերել։

ԳԼՈՒԽ 44

Նրանից «մեծը չկա»

w10 9/1, էջ 15, պրբ. 4-6

Գիտեի՞ք արդյոք

Ի՞նչ ազգակցական կապ է եղել Հիսուսի և Հովհաննես Մկրտչի միջև

▪ Ըստ մի թարգմանության՝ Ղուկաս 1։36 համարում նշվում է, որ Եղիսաբեթը՝ Հովհաննեսի մայրը, Հիսուսի մոր՝ Մարիամի զարմուհին էր (King James Version)։ Այս տեղեկության վրա հիմնվելով՝ ոմանք ասում են, որ Հիսուսն ու Հովհաննես Մկրտիչը զարմիկներ են եղել։ Սակայն հարկ է նշել, որ այս տեղեկությունը հիմնված է ոչ ճշգրիտ թարգմանության վրա։

Իրականում բնագրում օգտագործված հունարեն բառը լայն իմաստ ունի։ Այն ընդամենը ցույց է տալիս, որ այս երկու կանանց միջև ազգակցական կապ է եղել, ինչը չի նշանակում, որ նրանք անպայման զարմուհիներ են եղել։ Աստվածաշնչյան մի բացատրական բառարանում նշվում է. «Այդ բառը շատ լայն իմաստ ունի, ինչի պատճառով հնարավոր չէ իմանալ, թե կոնկրետ ինչ ազգակցական կապ է եղել նրանց միջև» (The Interpreter’s Dictionary of the Bible)։ Այդ դեպքում ինչի՞ հիման վրա են ասում, որ Հիսուսն ու Հովհաննեսը զարմիկներ են եղել։ «Կաթոլիկական հանրագիտարանը» (անգլ.) պատասխանում է այս հարցին. «Մարիամի ծնողների մասին.... բոլոր տեղեկությունները.... ստանում ենք ապոկրիֆյան գրվածքներից»։

Հետևաբար կարող ենք ասել, որ Հիսուսի ու Հովհաննես Մկրտչի միջև եղել է ազգակցական կապ, սակայն ճիշտ չի լինի պնդել, որ նրանք զարմիկներ են եղել։

mrt, հոդված 14

Հովհաննես Մկրտիչը իրականում գոյություն ունեցե՞լ է

Ավետարաններում հիշատակվում է Հովհաննես Մկրտիչ անունով մի մարդ, որը Հրեաստանում քարոզում էր Աստծու Թագավորության մասին։ Արդյոք այս մարդու մասին աստվածաշնչյան արձանագրությունը ճշգրի՞տ է։ Նկատի առնենք հետևյալ փաստերը։

● Աստվածաշունչն ասում է. «Հովհաննես Մկրտիչը եկավ ու սկսեց քարոզել Հրեաստանի անապատում՝ ասելով. «Զղջացե՛ք, քանի որ մոտեցել է երկնքի թագավորությունը»» (Մատթեոս 3։1, 2)։ Իսկ ի՞նչ են ասում աշխարհիկ աղբյուրները։

Առաջին դարի պատմագիր Հովսեպոս Փլավիոսը գրում է «Մկրտիչ մակդիրն ունեցող Հովհաննես» անունով մի մարդու մասին, որը «հրեաներին կոչ էր անում արդար կյանքով ապրել», «Աստծու աչքում բարեպաշտ» լինել և «մկրտվել» («Հրեական հնախոսություն», գիրք XVIII)։

● Աստվածաշունչն ասում է, որ Հովհաննեսը հանդիմանեց Հերովդես Անտիպասին, որը Գալիլեա մարզի և Պիրեայի կառավարիչն էր։ Հերովդեսը պնդում էր, թե հրեա է և Օրենքի տակ է գտնվում։ Հովհաննեսը քննադատեց Հերովդեսին այն բանի համար, որ նա ամուսնացել էր իր եղբոր կնոջ՝ Հերովդիայի հետ (Մարկոս 6։18)։ Աստվածաշունչը միակ աղբյուրը չէ, որտեղ հիշատակվում է Հերովդեսի կյանքի մասին այս մանրամասնությունը։

Պատմագիր Հովսեպոսը գրում է, որ Անտիպասը «սիրահարվել էր Հերովդիային» և «հանդգնել էր ամուսնության առաջարկ անել նրան»։ Հերովդիան համաձայնել էր և լքել ամուսնուն՝ Անտիպասի հետ ամուսնանալու համար։

● Աստվածաշունչը պատմում է, որ «Երուսաղեմը, ամբողջ Հրեաստանը և Հորդանանի ողջ շրջակայքը գնում էին նրա [Հովհաննեսի] մոտ, և մարդիկ մկրտվում էին նրա կողմից Հորդանան գետում» (Մատթեոս 3։5, 6)։

Հովսեպոսը նույնպես հաստատում է այս մանրամասնությունը՝ գրելով, որ մարդկանց «բազմություն» գնաց Հովհաննեսին տեսնելու, և որ մարդիկ «չափազանց ոգևորված [կամ՝ խանդավառված] էին նրա քարոզներով»։

Հստակ է, որ առաջին դարի պատմագիր Հովսեպոսը վստահ էր, որ Հովհաննես Մկրտիչը իրական անձնավորություն է եղել։ Մենք էլ կարող ենք համոզված լինել դրանում։

it, «Ոգի», պրբ. 60

Ոգի

Այն, որ «ոգի» բառը նշանակում է «ուժ, որ մղում է մարդուն անելու կամ ասելու որևէ բան», երևում է Թվեր 27։18-ից (ծնթ.), որտեղ Հեսուի մասին ասվում է, որ նա «մի մարդ էր, ում մեջ ոգի կար»։ Իսկ Քաղեբի մասին գրված է, որ նա, ի տարբերություն իսրայելացիներից շատերի, ովքեր թևաթափ էին եղել տասը հետախույզների բերած բացասական լուրերի պատճառով, «ուրիշ ոգի դրսևորեց» (Թվ 14։24)։ Եղիան Աստծուն ծառայում էր մեծ նախանձախնդրությամբ ու եռանդով, և Եղիսեն, ով հաջորդեց նրան, խնդրեց, որ նրա ոգուց կրկնակի չափով ստանա (2Թգ 2։9, 15)։ Հովհաննես Մկրտիչը Եղիայի պես մեծ նախանձախնդրություն ու եռանդ դրսևորեց, ինչը զորեղ ազդեցություն ունեցավ իրեն լսողների վրա։ Ահա թե ինչու էր նրա մասին ասվում, որ նա գործում էր «նույն ոգով ու զորությամբ, որ Եղիան ուներ» (Ղկ 1։17)։ Սողոմոնի հարստությունն ու իմաստությունը այնքան տպավորեցին ու ապշեցրին Սաբայի թագուհուն, որ «նրա մեջ ոգի չմնաց» (1Թգ 10։4, 5, ծնթ.)։ Կիրառելով «ոգի» բառն իր հիմնական նշանակությամբ՝ Աստվածաշունչն ասում է, որ ոգին կարելի է «արթնացնել» (1Տգ 5։26; Եզր 1։1, 5; Անգ 1։14; հմմտ. Ժղ 10։4, Rbi8-E), այն կարող է «խռովվել» կամ «զայրանալ» (Ծն 41։8, ծնթ.; Գրծ 17։16, ծնթ.), «հանդարտվել» (Դտ 8։3, ծնթ.), «ցավ» ունենալ, «մաշվել» (Հոբ 7։11, ծնթ.; Սղ 142։2, 3, Rbi8-E; Հվ 11։33, ծնթ.), «խոնարհ» լինել (Ես 57։15, 16, ծնթ.), «կենդանանալ», «թարմանալ» (Ծն 45։27, 28, ծնթ.; 1Կթ 16։17, 18, Rbi8-E; 2Կթ 7։13, Rbi8-E; հմմտ. 2Կթ 2։13, ծնթ.)։

ijwbq, հոդված 178, պրբ. 4

Ո՞վ էր Հովհաննես Մկրտիչը

Հոգևոր ժառանգություն։ Հիսուսն ասել է. «Դեռ վեր չի կացել մեկը, որ Հովհաննես Մկրտչից ավելի մեծ լինի, սակայն երկնային թագավորության մեջ փոքրը նրանից մեծ է» (Մատթեոս 11։11)։ Հովհաննեսից առաջ ապրած Աստծու ծառաներից ոչ մեկը նրանից մեծ չէ, քանի որ նա այն «պատգամաբերն է», ում մասին մարգարեացվել էր։ Հիսուսի այս խոսքերից հասկանում ենք նաև, որ Հովհաննեսը չի լինելու իր թագավորակիցներից մեկը երկնքում։ Այս հավատարիմ մարգարեն մահացավ, նախքան Հիսուսը կբացեր երկնային կյանքի ճանապարհը (Եբրայեցիներ 10։19, 20)։ Սակայն Հովհաննեսը կլինի Աստծու Թագավորության երկրային հպատակների շարքում՝ դրախտում հավիտյան ապրելու հեռանկարով (Սաղմոս 37։29; Ղուկաս 23։43)։

w19.08, էջ 29-31

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՄԿՐՏՉԻ ՊԵՍ պահպանիր ուրախությունդ

ԺՈՂՈՎՈՒՄ կա՞ այնպիսի գործ, որը շատ կցանկանայիր անել, բայց այժմ չես կարող։ Գուցե այդ գործը մեկ ուրիշի՞ն է հանձնարարվել։ Կամ գուցե դա այնպիսի ծառայություն է, որ նախկինո՞ւմ ես կատարել, բայց հիմա տարիքիդ, առողջությանդ, տնտեսական դժվարություններիդ կամ ընտանեկան պարտականություններիդ պատճառով այլևս չես կարողանում անել։ Կամ էլ թերևս կազմակերպության մեջ տեղի ունեցած փոփոխությունների պատճառո՞վ ես փոխանցել քո պարտականությունները, որ երկար տարիներ ունեիր։ Որն էլ լինի պատճառը, հավանաբար քեզ վատ ես զգում, որ չես կարողանում անել այն ամենը, ինչ սրտանց կուզեիր անել Եհովայի համար։ Ուստի հասկանալի է, որ ժամանակ առ ժամանակ վհատվում ես։ Նման դեպքում ի՞նչ կարող ես անել, որ բացասական զգացումները, օրինակ՝ հուսահատությունը, դառնությունն ու վիրավորվածությունը արմատներ չգցեն քո սրտում։ Ինչպե՞ս կարող ես պահպանել ուրախությունդ։

Հովհաննես Մկրտչի օրինակը կօգնի մեզ այս հարցում։ Նա առանձնահատուկ նշանակում էր ստացել, բայց հնարավոր է՝ չէր սպասում, որ իր կյանքն ու ծառայությունը այլ ընթացք կունենան։ Հովհաննեսը չէր պատկերացնում, որ ավելի շատ ժամանակ կանցկացնի բանտում, քան ծառայության մեջ։ Չնայած դրան՝ նա մինչև կյանքի վերջ չկորցրեց իր ուրախությունը։ Ի՞նչն օգնեց նրան։ Եվ ինչպե՞ս կարող ենք մենք էլ ուրախ մնալ, նույնիսկ երբ հիասթափություններ ենք ունենում։

ՈՒՐԱԽՈՒԹՅՈՒՆ ԲԵՐՈՂ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ

Մ.թ. 29թ. գարնանը Հովհաննեսը սկսեց իր ծառայությունը որպես Մեսիայի նախակարապետ։ Նա քարոզում էր. «Զղջացե՛ք, քանի որ մոտեցել է երկնքի թագավորությունը» (Մատթ. 3։2; Ղուկ. 1։12–17)։ Շատերը դրականորեն էին արձագանքում այդ լուրին։ Հեռավոր վայրերից բազմաթիվ մարդիկ գալիս էին նրան լսելու։ Արդյունքում շատերը զղջում էին ու մկրտվում։ Իսկ կրոնական առաջնորդներին, որոնք իրենց աչքում արդար էին, Հովհաննեսը համարձակությամբ զգուշացնում էր, որ եթե չփոխվեն, Աստծու դատաստանին կարժանանան (Մատթ. 3։5–12)։ Նույն տարվա աշնանը նա իր ծառայության մեջ արեց ամենակարևոր բանը՝ մկրտեց Աստծու Որդուն։ Դրանից հետո նա մարդկանց հորդորում էր հետևել Հիսուսին՝ խոստացված Մեսիային (Հովհ. 1։32–37)։

Հովհաննեսի ունեցած առանձնահատուկ դերի մասին Հիսուսն ասել է. «Կանանցից ծնվածների մեջ դեռ վեր չի կացել մեկը, որ Հովհաննես Մկրտչից ավելի մեծ լինի» (Մատթ. 11։11)։ Հովհաննեսը, անկասկած, շատ ուրախ էր իր ստացած օրհնությունների համար։ Նրա պես մեզանից շատերը առատ օրհնություններ են ստացել։ Նկատի առնենք Թերիի՝ մեր եղբոր օրինակը։ Նա և իր կին Սանդրան ավելի քան 50 տարի լիաժամ են ծառայել։ Թերին պատմում է. «Ես շատ առանձնաշնորհումներ եմ ունեցել։ Ծառայել եմ որպես ռահվիրա, եղել եմ բեթելցի, հատուկ ռահվիրա, շրջանային վերակացու, այնուհետև մարզային վերակացու, իսկ այժմ դարձյալ հատուկ ռահվիրա եմ»։ Աստվածապետական առանձնաշնորհումները, ինչ խոսք, ուրախություն են պարգևում։ Սակայն, ինչպես կտեսնենք Հովհաննես Մկրտչի օրինակից, այդ ուրախությունը պահպանելու համար ջանքեր են հարկավոր, հատկապես երբ մեր հանգամանքները փոխվում են։

ՄԻՇՏ ԵՐԱԽՏԱԳԵՏ ԵՂԻՐ

Հովհաննես Մկրտչի ուրախության գաղտնիքը երախտագիտությունն էր։ Նա միշտ թանկ էր գնահատում իր առանձնաշնորհումները։ Հիշենք մի դեպք։ Հիսուսի մկրտվելուց հետո Հովհաննեսի աշակերտների թիվը սկսեց նվազել, իսկ Հիսուսի հետևորդներինը՝ աճել։ Հովհաննեսի աշակերտները անհանգստացած եկան նրա մոտ ու ասացին. «Այն մարդը, որ Հորդանանի այն կողմում քեզ հետ էր, և որի մասին դու վկայեցիր, մկրտում է, և բոլորը նրա մոտ են գնում» (Հովհ. 3։26)։ Իսկ Հովհաննեսը պատասխանեց. «Ով հարս ունի, նա է փեսան։ Սակայն փեսայի ընկերը, երբ կանգնում է նրա մոտ ու լսում է նրա ձայնը, անչափ ուրախանում է։ Ուստի իմ ունեցած այս ուրախությունը լիակատար է» (Հովհ. 3։29)։ Հովհաննեսը չէր մրցում Հիսուսի հետ և չէր էլ մտածում, թե իր ստացած հանձնարարությունը ոչինչ է՝ համեմատած Հիսուսի դերի հետ։ Տրտմելու փոխարեն՝ նա ուրախանում էր, քանի որ թանկ էր գնահատում «փեսայի ընկերը» լինելու հնարավորությունը։

Հովհաննեսի մտայնությունը օգնեց իրեն ուրախ լինել՝ չնայած այն զոհողություններին, որ իր ծառայությունը պահանջում էր իրենից։ Օրինակ՝ նա ի ծնե ուխտավոր էր, ուստի բոլորովին չպետք է ոգելից խմիչք օգտագործեր (Ղուկ. 1։15)։ Նրա կենսակերպի մասին Հիսուսն ասաց. «Հովհաննեսը եկավ, ո՛չ ուտում է, ո՛չ խմում»։ Իսկ Հիսուսն ու իր աշակերտները սովորական մարդկանց պես էին ապրում՝ առանց այդպիսի սահմանափակումների (Մատթ. 11։18, 19)։ Բացի դրանից՝ Հովհաննեսը հրաշքներ չէր գործում, իսկ Հիսուսի աշակերտները, որոնց թվում նրա նախկին աշակերտներից էլ կային, այդպիսի զորություն էին ստացել (Մատթ. 10։1; Հովհ. 10։41)։ Հովհաննեսը թույլ չտվեց, որ Հիսուսի և իր միջև եղած այս տարբերությունները իրեն շեղեն ծառայությունից։ Փոխարենը՝ շարունակեց եռանդով կատարել Եհովայից ստացած հանձնարարությունը։

Եթե մենք էլ թանկ գնահատենք այն գործը, որ ներկայումս անում ենք Եհովայի համար, չենք կորցնի մեր ուրախությունը։ Թերին, որի մասին արդեն խոսել ենք, ասում է. «Ամեն անգամ նոր նշանակում ստանալիս ես կենտրոնացել եմ այդ գործի վրա»։ Հետ նայելով լիաժամ ծառայության մեջ անցկացրած տարիներին՝ նա նշում է. «Սրտումս տրտմություն չկա, այլ միայն հրաշալի հիշողություններ»։

Մենք կարող ենք մեր ծառայությունից ավելի շատ ուրախություն ստանալ, եթե մտածենք, թե ինչն է իրական արժեք տալիս ցանկացած հանձնարարության։ Դա այն է, որ մենք «Աստծու համագործակիցներն ենք» (1 Կորնթ. 3։9)։ Ինչպես որ թանկարժեք զարդն է հարկավոր փայլեցնել, որ չկորցնի իր հմայքը, այնպես էլ հարկավոր է խորհել այն մասին, թե որքան մեծ պատիվ է Աստծու համագործակիցը լինելը. այդպես մեր ուրախության փայլը երբեք չի խամրի։ Մենք մեր մատուցած զոհերը չենք համեմատի ուրիշների զոհերի հետ և չենք մտածի, թե մեր ծառայությունը ուրիշների ծառայությունից պակաս արժեքավոր է (Գաղ. 6։4)։

ԿԵՆՏՐՈՆԱՑԱԾ ՄՆԱ ՀՈԳԵՎՈՐ ԲԱՆԵՐԻ ՎՐԱ

Հովհաննեսը, ըստ երևույթին, գիտեր, որ իր ծառայությունը մի օր ավարտվելու է, սակայն չէր պատկերացնում, որ դա այդքան կտրուկ է տեղի ունենալու (Հովհ. 3։30)։ 30 թ.-ին՝ Հիսուսի մկրտվելուց մոտ 6 ամիս անց, Հերովդես թագավորը ձերբակալել տվեց նրան։ Այնուամենայնիվ, Հովհաննեսը շարունակեց վկայություն տալ (Մարկ. 6։17–20)։ Ի՞նչը նրան օգնեց պահպանել իր ուրախությունը՝ չնայած փոխված հանգամանքներին։ Հոգևոր բաների վրա կենտրոնացած մնալը։

Բանտում եղած ժամանակ Հովհաննեսը լուրեր էր ստանում Հիսուսի ընդլայնվող ծառայության մասին (Մատթ. 11։2; Ղուկ. 7։18)։ Նա համոզված էր, որ Հիսուսն է Մեսիան։ Սակայն թերևս լիովին չէր հասկանում, թե նա ինչպես է կատարելու Մեսիային վերաբերող բոլոր սուրբգրային մարգարեությունները։ Քանի որ Մեսիան թագավոր էր դառնալու, Հովհաննեսը, հնարավոր է, ուզում էր իմանալ, թե արդյոք դա շուտով է լինելու, և արդյոք Հիսուսը իրեն ազատելու է բանտից։ Հիսուսի դերը լիովին հասկանալու համար նա իր աշակերտներից երկուսին ուղարկեց նրա մոտ՝ հարցնելու. «Դո՞ւ ես նա, որ պիտի գար, թե՞ մեկ ուրիշին սպասենք» (Ղուկ. 7։19)։ Եվ երբ նրանք վերադարձան, Հովհաննեսը հավանաբար մեծ հետաքրքրությամբ լսեց այն ամենը, ինչ իրեն պատմեցին. թե ինչպես էր Հիսուսը հրաշքով բուժումներ արել ու ասել. «Գնացեք և պատմեք Հովհաննեսին ինչ որ լսեցիք ու տեսաք. կույրերը տեսնում են, կաղերը քայլում են, բորոտները մաքրվում են, խուլերը լսում են, մահացածները հարություն են առնում, և աղքատներին բարի լուրն է քարոզվում» (Ղուկ. 7։20–22)։

Աշակերտների բերած լուրը, անշուշտ, զորացրեց Հովհաննեսին։ Այն հաստատեց, որ Հիսուսը կատարում է Մեսիային առնչվող մարգարեությունները։ Ու թեպետ Հիսուսը Հովհաննեսին չազատեց բանտից, վերջինս հավաստիացավ, որ իր ծառայությունը զուր չէր։ Ուստի չնայած իր հանգամանքներին՝ նա պատճառ ուներ ուրախ լինելու։

Եթե մենք էլ Հովհաննեսի պես կենտրոնանանք հոգևորի վրա, կկարողանանք ամեն ինչին դիմանալ և ուրախությամբ համբերել (Կող. 1։9–11)։ Դրանում մեզ կօգնի Աստվածաշունչն ընթերցելը և դրա շուրջ մտորելը։ Այդպես միշտ կհիշենք, որ մեր կատարած ծառայությունը ամենևին էլ զուր չէ (1 Կորնթ. 15։58)։ Սանդրան ասում է. «Ամեն օր Աստվածաշնչից մի գլուխ կարդալով՝ ավելի եմ մտերմանում Եհովայի հետ։ Դրա շնորհիվ ես նրա՛ վրա եմ կենտրոնանում, ոչ թե ինձ վրա»։ Բացի այդ՝ կարող ենք հետևել, թե ամբողջ աշխարհում Թագավորության գործը ինչպես է առաջ գնում։ Դա կօգնի մեր հանգամանքներից այն կողմ տեսնել և նկատել, թե Եհովան ինչեր է իրագործում։ «JW Broadcasting® հեռուստաալիքի ամենամսյա ծրագրերի շնորհիվ մեզ ավելի մոտ ենք զգում Աստծու կազմակերպությանը,— ավելացնում է Սանդրան։— Դրանք նաև օգնում են, որ մեր ծառայությունը ուրախությամբ կատարենք»։

Հովհաննես Մկրտիչը իր կարճատև ծառայությունը կատարեց «Եղիայի ոգով ու զորությամբ», թեև նրա պես անկատար մարդ էր և «այնպիսի զգացմունքներ ուներ, ինչպիսիք որ մենք ունենք» (Ղուկ. 1։17; Հակ. 5։17)։ Եթե ընդօրինակելով Հովհաննեսին՝ մենք էլ երախտագետ լինենք ու կենտրոնանանք հոգևոր բաների վրա, ապա, ինչ էլ որ պատահի, միշտ ուրախությամբ կկատարենք մեր ծառայությունը։

ԳԼՈՒԽ 45

«Ես մեղավոր մարդ եմ»

it, «Որսորդություն և ձկնորսություն», պրբ. 6-7

Որսորդություն և ձկնորսություն

Ձկնորսություն։ Հրեաների համար ձկնորսությունը ոչ թե պարզապես ժամանցի ձև էր, այլ կերակուր հայթայթելու միջոց։ Ձկնորսները գործածում էին ուռկաններ, որսատեգեր, ձկնորսական նիզակներ, կարթեր ու կարթաթելեր (Հոբ 41։1, 7; Եզկ 26։5, 14; Ամբ 1։15, 17; Մթ 17։27)։ Նրանք հաճախ գիշերն էին ձուկ որսում։ Ձկնորսները նավակներից իջեցնում էին ուռկանները, իսկ հետո կա՛մ դրանք ափ էին քաշում, կա՛մ ձուկը դատարկում հենց նավակների մեջ։ Ապա ձուկը տեսակավորում էին։ Այն ձկները, որոնք Օրենքով թույլ էր տրվում ուտել, պահում էին, իսկ մյուսները՝ դեն նետում (Մթ 13։47, 48; Ղկ 5։5-7; Հվ 21։6, 8, 11)։ Ձկնորսները թերևս օգտագործում էին նաև ուռկանից չափերով շատ ավելի փոքր ցանց, որը ջուրն էին գցում՝ ափին կանգնած կամ ջուրը մտած (տես ՈՒՌԿԱՆ)։

Ձուկ որսալը ծանր աշխատանք էր։ Այն կատարելու համար ֆիզիկական մեծ ուժ էր պահանջվում, հատկապես երբ պետք էր ձկներով լի ցանցերը ցամաք քաշել (Հվ 21։6, 11) կամ էլ հանդիպակաց քամու տակ թիավարել (Մկ 6։47, 48)։ Երբեմն ձկնորսները ամբողջ գիշեր չարչարվում էին, բայց ոչինչ չէին բռնում (Ղկ 5։5; Հվ 21։3)։ Ափ վերադառնալուց հետո անհրաժեշտ էր չորացնել և նորոգել ուռկանները (Եզկ 47։10; Մթ 4։21)։

Հովհ. 1։42-ի «Դու Սիմոնն ես» արտահայտության վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունը, nwtsty

Դու Սիմոնն ես. Աստվածաշնչում Սիմոնը հինգ անունով է կոչված (տես Մթ 4։18; 10։2-ի լրացուցիչ տեղեկությունները)։ Այստեղ նկարագրվում է այն դեպքը, երբ Հիսուսը ակներևաբար առաջին անգամ հանդիպում է Սիմոնին և նրան տալիս է սեմական Կեփաս (Կեֆաս) անունը, որը թերևս կապ ունի Հոբ 30։6-ում և Եր 4։29-ում գործածված եբրայերեն կեֆիմ բառի հետ։ Այստեղ ավետարանագիր Հովհաննեսը հավելյալ պարզաբանում է անում՝ հունարեն՝ «Պետրոս» (նշ. է «ժայռի կտոր»)։ Աստվածաշնչում միայն նա է կոչվում սեմական Կեփաս և հունական Պետրոս անուններով։ Հիսուսը, ով անմիջապես նկատեց, որ Նաթանայելի մեջ «նենգություն չկա» (Հվ 1։47; 2։25), կարող էր հասկանալ, թե ինչպիսի մարդ էր Պետրոսը։ Հատկապես Հիսուսի մահից ու հարությունից հետո Պետրոսը ժայռի նման անսասան մնաց՝ ամրացնելով ու կայունացնելով ժողովը (Ղկ 22։32; Գրծ 1։15, 16; 15։6-11)։

w16.05, էջ 9, պրբ. 3-4

«Գնացեք և բոլոր ազգերի մեջ աշակերտներ պատրաստեք»

³ Հիսուսի աշակերտները պարզապես պետք է սպասեի՞ն, թե երբ մարդիկ կմոտենան իրենց։ Ամենևի՛ն։ Հարություն առնելուց հետո նա իր շուրջը հավաքված հարյուրավոր աշակերտներին ասաց. «Գնացեք և բոլոր ազգերի մեջ աշակերտներ պատրաստեք՝ նրանց մկրտելով.... սովորեցնելով նրանց պահել այն ամենը, ինչ որ ձեզ պատվիրեցի» (Մատթ. 28։19, 20)։ Հիսուսը չորս բան պատվիրեց. գնալ, աշակերտներ պատրաստել, մկրտել և սովորեցնել։ «Գնացեք» պատվերի հետ կապված մի աստվածաշնչագետ ասում է. ««Գնալը» յուրաքանչյուր հավատացյալի պարտականությունն է, լինի դա փողոցի մյուս կողմն անցնելը, թե օվկիանոս կտրելը» (Մատթ. 10։7; Ղուկ. 10։3)։

⁴ Հիսուսը ցանկանում էր, որ ամեն մեկը առանձի՞ն քարոզեր բարի լուրը, թե՞ դա արվեր կազմակերպված։ Մի հոգին չի կարող մենակ «բոլոր ազգերին» քարոզել։ Ուստի այս գործը պահանջում է շատերի կազմակերպված ջանքերը։ Հիսուսը հենց սա նկատի ուներ, երբ իր աշակերտներին հրավիրեց «մարդկանց որսորդներ», կամ՝ «ձկնորսներ» դառնալ (կարդա Մատթեոս 4։18–22)։ Նա այստեղ չէր խոսում կարթով ձուկ բռնելու մասին, երբ ձկնորսը նստում և սպասում է, մինչև ձուկը կուլ տա խայծը։ Նա նկատի ուներ ուռկանով ձկնորսություն անելը, ինչի համար պահանջվում է մի խումբ ձկնորսների համատեղ ջանքեր (Ղուկ. 5։1–11)։

Հովհ. 21։15-ի «սիրո՞ւմ ես ինձ սրանցից առավել» արտահայտության վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունը, nwtsty

սիրո՞ւմ ես ինձ սրանցից առավել. քերականական տեսանկյունից՝ «սրանցից առավել» արտահայտությունը կարելի է հասկանալ մի քանի ձևով։ Որոշ աստվածաշնչագետներ նախընտրում են հետևյալ նշանակությունները՝ «սիրո՞ւմ ես ինձ ավելի շատ, քան այս մյուս աշակերտներին» կամ «սիրո՞ւմ ես ինձ ավելի շատ, քան այս մյուս աշակերտները»։ Սակայն ավելի հավանական տարբերակը սա է՝ «սիրո՞ւմ ես ինձ այս բաներից առավել», այսինքն՝ իրենց բռնած ձկներից կամ ձկնորսությունից առավել։ Հետևաբար այս համարի ընդհանուր միտքը թերևս սա է. «Սիրո՞ւմ ես ինձ նյութական բաներից կամ նյութապաշտական ձգտումներից առավել։ Եթե այո, կերակրի՛ր իմ գառներին»։ Հաշվի առնելով Պետրոսի անցյալը՝ դա տեղին հարց էր։ Թեև նա Հիսուսի առաջին աշակերտներից մեկն էր (Հվ 1։35-42), սակայն անմիջապես չսկսեց հետևել նրան՝ տրամադրելով իր ողջ ժամանակը։ Ընդհակառակը, նա շարունակեց զբաղվել ձկնորսությամբ։ Մի քանի ամիս անց Հիսուսը հորդորեց Պետրոսին թողնել իր եկամտաբեր գործը և հրավիրեց դառնալ «մարդկանց որսորդ» (Մթ 4։18-20; Ղկ 5։1-11)։ Հիսուսի մահից կարճ ժամանակ անց Պետրոսը կրկին որոշեց գնալ ձուկ բռնելու, և մյուս առաքյալներն էլ միացան նրան (Հվ 21։2, 3)։ Ուստի Հիսուսը հավանաբար հուշում էր Պետրոսին, որ նա պետք է հստակ ընտրություն անի՝ կա՛մ կյանքում առաջին տեղում դնի ձկնորսությունը, որը ներկայացնում էին իրենց առաջ դրված ձկները, կա՛մ առաջնահերթություն տա Հիսուսի գառներին՝ հետևորդներին հոգևորապես կերակրելու գործին (Հվ 21։4-8)։

ia, էջ 188-195

Նա մնաց նվիրված

ԳԼՈՒԽ 22

ՊԵՏՐՈՍԸ անհանգիստ էր։ Նա ուշադիր նայում էր Կափառնայումի ժողովարանում հավաքված մարդկանց, որոնք եկել էին Հիսուսին լսելու։ Կափառնայումը իր հարազատ քաղաքն էր. այստեղ էին ապրում իր ընկերները, հարազատները և այստեղ՝ Գալիլեայի ծովի հյուսիսային ափին էր նա ձուկ բռնում։ Անկասկած, Պետրոսը ցանկանում էր, որ այս մարդիկ նույնպես հասկանային, որ Հիսուսը Մեսիան է, և ուրախությամբ ընդունեին Աստծու Թագավորության բարի լուրը, որ քարոզում էր Մեծ ուսուցիչը։ Բայց, ավա՜ղ, այդպես չեղավ։

² Շատերը չշարունակեցին լսել Հիսուսին։ Ոմանք սկսեցին տրտնջալ՝ չհամաձայնելով նրա ասածներին։ Սակայն Պետրոսին ավելի շատ անհանգստացրեց Հիսուսի աշակերտներից ոմանց արձագանքը։ Նրանց դեմքին չկար այն ուրախությունն ու ոգևորությունը, որ սովորաբար լինում է, երբ մարդը մի նոր ճշմարտություն է իմանում։ Այդ աշակերտները տխուր էին, նույնիսկ վրդովված։ Ոմանք անգամ ասացին, թե Հիսուսի խոսքերը զարհուրելի են։ Ուստի չցանկացան այլևս լսել նրան, հեռացան ժողովարանից ու դադարեցին Հիսուսին հետևելուց (կարդա՛ Հովհաննես 6։60, 66)։

³ Պետրոսը և մյուս առաքյալները դժվար կացության մեջ էին հայտնվել։ Թեև Պետրոսը լիովին չէր հասկանում Հիսուսի ասածների իմաստը, սակայն գիտակցում էր, որ եթե դրանք բառացի ընկալվեն, վիրավորական կլինեն։ Անշուշտ սա ո՛չ առաջին և ո՛չ էլ վերջին անգամն էր, որ Տիրոջ հանդեպ իր նվիրվածությունը փորձվում էր։ Ի՞նչ դիրք էր բռնելու Պետրոսը։ Տեսնենք, թե ինչպես նրա հավատն օգնեց հաղթահարելու այս փորձությունը և նվիրված մնալու։

Նվիրված մնաց, թեև մյուսները երես դարձրին

⁴ Հիսուսի խոսքերը հաճախ էին զարմացնում Պետրոսին։ Երբեմն իր Տերը ասում և անում էր բաներ, որոնք անակնկալի էին բերում մարդկանց։ Մի օր առաջ նա հրաշքով կերակրել էր հազարավոր մարդկանց, որից հետո նրանք փորձել էին թագավոր դարձնել նրան։ Սակայն ի զարմանս բոլորի՝ նա խույս էր տվել նրանցից և աշակերտներին պատվիրել էր նավ նստել և գնալ Կափառնայում, իսկ ինքը հեռացել։ Գիշերը, երբ աշակերտները դեռ տեղ չէին հասել, Հիսուսը, Գալիլեայի փոթորկոտ ծովի վրայով քայլելով, հասել էր նրանց։ Աշակերտները ապշել էին։ Այդ դեպքից Պետրոսը հավատի կարևոր դաս էր սովորել։

⁵ Առավոտյան աշակերտները տեսան, որ այդ նույն բազմությունը հետևել է իրենց և եկել է ծովի մյուս կողմը։ Սակայն, ակներևաբար, այդ մարդիկ չէին եկել իրենց հոգևոր քաղցը բավարարելու համար։ Նրանք ցանկանում էին, որ Հիսուսը նորից հրաշքով կերակրի իրենց։ Աստծու Որդին հանդիմանեց այդ մարդկանց նյութականի վրա կենտրոնանալու համար (Հովհ. 6։25–27)։ Հիսուսը շարունակեց նրանց սովորեցնել Կափառնայումի ժողովարանում։ Այստեղ էլ Մեծ ուսուցիչը փորձեց սովորեցնել կարևոր, բայց դժվարըմբռնելի ճշմարտություն։

⁶ Հիսուսը ցանկանում էր, որ մարդիկ իր մեջ տեսնեն ոչ թե մեկին, ով կարող է հոգալ իրենց ֆիզիկական կարիքները, այլ հասկանան, որ ինքն Աստծու կողմից տրված հոգևոր հացն է, ով իր կյանքով ու մահով մարդկության առջև հավիտենական կյանքի դուռ է բացելու։ Ուստի նա իրեն համեմատեց մանանայի հետ՝ այն հացի, որ Մովսեսի օրերում Աստված տվել էր երկնքից։ Երբ ոմանք առարկեցին, նա փորձեց ավելի հստակ բացատրել՝ ասելով, որ կյանք ստանալու համար պետք է ուտեն իր մարմինը ու խմեն իր արյունը։ Սակայն դա հավաքվածներին ավելի բարկացրեց։ Ոմանք ասացին. «Այս խոսքերը զարհուրելի են, ո՞վ կարող է լսել դրանք»։ Հիսուսի աշակերտներից շատերն էլ որոշեցին այլևս չհետևել նրան (Հովհ. 6։48–60, 66)։

⁷ Հավանաբար Հիսուսի խոսքերը շփոթեցրին նաև Պետրոսին։ Նա դեռ չէր հասկանում, թե Աստծու կամքը կատարելու համար ինչու պետք է Հիսուսը մեռնի։ Կհետևե՞ր նա այն աշակերտներին, ովքեր երես դարձրին Հիսուսից։ Ո՛չ, Պետրոսը չհեռացավ։ Նա ուներ մի հրաշալի հատկություն, որով տարբերվում էր մյուսներից։

⁸ Հիսուսը հարցրեց իր առաքյալներին. «Դո՞ւք էլ եք ուզում գնալ» (Հովհ. 6։67)։ Այդ հարցը նա ուղղեց 12-ին, սակայն, ինչպես որ հաճախ էր լինում, խոսեց Պետրոսը։ Հավանաբար նա տարիքով բոլորից մեծ էր և սիրում էր արտահայտել իր մտքերը։ Հազվադեպ էր լինում, որ լռեր ու չհայտներ իր կարծիքը։ Այս անգամ էլ նա արտահայտեց այն, ինչ կար իր սրտում. «Տե՛ր, ո՞ւմ մոտ գնանք։ Հավիտենական կյանքի տանող խոսքերը դու ունես» (Հովհ. 6։68)։

⁹ Որքա՜ն ազդեցիկ են այս խոսքերը։ Հիսուսի հանդեպ ունեցած հավատը օգնել էր նրան զարգացնելու մի անգին հատկություն՝ նվիրվածություն։ Նա գիտակցում էր, որ Հիսուսը Եհովայի ուղարկած միակ Փրկիչն է, և փրկվելու համար կարևոր է ուշադրություն դարձնել նրա խոսքերին՝ Աստծու Թագավորության մասին ուսմունքներին։ Ու թեև ուսուցչի խոսքերը երբեմն շփոթեցնում էին Պետրոսին, սակայն նա գիտակցում էր, որ ուրիշ ոչ մի տեղ չի կարող շահել Աստծու հավանությունը և հավիտենական կյանքի հույս ունենալ։

¹⁰ Իսկ դու գիտակցո՞ւմ ես դա։ Ցավոք, շատերն են պնդում, թե սիրում են Հիսուսին, սակայն նվիրված չեն նրան։ Եթե նվիրված ենք Հիսուսին, ապա Պետրոսի պես կսիրենք նրա ուսմունքները։ Պետք է սովորենք դրանք, հասկանանք իմաստը, ապրենք դրանց համաձայն, նույնիսկ եթե որոշ բաներ չենք հասկանում կամ լիովին համաձայն չենք դրանց։ Միայն նվիրված մնալով կարող ենք ունենալ հավիտենական կյանքի հույսը, որ տալիս է Հիսուսը (կարդա՛ Սաղմոս 97։10)։

Նվիրված մնաց, երբ հանդիմանվեց

¹¹ Այդ լարված օրերից կարճ ժամանակ անց Հիսուսը իր առաքյալների ու մի քանի աշակերտների հետ ճանապարհ ընկավ դեպի հյուսիս։ Նրանց առջևում Հերմոն լեռն էր։ Ավետյաց երկրի հյուսիսում գտնվող այս լեռան ձյունապատ գագաթը երբեմն պարզ երևում էր նույնիսկ Գալիլեայի ծովի կապույտ ջրերի մոտից։ Խումբը որքան բարձրանում էր դեպի Փիլիպոսի Կեսարիա և մոտենում էր գյուղերին, այնքան լեռն ավելի բարձր էր երևում։ Այստեղից կարելի էր տեսնել դեպի հարավ ընկած Ավետյաց երկրի մեծ մասը։ Եվ այս հիասքանչ վայրում՝ լեռան լանջին, Հիսուսը մի կարևոր հարց ուղղեց իր հետևորդներին։

¹² Նա հարցրեց. «Ժողովուրդն ի՞նչ է ասում իմ մասին՝ ո՞վ եմ ես»։ Պատկերացրու, թե ինչպես էր Պետրոսը նայում Հիսուսի աչքերին, որոնցում նա նորից տեսնում էր իր Տիրոջ բարությունն ու անսահման իմաստությունը։ Հիսուսն ուզում էր իմանալ, թե մարդիկ ինչ կարծիք են կազմել իր մասին՝ տեսնելով իր արածները ու լսելով իր խոսքերը։ Աշակերտները պատասխանեցին նրան՝ ասելով ժողովրդի մեջ տարածված տարբեր կարծիքները։ Բայց Հիսուսն ուզում էր իմանալ նաև, թե իր ամենամտերիմ հետևորդները ինչ էին մտածում իր մասին։ Ուստի հարցրեց նրանց. «Իսկ դո՞ւք ինչ եք ասում՝ ո՞վ եմ ես» (Ղուկ. 9։18–20)։

¹³ Պետրոսը կրկին շտապեց պատասխանել։ Նա պարզ ու վստահ ասաց այն, ինչ կար ոչ միայն իր, այլև աշակերտներից շատերի սրտում. «Դու Քրիստոսն ես՝ կենդանի Աստծու Որդին»։ Հիսուսը ի նշան հավանության ժպտաց և գովեց Պետրոսին՝ ասելով, որ ոչ թե մարդը, այլ Եհովա Աստվածն է հայտնում այս կարևոր ճշմարտությունը անկեղծ հավատ ունեցողներին։ Պետրոսը կարողացել էր հասկանալ բացահայտված ճշմարտություններից մեծագույնը. Հիսուսն էր երկար սպասված Մեսիան՝ Քրիստոսը (կարդա՛ Մատթեոս 16։16, 17)։

¹⁴ Հիսուսը շարունակեց իր խոսքը՝ բացատրելով վաղուց ասված մի մարգարեություն, համաձայն որի՝ Քրիստոսը կոչվում է քար, որին շինարարները մերժեցին (Սաղ. 118։22; Ղուկ. 20։17)։ Նա ասաց, որ Եհովան մի ժողով կհիմնի այդ քարի, կամ՝ ժայռի վրա, որը Հիսուսն էր։ Այնուհետև Հիսուսը շատ կարևոր հանձնարարություն տվեց Պետրոսին։ Սակայն դա չէր նշանակում, որ Պետրոսը, ինչպես մտածում են ոմանք, մյուս առաքյալների համեմատ՝ որոշ առավելություններ էր ունենալու։ Նա պարզապես որոշ պատասխանատվություններ պետք է կրեր ժողովում։ Հիսուսը նրան տվեց «երկնքի թագավորության բանալիները» (Մատթ. 16։19)։ Դա նշանակում էր, որ Պետրոսը պետք է Աստծու Թագավորություն մտնելու հույսը հաղորդեր երեք խմբի մարդկանց. նախ՝ հրեաներին, հետո՝ սամարացիներին, ապա՝ այլազգիներին։

¹⁵ Ավելի ուշ Հիսուսն ասաց, որ ում շատ է վստահվում, նրանից շատ էլ պահանջվում է, և Պետրոսը այն մարդկանցից մեկն էր, ում շատ բան էր վստահվել (Ղուկ. 12։48)։ Հիսուսը շարունակեց բացատրել Մեսիայի մասին կարևոր ճշմարտություններ։ Նա ասաց, որ ինքը Երուսաղեմում պետք է չարչարանքներ կրի ու սպանվի։ Այդ խոսքերն անհանգստացրին Պետրոսին։ Նա Հիսուսին մի կողմ տարավ ու սաստեց՝ ասելով. «Բարի՛ եղիր քո հանդեպ, Տե՛ր, այդ բանը քեզ հետ չի պատահի» (Մատթ. 16։21, 22)։

¹⁶ Անշուշտ, Պետրոսը լավ մղումներով ասաց այս խոսքերը, ուստի ուսուցչի արձագանքը հավանաբար անակնկալի բերեց նրան։ Հիսուսը շրջվեց, նայեց մյուսներին, որոնք թերևս նույն բանն էին մտածում, և Պետրոսին ասաց. «Հեռո՛ւ ինձանից, Սատանա՛։ Դու գայթակղության քա՛ր ես ինձ համար, որովհետև դու ոչ թե Աստծու մտքերն ես խորհում, այլ մարդկանց» (Մատթ. 16։23; Մարկ. 8։32, 33)։ Նրա խոսքերից բոլորս մի կարևոր բան ենք հասկանում. շատ հեշտ է հարցերին նայել մարդկային տեսանկյունից։ Ուստի եթե զգույշ չլինենք, ապա գուցե մենք էլ, թեպետև լավ նպատակներ ունենալով, ակամայից դառնանք Սատանայի կողմնակիցը և ոչ թե Աստծու։

¹⁷ Ինչպե՞ս արձագանքեց Պետրոսը։ Նա հասկանում էր, որ Հիսուսը նկատի չուներ, թե ինքը Սատանա է։ Հիսուսը Սատանային ասել էր՝ հեռացի՛ր, իսկ Պետրոսին ասած խոսքերում նա ուրիշ բառեր օգտագործեց, որոնք բառացի թարգմանվում են՝ «իմ հետևն անցիր» (Մատթ. 4։10)։ Հիսուսը չէր ուզում ասել, որ այլևս չի շփվի Պետրոսի հետ, նրա, ում մեջ շատ լավ հատկություններ էր տեսել։ Նրա խոսքերը ցույց էին տալիս, որ Պետրոսը պետք է ոչ թե իր Տիրոջը դեմ կանգներ՝ դառնալով գայթակղության քար, այլ հետևն անցներ՝ աջակցեր նրան որպես հետևորդ։

¹⁸ Արդյոք Պետրոսը բարկացա՞վ, սկսեց վիճե՞լ նրա հետ կամ հեռացա՞վ։ Ո՛չ։ Նա խոնարհությամբ ընդունեց հանդիմանությունը և այդպիսով կրկին ցույց տվեց, որ նվիրված է իր Ուսուցչին։ Ինչ խոսք, բոլոր նրանք, ովքեր հետևում են Աստծու Որդուն, երբեմն խրատ ու հանդիմանություն են ստանում։ Եթե խոնարհությամբ ընդունենք խրատը և դաս քաղենք դրանից, մտերիմ փոխհարաբերություններ կունենանք Հիսուս Քրիստոսի և նրա Հոր՝ Եհովա Աստծու հետ (կարդա՛ Առակներ 4։13)։

Նրա նվիրվածությունը վարձատրվեց

¹⁹ Շուտով Հիսուսի խոսքերը կրկին ապշեցրին իր հետևորդներին։ Նա ասաց. «Ճշմարիտ ասում եմ ձեզ. այստեղ կանգնածների մեջ կան ոմանք, ովքեր մահ չեն ճաշակի, մինչև չտեսնեն մարդու Որդուն իր թագավորությամբ գալիս» (Մատթ. 16։28)։ Անկասկած, այս խոսքերը շարժեցին Պետրոսի հետաքրքրությունը։ Ի՞նչ էին դրանք նշանակում։ Գուցե Պետրոսը մտածում էր, թե իրեն չի տրվի այս առանձնաշնորհումը, քանի որ քիչ առաջ խիստ հանդիմանություն էր ստացել։

²⁰ Մոտ մեկ շաբաթ անց Հիսուսը Հակոբոսի, Հովհաննեսի ու Պետրոսի հետ բարձրացավ «մի բարձր լեռ»։ Դա ակներևաբար Հերմոն լեռն էր, որը գտնվում էր մի քանի կիլոմետր հեռավորության վրա։ Հավանաբար գիշեր էր, այդ պատճառով առաքյալների քունը տանում էր։ Բայց շատ չանցած՝ նրանց քունը փախավ։ Մինչ Հիսուսը աղոթում էր, մի զարմանալի բան տեղի ունեցավ (Մատթ. 17։1; Ղուկ. 9։28, 29, 32)։

²¹ Նրանց աչքի առաջ Հիսուսը սկսեց այլակերպվել։ Նրա դեմքը լուսավորվեց ու արևի պես փայլեց, իսկ շորերը սպիտակափայլ դարձան։ Հետո Հիսուսի կողքին երկու մարդիկ երևացին. մեկը Մովսեսն էր, իսկ մյուսը՝ Եղիան։ Նրանք խոսեցին Հիսուսի հետ «նրա հեռանալու մասին, որը պիտի տեղի ունենար Երուսաղեմում». ակներևաբար դա վերաբերում էր նրա մահվանն ու հարությանը։ Պետրոսը հասկացավ, որ սխալվում էր, երբ մտածում էր, որ Հիսուսը չի չարչարվելու և մահանալու (Ղուկ. 9։30, 31)։

²² Պետրոսի մտքով անցավ, որ ինչ-որ բանով պետք է մասնակցի այս զարմանահրաշ տեսիլքին, քանի որ, հավանաբար, չէր ուզում, որ այն շուտ ավարտվի։ Երբ Մովսեսն ու Եղիան հեռանում էին Հիսուսից, նա ասաց. «Վարդապե՛տ, լավ է, որ մենք այստեղ մնանք։ Թույլ տուր երեք վրան կանգնեցնենք. մեկը քեզ համար, մեկը՝ Մովսեսի, մյուսն էլ Եղիայի»։ Անշուշտ, Եհովայի այս երկու ծառաները վրանի կարիք չունեին. նրանք վաղուց մահացել էին, և դա ընդամենը տեսիլք էր։ Պետրոսը չէր հասկանում, թե ինչ է ասում։ Բայցևայնպես, մի՞թե չես հիանում այս մարդու անկեղծությամբ ու խանդավառությամբ (Ղուկ. 9։33)։

²³ Այդ գիշեր երեք առաքյալները ևս մեկ առանձնաշնորհում ունեցան։ Մի ամպ հայտնվեց ու ծածկեց նրանց։ Ամպի միջից մի ձայն լսվեց. Եհովայի ձայնն էր։ Նա ասաց. «Սա՛ է իմ Որդին, որին ես ընտրել եմ։ Նրա՛ն լսեք»։ Հետո տեսիլքը վերացավ ու նրանք լեռան վրա Հիսուսի հետ մենակ մնացին (Ղուկ. 9։34–36)։

²⁴ Այս տեսիլքը, իրոք որ, պարգև էր Պետրոսի համար։ Մի քանի տասնամյակ անց առաքյալը գրեց, որ պատիվ է ունեցել «նրա մեծափառությանը ականատես լինելու»։ Նա տեսել էր երկնային թագավոր Հիսուսին՝ իր փառքով։ Այլակերպության տեսիլքը հաստատեց, որ Աստծու Խոսքի մարգարեությունները անպայման կկատարվեն։ Այն ամրացրեց Պետրոսի հավատը, որպեսզի նա պատրաստ լինի հաղթահարելու այն բոլոր փորձությունները, որ դեռ ունենալու էր (կարդա՛ 2 Պետրոս 1։16–19)։ Այս տեսիլքը մեզ համար էլ կարող է օգտակար լինել։ Այն կամրացնի մեր հավատը, եթե Պետրոսի նման նվիրված մնանք Տիրոջը, ում Եհովան նշանակել է առաջնորդ։ Մենք էլ պետք է սովորենք Հիսուսից, ընդունենք նրա խրատն ու հանդիմանությունը և ամեն օր խոնարհությամբ հետևենք նրան։

ԳԼՈՒԽ 46

«Տիրո՛ջն եմ տեսել»

ijwia, հոդված 6, պրբ. 5-6

«Ես Տիրո՛ջը տեսա»

Կարելի է պատկերացնել, թե կապանքներից վերջապես ազատվելուց հետո Մարիամն ինչ թեթևացում էր զգում։ Նրա ողջ կյանքն իր առջևում էր։ Իսկ նա ինչպե՞ս էր ցույց տալու իր երախտագիտությունը։ Մարիամը դարձավ Հիսուսի հավատարիմ հետևորդը։ Բացի այդ, նա իր օգնությունն առաջարկեց, երբ տեսավ, որ Հիսուսն ու նրա առաքյալները դրա կարիքն ունեին։ Նրանք հարուստ չէին և այդ ժամանակ չէին աշխատում, ուստի քարոզելու և ուսուցանելու գործի վրա կենտրոնանալու համար նրանց անհրաժեշտ էր նյութական օգնություն՝ ուտելիք, հագուստ և կացարան։

Մարիամն ու մի քանի այլ կանայք հոգ էին տանում նրանց մասին։ Այդ կանայք «ծառայում էին նրանց՝ կիսելով նրանց հետ իրենց ունեցածը» (Ղուկաս 8։1, 3)։ Նրանցից մի քանիսը թերևս ունևոր էին։ Աստվածաշունչը չի ասում, թե նրանք ինչ էին անում. գուցե պատրաստում էին կերակուր, լվանում էին այդ տղամարդկանց հագուստը կամ գյուղերում կացարան էին փնտրում նրանց համար։ Բայց գիտենք, որ ի սրտե աջակցում էին այս ճամփորդող խմբին, որը հավանաբար մոտ 20 հոգուց էր բաղկացած։ Այդ կանանց ջանքերը նպաստեցին, որ Հիսուսն ու առաքյալները կարողանան ամբողջությամբ կենտրոնանալ քարոզչական գործի վրա։ Ինչ խոսք, Մարիամը գիտեր, որ երբեք չի կարողանա Հիսուսին փոխհատուցել այն ամենի դիմաց, ինչ նա արել էր իր համար, բայց ուրախ էր, որ կարող է իր ձեռքից եկածն անել։

ijwia, հոդված 6, պրբ. 16

«Ես Տիրո՛ջը տեսա»

Մարիամի առջև կանգնած մարդը այգեպան չէր։ Նա նախկինում ատաղձագործ էր եղել, հետո՝ ուսուցիչ, այնուհետև՝ Մարիամի սիրելի Տերը։ Սակայն Մարիամը չճանաչեց նրան և շրջվեց։ Նրա մտքով անգամ չէր անցնում, որ Հիսուսը հարություն է առել որպես հզոր ոգեղեն էակ։ Այդ պահին նա ֆիզիկական մարմնով էր, բայց ոչ այն մարմնով, որ զոհաբերել էր։ Հիսուսի հարությանը հաջորդած օրերին, որոնք հարուստ էին իրադարձություններով, նրան շատ հաճախ չէին ճանաչում նույնիսկ այն մարդիկ, ովքեր իրեն լավ գիտեին (Ղուկաս 24։13–16; Հովհաննես 21։4)։

w08 4/15, էջ 32, պրբ. 6

Ուշագրավ մտքեր «Հովհաննես» գրքից

20։17 — Ինչո՞ւ Հիսուսը Մարիամ Մագդաղենացուն ասաց, որ չկառչի իրենից։ Մարիամը ակներևաբար կառչել էր Հիսուսից, քանի որ կարծում էր, թե նա բարձրանալու է երկինք, և ինքը այլևս երբեք չի տեսնելու նրան։ Վստահեցնելու համար, որ դեռևս չի հեռանում՝ Հիսուսը ասաց նրան, որ չկառչի իրենից, այլ գնա ու աշակերտներին հայտնի իր հարության լուրը։

w12 9/1, էջ 10, պրբ. 4-5

Աստված հարգում ու պատվում է կանանց

▪ Հիսուսը վստահում էր կանանց։ Հրեական ատյաններում կնոջ տված վկայությունը հավասար էր ստրուկի վկայությանը։ Առաջին դարի պատմագիր Հովսեպոսը այսպիսի խորհուրդ է տվել. «Կանանցից ոչ մի վկայություն մի՛ ընդունեք, քանի որ էությամբ նրանք թեթևամիտ են և անխոհեմ»։

Ի հակադրություն այս վերաբերմունքի՝ Հիսուսը հենց կանանց պատվիրեց, որ հայտնեն իր հարության լուրը (Մատթեոս 28։1, 8–10)։ Թեև այս հավատարիմ կանայք ականատես էին եղել, թե ինչպես էր իրենց Տերը մահապատժի ենթարկվել ու դրվել գերեզմանում, բայց առաքյալների համար դժվար էր հավատալ նրանց խոսքերին (Մատթեոս 27։55, 56, 61; Ղուկաս 24։10, 11)։ Սակայն առաջինը կանանց երևալով՝ հարություն առած Հիսուսը, ինչպես որ իր մյուս աշակերտներին, այնպես էլ նրանց վստահեց վկայություն տալու գործը (Գործեր 1։8, 14)։

ijwbq, հոդված 172

Ո՞վ էր Մարիամ Մագդաղենացին

Աստվածաշնչի պատասխանը

Մարիամ Մագդաղենացին Հիսուս Քրիստոսի հավատարիմ հետևորդն էր։ Նրա անունը՝ Մագդաղենացի, ըստ երևույթին, ծագել է Մագդալա (կամ Մագդաղե) քաղաքի անվանումից, որը գտնվում էր Գալիլեայի ծովի մոտակայքում։ Թերևս Մարիամը ինչ-որ ժամանակ այնտեղ է ապրել։

Մարիամ Մագդաղենացին այն մի քանի կանանցից էր, ովքեր ճամփորդում էին Հիսուսի ու նրա աշակերտների հետ և նյութապես աջակցում էին նրանց (Ղուկաս 8։1–3)։ Մարիամն ականատես է եղել Հիսուսի մահապատժին և առաջիններից մեկն է, ովքեր տեսել են նրան իր հարությունից հետո (Մարկոս 15։40; Հովհաննես 20։11–18)։

Մարիամ Մագդաղենացին անբարոյակա՞ն էր

Աստվածաշունչը չի ասում, թե Մարիամ Մագդաղենացին անբարոյական էր։ Միակ բանը, որ նշվում է նրա մասին, այն է, որ Հիսուսը 7 դև հանեց նրա միջից (Ղուկաս 8։2)։

Իսկ որտեղի՞ց է առաջացել այն կարծիքը, թե նա անբարոյական է եղել։ Մարիամի մահից տարիներ անց ոմանք սկսեցին պնդել, թե նա այն նույն կինն է (հավանաբար պոռնիկ), որի անունը նշված չէ Աստվածաշնչում, և որը լվաց Հիսուսի ոտքերն իր արցունքներով ու չորացրեց դրանք իր մազերով (Ղուկաս 7։36–38)։ Սակայն այս պնդումը սուրբգրային հիմք չունի։

Մարիամ Մագդաղենացին «առաքյալների առաքյա՞լ» էր

Ո՛չ։ Կաթոլիկ եկեղեցին Մարիամին անվանում է «Սուրբ Մարիամ Մագդաղենացի» և «առաքյալների առաքյալ», քանի որ նա առաջինը հայտնեց առաքյալներին Հիսուսի հարության լուրը (Հովհաննես 20։18)։ Այդուհանդերձ, դա նրան առաքյալ չի դարձնում։ Աստվածաշունչն էլ նրան այդպես չի անվանում (Ղուկաս 6։12–16)։

Աստվածաշնչի գրությունն ավարտվել է մ.թ. առաջին դարի վերջին։ Սակայն միայն վեցերորդ դարում եկեղեցին որոշեց Մարիամ Մագդաղենացուն ավելի բարձր դիրք շնորհել։ Երկրորդ և երրորդ դարերի պարականոն գրքերում, այսինքն՝ Աստվածաշնչի կանոնի մեջ չներառված գրքերում, Հիսուսի առաքյալներից ոմանց մասին ասվում է, որ նախանձում էին Մարիամին։ Սակայն այդպիսի հորինված պատմություններին Աստվածաշունչը թիկունք չի կանգնում։

Մարիամ Մագդաղենացին Հիսուս Քրիստոսի կի՞նն էր

Ո՛չ։ Ավելին՝ Աստվածաշունչը պարզ նշում է, որ Հիսուսը չի ամուսնացել։

[շրջանակ]

Մարիամ անունով քանի՞ հոգու մասին է խոսվում Աստվածաշնչում

Աստվածաշնչում Մարիամ անունով ութ կնոջ մասին է հիշատակվում.

1. Մովսեսի և Ահարոնի քույրը (1 Տարեգրություն 6։3)

2. Հուդայի ցեղից մի կին (1 Տարեգրություն 4։17)

3. Հիսուսի մայրը (Մատթեոս 1։18)

4. Ղազարոսի և Մարթայի քույրը (Հովհաննես 11։1, 2)

5. Մարիամ Մագդաղենացին (Ղուկաս 8։2)

6. Հակոբոսի և Հովսեսի մայրը (Մատթեոս 27։56)

7. Մարկոս կոչվող Հովհաննեսի մայրը (Գործեր 12։12)

8. Հռոմի ժողովից մի քրիստոնյա քույր, որը շատ գործեր է արել այդ ժողովի համար (Հռոմեացիներ 16։6)

w95 7/15, էջ 15-18, պրբ. 3-8

Քրիստոնյա կանայք արժանի են պատվի ու հարգանքի

³ Մարդկանց հանդեպ Հիսուսի ջերմ կարեկցանքը երևում էր այն բանից, թե նա ինչպես էր վերաբերվում կանանց։ Մի անգամ մի կին, ով 12 տարի արյունահոսությամբ էր տառապում, մտավ ամբոխի մեջ, որ գտնի Հիսուսին։ Իր վիճակի պատճառով նա ծիսականորեն անմաքուր էր, ուստի չպետք է այնտեղ լիներ (Ղևտական 15։25-27)։ Բայց այդ կինը այնքան ճարահատ էր, որ հետևից մոտեցավ Հիսուսին։ Նա դիպավ նրա վերնահագուստին և իսկույն բուժվեց։ Թեև Հիսուսը գնում էր Հայրոսի տուն, ում աղջիկը ծանր հիվանդ էր, բայց կանգ առավ։ Զգալով, որ իրենից ուժ դուրս եկավ՝ նա սկսեց փնտրել, թե ով իրեն դիպավ։ Ի վերջո կինը, վախից դողալով, մոտեցավ Հիսուսին ու ծնկի եկավ նրա առաջ։ Արդյո՞ք Հիսուսը նախատեց նրան, որ մտել է ամբոխի մեջ կամ որ առանց թույլտվության դիպել է իր վերնահագուստին։ Ո՛չ, նա ջերմությամբ ու մեծ բարությամբ արձագանքեց։ Հիսուսն ասաց. «Դո՛ւստր, քո հավատը բուժեց քեզ»։ Սա միակ դեպքն է, որ Հիսուսը կնոջը դիմեց «դուստր» բառով։ Կինը թերևս մեծ թեթևացում զգաց՝ լսելով այդ խոսքերը (Մատթեոս 9։18-22; Մարկոս 5։21-34)։

⁴ Հիսուսը կառչած չէր Օրենքի տառից։ Նա լավ էր հասկանում դրա ոգին և գթասիրտ ու կարեկից լինելու կարևորությունը (համեմատիր Մատթեոս 23։23)։ Հիսուսը նկատեց հիվանդ կնոջ անմխիթար վիճակը և հաշվի առավ, որ նա հավատից մղված գործեց։ Այդպիսով նա լավ օրինակ թողեց քրիստոնյա տղամարդկանց, մասնավորապես վերակացուներին։ Եթե քրիստոնյա քույրը անձնական խնդիրներ ունի, շատ դժվար իրավիճակում է կամ լուրջ փորձության միջով է անցնում, երեցները պետք է փորձեն նրա խոսքերից կամ գործողություններից այն կողմ նայել։ Նրանք պետք է հաշվի առնեն նրա հանգամանքներն ու մղումները։ Խորաթափանցություն դրսևորելով՝ նրանք գուցե հասկանան, որ քույրը ոչ թե խորհրդի կամ խրատի կարիք ունի, այլ համբերատար վերաբերմունքի, ըմբռնման ու կարեկցանքի (Առակներ 10։19; 16։23; 19։11)։

⁵ Հիսուսի ժամանակներում ռաբբունական ավանդույթները կապանքների մեջ էին պահում կանանց և արգելում էին նրանց որպես վկաներ հանդես գալ դատավարությունների ընթացքում։ Սակայն նկատի առնենք, թե ինչ տեղի ունեցավ Հիսուսի հարությունից կարճ ժամանակ անց՝ մ.թ. 33 թ. նիսանի 16-ի առավոտյան։ Ովքե՞ր առաջինը տեսան հարություն առած Հիսուսին և վկայեցին մյուս աշակերտներին, որ իրենց Տերը հարություն է առել։ Այն կանայք, ովքեր մնացել էին Հիսուսի մահապատժի վայրում, մինչև որ նա տվել էր իր վերջին շունչը (Մատթեոս 27։55, 56, 61)։

⁶ Շաբաթվա առաջին օրը՝ լուսաբացին, Մարիամ Մագդաղենացին և ուրիշ կանայք գնացին գերեզման, որ հոտավետ բուսանյութերով մշակեն Հիսուսի մարմինը։ Տեսնելով, որ գերեզմանը դատարկ է՝ Մարիամը վազելով գնաց Պետրոսի ու Հովհաննեսի մոտ՝ այդ մասին հայտնելու, իսկ մյուս կանայք մնացին այնտեղ։ Շուտով նրանց մի հրեշտակ հայտնվեց ու ասաց, որ Հիսուսը հարություն է առել։ Նա ավելացրեց. «Շտապ գնացեք ու ասեք նրա աշակերտներին, որ նա հարություն է առել»։ Երբ այս կանայք շտապ գնացին, որ հայտնեն այդ լուրը, ճանապարհին Հիսուսը հանդիպեց նրանց ու ասաց. «Գնացեք և ասեք իմ եղբայրներին, որ գան Գալիլեա» (Մատթեոս 28։1-10; Մարկոս 16։1, 2; Հովհաննես 20։1, 2)։ Այդ ընթացքում Մարիամ Մագդաղենացին, չիմանալով հրեշտակի հայտնվելու մասին, վշտահար վերադարձավ դատարկ գերեզման, որտեղ էլ Հիսուսը հայտնվեց նրան։ Երբ Մարիամը ճանաչեց Հիսուսին, վերջինս ասաց. «Գնա իմ եղբայրների մոտ և ասա նրանց. «Ես բարձրանալու եմ իմ Հոր մոտ և ձեր Հոր մոտ, իմ Աստծու մոտ և ձեր Աստծու մոտ»» (Հովհաննես 20։11-18; համեմատիր Մատթեոս 28։9, 10)։

⁷ Հիսուսը կարող էր առաջինը հայտնվել Պետրոսին, Հովհաննեսին կամ էլ այլ տղամարդու, ով իր աշակերտն էր։ Սակայն փոխարենը նա այդ կանա՛նց պատվի արժանացրեց՝ հնարավորություն տալով առաջինը տեսնել իրեն հարություն առնելուց հետո և վկայել այդ մասին արական սեռի աշակերտներին։ Ինչպիսի՞ն էր տղամարդկանց առաջին արձագանքը։ Կարդում ենք. «Առաքյալներն ու մյուսները չէին հավատում կանանց, քանի որ նրանց ասածները անհեթեթություն էին թվում» (Ղուկաս 24։11)։ Հնարավո՞ր է, որ նրանք դժվարացան հավատալ վկայությանը, քանի որ այն հնչեց կանանց շուրթերից։ Եթե այո, ապա որոշ ժամանակ անց նրանք բազմաթիվ ապացույցներ ունեցան, որ Հիսուսն իսկապես հարություն է առել (Ղուկաս 24։13-46; 1 Կորնթացիներ 15։3-8)։ Այսօր քրիստոնյա տղամարդիկ իմաստուն վարված կլինեն, եթե հաշվի առնեն իրենց հոգևոր քույրերի դիտարկումները (համեմատիր Ծննդոց 21։12)։

⁸ Որքա՜ն սիրտ ջերմացնող է քննել կանանց հանդեպ Հիսուսի վերաբերմունքը։ Հիսուսն անչափ կարեկից էր և լիովին հավասարակշռված էր կանանց հետ շփման մեջ. նա ո՛չ մեծարում էր նրանց, ո՛չ էլ ստորացնում (Հովհաննես 2։3-5)։ Նա մերժում էր ռաբբունական ավանդույթները, որոնք գցում էին կանանց արժանապատվությունը և անվավեր դարձնում Աստծու Խոսքը (համեմատիր Մատթեոս 15։3-9)։ Պատվելով և հարգելով կանանց՝ Հիսուսն իր օրինակով ցույց տվեց, թե նրանց հանդեպ ինչպիսի վերաբերմունքն է ընդունելի Եհովա Աստծուն (Հովհաննես 5։19)։ Հիսուսը նաև հիասքանչ օրինակ թողեց քրիստոնյա տղամարդկանց համար (1 Պետրոս 2։21)։

ԳԼՈՒԽ 47

«Նա իր ձեռքից եկածն արեց»

ia, էջ 173, պրբ. 5-6; էջ 176, պրբ. 17

«Հավատում եմ»

⁵ Մարթան հյուրընկալության պատրաստություններ էր տեսնում, ուստի շատ գործեր ուներ անելու։ Այս գործունյա ու ջանասեր անձնավորությունը հաճախ էր տան գործերով զբաղված լինում, և այս անգամ առիթը Հիսուսի այցելությունն էր։ Մարթան ծրագրել էր հատուկ ընթրիք կազմակերպել՝ զանազան կերակրատեսակներ պատրաստել իրենց առանձնահատուկ հյուրի և թերևս նրա մի քանի ընկերակիցների համար։ Այն ժամանակներում մեծ կարևորություն էր տրվում հյուրասիրությանը։ Հյուրին ողջունում էին համբույրով, հանում էին նրա սանդալները, լվանում ոտքերը և գլուխը օծում անուշահոտ յուղով (կարդա՛ Ղուկաս 7։44–47)։ Նրան նաև տրամադրում էին ամենահարմար տեղը և հրամցնում ամենահամեղ պատառը։

⁶ Մարթան և Մարիամը պատրաստություն էին տեսնում։ Մարիամը, որին ոմանք համարում են ավելի զգայուն ու մտածող անձնավորություն, քան իր քրոջը, սկզբում, անկասկած, օգնում էր Մարթային։ Սակայն երբ Հիսուսը եկավ, ամեն ինչ փոխվեց։ Ուսուցչի համար հյուրընկալվելը լավ առիթ էր, որ սովորեցնի ներկաներին։ Ի տարբերություն իր օրերում ապրող կրոնական առաջնորդների՝ Հիսուսը հարգում էր կանանց և սովորեցնում էր նրանց Աստծու Թագավորության մասին։ Մարիամը այնքան էր ոգևորվել ստեղծված հնարավորությունից, որ նստեց Հիսուսի ոտքերի մոտ և սկսեց անհագորեն կլանել նրա յուրաքանչյուր բառը։

¹⁷ Մարթան ու Մարիամը սգում էին իրենց եղբոր մահը, թաղման համար պատրաստություններ տեսնում և ընդունում Բեթանիայից ու շրջակա տարածքներից եկած բազմաթիվ մարդկանց։ Սակայն Հիսուսից դեռ ոչ մի լուր չկար։ Ժամանակն անցնում էր, և Մարթայի մտատանջությունները գնալով ավելանում էին։ Վերջապես, Ղազարոսի մահից չորս օր անց Մարթան լսեց, որ Հիսուսը մոտենում է իրենց գյուղին։ Միշտ գործունյա այդ կինը նույնիսկ այդ տխուր պահին գործի անցավ։ Նա վեր կացավ և առանց Մարիամին ինչ-որ բան ասելու՝ իսկույն դուրս եկավ տնից ու գնաց դիմավորելու Հիսուսին (կարդա՛ Հովհաննես 11։18–20)։

w99 9/1, էջ 30, պրբ. 1-4

Մարիամը «ավելի կարևորն ընտրեց»

ՀԻՍՈՒՍԻ օրերում հրեա կանայք ռաբունական ավանդույթների գերին էին։ Նրանց չէր խրախուսվում սովորել Օրենքը։ Միշնայում մեջբերված է հետևյալ տեսակետը. «Եթե որևէ տղամարդ իր աղջկան ուսուցանի Օրենքը, դա նույնը կլինի, որ նրան անառակություն սովորեցնի» (Սոտա 3։4)։

Դրա հետևանքը եղավ այն, որ առաջին դարում Հրեաստանում բնակվող շատ կանայք կրթված չէին։ Մի բառարանում ասվում է. «Որևէ ապացույց չկա, որ նախքան Հիսուսի ծառայությունը հրեա կանանց երբևէ թույլ է տրվել լինել հեղինակավոր ուսուցչի աշակերտ, առավել ևս շրջագայել նրա հետ կամ երեխաներից բացի՝ ուսուցանել ինչ-որ մեկին» (The Anchor Bible Dictionary)։ Կանանց դերը է՛լ ավելի նսեմացնելով՝ որոշ կրոնական առաջնորդներ մի կանոն սահմանեցին, ըստ որի՝ տղամարդը ուրիշների ներկայությամբ չպետք է խոսեր կանանց հետ։

Հիսուսը թիկունք չէր կանգնում այդ անմարդկային վերաբերմունքին։ Նա սովորեցնում էր թե՛ կանանց, թե՛ տղամարդկանց, ու նրա հետևորդների մեջ կային և՛ տղամարդիկ, և՛ կանայք (Ղուկաս 8։1-3)։ Մի առիթով Մարթան և Մարիամը Հիսուսին հյուր կանչեցին իրենց տուն (Ղուկաս 10։38)։ Այս կանայք Ղազարոսի քույրերն էին։ Նրանք երեքն էլ Հիսուսի աշակերտներն էին ու նրա լավ ընկերները (Հովհաննես 11։5)։ Հաշվի առնելով, թե ինչ մեծ թվով մարդիկ եկան Մարթային ու Մարիամին մխիթարելու, երբ Ղազարոսը մահացավ՝ կարելի է եզրակացնել, որ այս ընտանիքը ճանաչված էր։ Ամեն դեպքում այն, ինչ տեղի ունեցավ նրանց տանը, երբ Հիսուսը այնտեղ հյուր էր, արժեքավոր դաս եղավ ոչ միայն նրանց, այլև մեզ համար։

Սովորում էր՝ Հիսուսի ոտքերի մոտ նստած

Անկասկած, Մարթան և Մարիամը շատ էին ուզում Հիսուսի համար ճոխ հյուրասիրություն կազմակերպել, ու թերևս նրանց միջոցները թույլ էին տալիս դա անել (համեմատիր Հովհաննես 12։1-3)։ Սակայն երբ իրենց հյուրը եկավ, Մարիամը նստեց նրա «ոտքերի մոտ» ու սկսեց լսել նրա խոսքերը (Ղուկաս 10։39)։ Մարդկային ոչ մի ավանդույթ չէր կարող խանգարել Հիսուսին սովորեցնել այդ անկեղծ կնոջը, ով փափագում էր գիտելիքներ ստանալ։ Կարող ենք պատկերացնել, թե ինչպես էր Մարիամը, Հիսուսի առաջ աշակերտի պես նստած, կլանում նրա ամեն մի խոսքը (համեմատիր 2 Օրենք 33։3; Գործեր 22։3)։

Մատթ. 26։7-ի «թանկարժեք անուշահոտ յուղով» արտահայտության վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունը, nwtsty

թանկարժեք անուշահոտ յուղով. Մարկոսի ու Հովհաննեսի արձանագրություններում կոնկրետ նշվում է, որ դա 300 դինար արժողության մոտ կես լիտր նարդոսի մաքուր յուղ էր։ 300 դինարը սովորական աշխատողի մոտ մեկ տարվա աշխատավարձն էր (Մկ 14։3-5; Հվ 12։3-5)։ Այս անուշահոտ յուղը սովորաբար ստանում էին Հիմալայներում աճող մի հոտավետ բույսից (Nardostachys jatamansi)։ Նարդոսը հաճախ խառնում էին ավելի էժան նյութերի հետ և նույնիսկ կեղծում էին այն, բայց այս դեպքում թե՛ Մարկոսը, թե՛ Հովհաննեսը գրում են, որ այն «մաքուր» յուղ էր։

w10 11/1, էջ 6, պրբ. 4, ծնթ.

Եղիր երախտագետ

Մի՛ մոռացիր, թե ուրիշները ինչ են արել քեզ համար, և շնորհակալություն հայտնիր նրանց։ Այս հարցում Հիսուսը հրաշալի օրինակ է թողել։ Մի անգամ, երբ իր ծանոթներից մեկը՝ Մարիամը, թանկարժեք յուղ լցրեց նրա գլխին ու ոտքերին, ներկաներից ոմանք ասացին. «Ինչի՞ համար եղավ անուշահոտ յուղի այս վատնումը»։ Նրանց կարծիքով՝ ավելի լավ կլիներ այդ յուղը վաճառել և փողը աղքատներին տալ։ Սակայն Հիսուսն ասաց. «Հանգի՛ստ թողեք նրան։ Ինչո՞ւ եք անհանգստացնում»։ Ապա ավելացրեց. «Նա արեց այն, ինչ կարող էր» (Մարկոս 14։3–8; Հովհաննես 12։3)։ Հիսուսը չկենտրոնացավ այն բանի վրա, թե Մարիամը ինչ չարեց, փոխարենը՝ գնահատեց այն, ինչ նա արեց։

[ծանոթագրություն]

Առաջին դարում հյուրերի գլուխը յուղով օծելը հյուրասիրության նշան էր, ոտքերին յուղ լցնելը՝ խոնարհության։

w99 4/15, էջ 16, պրբ. 3-7

Երախտագե՞տ ես

Արտացոլելով իր երկնային Հոր հատկանիշները՝ Հիսուս Քրիստոսը շատ էր գնահատում այն ամենը, ինչ մարդիկ անում էին հավատից մղված։ Նկատի առնենք, թե մի անգամ ինչ եղավ Երուսաղեմի տաճարում. «Նայելով գանձանակների կողմը՝ Հիսուսը տեսավ, որ հարուստները գումար էին գցում դրանց մեջ որպես նվիրաբերություն։ Հետո տեսավ, որ մի կարիքավոր այրի չնչին արժողության երկու փոքր մետաղադրամ գցեց։ Այդ ժամանակ Հիսուսն ասաց. «Հաստատ ասում եմ ձեզ. այս աղքատ այրին ավելի շատ գցեց, քան մյուս բոլորը, որովհետև բոլորն իրենց ավելցուկը նվիրաբերեցին, իսկ նա, չունևոր լինելով հանդերձ, գցեց իր ողջ ապրուստը»» (Ղուկաս 21։1-4)։

Գումարային տեսանկյունից՝ այդ նվիրաբերությունը շատ փոքր էր, հատկապես եթե այն համեմատենք հարուստների նվիրաբերածի հետ։ Ներկաների մեծ մասը հազիվ թե նկատեր այդ կնոջը։ Մինչդեռ Հիսուսը նկատեց նրան։ Հասկանալով, թե այդ կինը ինչ հանգամանքներում է՝ նա բարձր գնահատեց նրա արածը։

Մեկ այլ դեպք էլ տեղի ունեցավ Մարիամ անունով մի ունևոր կնոջ հետ։ Մի անգամ, երբ Հիսուսը ընթրում էր, նա շատ թանկարժեք, անուշահոտ յուղ լցրեց նրա ոտքերին ու գլխին։ Ոմանք քննադատեցին նրա արարքը՝ պատճառաբանելով, որ յուղը կարելի էր վաճառել և փողը աղքատներին տալ։ Իսկ ինչպե՞ս արձագանքեց Հիսուսը։ Նա ասաց. «Հանգի՛ստ թողեք այս կնոջը։ Ինչո՞ւ եք նրան վատ դրության մեջ դնում։ Նա լավ բան արեց իմ հանդեպ.... Հաստատ ասում եմ ձեզ. ամբողջ աշխարհում, որտեղ էլ որ բարի լուրը քարոզվի, այս կնոջ արածն էլ կպատմվի, ու նրա հիշատակը չի մոռացվի» (Մարկոս 14։3-6, 9; Հովհաննես 12։3)։

Հիսուսը չքննադատեց Մարիամին ու չափսոսաց, որ այդ թանկարժեք յուղը չի ծառայել այլ նպատակի։ Նա գնահատեց Մարիամի առատաձեռնությունը, որ սիրո ու հավատի դրսևորում էր։ Այս դեպքը արձանագրված է Աստվածաշնչում՝ ի հիշատակ Մարիամի արած բարի գործի։ Այս և այլ արձանագրությունները փաստում են, որ Հիսուսն անչափ երախտագետ մարդ էր։

Եթե դու Աստծու ծառա ես, կարող ես վստահ լինել, որ թե՛ Եհովա Աստված, թե՛ Հիսուս Քրիստոսը թանկ են գնահատում մաքուր երկրպագությունը առաջ տանելու քո ջանքերը։ Դա գիտակցելը մեզ ավելի է մտերմացնում նրանց հետ և մղում ընդօրինակել նրանց երախտագետ լինելու հարցում։

ԳԼՈՒԽ 48

«Սուրբ ոգով լցված և մեծ հավատի տեր մարդ»

bt, էջ 41-42, պրբ. 17-18

«Մենք առաջին հերթին պետք է Աստծո՛ւն հնազանդվենք»

¹⁷ Նորաստեղծ ժողովում մի խնդիր ծագեց, որը կարող էր ներսից պառակտել այն։ Ի՞նչ խնդրի մասին է խոսքը։ Մկրտված աշակերտներից շատերը Երուսաղեմից չէին։ Նրանք ցանկանում էին որոշ ժամանակ մնալ այնտեղ, որպեսզի ավելացնեն իրենց գիտելիքները։ Ուստի Երուսաղեմի քրիստոնյաները հոժարակամորեն գումար էին նվիրաբերում, որպեսզի նորահավատների համար սնունդ և այլ անհրաժեշտ միջոցներ ձեռք բերվեն (Գործ. 2։44-46; 4։34-37)։ Հենց այդ ժամանակ էլ ծագեց խնդիրը։ Հունախոս հրեաները դժգոհ էին, որ իրենց «այրիները մթերքի ամենօրյա բաշխման ժամանակ անտեսվում էին» (Գործ. 6։1)։ Սակայն նույնը չէր կարելի ասել հրեախոս այրիների մասին։ Փաստորեն, ոմանք խտրականություն էին դնում հավատակիցների միջև։ Իսկ դա այնպիսի խնդիր է, որը հեշտությամբ կարող էր պառակտում մտցնել։

¹⁸ Առաքյալները, ովքեր կազմում էին այն օրերի կառավարիչ մարմինն ու զբաղված էին օրեցօր աճող ժողովի գործերով, ասացին. «Տեղին չի լինի, որ մենք թողնենք Աստծու խոսքը, որպեսզի մթերք բաժանենք» (Գործ. 6։2)։ Ուստի նրանք կարգադրեցին, որ աշակերտներն ընտրեն «ոգով և իմաստությամբ լի» յոթ եղբայրների, ովքեր կկարողանան կատարել այդ «անհրաժեշտ գործը» (Գործ. 6։3)։ Խնդիրը կարգավորելու համար համապատասխան որակներ ունեցող տղամարդիկ էին հարկավոր, ովքեր կկարողանային ոչ միայն սնունդ բաժանել, այլև ճիշտ տնօրինել փողը, գնումներ կատարել և ճշգրիտ գրառումներ անել։ Բոլոր այդ եղբայրները հունական անուններ ունեին, ինչի շնորհիվ վիրավորված այրիները թերևս հեշտությամբ կվստահեին նրանց։ Այդ յոթ տղամարդկանց թեկնածությունը քննելուց և աղոթելուց հետո առաքյալները նրանց նշանակեցին կատարելու այդ «անհրաժեշտ գործը»։

bt, էջ 48, պրբ. 13, ծնթ.

Ստեփանոս՝ «բարությամբ և զորությամբ լցված» մարդ

¹³ Մովսեսի ժամանակաշրջան (Գործ. 7։17-43)։ Սինեդրիոնի անդամները հիմնականում սադուկեցիներ էին։ Նրանք ընդունում էին միայն Մովսեսի գրքերը։ Ուստի իմաստություն դրսևորելով՝ Ստեփանոսը բավական երկար խոսեց Մովսեսի մասին։ Այդպիսով նա ցույց տվեց, որ խորապես հարգում է թե՛ Մովսեսին, թե՛ Օրենքը և հերքեց իր դեմ ուղղված մեղադրանքները (Գործ. 7։38)։ Ստեփանոսը նշեց, որ հրեաները չընդունեցին 40-ամյա Մովսեսին, թեև վերջինս ուզում էր փրկել նրանց։ Բացի այդ՝ ավելի քան 40 տարի անց հրեաները մի քանի անգամ ապստամբեցին Մովսեսի դեմ։ Այս ամենի մասին հիշեցնելով՝ Ստեփանոսը մի կարևոր միտք ընդգծեց. Աստծու ժողովուրդը շարունակ մերժել էր Եհովայի կողմից նշանակված առաջնորդներին։

[ծանոթագրություն]

Ստեփանոսի ելույթում այնպիսի տեղեկություններ ենք գտնում, որոնք չկան Աստվածաշնչի այլ մասերում։ Օրինակ՝ նա նշում է Եգիպտոսում Մովսեսի ստացած կրթության մասին, հայտնում է, թե վերջինս քանի տարեկանում է փախել Եգիպտոսից և որքան ժամանակ է մնացել Մադիանում։

w18.10, էջ 32

Գիտեի՞ք արդյոք

Ստեփանոս աշակերտը ինչպե՞ս կարողացավ հանդարտություն պահպանել հալածանքի ժամանակ։

ՍՏԵՓԱՆՈՍԸ կանգնած է թշնամաբար տրամադրված 71 դատավորների առաջ, որոնք Իսրայելի գերագույն ատյանի՝ Սինեդրիոնի անդամներն են։ Նրանք երկրի ամենաազդեցիկ մարդկանցից են։ Այդ դատավորները հավաքվել են քահանայապետ Կայիափայի նախաձեռնությամբ, որի գլխավորությամբ մի քանի ամիս առաջ դատարանը Հիսուսին մահվան էր դատապարտել (Մատթ. 26։57, 59; Գործ. 6։8–12)։ Նրանք մեկը մյուսի հետևից սուտ վկաներ են բերում և այդ ընթացքում մի զարմանալի բան են նկատում. Ստեփանոսի երեսը «հրեշտակի երեսի նման» է դարձել (Գործ. 6։13–15)։

Ստեփանոսն ինչպե՞ս է կարողանում վախ ներշնչող այդ իրավիճակում խաղաղ մնալ։ Նախքան Սինեդրիոնի առաջ կանգնելը նա ամբողջովին կլանված էր իր ծառայությամբ, որը կատարում էր Աստծու հզոր ոգու ներգործությամբ (Գործ. 6։3–7)։ Դատավարության ժամանակ այդ նույն ոգին գործում է նրա վրա՝ մխիթարելով և հիշեցնելով այն, ինչ նա գիտեր (Հովհ. 14։16, ծնթ.)։ Ինչպես կարդում ենք «Գործեր» գրքի 7-րդ գլխում, Ստեփանոսը քաջաբար պաշտպանում է իրեն։ Այդ ընթացքում սուրբ ոգին նրան օգնում է Եբրայերեն Գրություններից 20 կամ ավելի հատված վերհիշել (Հովհ. 14։26)։ Ստեփանոսի հավատը ավելի է զորանում, երբ նա տեսիլքի միջոցով տեսնում է Հիսուսին՝ կանգնած Աստծու աջ կողմում (Գործ. 7։54–56, 59, 60)։

Մի օր մեզ էլ, հնարավոր է, սպառնան ու հալածեն (Հովհ. 15։20)։ Եթե կանոնավորաբար սնվենք Աստծու Խոսքով ու եռանդով ծառայենք նրան, թույլ կտանք, որ նրա ոգին ներգործի մեզ վրա։ Այդ դեպքում մենք էլ ուժ կունենանք դիմանալու հալածանքներին և ներքին խաղաղություն կպահպանենք (1 Պետ. 4։12–14)։

w05 1/1, էջ 31

Ընթերցողների հարցերը

Արդյո՞ք Ստեփանոսի խոսքերը՝ գրված Գործք 7։58–ում, նշանակում են, որ հարկավոր է Հիսուսին աղոթել։

Գործք 7։58–ում ասվում է. «Եւ քարկոծում էին Ստեփաննոսին, որ կանչում էր եւ ասում. Տէր Յիսուս, ընդունիր իմ հոգին»։ Քանի որ Աստվածաշունչն ասում է, որ Եհովան է «աղօթքի լսող[ը]» (ԱԱ), ոմանց մեջ այս խոսքերը հարցեր են առաջացրել (Սաղմոս 65։2)։ Ստեփանոսն իրականում աղոթե՞ց Հիսուսին։ Եթե այո, ապա արդյո՞ք դա նշանակում է, որ Հիսուսը նույնն է, ինչ Եհովան։

Ըստ «Քինգ Ջեյմս թարգմանության» (անգլ.)՝ Ստեփանոսը «կանչում էր Աստծուն»։ Հասկանալի է, թե ինչու են շատերը նույն եզրակացությանը գալիս, ինչ Աստվածաշնչի մեկնաբան Մեթյու Հենրին, որն ասաց. «Ստեփանոսն այստեղ աղոթում է Քրիստոսին, հետևաբար մենք էլ պետք է այդպես անենք»։ Սակայն այս տեսակետը սխալ է։ Ինչո՞ւ։

Աստվածաշնչագետ Բարնզը իր մի աշխատության մեջ ազնվորեն գրում է. «Աստված բառը չկա բնագրում ու չպիտի լիներ թարգմանության մեջ։ Այս բառը չկա հնագույն [ձեռագրերից] կամ թարգմանություններից և ոչ մեկում» («Notes on the New Testament»)։ Այդ դեպքում ինչպե՞ս է «Աստված» բառը հայտնվել այդ համարում։ Աստվածաշնչագետ Աբիել Աբոտ Լիվերմորը դա անվանել է «թարգմանիչների աղանդավորական կանխակարծությունների օրինակ»։ Ուստի ժամանակակից թարգմանությունների մեծամասնությունը բաց է թողել Աստծուն հիշատակող այս կեղծ հավելումը։

Այնուամենայնիվ, շատ թարգմանություններում գրված է, որ Ստեփանոսը Հիսուսին «աղոթեց»։ Աստվածաշնչի «Նոր աշխարհ թարգմանության» մեջ (անգլ.) այս համարի վերաբերյալ տրված ծանոթագրությունում նշվում է, որ «կանչում էր» թարգմանված բառը կարող է նշանակել նաև «աղերսանք, աղոթք»։ Արդյո՞ք դրանից չի հետևում, որ Հիսուսը Ամենակարող Աստված է։ Ոչ։ «Վայնի՝ Հին և Նոր Կտակարանների բառերի բացատրական բառարանը» (անգլ.) բացատրում է, որ այստեղ հունարեն էպիկալե՛ո բառը նշանակում է «դիմել, աղերսել.... դիմել իշխանության»։ Պողոսը նույն բառը օգտագործեց, երբ ասաց. «Դէպի Կայսրն եմ բողոքում» (Գործք 25։11)։ Ուստի, օրինակ, հայերեն «Արարատ թարգմանությունը» ճիշտ է փոխանցել բնագիրը՝ ասելով, որ Ստեփանոսը «կանչում էր» Հիսուսին։

Ի՞նչը մղեց Ստեփանոսին ասելու այդ խոսքերը։ Ինչպես գրված է Գործք 7։55–ում, «[Ստեփանոսը] լցուած Սուրբ Հոգով՝ դէպի երկինքը նայեց եւ Աստուծոյ փառքը տեսաւ, եւ Յիսուսին՝ կանգնած Աստուծոյ աջ կողմումը»։ Ստեփանոսը ակներևաբար իր խնդրանքները միշտ ուղղում էր Եհովային՝ Հիսուսի անունով։ Սակայն տեսիլքում տեսնելով հարություն առած Հիսուսին՝ նա, ինչպես երևում է, իրեն ազատ զգաց ուղղակիորեն դիմելու նրան՝ ասելով. «Տէր Յիսուս, ընդունիր իմ հոգին»։ Ստեփանոսը գիտեր, որ Հիսուսին իշխանություն էր տրվել հարություն տալու մահացածներին (Յովհաննէս 5։27–29)։ Այդ պատճառով նա Հիսուսին խնդրեց իր «հոգին», այսինքն՝ ոգին՝ կյանքի ուժը, պահել մինչև այն օրը, երբ Հիսուսը իրեն երկնային անմահ կյանքի հարություն կտար։

Արդյո՞ք Ստեփանոսի այս կարճ բացականչությամբ Հիսուսին աղոթելու նախադեպ ստեղծվեց։ Ամենևին։ Նախևառաջ՝ Ստեփանոսը հստակ տարբերություն դրեց Հիսուսի ու Եհովայի միջև, քանի որ, ինչպես գրված է Աստվածաշնչում, նա Հիսուսին տեսավ «կանգնած Աստուծոյ աջ կողմումը»։ Նաև՝ տվյալ դեպքում հանգամանքները բացառիկ էին։ Մյուս եզակի դեպքը, երբ Հիսուսին են դիմել, այն է, որ Հովհաննես առաքյալը, տեսիլքում տեսնելով Հիսուսին, նույնպես ուղղակիորեն նրան դիմեց (Յայտնութիւն 22։16, 20)։

Թեպետ այսօր քրիստոնյաները իրենց բոլոր աղոթքներն ուղղում են Եհովա Աստծուն, ինչը միանգամայն տեղին է, նրանք նույնպես անսասան հավատ ունեն, որ Հիսուսը «յարութիւնը եւ կեանք[ն]» է (Յովհաննէս 11։25)։ Ինչպես որ Ստեփանոսի դեպքում էր, այնպես էլ մեր դեպքում հավատը Հիսուսի՝ իր մահացած հետևորդներին հարություն տալու կարողության նկատմամբ կարող է մեզ օգնել ու զորացնել փորձությունների ժամանակ։

bt, էջ 47-50, պրբ. 9-19

Ստեփանոս՝ «բարությամբ և զորությամբ լցված» մարդ

⁹ Ինչպես արդեն նշեցինք, երբ Ստեփանոսի դեմ մեղադրանքներ հնչեցին, նրա երեսը հրեշտակի երեսի պես հանդարտ ու խաղաղ էր։ Եվ ահա Կայիափան հարցրեց նրան. «Այդ ամենը այդպե՞ս է» (Գործ. 7։1)։ Ի պատասխան՝ Ստեփանոսը մի տպավորիչ ելույթ արեց։

¹⁰ Որոշ քննադատներ պնդում են, թե իր երկար ելույթի մեջ Ստեփանոսն այդպես էլ չհերքեց իր դեմ ուղղված մեղադրանքները։ Բայց իրականում Ստեփանոսը հիանալի օրինակ թողեց բարի լուրը պաշտպանելու հարցում (1 Պետ. 3։15)։ Հիշենք, որ նրան մեղադրում էին տաճարի և Օրենքի դեմ խոսելու, այսինքն՝ Աստծուն և Մովսեսին հայհոյելու մեջ։ Ի պատասխան՝ Ստեփանոսն իր ելույթում անդրադարձավ Իսրայելի պատմության երեք ժամանակաշրջանների՝ ուշադրություն հրավիրելով որոշ հանգամանքների վրա։ Առանձին-առանձին քննենք այդ ժամանակաշրջանները։

¹¹ Նահապետների ժամանակաշրջան (Գործ. 7։1-16)։ Փորձելով ընդհանուր եզրեր գտնել իր ունկնդիրների հետ՝ Ստեփանոսն իր ելույթի սկզբում խոսեց Աբրահամի մասին, որի հավատը ակնածանքով էր լցնում հրեաներին։ Նա նշեց, որ «փառքի Աստված» Եհովան առաջին անգամ հայտնվեց Աբրահամին Միջագետքում (Գործ. 7։2)։ Իրականում այդ հավատարիմ անձնավորությունը պանդուխտ էր Ավետյաց երկրում։ Նրա օրերում ո՛չ տաճար կար, ո՛չ էլ Մովսիսական օրենք։ Ուստի ոչ ոք չէր կարող իրավամբ պնդել, թե Աստծու հանդեպ հավատարմությունը միշտ կախված է այդ երկու բաներից։

¹² Հրեաները պատկառանքով էին վերաբերվում նաև Աբրահամի ծոռ Հովսեփին։ Ստեփանոսը հիշեցրեց նրանց, որ Հովսեփի հարազատ եղբայրները՝ Իսրայելի ցեղերի նախահայրերը, հալածեցին և ստրկության վաճառեցին այդ արդար մարդուն։ Սակայն արդյունքում նրա միջոցով Աստված Իսրայելին փրկեց սովից։ Անկասկած, Ստեփանոսը նմանություն էր տեսնում Հովսեփի ու Հիսուս Քրիստոսի միջև։ Սակայն նա չխոսեց այդ մասին, որպեսզի Սինեդրիոնի անդամները որքան հնարավոր է երկար լսեն իրեն։

¹³ Մովսեսի ժամանակաշրջան (Գործ. 7։17-43)։ Սինեդրիոնի անդամները հիմնականում սադուկեցիներ էին։ Նրանք ընդունում էին միայն Մովսեսի գրքերը։ Ուստի իմաստություն դրսևորելով՝ Ստեփանոսը բավական երկար խոսեց Մովսեսի մասին։ Այդպիսով նա ցույց տվեց, որ խորապես հարգում է թե՛ Մովսեսին, թե՛ Օրենքը և հերքեց իր դեմ ուղղված մեղադրանքները (Գործ. 7։38)։ Ստեփանոսը նշեց, որ հրեաները չընդունեցին 40-ամյա Մովսեսին, թեև վերջինս ուզում էր փրկել նրանց։ Բացի այդ՝ ավելի քան 40 տարի անց հրեաները մի քանի անգամ ապստամբեցին Մովսեսի դեմ։ Այս ամենի մասին հիշեցնելով՝ Ստեփանոսը մի կարևոր միտք ընդգծեց. Աստծու ժողովուրդը շարունակ մերժել էր Եհովայի կողմից նշանակված առաջնորդներին։

¹⁴ Ստեփանոսն իր ունկնդիրներին հիշեցրեց, որ համաձայն Մովսեսի խոսքերի՝ Իսրայելում նրա պես մարգարե էր ի հայտ գալու։ Ո՞վ էր լինելու այդ մարգարեն, և ինչպե՞ս էին նրան ընդունելու։ Ստեփանոսն իր ելույթի վերջում տվեց այդ հարցերի պատասխանները։ Իսկ մինչ այդ նա ևս մի կարևոր միտք ընդգծեց. Եհովան կարող է սուրբ դարձնել ցանկացած վայր։ Այդպիսին էր, օրինակ, այն վայրը, որտեղ նա այրվող թփի միջից խոսել էր Մովսեսի հետ։ Ուրեմն մի՞թե Եհովան ակնկալում է, որ իրեն երկրպագություն մատուցեն միայն մեկ վայրում, ինչպիսին Երուսաղեմի տաճարն էր։ Շուտով Ստեփանոսը պատասխանեց այդ հարցին։

¹⁵ Խորանը և տաճարը (Գործ. 7։44-50)։ Ստեփանոսը հիշեցրեց Սինեդրիոնին, որ երբ Երուսաղեմի տաճարը դեռ չկար, մարդիկ երկրպագում էին Եհովային խորանում։ Դա վրանի նման շարժական մի կառույց էր, որը Աստծու պատվերով պատրաստել էր Մովսեսը։ Ո՞վ կհամարձակվեր ասել, թե խորանը տաճարից ստորակարգ էր։ Չէ՞ որ այնտեղ երկրպագություն էր մատուցել հենց ինքը Մովսեսը։

¹⁶ Հետագայում Սողոմոնը կառուցել էր Երուսաղեմի տաճարը։ Շինարարության ավարտից հետո նա մի աղոթք էր մատուցել Աստծուն, որից մեջբերում անելով՝ Ստեփանոսն ասաց. «Բարձրյալը ձեռքով շինված տներում չի բնակվում» (Գործ. 7։48; 2 Տար. 6։18)։ Թեպետ այդ տաճարը կարևոր դեր էր խաղում Եհովայի նպատակների իրականացման մեջ, սակայն նա առանց դրա էլ կարող էր իրագործել իր կամքը։ Ուստի Աստծու ծառաները չպետք է կարծեին, թե անհնար է ընդունելի երկրպագություն մատուցել նրան՝ առանց որևէ ձեռակերտ շինության։ Ստեփանոսն ազդեցիկ կերպով եզրափակեց այս միտքը՝ «Եսայիա» գրքից մեջբերելով հետևյալ խոսքերը. «Երկինքն իմ է, և երկիրը՝ իմ ոտքերի պատվանդանը։ Այդ ի՞նչ տուն պիտի շինեք ինձ համար,— ասում է Եհովան։— Կամ ո՞րն է իմ բնակության վայրը։ Մի՞թե իմ ձեռքը չի արել այս բոլոր բաները» (Գործ. 7։49, 50; Ես. 66։1, 2)։

¹⁷ Մի պահ խորհիր Ստեփանոսի ելույթի մասին։ Ի՜նչ վարպետությամբ նա բացահայտեց իր հակառակորդների սխալ մղումները։ Ստեփանոսը ցույց տվեց, որ Եհովան ավանդույթների կամ հանգամանքների գերի չէ. նա ճկուն Աստված է և իր նպատակն իրագործելու համար կարող է զանազան միջոցներ օգտագործել։ Ուստի այն անհատները, ովքեր չափից շատ կարևորություն էին տալիս Երուսաղեմի տաճարին և Օրենքի շուրջ հյուսված ավանդույթներին, չէին հասկանում Օրենքի ու տաճարի գոյության իրական իմաստը։ Ստեփանոսն իր ելույթում անուղղակիորեն տվեց հետևյալ կարևոր հարցը. «Մի՞թե Եհովային հնազանդվելով՝ ավելի մեծ պատիվ չեք բերի Օրենքին ու տաճարին»։ Ստեփանոսը Եհովային հնազանդվելու հարցում ջանք ու եռանդ չէր խնայում, ուստի իր ելույթի միջոցով նա փայլուն կերպով հիմնավորեց իր քայլերը և հերքեց մեղադրանքները։

¹⁸ Ի՞նչ կարող ենք սովորել Ստեփանոսի ելույթից։ Ակնհայտ է, որ նա շատ լավ գիտեր Սուրբ Գրքերը։ Մենք էլ «ճշմարտության խոսքը ուղիղ կմատուցենք», եթե ջանադրաբար ուսումնասիրենք Աստվածաշունչը (2 Տիմոթ. 2։15)։ Ստեփանոսը նաև բարության ու նրբանկատության լավ օրինակ է։ Հիշենք, որ նա ելույթ էր ունենում իր ոխերիմ թշնամիների առաջ։ Այդուհանդերձ, ձգտում էր հնարավորության սահմաններում ընդհանուր եզրեր գտնել նրանց հետ՝ խոսելով այն մասին, ինչ նրանք թանկ էին համարում։ Բացի այդ՝ Ստեփանոսը նրանց հարգանքով էր դիմում՝ տարեցներին կոչելով «հայրեր» (Գործ. 7։2)։ Մենք նույնպես պետք է Աստծու Խոսքի ճշմարտությունը մատուցենք «մեղմությամբ և խոր հարգանքով» (1 Պետ. 3։15)։

¹⁹ Թեև մենք չենք ցանկանում վիրավորել մարդկանց, սակայն չենք էլ վախենում ճշմարտությունը հայտնելուց և չենք մեղմում Եհովայի դատաստանական պատգամները։ Այս հարցում նույնպես Ստեփանոսը լավ օրինակ է թողել։ Նա անկասկած տեսավ, որ իր բերած բոլոր փաստարկները իրականում որևէ դրական ազդեցություն չթողեցին Սինեդրիոնի սառնասիրտ դատավորների վրա։ Ուստի սուրբ ոգուց մղված՝ Ստեփանոսն իր ելույթի վերջում անվախորեն ասաց, որ նրանք առանձնապես չէին տարբերվում իրենց նախահայրերից, ովքեր մերժել էին թե՛ Հովսեփին, թե՛ Մովսեսին և թե՛ մյուս բոլոր մարգարեներին (Գործ. 7։51-53)։ Ավելին՝ Սինեդրիոնի այդ դատավորները սպանել էին Մեսիային, ում մասին կանխագուշակել էին Մովսեսն ու բոլոր մարգարեները։ Ո՞վ էր ուրեմն խախտել Օրենքը։ Հենց նրա՛նք, այն էլ՝ ամենախայտառակ ձևով։

ԳԼՈՒԽ 49

Նա դարձավ ամուր ժայռ

ijwbq, հոդված 124, պրբ. 1-5

Ի՞նչ են «թագավորության բանալիները»

«Թագավորության բանալիները», որոնք երբեմն կոչվում են «բանալիներ դեպի թագավորություն», ներկայացնում են ինչ-որ մեկին տրված լիազորություն, որով նա ճանապարհ է բացում մարդկանց համար մտնելու Աստծու Թագավորություն (Մատթեոս 16։19; The New American Bible; Գործեր 14։22)։ Հիսուսը Պետրոսին տվեց «երկնքի թագավորության բանալիները»։ Դա նշանակում է, որ Պետրոսին լիազորություն տրվեց հայտնելու, որ հավատարիմ մարդիկ, ստանալով Աստծու սուրբ ոգին, առանձնաշնորհում կունենան մտնելու երկնքի Թագավորություն։

Ո՞ւմ համար օգտագործվեցին բանալիները

Պետրոսը Աստծուց ստացած լիազորությունն օգտագործեց, որ մարդկանց երեք խմբի համար ճանապարհ բացի մտնելու Թագավորություն։

1. Հրեաներ և հուդայականությունն ընդունած մարդիկ։ Հիսուսի մահից կարճ ժամանակ անց Պետրոսը հրեա հավատացյալների մի բազմության հորդորեց ընդունել Հիսուսին որպես Աստծու ընտրյալի, որն իշխելու է Թագավորությունում։ Պետրոսը նրանց ցույց տվեց, թե ինչ պետք է անեն փրկվելու համար։ Այդպիսով նա դուռ բացեց նրանց համար, որ մտնեն Թագավորություն, և հազարավորներ «ընդունեցին նրա խոսքը» (Գործեր 2։38–41)։

. Սամարացիներ։ Ավելի ուշ Պետրոսը ուղարկվեց սամարացիների մոտ։ Նա օգտագործեց Թագավորության բանալիներից մեկը, երբ Հովհաննես առաքյալի հետ «աղոթեց, որ նրանք սուրբ ոգի ստանան» (Գործեր 8։14–17)։ Դա սամարացիների համար դուռ բացեց, որ մտնեն Թագավորություն։

3. Այլազգիներ։ Հիսուսի մահից երեքուկես տարի անց Աստված Պետրոսին հայտնեց, որ այլազգիները (ոչ հրեաները) նույնպես Թագավորություն մտնելու հնարավորություն են ստանալու։ Պետրոսը օգտագործեց բանալիներից մեկը՝ քարոզելով այլազգիներին, և այդպիսով նրանց համար դուռ բացեց, որ ստանան սուրբ ոգին, դառնան քրիստոնյա և ապագայում ժառանգեն Թագավորությունը (Գործեր 10։30–35, 44, 45)։

bt, գլ. 69, պրբ. 1, ծնթ.

«Աստված կողմնակալ չէ»

Մ.Թ. 36 թվականն է՝ աշնանային արևոտ մի օր։ Պետրոսը Հոպպեի տներից մեկի տանիքում աղոթում է։ Արդեն մի քանի օր է, ինչ առաքյալը հյուր է այնտեղ։ Այն, որ Պետրոսը մնում է այդ տանը, ցույց է տալիս, որ նա անկողմնակալ անձնավորություն է։ Տան տերը կաշեգործ Սիմոնն է։ Ամեն հրեա չէ, որ նրա տուն հյուր կգա, քանի որ հրեաները խուսափում են կաշեգործներից։ Սակայն Պետրոսը Եհովայի անկողմնակալության մասին մի կարևոր դաս ունի սովորելու։

[ծանոթագրություն]

Որոշ հրեաներ կաշեգործներին վերևից էին նայում, քանի որ վերջիններս գործ ունեին կենդանիների դիակների հետ։ Բացի դրանից՝ նրանք աշխատում էին այնպիսի նյութերով, որոնք զզվանք էին առաջացնում։ Ուստի կաշեգործներին չէին թույլատրում մտնել տաճար։ Իսկ նրանց աշխատավայրը պետք է լիներ քաղաքից առնվազն 50 կանգուն կամ 20 մ (70 ֆուտ) հեռավորության վրա։ Թերևս սրանով կարելի է բացատրել, թե ինչու էր Սիմոնի տունը գտնվում «ծովի մոտ» (Գործ. 10։6)։

w17.04, էջ 26-27, պրբ. 15-17

Արդարության վերաբերյալ ունե՞ս նույն տեսակետը, ինչ Եհովան

¹⁵ Երուսաղեմում տեղի ունեցած հանդիպումից կարճ ժամանակ անց Պետրոսը գնաց Ասորիքի Անտիոք։ Այնտեղ նա ազատորեն շփվում էր ոչ հրեա եղբայրների հետ։ Նրա փորձն ու գիտելիքները, ինչ խոսք, մեծ օգուտ էին բերում այդ քրիստոնյաներին։ Սակայն պատկերացրու, թե նրանք որքան զարմացան ու հիասթափվեցին, երբ Պետրոսը հանկարծակի դադարեց իրենց հետ սեղան նստել։ Ժողովի ուրիշ անդամներ, որոնք հրեա էին, նույնիսկ Բառնաբասը հետևեցին նրա օրինակին։ Ի՞նչը մղեց Պետրոսին՝ այդ հասուն քրիստոնյային ու երեցին, նման սխալ գործելու՝ այնպիսի սխալ, որը կարող էր պառակտել ժողովը։ Եվ որ ամենակարևորն է, ի՞նչ կարող ենք սովորել Պետրոսի սխալից, որպեսզի ճիշտ վարվենք, եթե երեցի խոսքերից կամ արարքներից վիրավորվենք։

¹⁶ Կարդա Գաղատացիներ 2։11–14։ Պետրոսն ընկավ մարդավախության ծուղակը (Առակ. 29։25)։ Թեև նա շատ լավ գիտեր, թե այդ հարցի վերաբերյալ որն է Եհովայի տեսակետը, սակայն վախեցավ, թե ինչ կմտածեն Երուսաղեմից եկած քրիստոնյաները, որոնք թլփատված հրեաներ էին։ Պողոս առաքյալը, որը նույնպես ներկա էր եղել 49թ.-ին Երուսաղեմում տեղի ունեցած հանդիպմանը, Անտիոքում Պետրոսին հանդիմանեց կեղծավորության համար (Գործ. 15։12; Գաղ. 2։13)։ Պետրոսի սխալ արարքից վիրավորված այլազգի քրիստոնյաները ինչպե՞ս կարձագանքեին այդ անարդարությանը։ Թույլ կտայի՞ն, որ դա գայթակղության պատճառ դառնար իրենց համար։ Պետրոսը այդ սխալի պատճառով կկորցնե՞ր իր առանձնաշնորհումները։

ՆԵՐՈՂԱՄԻՏ ԵՂԵՔ

¹⁷ Ըստ ամենայնի, Պետրոսը խոնարհաբար ընդունեց Պողոսի խրատը։ Աստվածաշնչում ոչինչ չի մատնանշում, որ նա կորցրել է իր առանձնաշնորհումները։ Ավելի ուշ նա Աստծու կողմից ներշնչվեց՝ գրելու երկու նամակ, որոնք դարձան Սուրբ Գրքի մասը։ Հատկանշական է, որ իր երկրորդ նամակում Պետրոսը Պողոսին կոչեց «մեր սիրելի եղբայր» (2 Պետ. 3։15)։ Թեև Պետրոսի սխալը, հնարավոր է, ցավ պատճառեց ժողովի այլազգի անդամներին, Հիսուսը, որը ժողովի գլուխն է, շարունակեց օգտագործել նրան (Եփես. 1։22)։ Այդպիսով քրիստոնյաներին հնարավորություն տրվեց ընդօրինակելու Հիսուսին ու նրա Հորը և ներելու Պետրոսին։ Կարող ենք հուսալ, որ անկատար մարդու գործած սխալի պատճառով նրանցից ոչ ոք չգայթակղվեց։

it, «Գերություն», պրբ. 24

Գերություն

Հրեաների ցրվելը ողջ Հռոմեական կայսրությունով մեկ նպաստեց քրիստոնեության արագ տարածմանը։ Հիսուս Քրիստոսը քարոզում էր միայն Իսրայելում, սակայն նա իր հետևորդներին պատվիրեց ընդլայնել իրենց գործունեությունը և քարոզել «ողջ աշխարհում» (Գրծ 1։8)։ Հռոմեական կայսրության տարբեր մասերում (Պարթևք, Մարաստան, Էլամ, Միջագետք, Կապադովկիա, Պոնտոս, Ասիա պրովինցիա, Փռյուգիա, Պամփյուլիա, Եգիպտոս, Լիբիա, Կրետե, Արաբիա և Հռոմ) բնակվող հրեաները, որ մ.թ. 33 թ.-ին եկել էին Երուսաղեմ՝ նշելու Պենտեկոստեի տոնը, լսեցին, թե ինչպես են սուրբ ոգով լցված քրիստոնյաները Հիսուսի մասին քարոզում իրենց մայրենի լեզվով։ Հազարավորներ ընդունեցին այդ նոր հավատը և վերադառնալով տուն՝ իրենց հետ տարան բարի լուրը (Գրծ 2։1-11)։ Պողոսի այցելած քաղաքների մեծ մասում ժողովարաններ կային, որտեղ նա հնարավորություն էր ունենում քարոզելու տեղի հրեաներին։ Լյուստրայում առաքյալը հանդիպեց Տիմոթեոսին, որի մայրը հրեա էր։ Երբ Պողոսը մ.թ. մոտ 50 թ.-ին գնաց Կորնթոս, Ակյուղասն ու Պրիսկիղան նոր էին տեղափոխվել այդ քաղաք (Գրծ 13։14; 14։1; 16։1; 17։1, 2; 18։1, 2, 7; 19։8)։ Բաբելոնում և դրա շրջակայքում մեծ թվով հրեաներ էին ապրում, ուստի Պետրոսը գնաց այնտեղ, որ իր ծառայությունը շարունակի «թլփատվածների մեջ» (Գղ 2։8; 1Պտ 5։13)։ Երուսաղեմի՝ մ.թ. 70 թ. կործանումից հետո Բաբելոնի շրջակայքում գտնվող հրեաների այդ համայնքը երկար ժամանակ շարունակեց մնալ հուդայականության կարևորագույն կենտրոնը։

«Աստվածաշնչյան առաջադրանքներ» վեբ հոդվածաշար

Աստված կողմնակալ չէ

ՊԱՏԱՆԻ ԸՆԹԵՐՑՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

Ցուցումներ։ Այս վարժությունը կատարիր հանգիստ միջավայրում։ Սուրբգրային համարներն ընթերցելիս պատկերացրու, որ դու ներկա ես նկարագրվող իրադարձությանը։ Մտովի պատկերացրու տեսարանը։ Լսիր մարդկանց ձայները։ Փորձիր զգալ, թե գլխավոր կերպարներն ինչ են զգում։ Կենդանի դարձրու աստվածաշնչային արձանագրությունը։

Գլխավոր կերպարները. Կոռնելիոս, Պետրոս։

Ներկայացված դրվագը. Պետրոսը ընդօրինակում է Աստծու անաչառությունը և առանց կողմնապահություն անելու քարոզում է այլազգի Կոռնելիոսին։

1 ՎԵՐԼՈՒԾԻՐ ԴՐՎԱԳԸ (ԿԱՐԴԱ ԳՈՐԾԵՐ 10։1-35, 44-48)։

Քո պատկերացմամբ՝ ինչպիսի՞ն էր Կոռնելիոսի արտաքին տեսքը։

.....

Քո կարծիքով՝ հրեշտակի հետ խոսելու ընթացքում ի՞նչ զգացումներ ունեցավ Կոռնելիոսը, ինչպես արձանագրված է 3-6 համարներում։

.....

7-րդ և 8-րդ համարների համաձայն՝ ի՞նչ զրույց տեղի ունեցավ Կոռնելիոսի և նրա սպասավորների միջև։

.....

2 ԱՎԵԼԻ ՇԱՏ ԽՈՐՀՐԴԱԾԻՐ։

10-16 համարների համաձայն՝ Պետրոսին ներկայացված օրինակը ինչո՞ւ էր արդյունավետ (հուշող միտք. կարդա 14-րդ համարը և հաշվի առ, թե ինչ ծագում ուներ Պետրոսը)։

.....

25-րդ համարի համաձայն՝ Կոռնելիոսը ի՞նչ հատկություն դրսևորեց։ Ինչո՞ւ կարող ենք ասել, որ այդպիսի դիրք ունեցող մարդիկ հազվադեպ են նման հատկություն ունենում (հուշող համար՝ Գործեր 10։1)։

.....

Հնարավորության դեպքում փնտրտուքներ արա և պարզիր, թե քանի հոգուց էր բաղկացած Կոռնելիոսի հսկողության տակ գտնվող հռոմեական զորագունդը։

.....

Հատկապես ինչո՞վ է նշանակալից այն, որ Կոռնելիոսը դարձավ քրիստոնյա։

.....

3 ԿԻՐԱՌԻՐ ՍՈՎՈՐԱԾԴ։ ԳՐԻ ԱՌ, ԹԵ ԻՆՉ ՍՈՎՈՐԵՑԻՐ . . .

արդյունավետ օրինակներ օգտագործելու մասին։

.....

Աստծու անկողմնակալ լինելու մասին։

.....

այն մասին, թե ինչպես կարող ես լինել անաչառ։

.....

4 ԱՅՍ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ Ո՞Ր ԴՐՎԱԳՆ ԷՐ ՔԵԶ ՀԱՄԱՐ ԱՄԵՆԱՀԵՏԱՔՐՔԻՐԸ ԵՎ ԻՆՉՈ՞Ւ։

.....

ԳԼՈՒԽ 50

Նա հիմնովին փոխեց իր մտածելակերպը

w99 5/15, էջ 30, պրբ. 1

Սողոս. Տիրոջ կողմից ընտրված մարդ

Մենք գիտենք, որ Սողոսի հայրենի քաղաքը Տարսոնն էր՝ հռոմեական Կիլիկիա պրովինցիայի (այժմ գտնվում է Թուրքիայի հարավում) մայրաքաղաքը։ Չնայած այնտեղ հրեական մեծ համայնք կար՝ Սողոսը, ապրելով այդ քաղաքում, հնարավորություն էր ունեցել ծանոթանալու այլազգիների մշակույթին։ Տարսոնը խոշոր և բարգավաճ քաղաք էր, որը հայտնի էր որպես հելլենիստական, կամ՝ հունական լուսավորության կենտրոն։ Ըստ որոշ հաշվարկների՝ առաջին դարում այդ քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 300000-500000 մարդ։ Այն առևտրի կենտրոն էր, որը գտնվում էր Փոքր Ասիան, Ասորիքը և Միջագետքը միացնող գլխավոր ճանապարհին։ Տարսոնը բարգավաճում էր շնորհիվ առևտրի և շրջակա բերրի հողերի։ Հիմնական արտադրանքն էր հացահատիկը, գինին և կտավը։ Այնտեղ նաև լավ զարգացած էր ջուլհակագործությունը. այծի մազից վրանների պատրաստման համար կտոր էին գործում։

bt, էջ 62, շրջանակ, պրբ. 1-3

Ժողովի համար «խաղաղ ժամանակներ եկան»

Սողոս անունով երիտասարդը, ով «Գործեր» գրքում առաջին անգամ հիշատակվում է Ստեփանոսի սպանության մասին արձանագրության մեջ, Տարսոնից էր։ Դա Հռոմի Կիլիկիա պրովինցիայի մայրաքաղաքն էր, որը գտնվում է ժամանակակից Թուրքիայի հարավում (Գործ. 7։58)։ Այդ քաղաքում մեծ հրեական համայնք կար։ Սողոսն իրեն այսպես էր նկարագրում՝ «ութերորդ օրը թլփատված, Իսրայելի ազգատոհմից, Բենիամինի ցեղից, եբրայեցի՝ ծնված եբրայեցի ծնողներից, օրենքի տեսանկյունից՝ փարիսեցի»։ Հրեաների տեսանկյունից՝ նա անթերի տոհմաբանություն ուներ (Փիլիպ. 3։5)։

Տարսոնը մեծ ու բարգավաճ առևտրական քաղաք էր՝ հունական մշակույթի կենտրոն։ Քանի որ Սողոսն այնտեղ էր մեծացել, գիտեր հունարեն։ Հավանաբար նա իր սկզբնական կրթությունը ստացել էր հրեական դպրոցում։ Սողոսը նաև վրանագործություն էր սովորել, որն իր հայրենի բնակավայրում շատ տարածված արհեստ էր։ Ամենայն հավանականությամբ, նա այն սովորել էր դեռևս պատանի տարիքում իր հորից (Գործ. 18։2, 3)։

«Գործեր» գրքից տեղեկանում ենք նաև, որ Սողոսն ի ծնե Հռոմի քաղաքացի էր (Գործ. 22։25-28)։ Սա նշանակում է, որ նրա նախնիներից մեկը արդեն իսկ ստացել էր այդ քաղաքացիությունը և փոխանցել իր սերնդին։ Իսկ թե ինչպես, հայտնի չէ։ Ինչևէ, այդ կարգավիճակի շնորհիվ Սողոսի ընտանիքը, ամենայն հավանականությամբ, Կիլիկիայում բարձր խավի ներկայացուցիչ էր։ Սողոսի ծագումն ու կրթությունը նրան հնարավորություն էին տվել հասկանալու երեք տարբեր մշակույթներ՝ հրեականը, հունականը և հռոմեականը։

w22.09, էջ 27

Ընթերցողների հարցերը

Ի՞նչ նկատի ուներ Պողոս առաքյալը, երբ իր մասին խոսեց «իբրև ժամանակից շուտ ծնվածի» (1 Կորնթացիներ 15։8)

1 Կորնթացիներ 15։8-ում կարդում ենք Պողոսի հետևյալ խոսքերը. «Բոլորից հետո երևաց նաև ինձ՝ իբրև ժամանակից շուտ ծնվածի»։ Նախկինում մեր հրատարակություններում բացատրվում էր, որ Պողոսը, ըստ երևույթին, խոսում էր իրեն տրված այն տեսիլքի մասին, որում նա տեսավ Հիսուսին երկնային փառքի մեջ։ Այդ տեսիլքով Պողոսն ասես պատվի արժանացավ՝ որպես ոգեղեն էակ ժամանակից շուտ ծնվելով, կամ՝ հարություն առնելով (նմանատիպ հարություն լինելու էր միայն դարեր անց)։ Սակայն հավելյալ ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ կարիք կա վերանայելու այս համարի բացատրությունը։

Այո՛, իրականում Պողոսն այս համարում խոսում էր իր դավանափոխության ժամանակ տեղի ունեցածի մասին։ Բայց ի՞նչ նկատի ուներ նա՝ ասելով, որ «ժամանակից շուտ է ծնվել»։ Կան մի քանի հավանական տարբերակներ։

Նրա դավանափոխությունը անսպասելի էր և ուղեկցվեց դժվարություններով։ Վաղաժամ ծնունդը հաճախ անսպասելի է լինում։ Երբ Սողոսը, ով հետագայում դարձավ Պողոս, գնում էր Դամասկոս, որպեսզի հալածի այնտեղի քրիստոնյաներին, չէր էլ պատկերացնում, որ տեսիլքով կտեսնի հարություն առած Հիսուսին։ Պողոսի դավանափոխությունը անսպասելի էր ոչ միայն իր համար, այլև Դամասկոսի քրիստոնյաների, ում նա պատրաստվում էր հալածել։ Բացի այդ՝ Պողոսի հետ տեղի ունեցածը ուղեկցվեց դժվարություններով, քանի որ նա ժամանակավորապես կորցրեց տեսողությունը (Գործ. 9։1-9, 17-19)։

Նա դավանափոխ եղավ «սխալ ժամանակ»։ «Ժամանակից շուտ ծնված» թարգմանված հունարեն բառը կարելի է թարգմանել նաև «սխալ ժամանակ ծնված»։ «Երուսաղեմի Աստվածաշնչում» Պողոսի խոսքերը հետևյալ կերպ են թարգմանվել. «Ասես ես ծնվել եմ այն ժամանակ, երբ ոչ ոք չէր սպասում» (The Jerusalem Bible)։ Երբ Պողոսը դավանափոխ եղավ, Հիսուսն արդեն երկնքում էր։ Ի տարբերություն նրանց, ում մասին Պողոսը նշում է նախորդ համարներում՝ նա չէր տեսել հարություն առած Հիսուսին նախքան նրա երկինք համբարձվելը (1 Կորնթ. 15։4-8)։ Անակնկալ կերպով հայտնվելով՝ Հիսուսը հնարավորություն տվեց Պողոսին տեսնելու իրեն, չնայած թվում էր, թե դա «սխալ ժամանակ» եղավ։

Նա համեստորեն արտահայտվեց իր մասին։ Որոշ աստվածաշնչագետների կարծիքով՝ Պողոսի օգտագործած արտահայտությունը քննադատական երանգ ունի։ Եթե Պողոսը քննադատորեն էր խոսում իր մասին, նշանակում է՝ նա ընդունում էր, որ արժանի չէ իրեն տրված պատվին։ Հաջորդ համարներում կարդում ենք Պողոսի հետևյալ խոսքերը. «Առաքյալների մեջ ես փոքրագույնն եմ և արժանի չեմ առաքյալ կոչվելու, քանի որ հալածում էի Աստծու ժողովը։ Սակայն Աստծու անզուգական բարությամբ ես այն եմ, ինչ որ կամ» (1 Կորնթ. 15։9, 10)։

Այսպիսով՝ հնարավոր է՝ Պողոսը նկատի ուներ այն, որ Հիսուսն իրեն հայտնվել է հանկարծակի, որ իր դավանափոխությունը եղել է , կամ այն, որ ինքը արժանի չէր նման հիանալի տեսիլք ստանալու։ Անկախ նրանից՝ Պողոսն ինչ նկատի ուներ, հստակ է, որ նա գնահատում էր իր հետ տեղի ունեցածը։ Դրա շնորհիվ նա լիովին համոզվեց, որ Հիսուսը հարություն է առել։ Ուստի զարմանալի չէ, որ Հիսուսի հարության մասին քարոզելիս նա հաճախ էր պատմում այդ անսպասելի դեպքի մասին (Գործ. 22։6-11; 26։13-18)։

g03 2/8, էջ 24-26

Ասորիք. անցյալը դեռևս խոսում է

Մեր օրերում Դամասկոսում ոչինչ չի մնացել, որ հիշեցնի Աբրահամի՝ այնտեղ լինելու կամ Դավթի նվաճումների մասին։ Սակայն պահպանվել են հին հռոմեական քաղաքի փլատակները, և այն վայրում, որտեղ մի ժամանակ հին հռոմեական Վիա Ռեկտան էր (Ուղիղ կոչվող փողոցը), այսօր անցնում է քաղաքի գլխավոր մայրուղին։ Այդ փողոցի վրա գտնվող տներից մեկում էր, որ Անանիան գտավ Սողոսին այն բանից հետո, երբ վերջինս Դամասկոս գնալու ճանապարհին հրաշքով ընդունեց քրիստոնեությունը (Գործեր 9։10-19)։ Այսօր այդ փողոցը լիովին այլ տեսք ունի, և հենց այդտեղից սկսվեց Պողոս առաքյալի ակնառու ծառայությունը։ Ուղիղ փողոցը ավարտվում է Բաբ Շարկի դարպասով։ Քաղաքի պարիսպների վրա տներ կան, ուստի հասկանալի է, թե աշակերտներն ինչպես Պողոսին զամբյուղով իջեցրին պարսպի պատուհանից, երբ հակառակորդները նրա դեմ դավադրություն կազմակերպեցին (Գործեր 9։23-25; 2 Կորնթացիներ 11։32, 33)։

w08 5/15, էջ 21-25

Հոգևորապես աճիր՝ հետևելով Պողոսի օրինակին

«Ես մղեցի բարի պատերազմը, մինչև վերջ վազեցի ընթացքը, պահեցի հավատը» (2 ՏԻՄՈԹ. 4։7)։

ՆԱ ՄԻ վճռական և խելացի անձնավորություն էր, սակայն «վարվում էր իր մարմնի ցանկությունների համաձայն» (Եփես. 2։3)։ Հետագայում նա ասաց, որ ինքը «հայհոյող, հալածող ու անպատկառ մարդ է եղել» (1 Տիմոթ. 1։13)։ Այդ մարդը տարսոնացի Սողոսն էր։

² Ժամանակի ընթացքում Սողոսը արմատական փոփոխություններ արեց իր կյանքում։ Նա հրաժարվեց իր նախկին ճանապարհներից և ջանք արեց «փնտրելու ոչ թե իր սեփական օգուտը, այլ շատերինը» (1 Կորնթ. 10։33)։ Սողոսը սկսեց քնքշությամբ ու ջերմությամբ վերաբերվել նրանց, ում մի ժամանակ հալածում էր (կարդա՛ 1 Թեսաղոնիկեցիներ 2։7, 8)։ «Ես.... ծառայող դարձա,— գրեց նա։— Ինձ, որ բոլոր սրբերի մեջ փոքրագույնից էլ փոքր եմ, տրվեց այս անարժան բարությունը, որպեսզի ուրիշ ազգերին քարոզեմ Քրիստոսի անհատակ հարստության մասին բարի լուրը» (Եփես. 3։7, 8)։

³ Սողոսը, որ հայտնի էր նաև Պողոս անունով, ուշագրավ կերպով հոգևորապես առաջադիմեց (Գործ. 13։9)։ Մենք նույնպես անպայման կառաջադիմենք ճշմարտության մեջ, եթե Պողոսի նամակներն ու նրա ծառայության մասին արձանագրությունը ուսումնասիրենք և նրա հավատն ընդօրինակենք (կարդա՛ 1 Կորնթացիներ 11։1; Եբրայեցիներ 13։7)։ Քննենք, թե այդպես վարվելն ինչպես կմղի մեզ կանոնավորաբար անձնական ուսումնասիրություն կատարել, մարդկանց հանդեպ անկեղծ սեր զարգացնել և սեփական անձի մասին ճիշտ տեսակետ ունենալ։

Պողոսը կանոնավորաբար ուսումնասիրում էր Գրությունները

⁴ Լինելով փարիսեցի, ով կրթվել էր «Գամաղիելի ոտքերի մոտ.... և ուսուցանվել նահապետական Օրենքի խստությամբ»՝ Պողոսը արդեն գիտելիքներ ուներ Գրություններից (Գործ. 22։1–3; Փիլիպ. 3։4–6)։ Իր մկրտությունից անմիջապես հետո նա «գնաց Արաբիա»՝ Սիրիական անապատ կամ էլ, հավանաբար, Արաբական թերակղզու մի հանգիստ վայր, որը հարմար էր խորհրդածելու համար (Գաղ. 1։17)։ Ըստ ամենայնի, Պողոսը ցանկանում էր մտածել Գրությունների այն համարների շուրջ, որոնք ապացուցում էին, որ Հիսուսը Մեսիան էր։ Բացի այդ, Պողոսն ուզում էր պատրաստվել իր հանձնարարության կատարմանը (կարդա՛ Գործեր 9։15, 16, 20, 22)։ Այո՛, նա ժամանակ հատկացրեց հոգևոր բաների շուրջ խորհրդածելուն։

⁵ Սուրբգրային գիտելիքներն ու խորաթափանցությունը, որ Պողոսը ձեռք էր բերել անձնական ուսումնասիրության շնորհիվ, նրան հնարավորություն տվեցին ճշմարտությունը արդյունավետ կերպով ուսուցանելու։ Օրինակ՝ Պիսիդիայի Անտիոքի ժողովարանում Պողոսը առնվազն հինգ անգամ ուղղակի մեջբերում կատարեց Եբրայերեն Գրություններից՝ ապացուցելու համար, որ Հիսուսն է Մեսիան։ Մի քանի անգամ էլ նա անուղղակի հղում կատարեց Գրություններին։ Նրա բերած սուրբգրային փաստարկներն այնքան համոզիչ էին, որ «հրեաներից և Աստծուն երկրպագող նորահավատներից շատերը Պողոսին ու Բառնաբասին հետևեցին», որպեսզի ավելի շատ բան իմանան (Գործ. 13։14–44)։ Մի քանի տարի անց, երբ Հռոմում ապրող հրեաները եկան նրա մոտ՝ իր բնակության վայրը, Պողոսը բացատրեց նրանց իր հետ պատահածը՝ «հիմնովին վկայություն տալով Աստծու թագավորության մասին, նաև համոզիչ փաստարկներ բերելով Հիսուսի մասին ինչպես Մովսեսի օրենքից, այնպես էլ Մարգարեներից» (Գործ. 28։17, 22, 23)։

⁶ Փորձությունների ժամանակ Պողոսը շարունակում էր քննել Գրությունները և զորություն ստանալ ներշնչված խոսքերից (Եբր. 4։12)։ Հռոմում բանտարկված ժամանակ՝ նախքան իր մահապատիժը, Պողոսը Տիմոթեոսին խնդրեց բերել «գրքերը» և «մագաղաթները» (2 Տիմոթ. 4։13)։ Դրանք, ըստ ամենայնի, Եբրայերեն Գրություններից հատվածներ էին, որոնց միջոցով Պողոսը խոր ուսումնասիրություն էր անում։ Կանոնավորաբար ուսումնասիրելով Աստծու Խոսքը՝ Պողոսը գիտելիքներ էր ստանում, ինչը շատ կարևոր էր փորձությունների ներքո հոգևորապես ամուր մնալու համար։

⁷ Աստվածաշնչի կանոնավոր ուսումնասիրությունը, որին ուղեկցում է նպատակային խորհրդածությունը, կօգնի մեզ հոգևորապես առաջադիմել (Եբր. 5։12–14)։ Աստծու Խոսքի արժեքավորության մասին սաղմոսերգուն գրեց. «Բարի է ինձ համար քո բերանի օրէնքը, աւելի քան թէ հազարաւոր ոսկի ու արծաթ։ Քո պատուիրանքներն ինձ իմաստուն են անում իմ թշնամիներիցը. որովհետեւ նորանք յաւիտեան իմս են։ Ամեն չար ճանապարհից իմ ոտները ետ եմ քաշում, որ քո խօսքը պահեմ» (Սաղ. 119։72, 98, 101)։ Կանոնավորաբար կատարո՞ւմ ես Աստվածաշնչի անձնական ուսումնասիրություն։ Եթե Աստվածաշունչն ամեն օր ուսումնասիրես և կարդացածիդ շուրջ խորհրդածես, դրանով իսկ կպատրաստվես առանձնաշնորհումներ ստանձնելու ծառայության մեջ։

Սողոսը սովորեց սիրել մարդկանց

⁸ Նախքան քրիստոնյա դառնալը Սողոսը իր կրոնի նախանձախնդիր հետևորդ էր, և նրան գրեթե չէին հետաքրքրում այն մարդիկ, ովքեր հուդայականություն չէին դավանում (Գործ. 26։4, 5)։ Երբ որոշ հրեաներ քարկոծելով սպանեցին Ստեփանոսին, նա ներկա էր և հավանություն տվեց դրան։ Սողոսը, հավանաբար, քաջալերվեց իր տեսածից՝ թերևս մտածելով, որ Ստեփանոսը ստացավ իր արժանի պատիժը (Գործ. 6։8–14; 7։54–8։1)։ Աստվածաշնչում այնուհետև ասվում է. «Սողոսը սկսեց դաժանորեն խոշտանգել ժողովը. ներխուժում էր տնից տուն և տղամարդկանց ու կանանց դուրս քաշելով՝ նրանց բանտ էր գցել տալիս» (Գործ. 8։3)։ Նա «նույնիսկ դրսի քաղաքներում էր նրանց հալածում» (Գործ. 26։11)։

⁹ Նպատակ ունենալով հալածել Քրիստոսի աշակերտներին՝ Սողոսը ճանապարհ ընկավ դեպի Դամասկոս։ Հենց այդ ժամանակ Տեր Հիսուսը երևաց նրան։ Աստծու Որդուց եկող շլացուցիչ լույսը կուրացրեց Սողոսին, և նա այլևս չէր կարող ինքնուրույն քայլել։ Երբ Եհովան Անանիայի միջոցով վերականգնեց Սողոսի տեսողությունը, մարդկանց հանդեպ վերջինիս վերաբերմունքը արդեն մեկընդմիշտ փոխվել էր (Գործ. 9։1–30)։ Դառնալով Քրիստոսի հետևորդ՝ նա շատ ջանք թափեց բոլոր մարդկանց վերաբերվելու Հիսուսի պես։ Սողոսը հրաժարվեց բռնություն գործադրելուց և «խաղաղություն ունեցավ բոլոր մարդկանց հետ» (կարդա՛ Հռոմեացիներ 12։17–21)։

¹⁰ Պողոսը չբավարարվեց միայն ուրիշների հետ խաղաղ լինելով։ Նա ցանկանում էր անկեղծ սեր դրսևորել մարդկանց նկատմամբ, և քրիստոնեական ծառայությունը նրան հնարավորություն տվեց դա անելու։ Իր առաջին միսիոներական շրջագայության ժամանակ առաքյալը բարի լուրը քարոզեց Փոքր Ասիայում։ Չնայած խիստ հակառակությանը՝ Պողոսն ու իր ընկերակիցները շարունակեցին օգնել հեզ մարդկանց, որ ընդունեն քրիստոնեությունը։ Նրանք դարձյալ գնացին Լյուստրա և Իկոնիոն, թեև հակառակորդներն այդ քաղաքներում փորձել էին սպանել Պողոսին (Գործ. 13։1–3; 14։1–7, 19–23)։

¹¹ Ավելի ուշ Պողոսն ու իր ընկերները ճիշտ տրամադրվածություն ունեցող մարդկանց փնտրում էին մակեդոնական Փիլիպպե քաղաքում։ Լիդիա անունով մի հրեա պրոզելիտ կին լսեց բարի լուրը և դարձավ քրիստոնյա։ Իշխանության ներկայացուցիչները Պողոսին ու Շիղային ճիպոտահարեցին և բանտ գցեցին։ Սակայն նրանք չընկճվեցին. Պողոսը քարոզեց բանտապահին, և արդյունքում վերջինս և իր տնեցիները մկրտվեցին՝ դառնալով Եհովայի երկրպագուներ (Գործ. 16։11–34)։

¹² Ինչո՞ւ Սողոսը ընդունեց այն մարդկանց կրոնը, ում ինքը մի ժամանակ հալածում էր։ Ի՞նչը մղեց այդ անպատկառ մարդուն դառնալու սիրառատ և բարի առաքյալ, ով պատրաստ է իր կյանքը վտանգել, որպեսզի ուրիշներն իմանան ճշմարտությունը Աստծու և Քրիստոսի մասին։ Պողոսն ինքն է բացատրում. «Աստված, որը.... կանչեց [ինձ] իր անարժան բարության շնորհիվ.... հարմար գտավ իր Որդուն հայտնի դարձնել իմ միջոցով» (Գաղ. 1։15, 16)։ Տիմոթեոսին Պողոսը գրեց. «Իմ հանդեպ ողորմություն ցուցաբերվեց այն պատճառով, որ իմ բացառիկ օրինակի միջոցով Քրիստոս Հիսուսը իր ողջ երկայնամտությունը իբրև օրինակ ցույց տա նրանց, ովքեր իր հանդեպ հավատ կդրսևորեն հավիտենական կյանքի համար» (1 Տիմոթ. 1։16)։ Եհովան ներեց Պողոսին, և վերջինս, նման ողորմության արժանանալով, մղվեց ուրիշների հանդեպ սեր դրսևորելու՝ բարի լուրը քարոզելով նրանց։

¹³ Նույն ձևով, Եհովան մեր մեղքերն ու սխալները ներում է (Սաղ. 103։8–14)։ «Տէր, եթէ դու անօրէնութիւնները համարես, ո՞վ կ’կենայ»,— հարցրեց սաղմոսերգուն (Սաղ. 130։3)։ Առանց Աստծու ողորմության՝ մեզանից ոչ ոք չէր զգա սուրբ ծառայության պարգևած ուրախությունը և ոչ ոք չէր կարող ունենալ հավիտենական կյանքի հույսը։ Աստծու անարժան բարությունը շատ մեծ է բոլորիս հանդեպ։ Ուստի Պողոսի պես՝ մենք պետք է ցանկանանք մեր սերը տարածել ուրիշների վրա՝ քարոզելով և ուսուցանելով ճշմարտությունը և զորացնելով մեր հավատակիցներին (կարդա՛ Գործեր 14։21–23)։

¹⁴ Պողոսը՝ որպես բարի լուրի ծառայող, ցանկանում էր առաջադիմել, և այս հարցում նրան շատ օգնեց Հիսուսի օրինակը։ Աստծու Որդին բացառիկ սեր էր տածում մարդկանց նկատմամբ, և կերպերից մեկը, որով նա դրսևորեց այդ սերը, քարոզչական ծառայությունն էր։ Հիսուսն ասաց. «Հունձը շատ է, բայց աշխատողները՝ քիչ։ Ուստի աղերսեք հնձի Տիրոջը, որ աշխատողներ ուղարկի իր հնձի համար» (Մատթ. 9։35–38)։ Ակներևաբար, Պողոսը աղոթում էր Աստծուն, որ ավելի շատ «աշխատողներ» լինեն, և նա, դառնալով եռանդուն քարոզիչ, վարվեց իր խնդրանքների համաձայն։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել քո մասին։ Կարո՞ղ ես բարելավել քո ծառայության որակը։ Կարո՞ղ ես ավելի շատ մասնակցել քարոզչական գործին. գուցե նույնիսկ ռահվիրայությո՞ւն սկսես։ Եկեք անկեղծ սեր դրսևորենք մարդկանց հանդեպ՝ օգնելով նրանց «ամուր բռնել կյանքի խոսքը» (Փիլիպ. 2։16)։

Պողոսի տեսակետը իր մասին

¹⁵ Որպես քրիստոնյա ծառայող՝ Պողոսը մեզ համար հրաշալի օրինակ է մեկ այլ առումով ևս։ Թեև նա քրիստոնեական ժողովում շատ առանձնաշնորհումներ ստացավ, բայցև լավ գիտակցում էր, որ այդ օրհնությունները ինքը չի վաստակել և ոչ էլ դրանք ձեռք է բերել իր ունակությունների շնորհիվ։ Առաքյալը հասկանում էր, որ այդ օրհնությունները Աստծու անարժան բարության դրսևորումներն են։ Նա գիտակցում էր, որ մյուս քրիստոնյաները նույնպես բարի լուրի արդյունավետ քարոզիչներ են։ Առանձնաշնորհումներ ունենալով հանդերձ՝ Պողոսը շարունակում էր խոնարհ մնալ (կարդա՛ 1 Կորնթացիներ 15։9–11)։

¹⁶ Տեսնենք, թե Պողոսը ինչպես հարթեց սիրիական Անտիոք քաղաքում առաջացած տարաձայնությունը։ Քրիստոնեական ժողովը պառակտվել էր թլփատության խնդրի պատճառով (Գործ. 14։26–15։2)։ Պողոսը կարող էր մտածել, որ այս հարցում բավական գիտակ է, և քանի որ նշանակված է քարոզելու անթլփատ ոչ հրեաներին, ուրեմն ինքը հենց այն անձնավորությունն է, ով կկարողանա այդ հարցը լուծել (կարդա՛ Գաղատացիներ 2։8, 9)։ Սակայն նա այդպես չմտածեց։ Տեսնելով, որ խնդիրը չի լուծվում՝ եղբայրները որոշեցին դիմել Երուսաղեմում գտնվող կառավարիչ մարմնին։ Պողոսը խոնարհաբար և համեստորեն հնազանդվեց այդ որոշմանը։ Առաքյալը լիովին համագործակցեց կառավարիչ մարմնի հետ, որը լսեց խնդիրը, որոշում կայացրեց և նշանակեց նրան լինելու իրենց պատգամաբերներից մեկը (Գործ. 15։22–31)։ Այսպիսով՝ Պողոսը իր ծառայակիցներին «պատիվ տալու մեջ առաջինը եղավ» (Հռոմ. 12։10բ)։

¹⁷ Քանի որ Պողոսը խոնարհ էր, նա չէր մեկուսանում քրիստոնեական ժողովի անդամներից։ Նա ջերմորեն կապված էր նրանց։ Հռոմեացիներին ուղղած նամակի վերջում Պողոսը անուն առ անուն ողջունում է ավելի քան 20 հոգու։ Այդ անունների մեծ մասը հիշատակվում է միայն «Հռոմեացիներ» նամակում, և նրանցից քչերն ունեին հատուկ առանձնաշնորհումներ։ Բայց այդ եղբայրներն ու քույրերը նվիրված էին Եհովային, և Պողոսը ջերմորեն սիրում էր նրանց (Հռոմ. 16։1–16)։

¹⁸ Առաքյալի խոնարհությունն ու բարյացակամությունը կերտում էր ժողովներին։ Երբ նա վերջին անգամ հանդիպեց Եփեսոսի ժողովի երեցներին, «նրանք Պողոսի վզովն էին ընկնում ու քնքշորեն համբուրում էին նրան, որովհետև հատկապես ցավ էին զգում նրա ասած այն խոսքի համար, թե նրա երեսն այլևս չէին տեսնելու»։ Եթե Պողոսը հպարտ և սառը անձնավորություն լիներ, ապա եղբայրները դժվար թե այդպես հրաժեշտ տային նրան (Գործ. 20։37, 38)։

¹⁹ Բոլոր նրանք, ովքեր ցանկանում են հոգևորապես աճել, Պողոսի նման՝ պետք է խոնարհ ոգի դրսևորեն։ Նա հորդորեց իր հավատակիցներին. «Ոչինչ մի՛ արեք՝ կռվասիրությունից կամ սնապարծությունից դրդված, այլ խոնարհամտությամբ ուրիշներին ձեզանից ավելի բարձր համարեք» (Փիլիպ. 2։3)։ Ինչպե՞ս կարող ենք հետևել այդ խորհրդին։ Ձևերից մեկն այն է, որ համագործակցենք մեր ժողովի երեցների հետ՝ հետևելով նրանց առաջնորդությանը և ընդունելով նրանց կողմից կայացված որոշումները (կարդա՛ Եբրայեցիներ 13։17)։ Մյուս ձևն այն է, որ խոր հարգանք ունենանք մեր բոլոր եղբայրների և քույրերի հանդեպ։ Եհովայի ժողովուրդը բաղկացած է տարբեր ազգերի, մշակույթների, ռասաների և էթնիկական խմբերի պատկանող մարդկանցից։ Ուստի պետք է սովորենք բոլորին վերաբերվել անաչառ և սիրալիր կերպով, ինչպես որ Պողոսն էր անում (Գործ. 17։26; Հռոմ. 12։10)։ Աստվածաշունչը մեզ հորդորում է. «Սիրալիր ընդունեք մեկդ մյուսիդ, ճիշտ ինչպես որ Քրիստոսը սիրալիր ընդունեց մեզ, որպեսզի Աստված փառավորվի» (Հռոմ. 15։7)։

«Տոկունությամբ վազենք» կյանքի մրցավազքը

²⁰ Քրիստոնյայի կյանքը կարելի է երկար տարածության վազքի։ Պողոսը գրեց. «Ես մղեցի բարի պատերազմը, մինչև վերջ վազեցի ընթացքը, պահեցի հավատը։ Այսուհետև ինձ համար պահված է արդարության պսակը, որը Տերը՝ արդար դատավորը, որպես վարձատրություն կտա ինձ այն օրը. սակայն ոչ միայն ինձ, այլ նաև բոլոր նրանց, ովքեր սիրեցին նրա հայտնվելը» (2 Տիմոթ. 4։7, 8)։

²¹ Պողոսի օրինակին հետևելը կօգնի մեզ հաջողության հասնել հավիտենական կյանքի մրցավազքում (Եբր. 12։1)։ Ուրեմն եկեք շարունակենք հոգևորապես աճել՝ կանոնավորաբար անձնական ուսումնասիրություն կատարելով, մարդկանց հանդեպ խոր սեր զարգացնելով և ամեն ժամանակ խոնարհամիտ լինելով։

ԳԼՈՒԽ 51

«Մխիթարության որդի»

w98 4/15, էջ 20, պրբ. 4, ծնթ.

Բառնաբաս՝ «մխիթարության որդի»

Մ.թ. 33 թ. Պենտեկոստեից կարճ ժամանակ անց Բառնաբասը, ով ղևտացի էր ու ծագումով Կիպրոսից, հոժարակամորեն վաճառեց իր հողակտորը և փողը տվեց առաքյալներին։ Ինչո՞ւ նա այդպես վարվեց։ «Գործեր» գրքում ասվում է, որ առաքյալները նվիրաբերված փողը բաշխում էին Երուսաղեմի քրիստոնյաներին՝ «ըստ յուրաքանչյուրի կարիքի»։ Բառնաբասը ակներևաբար նկատեց, որ գումարի կարիք կա, և սրտանց քայլեր ձեռնարկեց, որ օգնության ձեռք մեկնի (Գործ. 4։34-37)։ Հնարավոր է՝ նա ունևոր մարդ էր, բայց առանց վարանելու իր նյութական միջոցներն ու ժամանակը տրամադրում էր Թագավորության շահերի առաջխաղացման համար։ Աստվածաշնչագետ Ֆ. Ֆ. Բրյուսը ասում է. «Երբ էլ Բառնաբասը նկատում էր ինչ-որ մեկի, ով քաջալերանքի կարիք ուներ, իր ձեռքից եկածն անում էր, որ թև տա նրան»։ Դա ակնհայտ է Աստվածաշնչում նրա մասին երկրորդ հիշատակումից։

[ծանոթագրություն]

Հաշվի առնելով Մովսիսական օրենքը՝ ոմանք հարցնում են, թե Բառնաբասը, լինելով ղևտացի, ինչպես կարող էր հողատարածք ունենալ (Թվեր 18։20)։ Սակայն հարկ է նշել, որ հստակ հայտնի չէ, թե նրա հողակտորը որտեղ էր՝ Պաղեստինո՞ւմ, թե՞ Կիպրոսում։ Նաև հնարավոր է, որ դա պարզապես գերեզմանի համար նախատեսված հողակտոր էր, որը Բառնաբասը ձեռք էր բերել Երուսաղեմի տարածքում։ Որն էլ լիներ պարագան, Բառնաբասը հրաժարվեց իր սեփականությունից, որ օգնի ուրիշներին։

it, «Բառնաբաս», պրբ. 3

Բառնաբաս

Բառնաբասը շատ ջերմ ու առատաձեռն մարդ էր, ով հոժարակամորեն տրամադրել էր իր անձը և նյութական միջոցները ի նպաստ Թագավորության շահերի։ Նա ուրախությամբ օգնության էր գալիս եղբայրներին (Գրծ 9։27)։ Անտիոքում նոր աշակերտների տեսնելով՝ Բառնաբասը ուրախացավ ու «սկսեց քաջալերել բոլորին, որ շարունակեն ամբողջ սրտով նվիրված մնալ Տիրոջը»։ Նա «բարի մարդ էր, մեծ հավատ ուներ և լցված էր սուրբ ոգով» (Գրծ 11։23, 24)։ Բառնաբասը մարգարե և ուսուցիչ էր Անտիոքի ժողովում (Գրծ 13։1)։ Առաքյալները համարում էին, որ նա մեկն էր այն «սիրելի» եղբայրներից, ովքեր «իրենց կյանքը վտանգել էին հանուն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի անվան» (Գրծ 15։25, 26)։ Թեև Բառնաբասը 12 առաքյալների թվում չէր, բայց իրավամբ առաքյալ էր կոչվում (Գրծ 14։14), քանի որ «սուրբ ոգուց էր ուղարկված» (Գրծ 13։4, 43)։

it, «Կիպրոս», պրբ. 7

Կիպրոս

Պատմիչ Ղուկասի կողմից Կիպրոսի կոնսուլի մասին հիշատակումը ճշգրիտ է։ Մ.թ.ա. 22 թ.-ին Կիպրոսը Հռոմի սենատի իշխանության տակ էր անցել, ուստի կղզու նշանակված կառավարիչը այդուհետ կոչվում էր ոչ թե լեգատ, այլ պրոկոնսուլ, այսինքն՝ փոխկառավարիչ, որը գործում էր որպես սենատի ներկայացուցիչ։

bt, էջ 97, շրջանակ

Նրանք «համարձակությամբ խոսում էին Եհովայի իշխանությամբ»

ԶԵՎՍԻ ՈՒ ՀԵՐՄԵՍԻ ՊԱՇՏԱՄՈՒՆՔԸ ԼՅՈՒՍՏՐԱՅՈՒՄ

Լյուստրա քաղաքը գտնվում էր մի հովտում, որը տեղակայված էր գլխավոր ճանապարհների մոտակայքում։ Օգոստոս կայսրն այն դարձրել էր Հռոմի գաղութներից մեկը և կոչել Յուլյա Ֆելիքս Ջեմինա Լյուստրա։ Այնտեղի կայազորը պաշտպանում էր Գաղատիա պրովինցիան լեռնային ցեղերի հարձակումներից։ Լյուստրայի վարչակազմը տիպիկ հռոմեական էր։ Պաշտոնյաները հռոմեական տիտղոսներ էին կրում։ Այնուհանդերձ, տեղի բնակիչների կենցաղն ու մշակույթը ավելի շատ լիկաոնիական էր, քան հռոմեական։ Ուշագրավ է, որ «Գործեր» գրքում հիշատակվող լյուստրացիներից շատերը խոսում էին լիկաոներեն։

Քաղաքի պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են «Զևսի քրմերին» հիշատակող արձանագրություններ, ինչպես նաև Հերմես աստծու արձանը։ Բացի այդ՝ գտնվել է Զևսին ու Հերմեսին նվիրված մի զոհասեղան։

Հռոմեացի բանաստեղծ Օվիդիոսը (մ.թ.ա. 43 թ.-մ.թ. 17 թ.) գրի է առել մի առասպել, որը լույս է սփռում Լյուստրայում տեղի ունեցած դեպքերի վրա։ Հռոմեական աստվածներ Յուպիտերն ու Մերկուրին, որոնք նույնացվում են հունական Զևսի ու Հերմեսի հետ, իբր մահկանացու մարդկանց տեսքով այցելում են Փռյուգիայի բարձրավանդակը։ Աստվածները հազար դուռ են թակում, բայց ոչ ոք ներս չի հրավիրում նրանց։ Միայն Փիլեմոն և Բավկիս անուններով մի տարեց զույգ է հյուրընկալում Զևսին ու Հերմեսին։ Վերջիններս պարգևատրում են այդ զույգին՝ նրանց համեստ խրճիթը վերածելով մարմարից ու ոսկուց կերտված տաճարի։ Փիլեմոնն ու Բավկիսը դառնում են այդ տաճարի քուրմն ու քրմուհին։ Աստվածները նաև ոչնչացնում են այն մարդկանց տները, ովքեր հրաժարվել են ընդունել իրենց։ «Գործեր» գրքին նվիրված մի աշխատության մեջ ասվում է. «Հավանաբար Լյուստրայի բնակիչները ծանոթ էին այդ առասպելին։ Եթե այդպես է, ապա զարմանալի չէ, թե ինչու նրանք փորձեցին զոհեր մատուցել Պողոսին ու Բառնաբասին, երբ տեսան, որ վերջիններս բուժեցին հաշմանդամ մարդուն» (The Book of Acts in Its Graeco-Roman Setting)։

w17.06, էջ 16-20

Կհարթե՞ս տարաձայնությունները և կձգտե՞ս խաղաղության

ԵՀՈՎԱ ԱՍՏՎԱԾ իր ծառաներին հորդորում է թանկ գնահատել խաղաղությունը և միշտ խաղաղարար լինել։ Արդյունքում Աստծու ժողովուրդը խաղաղության առատություն է վայելում։ Դա շատերին է գրավում և ձգում դեպի քրիստոնեական ժողով։

Օրինակ՝ Մադագասկարում մի հայտնի հեքիմ նկատեց, թե ինչ խաղաղություն է տիրում Եհովայի վկաների միջև։ Նա ինքն իրեն ասաց. «Եթե մի օր ցանկանամ որևէ կրոնի անդամ դառնալ, ապա դա կլինի հենց այս կրոնը»։ Որոշ ժամանակ անց նա դադարեց ոգեհարցությամբ զբաղվել, մի քանի ամսվա ընթացքում փոփոխություններ արեց իր ամուսնական կյանքում՝ այն համապատասխանեցնելով աստվածաշնչյան սկզբունքներին, և դարձավ Եհովայի՝ խաղաղության Աստծու ծառա։

Այս մարդու նման՝ ամեն տարի հազարավոր անհատներ, որոնք խաղաղության են տենչում, գտնում են այն քրիստոնեական ժողովում։ Սակայն Աստվածաշունչը հստակ նշում է, որ եթե ժողովում «նախանձ ու կռվասիրություն» կա, դա կարող է փոխհարաբերությունները քայքայել և խնդիրներ ստեղծել (Հակ. 3։14–16)։ Աստվածաշունչը նաև խորհուրդներ է տալիս, թե ինչպես խուսափել այդպիսի խնդիրներից և խաղաղություն պահպանել։ Եկեք նկատի առնենք իրական կյանքից վերցված որոշ իրավիճակներ։

ԽՆԴԻՐՆԵՐ ԵՎ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ

«Աշխատակցիս հետ, որը մեր եղբայրն է, խնդիրներ ունեի։ Մի անգամ, երբ բղավում էինք իրար վրա, երկու մարդ ներս մտան ու ականատես եղան մեր վեճին» (ՔՐԻՍ)։

«Քույրերից մեկը, ում հետ ես հաճախ էի ծառայում, հանկարծ չեղյալ արեց մեր բոլոր պայմանավորվածությունները։ Հետո դադարեց ինձ հետ խոսել։ Չէի հասկանում, թե ինչու» (ՋԱՆԵՏ)։

«Բազմաբաժանորդային կապի միջոցով երեքով խոսում էինք։ Մեզնից մեկը ասաց՝ հաջողություն, ու ես մտածեցի, թե նա հեռախոսը անջատեց։ Ես իմ մյուս զրուցակցին վատ բաներ ասացի նրա մասին, բայց նա իրականում դեռ գծի մեջ էր» (ՄԱՅՔԼ)։

«Մեր ժողովում երկու ռահվիրա քույրեր խնդիրներ ունեին։ Նրանցից մեկը անընդհատ կշտամբում էր մյուսին։ Նրանց վեճը վատ էր անդրադառնում ուրիշների վրա» (ԳԱՐԻ)։

Գուցե մտածես, որ սրանք փոքր խնդիրներ են։ Սակայն դրանք կարող են էմոցիոնալ և հոգևոր մեծ վնաս պատճառել ներգրավված կողմերին։ Ուրախալի է, որ այդ եղբայրներն ու քույրերը հետևեցին Աստվածաշնչի առաջնորդությանը և նրանց միջև խաղաղություն հաստատվեց։ Նրանք աստվածաշնչյան ո՞ր խորհուրդները կիրառեցին։

«Ճանապարհին չվիճեք» (Ծննդ. 45։24)։ Հովսեփը այս խորհուրդը տվեց իր եղբայրներին, որոնք վերադառնում էին իրենց հոր մոտ։ Անկասկած, սա իմաստուն խորհուրդ էր։ Երբ մարդը չի վերահսկում իր զգացումները և շուտ բորբոքվում է, կարող է իրավիճակը սրել և ուրիշներին բարկացնել։ Քրիսը, որը խնդիրներ ուներ իր հավատակցի հետ, հասկացավ, թե որն է իր թերությունը. նրա հպարտությունը թույլ չէր տալիս աշխատանքի վայրում հետևել ցուցումներին։ Բայց նա ուզում էր փոխվել, ուստի ներողություն խնդրեց այն եղբորից, ում հետ վիճել էր։ Նաև սկսեց հսկել իր զգացումները։ Տեսնելով, որ Քրիսը ջանում է փոխվել՝ նրա աշխատակիցը նույնպես սկսեց փոփոխություններ անել։ Այսօր նրանք միասին ուրախությամբ ծառայում են Եհովային։

«Անկեղծ զրույց չլինելիս ծրագրերը խափանվում են» (Առակ. 15։22)։ Ջանետը հասկացավ, որ պետք է հետևի աստվածաշնչյան այս սկզբունքին։ Նա որոշեց «անկեղծ զրուցել» այդ քրոջ հետ։ Զրույցի ընթացքում Ջանետը փորձեց նրբանկատորեն իմանալ, թե ինչու էր քույրը վրդովված։ Սկզբում երկուսն էլ ներքուստ լարված էին, սակայն երբ սկսեցին հանգիստ խոսել իրենց խնդրի մասին, ամեն ինչ փոխվեց։ Պարզվեց, որ այդ քույրը սխալ է հասկացել նախկինում տեղի ունեցած մի իրավիճակ, որին Ջանետը չէր էլ առնչվել։ Նա ներողություն խնդրեց Ջանետից, և այժմ նրանք առաջվա պես համագործակցում են։

«Եթե քո ընծան տանես զոհասեղանի մոտ և այնտեղ հիշես, որ եղբայրդ քո դեմ ինչ-որ բան ունի, թող ընծադ զոհասեղանի դիմաց և գնա, նախ հաշտվիր քո եղբոր հետ և հետո վերադարձիր ու մատուցիր ընծադ» (Մատթ. 5։23, 24)։ Հավանաբար հիշում ես այս խորհուրդը, որ Հիսուսը տվեց իր Լեռան քարոզում։ Մայքլը նեղսրտեց, որ հեռախոսով անմտածված և վատ բաներ էր ասել։ Նա որոշեց իր փոխհարաբերությունները վերականգնել այդ եղբոր հետ։ Ուստի գնաց նրա մոտ և խոնարհաբար ներողություն խնդրեց։ Ի՞նչ եղավ արդյունքը։ Մայքլն ասում է. «Եղբայրս մեծահոգաբար ներեց ինձ»։ Նրանք դարձյալ ընկերներ են։

«Եթե որևէ մեկը մյուսի դեմ գանգատվելու պատճառ ունի, շարունակեք համբերել իրար և մեծահոգաբար ներել միմյանց» (Կող. 3։12–14)։ Երկար տարիներ ռահվիրա ծառայած երկու քույրերին օգնեց մի երեց։ Նա նրբանկատորեն հորդորեց նրանց մտածել այսպիսի հարցերի շուրջ. «Արդյո՞ք իրավունք ունենք թույլ տալու, որ մեր միջև ծագած խնդիրը բացասաբար ազդի ժողովի մյուս անդամների վրա։ Հիմնավոր պատճառ ունե՞նք իրար չհամբերելու և միասին խաղաղությամբ չծառայելու»։ Քույրերը ընդունեցին երեցի խորհուրդը։ Այժմ նրանք հաշտ են ու համերաշխ և միասին մասնակցում են բարի լուրի քարոզչության գործին։

Եթե որևէ մեկը վիրավորել է քեզ, նախ փորձիր կիրառել այն խորհուրդը, որը տրված է վերոնշյալ աստվածաշնչյան համարներում՝ Կողոսացիներ 3։12–14-ում։ Շատերը համոզվել են, որ դրսևորելով՝ հնարավոր է ներել և մոռանալ տեղի ունեցածը։ Սակայն եթե ջանում ես ներել, բայց չես կարողանում, օգնության է հասնում Մատթեոս 18։15-ում գրված սկզբունքը։ Հիսուսը այստեղ խոսում է այն մասին, թե ինչ է հարկավոր անել, երբ ինչ-որ մեկը լուրջ մեղք է գործում մեկ ուրիշի դեմ։ Սակայն այս սկզբունքը կարելի է կիրառել ցանկացած իրավիճակում, երբ խնդիր ենք ունենում հավատակցի հետ։ Պարզապես մոտեցիր եղբորդ կամ քրոջդ և փորձիր նրբանկատորեն ու խոնարհությամբ խոսել խնդրի մասին և լուծել այն։

Խաղաղություն պահպանելու համար Աստվածաշնչում այլ գործնական առաջարկներ էլ կան։ Դրանցից շատերի հիմքում սուրբ «ոգու պտուղն» է՝ այնպիսի հատկություններ, ինչպիսիք են՝ «սեր, ուրախություն, խաղաղություն, համբերատարություն, բարություն, առաքինություն, հավատ, մեղմություն, ինքնատիրապետում» (Գաղ. 5։22, 23)։ Ինչպես որ յուղն է նպաստում մեքենայի անխափան աշխատանքին, այնպես էլ այս աստվածահաճո հատկություններն են նպաստում խաղաղ փոխհարաբերություններին։

ՏԱՐԲԵՐ ԱՆՀԱՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՀԱՐՍՏԱՑՆՈՒՄ ԵՆ ԺՈՂՈՎԸ

Մեզնից յուրաքանչյուրն անհատականություն է և տարբեր խառնվածք ունի։ Դա հարստացնում և հետաքրքիր է դարձնում մեր կյանքը, բայց կարող է նաև տարաձայնությունների և կոնֆլիկտների պատճառ դառնալ։ Մի փորձառու երեց հետևյալ օրինակն է բերում. «Ամաչկոտ մարդը կարող է իրեն անհարմար զգալ ընկերասեր ու շփվող մարդու ներկայությամբ։ Այդպիսի տարբերությունը գուցե էական նշանակություն չունենա, բայց կարող է լուրջ խնդիրների պատճառ դառնալ»։ Ուրեմն ի՞նչ, տարբեր խառնվածք ունեցող մարդիկ անպատճառ խնդիրնե՞ր կունենան։ Նկատի առնենք Հիսուսի առաքյալներից երկուսին։ Ինչպիսի՞ անձնավորություն էր Պետրոսը։ Հնարավոր է՝ մտածես, որ նա անմիջական էր ու իմպուլսիվ։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել Հովհաննեսի մասին։ Միգուցե մտածես, որ նա սիրալիր անձնավորություն էր, և նրա խոսքերն ու գործերը չափված-ձևված էին։ Գուցե հիմքեր կան այս առաքյալների մասին այդպես մտածելու։ Նրանք տարբեր խառնվածքներ ունեին, սակայն միասին լավ էին համագործակցում (Գործ. 8։14; Գաղ. 2։9)։ Հետևաբար այսօր էլ լիովին տարբեր խառնվածքներ ունեցող քրիստոնյաները կարող են միասին համագործակցել։

Գուցե ձեր ժողովում կա եղբայր կամ քույր, որի խոսքերը և արարքները նյարդայնացնում են քեզ։ Բայց լավ կլինի հիշես, որ Քրիստոսը մահացել է նաև այդ անձնավորության համար, և դու պետք է սեր դրսևորես նրա հանդեպ (Հովհ. 13։34, 35; Հռոմ. 5։6–8)։ Փոխանակ դադարես նրա հետ շփվելուց կամ խուսափես նրանից, հարցրու ինքդ քեզ. «Նրա արած բաները հակասո՞ւմ են Աստծու Խոսքին։ Արդյոք նա մտածվա՞ծ է ինձ նեղացնում, թե՞ մենք պարզապես տարբեր խառնվածքներ ունենք»։ Նաև մտածիր հետևյալ հարցի շուրջ. «Նրա լավ հատկություններից ո՞ր մեկը կուզեի ունենալ»։

Այս վերջին հարցը շատ կարևոր է։ Եթե անհատը ասող-խոսող է, իսկ դու չշփվող, ուշադրություն դարձրու, թե ինչպես է նա հեշտությամբ զրույց սկսում ծառայության ժամանակ։ Միգուցե առաջարկես նրան միասին ծառայել և կտեսնես, թե ինչ կարող ես սովորել նրանից։ Եթե նա ավելի առատաձեռն է, քան դու, նկատիր, թե ինչպիսի ուրախություն կարելի է ստանալ տարեցներին, հիվանդներին կամ կարիքավորներին որևէ բանով օգնելուց։ Փաստորեն, նույնիսկ եթե դու և հավատակիցդ տարբեր խառնվածքներ ունեք, հնարավոր է՝ կարողանաք մտերմանալ, եթե կենտրոնանաք դրական բաների վրա։ Գուցե մտերիմ ընկերներ չդառնաք, բայց դա կօգնի, որ խաղաղություն լինի թե՛ ձեր միջև, թե՛ ժողովում։

Առաջին դարում ապրած քրիստոնյա քույրեր Եվոդիան և Սյունտիքը հավանաբար շատ տարբեր խառնվածքներ ունեին։ Սակայն Պողոս առաքյալը հորդորեց նրանց, որ «միևնույն միտքն ունենան Տիրոջով» (Փիլիպ. 4։2)։ Կջանա՞ս դու էլ հետևել այդ հորդորին ու խաղաղության նպաստել։

ԹՈՒՅԼ ՄԻ՛ ՏՈՒՐ, ՈՐ ԿՈՆՖԼԻԿՏԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎԻ

Ինչպես ծաղկանոցում աճող մոլախոտերը, այնպես էլ ուրիշների նկատմամբ բացասական զգացումները արմատախիլ չարվելու դեպքում կարող են վատ հետևանքներ բերել։ Եթե քրիստոնյայի սիրտը լցվի դառնությամբ, դա կարող է ազդել ժողովի ոգու վրա։ Եթե սիրում ենք Եհովային և մեր հավատակիցներին, ամեն ինչ կանենք, որ մեր անձնական տարաձայնությունները չխաթարեն Աստծու ժողովրդի խաղաղությունը։

Երբ խնդիրները կամ տարաձայնությունները լուծելիս մեր նպատակը խաղաղություն հաստատելը լինի, մենք մեր ակնկալածից ավելի լավ արդյունքների կհասնենք։ Քննենք մեր քույրերից մեկի օրինակը։ Նա պատմում է. «Մի քույր ինձ երեխայի պես էր վերաբերվում։ Դա ինձ դուր չէր գալիս և այնքան էր նյարդայնացնում, որ սկսեցի նրա հետ կոպիտ վարվել։ Մտածեցի. «Քանի որ նա ինձ հարգանքով չի վերաբերվում, ես էլ նրան հարգանքով չեմ վերաբերվի»»։

Հետո քույրը մտածեց իր արարքների մասին։ Նա ասում է. «Սկսեցի տեսնել իմ թերությունները և ինքս ինձնից հիասթափվեցի։ Հասկացա, որ պետք է փոխեմ մտածելակերպս։ Եհովային աղոթելուց հետո այդ քրոջ համար նվեր գնեցի և մի բացիկ գրեցի, որում ներողություն խնդրեցի իմ վատ վերաբերմունքի համար։ Մենք գրկախառնվեցինք ու որոշեցինք մոռանալ տեղի ունեցածը։ Դրանից հետո այլևս խնդիրներ չունեցանք»։

Մարդիկ խաղաղության կարիք շատ ունեն։ Սակայն երբ կանգնում են իրենց դիրքը կորցնելու վտանգի առաջ կամ խոցվում է նրանց հպարտությունը, շատերը սկսում են անել բաներ, որոնք կարող են խաղաղությունը խաթարել։ Եհովային չերկրպագող շատ մարդիկ այսպես են վարվում, բայց նրա անունը կրողների մեջ պետք է խաղաղություն և միասնություն տիրի։ Աստծու ներշնչմամբ Պողոսը գրեց. «Խնդրում եմ ձեզ, որ ձեր ստացած կոչմանը արժանի կերպով վարվեք՝ կատարյալ խոնարհամտությամբ և մեղմությամբ, համբերատարությամբ, սիրով միմյանց համբերելով, ամեն կերպ ձգտելով պահպանել ոգու տված միասնությունը խաղաղության միավորող կապի մեջ» (Եփես. 4։1–3)։ «Խաղաղության միավորող կապը» անգին է։ Ուստի եկեք ամրացնենք այն և վճռենք լուծել ցանկացած տարաձայնություն, որ գուցե ծագի մեր միջև։

[շրջանակ 18-րդ էջի վրա]

Պողոս ու Բառնաբաս. եղբայրներ՝ չնայած տարբերություններին

Պողոսը բուռն խառնվածքի տեր մարդ էր։ Նախքան քրիստոնյա դառնալը նա «սպառնալիք ու մահ էր շնչում Տիրոջ աշակերտների վրա» (Գործ. 9։1)։ Հետագայում նա գրեց, թե նախկինում ինչ էր զգում Քրիստոսի հետևորդների նկատմամբ. «Ծայրաստիճան կատաղած էի նրանց վրա» (Գործ. 26։11)։

Պողոսը մկրտվելուց հետո մեծ փոփոխություններ արեց, բայց դեռ կրում էր իր վատ համբավի հետևանքները։ Քրիստոնյա դառնալուց որոշ ժամանակ անց էլ Երուսաղեմի եղբայրները «վախենում էին նրանից, քանի որ չէին հավատում, թե նա աշակերտ է» (Գործ. 9։26)։

Ժողովը հավանաբար շարունակում էր զգուշանալ Պողոսից։ Սակայն Հովսեփ անունով մի քրիստոնյա, որը Կիպրոսից էր, օգնեց Պողոսին։ Նա հայտնի էր որպես ջերմ ու սիրառատ անձնավորություն։ Եղբայրները նրան անվանում էին Բառնաբաս՝ «մխիթարության որդի» (Գործ. 4։36, 37)։ Առաջնորդություն վերցնող եղբայրները հարգում էին նրան։ Աստվածաշնչում կարդում ենք, թե նա ինչպես օգնեց Պողոսին. «Բառնաբասը նրան օգնության եկավ ու տարավ առաքյալների մոտ։ Նա նրանց մանրամասնորեն պատմեց, թե ինչպես էր ճանապարհին Սողոսը Տիրոջը տեսել.... և թե ինչպես էր նա Դամասկոսում համարձակ խոսել Հիսուսի անունով» (Գործ. 9։26–28)։ Լսելով Բառնաբասի պատմածը՝ Երուսաղեմի ժողովը ընդունեց Պողոսին։ Շուտով այս երկու տղամարդիկ սկսեցին միասին ծառայել որպես միսիոներ (Գործ. 13։2, 3)։

Հավանաբար, Բառնաբասը գնահատում էր Պողոսի եռանդն ու անմիջականությունը։ Իսկ Պողոսը, ըստ երևույթին, գնահատանքով էր վերաբերվում Բառնաբասին նրա բարության ու կարեկցանքի համար։

Աստվածաշունչը նշում է, որ մի անգամ նրանց միջև «բարկության ուժեղ պոռթկում եղավ»։ Ինչո՞ւ։ Նրանց վեճի պատճառը տարբեր խառնվածքներ ունենալը չէր։ Պարզապես նրանք տարբեր տեսակետներ ունեին այն հարցի մասին, թե արդյոք Հովհաննես Մարկոսը կարող է իրենց հետ որպես միսիոներ ծառայել (Գործ. 15։36–40)։

Չնայած տարբեր խառնվածքներին՝ Պողոսն ու Բառնաբասը միասին լավ համագործակցում էին։ Նրանց միջև ծագած տարաձայնությունը, ըստ ամենայնի, լուծվեց, քանի որ Աստվածաշնչից տեսնում ենք, որ այդ դեպքից հետո Պողոսն ու Մարկոսը դարձյալ ծառայել են միասին (Կող. 4։10)։ Պողոսի ու Բառնաբասի նման՝ մենք էլ տարբեր խառնվածքի տեր մարդիկ ենք։ Այնուամենայնիվ, կարող ենք միասին ուրախությամբ ծառայել Եհովային։

ԳԼՈՒԽ 52

«Ես նրա օգնության կարիքն ունեմ»

w10 3/15, էջ 6, պրբ. 6–էջ 7, պրբ. 1

Մարկոս. եռանդուն քարոզիչ

Մարկոսը հրեա էր և մեծացել էր Երուսաղեմում։ Ակներևաբար, նա հարուստ ընտանիքից էր։ Առաջին անգամ նրա մասին կարդում ենք վաղ քրիստոնեական ժողովի վերաբերյալ արձանագրություններում։ Օրինակ՝ մ.թ. 44-ին Եհովայի հրեշտակը հրաշքով ազատեց Պետրոսին, որին Հերովդես Ագրիպպաս I–ը բանտ էր նետել։ Երբ նա դուրս եկավ այնտեղից, անմիջապես գնաց «Մարկոս կոչվող Հովհաննեսի մոր՝ Մարիամի տունը, որտեղ շատերը հավաքվել ու աղոթք էին անում» (Գործ. 12։1–12)։

Երուսաղեմի ժողովի հանդիպումները, ըստ ամենայնի, անցկացվում էին Մարկոսի մոր՝ Մարիամի տանը։ Քանի որ «շատերն» էին հավաքվում այնտեղ, կարելի է ենթադրել, որ այդ տունը բավականին մեծ էր։ Աստվածաշնչում արձանագրված որոշ մանրամասնություններ օգնում են ընդհանուր պատկերացում կազմելու Մարկոսի ընտանիքի մասին։ Օրինակ՝ երբ մի անգամ Պետրոսը թակեց նրանց «դարպասի մուտքի դուռը», բացեց Մարիամի աղախին Ռոդեն։ Ուստի կարող ենք ենթադրել, որ Մարկոսի մայրը հարուստ կին էր։ Բացի այդ, Աստծու Խոսքում նշվում է, որ այդ տունը ոչ թե նրա ամուսնու, այլ իր տունն էր։ Ըստ երևույթին, Մարիամը այրի էր, իսկ Մարկոսը շատ երիտասարդ էր (Գործ. 12։13)։

w10 3/15, էջ 7, պրբ. 5

Մարկոս. եռանդուն քարոզիչ

Մեկ տարի անց սուրբ ոգու առաջնորդությամբ Պողոսն ու Բառնաբասը շարունակեցին իրենց միսիոներական շրջագայությունը։ Նրանք Անտիոքից ուղևորվեցին Կիպրոս։ Հովհաննես Մարկոսը՝ «որպես սպասավոր», նրանց հետ գնաց (Գործ. 13։2–5)։ Հավանաբար շրջագայության ժամանակ նա հոգում էր նրանց կարիքները, որպեսզի առաքյալները շատ ժամանակ տրամադրեին հոգևոր գործունեությանը։

w10 3/15, էջ 8, պրբ. 6-8

Մարկոս. եռանդուն քարոզիչ

Մարկոսը շատ էր ճանապարհորդել։ Նա ծնվել ու մեծացել էր Երուսաղեմում, բայց տեղափոխվել էր Անտիոք, հետո՝ Կիպրոս ու Պերգե։ Այնուհետև ուղևորվել էր դեպի Հռոմ, որտեղից էլ Պողոսը նրան ուղարկել էր Կողոսա։ Սակայն սա դեռ ամենը չէ։

Երբ Պետրոս առաքյալը մ.թ. 62–64 թթ.–ին գրեց իր առաջին նամակը, նա նշեց. «Ձեզ իր բարևներն է ուղարկում նա, որ Բաբելոնում է.... ինչպես նաև Մարկոսը՝ իմ որդին» (1 Պետ. 5։13)։ Փաստորեն, ծառայելու նպատակով Մարկոսը Պետրոսի հետ մեկնել էր Բաբելոն, այն առաքյալի հետ, որը տարիներ առաջ մասնակցում էր իրենց տանն անցկացվող ժողովներին։

Իսկ մ.թ. 65–ին, երբ Պողոսը երկրորդ անգամ էր բանտարկվել Հռոմում և ուզում էր, որ Տիմոթեոսը Եփեսոսից գա իր մոտ, նրան գրեց. «Քեզ հետ վերցրու Մարկոսին և բեր» (2 Տիմոթ. 4։11)։ Փաստորեն, Մարկոսը Եփեսոսում էր։ Անկասկած, նա անմիջապես համաձայնվեց գնալ Հռոմ։ Թեև այն ժամանակ հեշտ չէր ճանապարհորդել, սակայն Մարկոսը պատրաստ էր հաղթահարելու ցանկացած դժվարություն։

w08 2/1, էջ 26, պրբ. 1

Մարկոսը չվհատվեց

Պետրոսն ու Մարկոսը մտերիմներ էին, քանի որ միասին ծառայում էին Աստծուն։ Մարկոսի Ավետարանից ևս կարելի է եզրակացնել, որ նրանք մտերիմ ընկերներ էին։ Մարկոսը գրել է այն ամենը, ինչ Պետրոսը, որը եղել է դեպքերի ականատես, պատմել է իրեն։ Օրինակ՝ համեմատենք, թե ավետարանագիրներն ինչպես են ներկայացնում Գալիլեայի ծովի վրա տեղի ունեցած փոթորկի դեպքը։ Մարկոսը նշում է մանրամասնություններ, թե նավակի մեջ կոնկրետ որտեղ և ինչի վրա էր Հիսուսը քնած, այնպիսի բաներ, որոնք միայն ձկնորսները, ինչպիսին Պետրոսն էր, կարող էին նկատել։ Մենք սրանում կհամոզվենք, եթե կարդանք և համեմատենք Մատթեոս 8։24, Մարկոս 4։37, 38 և Ղուկաս 8։23 համարները։

w08 2/1, էջ 24-26

Մարկոսը չվհատվեց

Սովորեցրեք ձեր երեխաներին

ՄԱՐԿՈՍԸ մեկն է Աստվածաշնչի այն չորս գրողներից, որոնք պատմել են Հիսուս Քրիստոսի մասին։ Նրա գրած գիրքը, որ կոչվում է Մարկոսի Ավետարան, ամենակարճն է և ամենահեշտ կարդացվողը։ Իսկ ո՞վ էր Մարկոսը։ Ի՞նչ ես կարծում, նա գիտե՞ր Հիսուսին։ Եկ տեսնենք, թե ինչ դժվարությունների միջով է անցել Մարկոսը, և իմանանք, թե ինչու նա երբեք չդադարեց քրիստոնյա լինելուց։

Աստվածաշնչում առաջին անգամ Մարկոսի մասին հիշատակվում է այն դեպքից հետո, երբ Հերովդես Ագրիպպաս թագավորը Պետրոս առաքյալին բանտ գցեց։ Մի գիշեր հրեշտակն ազատեց Պետրոսին, և վերջինս անմիջապես գնաց Մարկոսի մոր՝ Մարիամի տուն, որն ապրում էր Երուսաղեմում։ Բանտից ազատվելու դեպքը տեղի ունեցավ մ.թ. 33–ի Պասեքից (երբ Հիսուսին սպանեցին) մոտ տասը տարի անց (Գործեր 12։1–5, 11–17)։

Գիտե՞ս, թե ինչու Պետրոսը գնաց Մարիամի տուն։ Հավանաբար այն պատճառով, որ նա ճանաչում էր նրա ընտանիքի անդամներին և գիտեր, որ Հիսուսի աշակերտները այնտեղ են հանդիպումներ անցկացնում։ Մարկոսի զարմիկ Բառնաբասը երկար ժամանակ էր, ինչ աշակերտ էր՝ սկսած առնվազն մ.թ. 33–ի Պենտեկոստեից։ Աստվածաշնչում նշվում է, որ նա մեծ նվիրաբերություն էր արել նոր աշակերտներին օգնելու նպատակով։ Ուստի, հնարավոր է, Հիսուսը ճանաչում էր Բառնաբասին, ինչպես նաև Մարիամին և նրա որդուն՝ Մարկոսին (Գործեր 4։36, 37; Կողոսացիներ 4։10)։

Իր անունը կրող Ավետարանում Մարկոսը գրել է, որ այն գիշերը, երբ Հիսուսը ձերբակալվեց, մի երիտասարդ կար, որը «իր մերկ մարմնի վրա» վերնահագուստ ուներ։ Մարկոսը նշել է, որ այդ երիտասարդը փախավ, երբ թշնամիները բռնեցին Հիսուսին։ Ի՞նչ ես կարծում, ո՞վ էր այդ երիտասարդը։ Դա, հավանաբար, Մարկոսն էր։ Ուստի երբ Հիսուսը և իր առաքյալները դուրս եկան այն տնից, որտեղ նշեցին Պասեքը, Մարկոսն ակներևաբար իր վրա գցեց վերնահագուստը և հետևեց նրանց (Մարկոս 14։51, 52)։

Ինչ խոսք, Մարկոսը հոգևոր միջավայրում էր ապրում։ Հավանական է՝ նա ներկա էր 33թ. Պենտեկոստեին, երբ սուրբ ոգին թափվեց աշակերտների վրա։ Բացի այդ, նա սերտորեն շփվում էր Աստծու հավատարիմ ծառաների հետ, օրինակ՝ Պետրոսի։ Մարկոսը նաև ընկերակցում էր իր զարմիկ Բառնաբասին։ Վերջինս օգնեց Սողոսին՝ նրան տանելով Պետրոսի մոտ գրեթե երեք տարի անց այն բանից հետո, երբ Հիսուսը տեսիլքում երևաց Սողոսին։ Տարիներ անց Բառնաբասը գնաց Տարսոն՝ գտնելու Սողոսին (Գործեր 9։1–15, 27; 11։22–26; 12։25; Գաղատացիներ 1։18, 19)։

Մ.թ. 47–ին Բառնաբասը և Սողոսը միսիոներ նշանակվեցին։ Նրանք իրենց հետ վերցրեցին նաև Մարկոսին։ Բայց անհայտ պատճառով Մարկոսը որոշ ժամանակ անց թողեց նրանց և վերադարձավ տուն՝ Երուսաղեմ։ Դրանից Սողոսը, որը հետագայում հայտնի դարձավ իր հռոմեական Պողոս անունով, բարկացավ։ Նա կարծում էր, որ Մարկոսի կողմից դա լուրջ թերացում է, որը չի կարելի անտեսել (Գործեր 13։1–3, 9, 13)։

Միսիոներական ճանապարհորդությունից վերադառնալով՝ Պողոսն ու Բառնաբասը պատմեցին իրենց մեծ հաջողությունների մասին (Գործեր 14։24–28)։ Ամիսներ անց նրանք որոշեցին վերադառնալ ու այցելել նոր աշակերտներին բոլոր այն քաղաքներում, որտեղ քարոզել էին։ Բառնաբասը ուզում էր իրենց հետ վերցնել Մարկոսին։ Բայց գիտե՞ս, թե ինչ էր կարծում Պողոսը։ Նա «կարծում էր, թե տեղին չէր լինի իրենց հետ վերցնել նրան», քանի որ Մարկոսը նախորդ անգամ թողել էր իրենց ու վերադարձել տուն։ Այն, ինչ պատահեց հետո, անշուշտ, տխրեցրեց Մարկոսին։

Կրքերը բորբոքվեցին, «բարկության ուժեղ պոռթկում եղավ», և Պողոսն ու Բառնաբասը բաժանվեցին։ Բառնաբասը վերցրեց Մարկոսին և գնաց Կիպրոս՝ այնտեղ քարոզելու, իսկ Պողոսն ընտրեց Շիղային և գնաց այցելելու նոր աշակերտներին, ինչպես որ պլանավորել էին։ Որքա՜ն վհատված պետք է լիներ Մարկոսը՝ իմանալով, որ իր պատճառով Պողոսն ու Բառնաբասը վիճել են (Գործեր 15։36–41)։

Մենք չգիտենք, թե ինչու Մարկոսը թողեց ու գնաց տուն։ Հավանաբար, նա, ինչպես ինքն էր կարծում, հիմնավոր պատճառ ուներ։ Ամեն դեպքում, Բառնաբասը համոզված էր, որ նման բան այլևս չի կրկնվի։ Եվ նա իրավացի էր։ Մարկոսը թևաթափ չեղավ։ Հետագայում նա Պետրոսի հետ միսիոներական ծառայություն կատարեց հեռավոր Բաբելոնում։ Այնտեղից Պետրոսը նամակով ողջույններ ուղարկեց՝ ավելացնելով, որ բարևներ է ուղարկում «նաև Մարկոսը՝ իմ որդին» (1 Պետրոս 5։13)։

Պետրոսն ու Մարկոսը մտերիմներ էին, քանի որ միասին ծառայում էին Աստծուն։ Մարկոսի Ավետարանից ևս կարելի է եզրակացնել, որ նրանք մտերիմ ընկերներ էին։ Մարկոսը գրել է այն ամենը, ինչ Պետրոսը, որը եղել է դեպքերի ականատես, պատմել է իրեն։ Օրինակ՝ համեմատենք, թե ավետարանագիրներն ինչպես են ներկայացնում Գալիլեայի ծովի վրա տեղի ունեցած փոթորկի դեպքը։ Մարկոսը նշում է մանրամասնություններ, թե նավակի մեջ կոնկրետ որտեղ և ինչի վրա էր Հիսուսը քնած, այնպիսի բաներ, որոնք միայն ձկնորսները, ինչպիսին Պետրոսն էր, կարող էին նկատել։ Մենք սրանում կհամոզվենք, եթե կարդանք և համեմատենք Մատթեոս 8։24, Մարկոս 4։37, 38 և Ղուկաս 8։23 համարները։

Պողոսը, երբ բանտարկված էր Հռոմում, գովեց Մարկոսին նրա հավատարիմ աջակցության համար (Կողոսացիներ 4։10, 11)։ Իսկ երբ նա դարձյալ բանտարկված էր այնտեղ, գրեց Տիմոթեոսին՝ խնդրելով իր հետ բերել Մարկոսին։ Առաքյալը բացատրեց, թե ինչու. «Նա օգտակար է ինձ ծառայության համար» (2 Տիմոթեոս 4։11)։ Այո՛, Մարկոսը ծառայության մեջ առանձնաշնորհումներ ունեցավ, քանի որ չվհատվեց։

ԳԼՈՒԽ 53

«Խնդրում եմ, թևաթափ մի՛ եղեք»

w08 3/1, էջ 12, պրբ. 4-5

Գիտեի՞ք արդյոք

Ե՞րբ Սողոսը հայտնի դարձավ որպես Պողոս

Պողոս առաքյալը ազգությամբ հրեա էր և Հռոմի քաղաքացիություն ուներ (Գործեր 22։27, 28; Փիլիպպեցիներ 3։5)։ Ուստի հավանական է, որ նրան մանկուց կոչել են եբրայական Սողոս անունով և հռոմեական Պողոս անունով։ Պողոսի հարազատներից ոմանք նույնպես ունեին թե՛ հռոմեական և թե՛ հունական անուններ (Հռոմեացիներ 16։7, 21)։ Բացի այդ, այն ժամանակ հրեաների համար, հատկապես նրանց համար, ովքեր Իսրայելի սահմաններից դուրս էին ապրում, սովորական բան էր երկու անուն ունենալը (Գործեր 12։12; 13։1)։

Քրիստոնյա դառնալուց հետո ավելի քան տասը տարի Պողոս առաքյալը հիմնականում հայտնի է եղել իր եբրայական Սողոս անունով (Գործեր 13։1, 2)։ Սակայն իր առաջին միսիոներական շրջագայության ժամանակ՝ մոտավորապես մ.թ. 47/48թթ.–ին, նա հավանաբար նախընտրել էր օգտագործել իր հռոմեական Պողոս անունը։ Նրան հանձնարարվել էր բարի լուրը հռչակել ոչ հրեաներին, և նա թերևս կարծում էր, որ իր հռոմեական անունն ավելի ընդունելի կլինի (Գործեր 9։15; 13։9; Գաղատացիներ 2։7, 8)։ Հնարավոր է նաև, որ առաքյալը Պողոս անունն օգտագործել է այն պատճառով, որ հունարենում Սողոս անվան արտասանությունը նման էր մի բառի, որը վատ նշանակություն ուներ։ Ինչպիսին էլ լիներ իր անունը փոխելու պատճառը, Պողոսը ցույց տվեց, որ պատրաստ է «ամեն տեսակ մարդկանց համար ամեն ինչ լինել, որպեսզի ամեն հնարավոր ձևով մի քանիսին փրկի» (1 Կորնթացիներ 9։22)։

w00 7/15, էջ 26-27, շրջանակ, պրբ. 3-4

Հալածանքները աճ են բերում Անտիոքում

Որոշ հետազոտողներ եկել են այն եզրակացության, որ Սողոսի կյանքի որոշ դրամատիկ դեպքեր պետք է որ տեղի ունեցած լինեն հենց այդ ժամանակահատվածի ընթացքում։ Այլապես դժվար է որոշել, թե իր միսիոներական ծառայության ընթացքում երբ է նա ունեցել որպես ‘Քրիստոսի պաշտոնյա’ իր կրած բազում նեղությունները (Բ Կորնթացիս 11։23–27)։ Ե՞րբ էր Պողոսը հրեաներից երեսունինը հարված ստացել, այն էլ՝ հինգ անգամ։ Որտե՞ղ էին նրան երեք անգամ խարազանել։ Որտե՞ղ էր «բազում անգամ» բանտարկվել։ Հռոմում նա շատ ավելի ուշ է կալանավորվել։ Մենք տեղյակ ենք միայն նրա մեկ անգամ Փիլիպպեում մտրակահարվելու և բանտարկվելու մասին։ Բայց ի՞նչ կարելի է ասել մնացած դեպքերի մասին (Գործք 16։22, 23)։ Մի աղբյուրից տեղեկանում ենք, որ Սողոսը այդ ժամանակահատվածում «Քրիստոսի մասին քարոզում էր հայրենիքից դուրս գտնվող հրեաների ժողովարաններում և հալածվում էր թե՛ կրոնականների, և թե՛ քաղաքացիական իշխանությունների կողմից»։

Սողոսը նաև չորս անգամ նավաբեկության է ենթարկվել, որոնցից միայն մեկի մասին է, որ Գրությունները մանրամասն տեղեկություններ են տալիս, այն նավաբեկության, որը տեղի ունեցավ իր կրած նեղությունների մասին կորնթացիներին գրելուց հետո (Գործք 27։27–44)։ Ուստի, մնացածները տեղի են ունեցել այն ճանապարհորդությունների ժամանակ, որոնց մասին մենք ոչինչ չգիտենք։ Գուցե այս դեպքերից որևէ մեկը, կամ նույնիսկ՝ բոլորն էլ, տեղի են ունեցել հենց նրա «համր տարիների» ընթացքում։

wp17.5, էջ 9, պրբ. 3-4

Գիտեի՞ք արդյոք

Ծովային ուղևորությունը հետաձգելու վերաբերյալ Պողոս առաքյալի խորհուրդը ողջամի՞տ էր։

Նավը, որը Պողոս առաքյալին տանում էր Իտալիա, դժվարությամբ առաջ էր ընթանում՝ պայքարելով հանդիպակաց քամիների դեմ։ Կանգառներից մեկի ժամանակ Պողոսը խորհուրդ տվեց հետաձգել ուղևորությունը (Գործեր 27։9–12)։ Իսկ հիմքեր կայի՞ն նման խորհուրդ տալու համար։

Հին ժամանակների ծովագնացները լավ գիտեին, որ ձմռան ամիսներին շատ վտանգավոր էր Միջերկրական ծով դուրս գալ։ Նոյեմբերի կեսերից մինչև մարտի կեսերը նրանք ընդհանրապես այդ ծովով չէին նավարկում։ Բայց ճանապարհորդությունը, որի մասին խոսեց Պողոսը, տեղի էր ունենալու սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին։ Հռոմեացի գրող Վեգետիոսը (մ.թ. 4-րդ դար) իր աշխատություններից մեկում Միջերկրական ծովով նավարկելու մասին գրեց. «Որոշ ամիսներ շատ հարմար են ծով դուրս գալու համար, որոշները՝ կասկածելի, իսկ մնացած ամիսներին ուղղակի անհնար է նավարկել» (Epitome of Military Science)։ Վեգետիոսը գրում էր, որ նավարկելը անվտանգ էր մայիսի 27–սեպտեմբերի 14-ն ընկած ժամանակահատվածում, բայց կային երկու կասկածելի, կամ՝ վտանգավոր շրջաններ՝ սեպտեմբերի 15–նոյեմբերի 11-ը և մարտի 11–մայիսի 26-ն ընկած ժամանակահատվածները։ Պողոսը, որը փորձառու ճանապարհորդ էր, անկասկած տեղյակ էր այս փաստերին։ Ըստ ամենայնի, նավավարն ու նավի տերը նույնպես գիտեին այդ ամենը, բայց չհետևեցին Պողոսի խորհրդին, և նրանց ճանապարհորդությունն ավարտվեց նավաբեկությամբ (Գործեր 27։13–44)։

w15 10/1, էջ 9, պրբ. 5-6

Գիտեի՞ք արդյոք

Ինչո՞ւ Մալթայի բնակիչները մտածեցին, թե Պողոս առաքյալը մարդասպան է

Հավանաբար Մալթայի բնակիչների վրա ազդել էին հույների կրոնական հավատալիքները։ Նկատի առնենք, թե ինչ տեղի ունեցավ Մալթայում այն բանից հետո, երբ Պողոս առաքյալը և նրա ուղեկիցները նավաբեկության ենթարկվեցին։ «Գործեր» գիրքը հայտնում է, որ Պողոսը և նավաբեկությունից փրկված մյուս մարդիկ տաքանում էին կրակի մոտ։ Եվ երբ առաքյալը ճյուղերի մի խուրձ դրեց կրակի վրա, այդ պահին մի իժ դուրս եկավ ու ամուր կպավ նրա ձեռքին։ Դա տեսնելով՝ կղզու բնակիչները ասացին. «Անկասկած, այս մարդը մարդասպան է ու թեպետ ծովից ազատվեց, սակայն արդարությունը թույլ չտվեց, որ նա ապրի» (Գործեր 28։4)։

Այս համարում նշված «արդարություն» բառի համար հունարեն բնագրում օգտագործված է դիկե բառը։ Այդ բառը կարող է նշանակել առհասարակ արդարություն։ Սակայն հունական դիցաբանության մեջ այսպես է կոչվել նաև արդարության աստվածուհին։ Ասում էին, թե Դիկեն աչալրջորեն հսկում է մարդկանց ու նրանց բոլոր չբացահայտված անարդար գործերի մասին հաղորդում Զևսին, որպեսզի մեղավորները ստանան իրենց պատիժը։ Մալթայի բնակիչները, ինչպես նշվում է մի աղբյուրում, հավանաբար այսպես են մտածել. «Թեև Պողոսը ծովում խեղդվելուց փրկվեց, բայց նրա վրա նշան էր դրված, և այժմ Դիկե աստվածուհին քայլեր ձեռնարկեց, որ Պողոսը պատժվի օձի միջոցով»։ Սակայն երբ նրանք տեսան, որ Պողոսին ոչ մի վնաս չեղավ, հասկացան, որ սխալ են մտածում։

w99 3/15, էջ 29-31

«Ծովում՝ վտանգներ»

ՄՈՒԹ գիշերով Միջերկրական ծովի կղզիներից մեկին մոտենում է մի նավ, որի վրա 276 ուղևոր կա։ Անձնակազմը և ուղևորները ուժասպառ են եղել 14 օր շարունակ իրենց տարուբերող փոթորկից։ Լուսաբացին ծովածոց նշմարելով՝ նրանք փորձում են նավը ափ հանել։ Սակայն նավաքիթը մխրճվում է տիղմի մեջ ու մնում անշարժ, իսկ նավի հետնամասը սկսում է ջարդուփշուր լինել ուժգին հարվածներից։ Բոլորը լքում են նավը և լողալով կամ տախտակների ու նավի այլ բեկորների օգնությամբ առաջ շարժվելով՝ հասնում են Մալթայի ափ։ Մրսած ու հոգնած՝ նրանք պայքարում են կատաղի ալիքների դեմ և ափ դուրս գալիս։ Ուղևորների թվում է Պողոս առաքյալը։ Նրան տանում են Հռոմ՝ դատելու (Գործեր 27։27-44)։

Մալթա կղզու մոտ տեղի ունեցած այդ նավաբեկությունը ծովում Պողոսի կյանքին սպառնացող առաջին փորձանքը չէր։ Մի քանի տարի առաջ նա գրել էր. «Երեք անգամ նավաբեկության եմ ենթարկվել և մի ամբողջ գիշեր ու մի ամբողջ ցերեկ մնացել ծովի ջրերում»։ Նաև ասել էր, որ ծովում բազմիցս վտանգների էր բախվել (2 Կորնթացիներ 11։25-27)։ Այդուհանդերձ, ծովով ճամփորդելու շնորհիվ Պողոսը կարողանում էր իրագործել Աստծու կողմից իրեն հատկացված դերը՝ «լինել ուրիշ ազգերի մոտ ուղարկված առաքյալ» (Հռոմեացիներ 11։13)։

Ծովագնացությունը որքանո՞վ էր տարածված առաջին դարում։ Ինչպե՞ս այն նպաստեց քրիստոնեության տարածմանը։ Որքանո՞վ անվտանգ էր այն։ Ինչպիսի՞ նավեր էին օգտագործվում։ Ինչպե՞ս էին տեղակայում ուղևորներին։

Հռոմը ծովային առևտրի կարիք ուներ

Հռոմեացիները Միջերկրական ծովը կոչում էին «Մառե Նոստռում» (նշանակում է՝ «մեր ծովը»)։ Հռոմը միայն ռազմավարական նկատառումներով չէ, որ վերահսկում էր ծովային ուղիները։ Հռոմեական կայսրության շատ քաղաքներ կա՛մ նավահանգստային էին, կա՛մ էլ օգտվում էին այդպիսի քաղաքների ծառայություններից։ Օրինակ՝ Հռոմի նավահանգիստը մոտակայքում գտնվող Օստիայում էր, մինչդեռ Կորնթոսը օգտվում էր Ղեքեոնից և Կենքրայից, իսկ Ասորիքի Անտիոքը՝ Սելևկիայից։ Այս նավահանգիստների միջև հաստատված ծովային ուղիները արագ հաղորդակցություն էին ապահովում գլխավոր քաղաքների հետ և նպաստում էին հռոմեական պրովինցիաների արդյունավետ ղեկավարմանը։

Նավագնացությունը կարևոր էր Հռոմի համար նաև այն պատճառով, որ դրա շնորհիվ քաղաքին սնունդ էր մատակարարվում։ Ունենալով շուրջ մեկ միլիոն բնակչություն՝ Հռոմը հացահատիկի հսկայական պահանջարկ ուներ՝ տարեկան մոտ 250000-ից 400000 տոննա։ Իսկ որտեղի՞ց էին բերում հացահատիկը։ Հովսեպոս Փլավիոսը մեջբերում է Հերովդես Ագրիպաս II-ի խոսքերը, ով նշում է, որ Հյուսիսային Աֆրիկան տարեկան ութ ամիս հացահատիկ էր մատակարարում Հռոմին, իսկ մյուս չորս ամիսներին Եգիպտոսն էր մատակարարում։ Հազարավոր նավեր կտրում-անցնում էին ծովը, որ Հռոմին հացահատիկ մատակարարեն։

Շքեղ ապրանքների նկատմամբ հռոմեացիների մեծ պահանջարկը բավարարելու նպատակով տարատեսակ ապրանքներ էին ներմուծվում քաղաք, ինչի շնորհիվ ծովային առևտուրը բարգավաճում էր։ Կիպրոսից, Հունաստանից ու Եգիպտոսից բերվում էին հանքանյութեր, շինարարական քարեր և մարմար, իսկ Լիբանանից՝ փայտանյութ։ Զմյուռնիայից ներմուծվում էին գինի, Դամասկոսից՝ ընկուզեղեն, Պաղեստինից՝ արմավ։ Կիլիկիայից բերվում էին քսուքներ և կաուչուկ, Միլետոսից ու Լաոդիկեայից՝ բուրդ, Ասորիքից ու Լիբանանից՝ գործվածքներ, իսկ Տյուրոսից ու Սիդոնից՝ մանուշակագույն կտորներ։ Թյուատիրից ուղարկվում էին ներկեր, իսկ Ալեքսանդրիայից ու Սիդոնից՝ ապակի։ Չինաստանից ու Հնդկաստանից էլ ներմուծվում էին մետաքս, բամբակ, փղոսկր ու համեմունքներ։

Ի՞նչ կարելի է ասել այն նավի մասին, որով ճամփորդում էր Պողոսը, և որը նավաբեկության ենթարկվեց Մալթայի ափերի մոտ։ Այն «Ալեքսանդրիայից եկած մի նավ» էր, որը հացահատիկ էր փոխադրում և «ուղևորվում էր Իտալիա» (Գործեր 27։6)։ Հացահատիկ փոխադրող նավատորմերը հույների, փյունիկեցիների և ասորիների սեփականությունն էին և նրանց ղեկավարության տակ էին։ Նրանք նաև նավատորմերը ապահովում էին անհրաժեշտ ամեն բանով։ Սակայն Հռոմը վարձակալում էր այդ նավերը։ Պատմաբան Ուիլյամ Ռամզին նշում է. «Ինչպես և հարկերը հավաքելու դեպքում, կառավարությունը համարում էր, որ ավելի հեշտ է այդ ծառայության համար վարձակալել նավեր, քան ստեղծել մեծ քանակությամբ աշխատուժ և սարքավորումներ պահանջող հսկայական համակարգ»։

Պողոսը Հռոմ էր ուղևորվում մի նավով, որի «նավաքթին Զևսի որդիների քանդակն էր»։ Դա նույնպես ալեքսանդրիական նավ էր։ Այն կանգ առավ Պատիողոս նավահանգստում (գտնվում է Նեապոլիտանական ծոցում), որտեղ սովորաբար գալիս էին հացահատիկ փոխադրող նավատորմերը (Գործեր 28։11-13)։ Պատիողոսից, որը ժամանակակից Պոցուոլին է, բեռը տեղափոխում էին հյուսիս կա՛մ ցամաքով, կա՛մ փոքր նավերով, որոնք ընթանում էին ափի երկայնքով, ապա՝ Տիբեր գետն ի վեր և հասնում Հռոմի կենտրոն։

Ուղևորներ՝ բեռնափոխադրող նավերի վրա՞

Ինչո՞ւ Պողոսը և նրան հսկող զինվորները ճանապարհ ընկան բեռնափոխադրող նավով։ Այս հարցի պատասխանը գտնելու համար հարկավոր է իմանալ, թե այդ ժամանակներում ինչ էր նշանակում ուղևոր լինել նավի վրա։

Մ.թ. 1-ին դարում ուղևորափոխադրող նավեր չկային։ Մարդիկ ճամփորդում էին առևտրանավերով։ Դրանց վրա կարելի էր հանդիպել ամեն տեսակ մարդկանց՝ պետական գործիչների, մտավորականների, քարոզիչների, կախարդների, նկարիչների, մարզիկների, առևտրականների, ճամփորդների և ուխտագնացների։

Իհարկե, գոյություն ունեին նաև փոքր նավեր, որոնք ուղևորներ և բեռներ էին տեղափոխում մերձափնյա ջրերով։ Պողոսը թերևս այդպիսի նավից օգտվեց, որ Տրովադայից գնա Մակեդոնիա։ Բացի այդ՝ հնարավոր է, որ նա մի քանի անգամ փոքր նավով ուղևորվեց Աթենք կամ Աթենքից այլ վայր, ինչպես նաև այդպիսի նավով հետագայում Տրովադայից գնաց Պատարա՝ անցնելով Փոքր Ասիայի ափերից ոչ շատ հեռու գտնվող կղզիներով (Գործեր 16։8-11; 17։14, 15; 20։1-6, 13-15; 21։1)։ Այդ փոխադրամիջոցների օգտագործումը ժամանակ էր խնայում, բայց դրանցով հնարավոր չէր ափից շատ հեռու գնալ։ Ուստի այն նավերը, որոնցով Պողոսը գնաց Կիպրոս, ապա՝ Պամփյուլիա, Եփեսոսից՝ Կեսարիա, Պատարայից՝ Տյուրոս, պետք է որ ավելի մեծ չափերի լինեին (Գործեր 13։4, 13; 18։21, 22; 21։1-3)։ Հավանաբար, այն նավը, որը նավաբեկության ենթարկվեց Մալթայի ափերի մոտ, նույնպես մեծ չափերի էր։ Որքա՞ն մեծ կարող էր լինել այդ նավը։

Մի գիտնական տարբեր աղբյուրներ ուսումնասիրելուց հետո հետևյալ եզրահանգումն արեց. «Հնում հաճախակի գործածվող ամենափոքր նավերի բեռնատարողությունը 70-80 տոննա էր։ Առնվազն հելլենիստական դարաշրջանում սովորաբար օգտվում էին 130 տոննա բեռնատարողությամբ նավերից։ 250 տոննա բեռնատարողությամբ նավը, թեև սովորական էր համարվում, բայց, անշուշտ, միջին չափի նավից ավելի մեծ էր։ Հռոմի տիրապետության ժամանակաշրջանում այն նավերը, որոնք պետության կողմից օգտագործվում էին որպես տրանսպորտային միջոց, ավելի մեծ չափերի էին հասնում, և նախապատվությունը տրվում էր 340 տոննա բեռնատարողությամբ նավերին։ Ամենախոշոր նավերի բեռնատարողությունը 1300 տոննա էր, գուցե և մի փոքր ավելի»։ Համաձայն մ.թ. 2-րդ դարում արված մի նկարագրության՝ հացահատիկ փոխադրող ալեքսանդրիական «Իսիս» նավի երկարությունը ավելի քան 55 մ [180 ֆուտ] էր, լայնությունը՝ մոտ 14 մ [45 ֆուտ], իսկ թաղվածքը՝ մոտ 13 մ [44 ֆուտ]։ Այն կարող էր 1000-ից ավելի տոննա հացահատիկ փոխադրել, ինչպես նաև հարյուրավոր ուղևորներ։

Ուղևորների համար ի՞նչ պայմաններ կային հացահատիկ փոխադրող նավերի վրա։ Քանի որ այդ նավերը գլխավորաբար նախատեսված էին բեռներ փոխադրելու համար, ուղևորների մասին քիչ էր հոգ տարվում։ Բացի ջրից՝ նրանց չէր տրամադրվում ուրիշ որևէ բան՝ ո՛չ սնունդ, ո՛չ էլ ծառայություններ։ Նրանք քնում էին տախտակամածի վրա՝ թերևս վրանանման ծածկերի տակ, որոնք կանգնեցնում էին ամեն երեկո և ամեն առավոտ հավաքում էին։ Թեև գուցե ուղևորներին թույլ էր տրվում ուտելիք պատրաստել նավախոհանոցում, նրանք իրենց հետ պետք է ունենային կերակուր պատրաստելու, ուտելու, ինչպես նաև լողանալու և քնելու համար ամեն անհրաժեշտ բան՝ սկսած կաթսաներից ու թավաներից մինչև անկողնային պարագաներ։

Որքանո՞վ էր անվտանգ ծովային ճամփորդությունը

Սարքերի, անգամ կողմնացույցի բացակայության պատճառով ծովագնացները ուղղորդվում էին միայն իրենց տեսողությամբ։ Ահա թե ինչու ծովային ճամփորդությունն ամենաանվտանգն էր լավագույն տեսանելիության պայմաններում, որոնք սովորաբար լինում էին մայիսի վերջից մինչև սեպտեմբերի կեսերը։ Առևտրականները գուցե խիզախեին ծով դուրս գալ այդ ժամանակից երկու ամիս առաջ կամ հետո։ Սակայն ձմռանը մառախուղի և ամպերի պատճառով հաճախ անհնար էր լինում ցամաքի վրա տեսնել կողմնորոշող առարկաները, ինչպես նաև արևն ու աստղերը։ Ծովագնացությունը դադարում էր (լատիներեն՝ մառե կլաուսում) նոյեմբերի 11-ից մարտի 10-ը։ Բացառություն արվում էր միայն ծայրահեղ անհրաժեշտ և անհետաձգելի դեպքերում։ Սեզոնի վերջում ծով դուրս գալը կապված էր ձմեռը օտար նավահանգստում անցկացնելու ռիսկի հետ (Գործեր 27։12; 28։11)։

Եթե նավագնացությունը վտանգավոր էր ու կարճ էր տևում, արդյո՞ք այն որևէ առավելություն ուներ ցամաքային ճանապարհորդության համեմատ։ Անշո՛ւշտ։ Նավագնացությունն այդքան էլ հոգնեցուցիչ չէր, այն ավելի էժան էր ու արագ։ Համընթաց քամու դեպքում նավը մեկ օրում կարող էր անցնել թերևս 150 կմ [100 մղոն]։ Իսկ ոտքով օրական սովորաբար անցնում էին 25-30 կմ [15-20 մղոն]։

Նավի արագությունը գրեթե ամբողջությամբ կախված էր քամուց։ Եգիպտոսից Իտալիա նավարկելիս անգամ ամենաբարենպաստ ժամանակներում հարկավոր էր պայքարել հանդիպակաց քամու դեմ։ Սովորաբար ամենակարճ ճանապարհն անցնում էր Հռոդոսի՝ Միռայի կամ Լյուկիայի (Փոքր Ասիա) ափին գտնվող որոշ այլ նավահանգիստների միջով։ Մի անգամ 70 օր պահանջվեց, որ հացահատիկ փոխադրող «Իսիս» նավը, պայքարելով փոթորիկների դեմ և ուղղությունից շեղվելով, Ալեքսանդրիայից հասնի Պիրեա։ Համընթաց հյուսիս-արևմտյան քամու դեպքում Իտալիայից վերադարձի ճանապարհը կարող էր տևել 20-25 օր։ Սակայն բարենպաստ եղանակային պայմաններում նույն ճանապարհը ցամաքով անցնելու համար կպահանջվեր 150 օր։

Բարի լուրը հռչակվում է ծովից այն կողմ

Պողոսն ակներևաբար տեղյակ էր, որ ոչ սեզոնին ծովով նավարկելը վտանգավոր էր։ Մի անգամ՝ սեպտեմբերի վերջին կամ հոկտեմբերի սկզբին, նա նույնիսկ խորհուրդ տվեց ուրիշներին, որ ծով դուրս չգան՝ ասելով. «Տեսնում եմ, որ եթե շարունակենք ճանապարհը, վնասներ ու մեծ կորուստներ կունենանք. կկորցնենք ոչ միայն բեռն ու նավը, այլև մեր կյանքը» (Գործեր 27։9, 10)։ Սակայն հարյուրապետը անտեսեց նրա խոսքերը, ինչի հետևանքով Մալթայի ափերի մոտ նավաբեկություն տեղի ունեցավ։

Իր միսիոներական գործունեության ավարտին Պողոսը արդեն առնվազն չորս անգամ նավաբեկության էր ենթարկվել (Գործեր 27։41-44; 2 Կորնթացիներ 11։25)։ Սակայն վաղ շրջանի քարոզիչներին չէին կանգնեցնում ծովային ճանապարհորդությունների ժամանակ հավանական վտանգները։ Նրանք լիարժեք օգտվում էին տրանսպորտային բոլոր հնարավոր միջոցներից՝ Թագավորության մասին լուրը տարածելու համար։ Հիսուսի պատվերին հնազանդվելով՝ նրանք լայնածավալ վկայություն տվեցին (Մատթեոս 28։19, 20; Գործեր 1։8)։ Այդ քրիստոնյաների եռանդուն ծառայության, նրանց ընդօրինակողների հավատի ու Եհովայի սուրբ ոգու ուղղորդման շնորհիվ բարի լուրը քարոզվեց աշխարհի ամենահեռավոր անկյուններում։

ԳԼՈՒԽ 54

Նա քաջ մնաց չարագույժ ժամանակներում

bt, էջ 33, շրջանակ, պրբ. 3-4

«Անուսում և հասարակ մարդիկ»

Հովհաննեսը Պետրոսի պես աչքի ընկնող չէր։ Սակայն նա նույնպես տաքարյուն էր։ Դա կարելի է եզրակացնել այն բանից, որ Հիսուսը Հովհաննեսին ու Հակոբոսին անվանում էր Բաներեգես՝ «որոտի որդիներ» (Մարկ. 3։17)։ Սկզբնական շրջանում Հովհաննեսը ձգտում էր բարձր դիրքի։ Ուստի նա և իր եղբայրը իրենց մոր միջոցով խնդրեցին Հիսուսին, որ պատվավոր դիրք ստանան Թագավորության մեջ։ Թեպետ դա եսասիրական ցանկություն էր, բայց ցույց էր տալիս, որ Հովհաննեսի համար Թագավորությունն իրական էր։ Նրա այս քայլը պատճառ եղավ, որ Հիսուսը բոլոր առաքյալներին խորհուրդ տա խոնարհ լինել (Մատթ. 20։20-28)։

Հովհաննեսի տաքարյունությունը երևում է այն բանից, որ նա Հիսուսին չհետևող մի մարդու արգելեց դևեր հանել նրա անունով։ Իսկ մեկ ուրիշ անգամ առաքյալը ցանկություն հայտնեց, որ երկնքից կրակ թափվի և ոչնչացնի սամարական մի գյուղ, որի բնակիչները չէին ընդունել Հիսուսին ու նրա առաքյալներին։ Երկու դեպքում էլ Աստծու Որդին խրատեց նրան։ Ժամանակի ընթացքում նա դարձավ հավասարակշռված ու ողորմած անձնավորություն (Ղուկ. 9։49-56)։ Չնայած բացթողումներին՝ Հովհաննեսն այն աշակերտն էր, «որին Հիսուսը սիրում էր»։ Մահամերձ վիճակում Հիսուսն իր մորը հենց Հովհաննեսի խնամքին հանձնեց (Հովհ. 19։26, 27; 21։7, 20, 24)։

w08 5/15, էջ 30, պրբ. 6

Ուշագրավ մտքեր «Գործեր» գրքից

4։13 — Արդյո՞ք Պետրոսը և Հովհաննեսը անգրագետ էին։ Ո՛չ։ Նրանց անվանեցին «անուսում և սովորական» մարդիկ, որովհետև նրանք չէին կրթվել ռաբունական դպրոցներում։

Հովհ. 21։22-ի «մինչև իմ գալը» արտահայտության վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկությունը, nwtsty

մինչև իմ գալը. մյուս առաքյալները այս խոսքերից կարող էին եզրակացնել, որ Հովհաննես առաքյալը նրանց բոլորից երկար էր ապրելու։ Եվ իրոք, նա հավատարմորեն ծառայեց Եհովային ևս մոտ 70 տարի և, ամենայն հավանականությամբ, մահացավ մյուս առաքյալներից հետո։ Բացի այդ՝ «մինչև իմ գալը» արտահայտությունը գուցե հիշեցրեց աշակերտներին Հիսուսի խոսքերն այն մասին, որ մարդու Որդին գալու է իր թագավորությամբ (Մթ 16։28, ծնթ.)։ Ինչ-որ իմաստով Հովհաննեսը իսկապես մնաց մինչև Հիսուսի գալը։ Պատմոս կղզում աքսորված լինելու ընթացքում՝ իր կյանքի մայրամուտին, Հովհաննեսը տպավորիչ մարգարեական տեսիլքներ ստացավ այն մասին, թե ինչ էր տեղի ունենալու «Տիրոջ օրը», երբ Հիսուսը գար իր թագավորական իշխանությամբ։ Հովհաննեսն այնքան էր տպավորվել այդ տեսիլքներից, որ երբ Հիսուսն ասաց՝ «Այո՛, շուտով գալու եմ», նա բացականչեց. «Ամեն։ Ե՛կ, Տե՛ր Հիսուս» (Հտն 1։1, 9, 10; 22։20)։

it, «Հովհաննես (Ավետարան)», պրբ. 2-8

Հովհաննես (Ավետարան)

Գրողը։ Թեև գրքում չի հիշատակվում գրողի անունը, գրեթե բոլորը համամիտ են, որ այն գրել է Հովհաննես առաքյալը։ Սկզբում ոչ ոք կասկածի չէր ենթարկում այն փաստը, որ նա է գրել այդ գիրքը։ Միայն մ.թ. 2-րդ դարում էր, որ մարդկանց մի փոքր խումբ հարցականի տակ դրեց գիրքը գրողի ինքնությունը, սակայն ոչ թե փաստերի հիման վրա, այլ քանի որ գրքում տեղ գտած ուսմունքները ոչ ավանդական էր համարում։ Աստվածաշնչի տեքստի ժամանակակից քննադատության ի հայտ գալուց հետո կրկին կասկածի տակ դրվեց «Հովհաննես» գիրքը գրողի ինքնությունը։

Գրքի բովանդակության մեջ բազմատեսակ ապացույցներ կան, որ այն գրել է Հովհաննես առաքյալը՝ Զեբեդեոսի որդին։ Դրանք այնքան շատ են, որ ստվերում են գիրքը գրողի ինքնության դեմ բերված փաստարկները։ Ստորև նշված են այդ ապացույցներից ընդամենը մի քանիսը, բայց ուշադիր ընթերցողը, դրանք ի մտի ունենալով, ավելի շատ ապացույցներ կգտնի։

1) Գիրքը գրողը, ըստ ամենայնի, հրեա էր, քանի որ լավատեղյակ էր հրեաների պատկերացումներին (Հվ 1։21; 6։14; 7։40; 12։34)։

2) Նա ծագումով Պաղեստինից էր, քանի որ լավ ծանոթ էր տեղանքին։ Տարբեր վայրերի մասին նրա նշած մանրամասները վկայում են, որ նա անձամբ եղել էր այնտեղ։ Օրինակ՝ նա նշել է «Հորդանանի մյուս կողմի Բեթանիայի» (Հվ 1։28) և այն Բեթանիայի մասին, որը «Երուսաղեմին մոտ էր գտնվում» (11։18)։ Նա գրել է, որ այնտեղ, որտեղ Հիսուսին սյանը գամեցին, մի պարտեզ կար, իսկ այդ պարտեզում՝ նոր գերեզման (19։41), որ Հիսուսը «սովորեցնում էր տաճարի այն հատվածում, որտեղ դրված էին նվիրաբերության արկղերը» (8։20), և որ մի օր՝ ձմռանը, «Հիսուսը տաճարում քայլում էր Սողոմոնի սյունասրահով» (10։22, 23)։

3) Գրողի խոսքերն ու գրքում հիշատակված փաստերը ցույց են տալիս, որ նա նկարագրված դեպքերի ականատեսն է եղել։ Դեպքերը նկարագրելիս գործող անձանց նա անունով է հիշատակում (Հվ 1։40; 6։5, 7; 12։21; 14։5, 8, 22; 18։10), հստակ նշում է տեղի ունեցած դեպքերի ժամանակը (4։6, 52; 6։16; 13։30; 18։28; 19։14; 20։1; 21։4) և որպես միջանկյալ տեղեկություն նշում է թվեր, քանակ, չափման միավորներ (1։35; 2։6; 4։18; 5։5; 6։9, 19; 19։23; 21։8, 11)։

4) Գրողը առաքյալ էր։ Միայն առաքյալը կարող էր ականատես լինել Հիսուսի ծառայության ժամանակ տեղի ունեցած այդքան շատ դեպքերի։ Բացի այդ՝ նա շատ լավ գիտեր, թե ինչ էր մտածում ու զգում Հիսուսը, ինչու էր վարվում այս կամ այն կերպ։ Դա նշանակում է, որ գրողը Հիսուսին ծառայության մեջ ուղեկցող 12 առաքյալներից մեկն էր։ Օրինակ՝ նա գրել է, որ Հիսուսը, Փիլիպոսին ստուգելու համար մի հարց տվեց, թեև «գիտեր, թե ինչ պետք է անի» (Հվ 6։5, 6), որ Հիսուսը գիտեր՝ «աշակերտները վրդովվում են իր խոսքերից» (6։61), «գիտեր, թե ինչ է լինելու իրեն» (18։4), և որ «խոր հոգոց հանեց և հուզվեց» (11։33; հմմտ. 13։21; 2։24; 4։1, 2; 6։15; 7։1)։ Գրողը նաև լավ գիտեր առաքյալների մտածելակերպն ու հայացքները, որոնցից մի քանիսը սխալ էին և հետագայում շտկվեցին (2։21, 22; 11։13; 12։16; 13։28; 20։9; 21։4)։

5) Բացի այդ՝ գրողը կոչվում է «Հիսուսի սիրելի աշակերտը» (Հվ 21։20, 24)։ Նա ակներևաբար մեկն էր այն երեք առաքյալներից, որոնց հետ Հիսուսը շատ մտերիմ հարաբերություններ ուներ, և որոնք նրա կողքին էին որոշ առանձնահատուկ իրադարձությունների, օրինակ՝ այլակերպության ժամանակ (Մկ 9։2), ինչպես նաև երբ նա Գեթսեմանի պարտեզում տագնապի ուժգին զգացում ուներ (Մթ 26։36, 37)։ Այս երեք առաքյալներից Հակոբոսին հարկավոր է բացառել. նա չէր կարող լինել գիրքը գրողը, քանի որ մ.թ. մոտ 44 թ.-ին Հերովդես Ագրիպաս I-ը մահապատժի ենթարկեց նրան։ Պետրոսը նույնպես չէր կարող լինել գիրքը գրողը, քանի որ նույն համատեքստում նա «Հիսուսի սիրելի աշակերտից» առանձին է հիշատակվում (Հվ 21։20, 21)։

w21.01, էջ 8-13

ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՈՒԹՅԱՆ ՀՈԴՎԱԾ 2

Սովորենք Հիսուսի սիրելի աշակերտից

«Եկեք սիրենք իրար, որովհետև սերը Աստծուց է» (1 ՀՈՎՀ. 4։7)։

ԱՅՍ ՀՈԴՎԱԾՈՒՄ

Ամենայն հավանականությամբ, Հովհաննեսն էր «այն աշակերտը, որին Հիսուսը սիրում էր» (Հովհ. 21։7)։ Ուստի կարելի է եզրակացնել, որ չնայած երիտասարդ տարիքին՝ նա շատ լավ հատկություններ ուներ։ Տարիներ անց Եհովայի ներշնչմամբ Հովհաննեսը շատ բաներ գրեց սիրո մասին։ Այս հոդվածում կքննարկենք նրա գրած մտքերից մի քանիսը և կտեսնենք, թե ինչ կարող ենք սովորել նրա օրինակից։

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԱՌԱՔՅԱԼԸ գրել է. «Աստված սեր է» (1 Հովհ. 4։8)։ Այս պարզ խոսքերը մեզ հիշեցնում են մի հիմնարար ճշմարտություն. Աստված, որ կյանքի Աղբյուրն է, նաև սիրո Աղբյուրն է։ Նա սիրում է մեզ։ Այս բանի գիտակցումը լցնում է մեզ ապահովության, ուրախության և բավարարվածության զգացումով։

² Քրիստոնյաների համար սեր դրսևորելը նախընտրության հարց չէ։ Դա պատվեր է (կարդա Մատթեոս 22։37–40)։ Երբ սկսում ենք Եհովային ավելի լավ ճանաչել, մեզ համար հեշտ է լինում հնազանդվել առաջին պատվիրանին։ Չէ՞ որ նա կատարյալ է և մեզ հետ վարվում է հոգատարությամբ ու մեղմությամբ։ Սակայն երկրորդ պատվիրանը պահելը գուցե դժվար լինի։ Ինչո՞ւ։ Քանի որ մեր եղբայրներն ու քույրերը, ովքեր մեր ամենամոտ մերձավորների թվում են, անկատար են։ Ուստի երբեմն գուցե ասեն կամ անեն բաներ, որոնք բարությունից և հոգատարությունից չեն բխում։ Եհովան գիտեր, որ մենք բախվելու ենք նման դժվարության, դրա համար իր ծառաներին ներշնչեց Աստվածաշնչում գրի առնել, թե ինչու պետք է սեր ցուցաբերենք միմյանց հանդեպ և ինչպես կարող ենք դա անել։ Այդ ծառաներից մեկը Հովհաննես առաքյալն էր (1 Հովհ. 3։11, 12)։

³ Հովհաննեսն իր գրվածքներում ընդգծում է այն միտքը, որ քրիստոնյաները պետք է սեր դրսևորեն։ Իր Ավետարանում Հովհաննեսը սիրո մասին ավելի շատ է խոսել, քան մյուս երեք ավետարանագիրները՝ միասին վերցված։ Առաքյալը մոտ հարյուր տարեկան էր, երբ գրեց իր Ավետարանը և երեք նամակները։ Նրա գրվածքները մեզ սովորեցնում են, որ քրիստոնյայի բոլոր գործերի հիմքում պետք է սերն ընկած լինի (1 Հովհ. 4։10, 11)։ Սակայն ժամանակ պահանջվեց, որ Հովհաննեսը սովորեր այդ դասը։

⁴ Երիտասարդ ժամանակ միշտ չէ, որ Հովհաննեսը սեր է դրսևորել։ Մի անգամ, երբ Հիսուսն ու առաքյալները Երուսաղեմից Սամարիա էին գնում, Սամարիայի գյուղերից մեկը հյուրասիրություն չցուցաբերեց նրանց հանդեպ։ Ինչպիսի՞ն էր Հովհաննեսի արձագանքը։ Նա հարցրեց Հիսուսին, թե կցանկանա արդյոք, որ երկնքից կրակ իջեցնեն ու ոչնչացնեն գյուղի բոլոր բնակիչներին (Ղուկ. 9։52–56)։ Մեկ ուրիշ անգամ Հովհաննեսը սեր չցուցաբերեց մյուս առաքյալների հանդեպ։ Նա և իր եղբայր Հակոբոսը, ըստ ամենայնի, համոզել էին իրենց մորը, որ խնդրի Հիսուսին իր Թագավորությունում բարձր դիրք տալ իրենց։ Երբ մյուս առաքյալները իմացան այդ մասին, շատ զայրացան (Մատթ. 20։20, 21, 24)։ Չնայած Հովհաննեսի սխալներին՝ Հիսուսը սիրում էր նրան (Հովհ. 21։7)։

⁵ Այս հոդվածում կքննենք Հովհաննես առաքյալի օրինակը և սիրո մասին նրա գրած մտքերից մի քանիսը։ Կիմանանք, թե ինչպես կարող ենք սեր դրսևորել մեր եղբայրների ու քույրերի հանդեպ։ Բացի այդ՝ կտեսնենք, թե ընտանիքի գլուխները ինչպես կարող են սեր դրսևորել իրենց ընտանիքների հանդեպ։

ՍԵՐԸ ԴՐՍԵՎՈՐՎՈՒՄ Է ԳՈՐԾԵՐՈՎ

⁶ Հաճախ, երբ մտածում ենք սիրո մասին, պատկերացնում ենք մի ջերմ զգացմունք՝ արտահայտված բարի խոսքերով։ Բայց իրական սերը դրսևորվում է նաև գործերով (համեմատիր Հակոբոս 2։17, 26)։ Օրինակ՝ Եհովան սիրում է մեզ (1 Հովհ. 4։19)։ Նա իր սերը արտահայտում է Աստվածաշնչում գրված գեղեցիկ խոսքերով (Սաղ. 25։10; Հռոմ. 8։38, 39)։ Սակայն միայն խոսքերով չէ, որ Աստված փաստում է իր սերը մեր հանդեպ։ Նա իր սերը դրսևորում է նաև գործերով։ Հովհաննեսը գրեց. «Աստված իր սերը նրանով դրսևորեց մեր հանդեպ, որ իր միածին Որդուն աշխարհ ուղարկեց, որպեսզի նրա միջոցով կյանք ստանանք» (1 Հովհ. 4։9)։ Եհովան թույլ տվեց, որ իր սիրելի Որդին տառապանք կրի և մահանա մեզ համար (Հովհ. 3։16)։ Մի՞թե սա չի փաստում, որ Եհովան իրոք սիրում է մեզ։

⁷ Հիսուսը հավաստիացրել է իր աշակերտներին, որ սիրում է նրանց (Հովհ. 13։1; 15։15)։ Նա փաստել է իր սերը նրանց, ինչպես նաև մեր հանդեպ ոչ միայն խոսքերով, այլև գործերով։ Հիսուսն ասել է. «Ոչ ոք սրանից ավելի մեծ սեր չունի, քան այն մեկը, որն իր հոգին տալիս է իր ընկերների համար» (Հովհ. 15։13)։ Երբ խորհում ենք, թե Եհովան ու Հիսուսը ինչեր են արել մեզ համար, ի՞նչ անելու ենք մղվում։

⁸ Մենք ցույց ենք տալիս մեր սերը Եհովայի և Հիսուսի հանդեպ, երբ հնազանդվում ենք նրանց տված պատվերներին (Հովհ. 14։15; 1 Հովհ. 5։3)։ Իսկ Հիսուսը հստակ պատվիրել է, որ սիրենք իրար (Հովհ. 13։34, 35)։ Եվ դա պետք է անենք ոչ միայն խոսքերով, այլ նաև գործերով (կարդա 1 Հովհաննես 3։18)։ Եկեք տեսնենք, թե ինչպես կարող ենք ցույց տալ, որ սիրում ենք մեր հավատակիցներին։

ՍԻՐԻՐ ՀԱՎԱՏԱԿԻՑՆԵՐԻԴ

⁹ Հովհաննեսը կարող էր մնալ իր հոր հետ և շարունակել ընտանեկան բիզնեսը։ Սակայն իր կյանքի մնացած մասը նա ամբողջությամբ նվիրեց ճշմարտությունը սովորեցնելու գործին։ Նրա ընտրած ուղին հեշտ չէր։ Նա տարբեր հալածանքներ կրեց և առաջին դարի վերջում, երբ արդեն ծեր էր, աքսորվեց Պատմոս կղզի Հիսուսի մասին քարոզելու համար (Գործ. 3։1; 4։1–3; 5։18; Հայտն. 1։9)։ Անգամ այդ ժամանակ առաքյալը փաստեց, որ մտածում է ուրիշների բարօրության մասին։ Օրինակ՝ այնտեղ նա գրեց «Հայտնություն» գիրքը և այն ուղարկեց ժողովներին, որպեսզի նրանց հայտնի, թե «շուտով [ինչ] պետք է տեղի ունենա» (Հայտն. 1։1)։ Ամենայն հավանականությամբ, աքսորավայրից վերադառնալուց հետո Հովհաննեսը գրեց իր Ավետարանը։ Նա նաև գրեց իր երեք նամակները, որպեսզի քաջալերի և զորացնի եղբայրներին ու քույրերին։ Ինչպե՞ս կարող ես Հովհաննեսի պես անձնազոհ կյանքով ապրել։

¹⁰ Մարդկանց հանդեպ քո սերը կարող է երևալ այն բանից, թե ինչին ես նվիրում քո կյանքը։ Սատանայի աշխարհը ցանկանում է, որ քո ողջ ուժերն ու ժամանակը ծախսես քեզ վրա՝ ձգտելով ավելի շատ գումար աշխատել և անուն ստեղծել։ Սակայն ամբողջ աշխարհում Թագավորության անձնազոհ քարոզիչները ձգտում են հնարավորինս շատ ժամանակ տրամադրել բարի լուրը քարոզելուն և աշակերտներ պատրաստելու գործին։ Ոմանք նույնիսկ կարողանում են լիաժամ մասնակցել։

¹¹ Շատ քրիստոնյաներ ստիպված են լիաժամ աշխատել, որպեսզի հոգ տանեն իրենց և իրենց ընտանիքի մասին։ Նույնիսկ այս հանգամանքներում նրանք հավատարմորեն աջակցում են Աստծու կազմակերպությանը տարբեր կերպերով։ Օրինակ՝ ոմանք կարողանում են օգնել աղետից տուժածներին, ուրիշներն էլ մասնակցում են աստվածապետական շինարարական նախագծերին։ Եվ իհարկե, բոլորը հնարավորություն ունեն ֆինանսապես աջակցելու համաշխարհային գործին։ Նրանք անում են այս ամենը, քանի որ սիրում են Աստծուն և մերձավորին։ Ամեն շաբաթ նրանք փաստում են իրենց սերը հավատակիցների հանդեպ՝ հաճախելով ժողովի հանդիպումներին և մասնակցելով դրանց։ Չնայած հոգնածությանը՝ նրանք ներկա են լինում, չնայած լարվածությանը՝ մեկնաբանություն տալիս, չնայած խնդիրներին՝ ժողովից առաջ և հետո քաջալերում ուրիշներին (Եբր. 10։24, 25)։ Մենք շատ թանկ ենք գնահատում մեր այս սիրելի եղբայրների ու քույրերի ջանքերը։

¹² Հովհաննեսը եղբայրների ու քույրերի հանդեպ իր սերը ցույց էր տալիս ոչ միայն գովելով նրանց, այլ նաև խորհուրդ տալով։ Օրինակ՝ իր նամակներում առաքյալը գովեց հավատակիցներին նրանց հավատի և բարի գործերի համար, սակայն նաև լուրջ խորհուրդ տվեց մեղք գործելու վերաբերյալ (1 Հովհ. 1։8–2։1, 13, 14)։ Նմանապես մենք պետք է գովենք մեր եղբայրներին ու քույրերին իրենց արած լավ գործերի համար։ Բայց եթե նկատենք, որ ինչ-որ մեկը սխալ մտածելակերպ կամ սովորություն է զարգացնում, մենք սեր դրսևորած կլինենք, եթե նրբանկատորեն խորհուրդ տանք նրան։ Ինչ խոսք, դրա համար քաջություն է պետք, բայց Աստվածաշունչն ասում է, որ իսկական ընկերները «սրում», կամ՝ ուղղում են միմյանց (Առակ. 27։17)։

¹³ Երբեմն մենք սեր ենք դրսևորում մեր եղբայրների և քույրերի հանդեպ՝ որոշ բաներ չանելով։ Օրինակ՝ երբ չենք շտապում վիրավորվել հավատակցի խոսքերից։ Հիշենք մի դեպք, որ տեղի ունեցավ Հիսուսի երկրային կյանքի վերջում։ Նա իր աշակերտներին ասաց, որ կարող են կյանք ունենալ, եթե ուտեն իր մարմինը և խմեն իր արյունը (Հովհ. 6։53–57)։ Այդ խոսքերը այնքան ցնցող էին, որ աշակերտներից շատերը լքեցին նրան, բայց ոչ նրա իսկական ընկերները, այդ թվում՝ Հովհաննեսը։ Նրանք հավատարմորեն մնացին նրա հետ։ Ճիշտ է, նրանք էլ չհասկացան Հիսուսի խոսքերը, և թերևս զարմացան, բայց չմտածեցին, թե նա սխալ բաներ է ասում, և չվիրավորվեցին նրանից։ Փոխարենը՝ վստահեցին Հիսուսին, քանի որ գիտեին, որ նա միշտ ճշմարտությունն է խոսում (Հովհ. 6։60, 66–69)։ Որքան կարևոր է, որ չշտապենք վիրավորվել մեր ընկերների խոսքերից։ Փոխարենը՝ պետք է հնարավորություն տանք նրանց բացատրելու, թե ինչ նկատի ունեին (Առակ. 18։13; Ժող. 7։9)։

¹⁴ Հովհաննեսը նաև հորդորում է, որ չատենք մեր եղբայրներին ու քույրերին։ Եթե չհետևենք այս հորդորին, Սատանայի ձեռքում խամաճիկ կդառնանք (1 Հովհ. 2։11; 3։15)։ Առաջին դարի վերջում ոմանք ընկան այս ծուղակը։ Սատանան ամեն ինչ անում էր, որ ատելություն սերմաներ Աստծու ժողովրդի մեջ և պառակտեր նրանց։ Երբ Հովհաննեսը գրում էր իր նամակները, Սատանայի ոգով վարակված որոշ տղամարդիկ սողոսկել էին ժողով։ Օրինակ՝ Դիոտրեֆես անունով մի մարդ լուրջ բաժանումներ էր մտցնում ժողովներից մեկում (3 Հովհ. 9, 10)։ Նա անհարգալից վերաբերմունք ուներ կառավարիչ մարմնի կողմից ուղարկված եղբայրների հանդեպ։ Դեռ ավելին՝ Դիոտրեֆեսը փորձում էր ժողովից վռնդել նրանց, ովքեր հյուրասիրություն էին դրսևորում այն եղբայրների հանդեպ, ում նա չէր հավանում։ Ինչպիսի՜ ամբարտավանություն։ Սատանան այսօր էլ շարունակում է ամեն ջանք թափել, որ բաժանումներ մտցնի Աստծու ժողովրդի մեջ և հաղթի նրանց։ Թող որ երբեք թույլ չտանք, որ ատելությունը բույն դնի մեր սրտում և պառակտի մեզ։

ՍԵՐ ԴՐՍԵՎՈՐԻՐ ԸՆՏԱՆԻՔԻԴ ՀԱՆԴԵՊ

¹⁵ Ընտանիքի հայրը փաստում է իր սերը ընտանիքի անդամների հանդեպ՝ հոգալով նրանց նյութական կարիքները (1 Տիմոթ. 5։8)։ Սակայն նա պետք է հիշի, որ նյութական բաները չեն կարող բավարարել իր ընտանիքի հոգևոր կարիքները (Մատթ. 5։3)։ Ուշադրություն դարձնենք, թե այս հարցում ինչ լավ օրինակ է թողել Հիսուսը։ Հովհաննեսի Ավետարանի համաձայն՝ անգամ ցցին գամված՝ նա մտածում էր իր ընտանիքի մասին։ Հովհաննեսը Հիսուսի մոր՝ Մարիամի հետ կանգնած էր նրա ցցի մոտ։ Մահամերձ վիճակում նա Հովհաննեսին խնդրեց, որ հոգ տանի իր մոր մասին (Հովհ. 19։26, 27)։ Ճիշտ է, Հիսուսը եղբայրներ ու քույրեր ուներ, ովքեր, անկասկած, հոգ կտանեին Մարիամի ֆիզիկական կարիքների մասին, սակայն, ըստ երևույթին, նրանք դեռ չէին դարձել նրա հետևորդները։ Ուստի նա ցանկանում էր հավաստիանալ, որ կլինի մեկը, ով հոգ կտանի իր մոր թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր կարիքների մասին։

¹⁶ Հովհաննեսը մի շարք լուրջ պատասխանատվություններ ուներ։ Որպես առաքյալ՝ նա պետք է առաջնորդություն վերցներ քարոզչական գործում։ Հնարավոր է նաև, որ նա ամուսնացած էր և պետք է հոգար իր ընտանիքի թե՛ նյութական, թե՛ հոգևոր կարիքները (1 Կորնթ. 9։5)։ Տեսնենք, թե ինչ կարող են ընտանիքի գլուխները սովորել նրանից։

¹⁷ Ընտանիքի գլուխը Հովհաննեսի պես գուցե մի շարք լուրջ պատասխանատվություններ ունենա։ Օրինակ՝ նա պետք է ջանասեր աշխատող լինի, որ իր վարքով փառք բերի Եհովային (Եփես. 6։5, 6; Տիտոս 2։9, 10)։ Նա գուցե պատասխանատվություններ ունենա նաև ժողովում, օրինակ՝ լինի երեց կամ ծառայող օգնական։ Դա նշանակում է, որ պետք է հոգ տանի ժողովի եղբայրների ու քույրերի մասին և առաջնորդություն վերցնի ծառայության մեջ։ Սակայն կարևոր է նաև, որ նա իր կնոջ ու երեխաների հետ կանոնավորաբար ուսումնասիրի Աստվածաշունչը։ Վերջիններս մեծապես կգնահատեն այն ամենը, ինչ նա անում է իրենց ֆիզիկապես, ինչպես նաև էմոցիոնալ ու հոգևոր առումով առողջ պահելու համար (Եփես. 5։28, 29; 6։4)։

«ՄՆԱՑԵՔ ԻՄ ՍԻՐՈ ՄԵՋ»

¹⁸ Հովհաննեսը երկար և իրադարձություններով լի կյանք է ունեցել։ Նրա հավատը տարբեր կերպերով փորձվել է։ Բայց նա միշտ ձգտել է պահել Հիսուսի պատվիրանները, այդ թվում՝ հավատակիցների հանդեպ սեր դրսևորելու պատվերը։ Ուստի Հովհաննեսը համոզված էր, որ Եհովան ու Հիսուսը սիրում են իրեն և ուժ կտան՝ հաղթահարելու ցանկացած դժվարություն (Հովհ. 14։15–17; 15։10; 1 Հովհ. 4։16)։ Նա թույլ չտվեց, որ Սատանան ու նրա աշխարհը խանգարեն իրեն սիրել հավատակիցներին, և այդ սերը դրսևորել թե՛ խոսքով, թե՛ գործով։

¹⁹ Հովհաննեսի պես մենք ապրում ենք մի աշխարհում, որը ղեկավարվում է Սատանայի կողմից, ով լի է ատելությամբ (1 Հովհ. 3։1, 10)։ Նա ուզում է այնպես անել, որ դադարենք սիրել մեր եղբայրներին ու քույրերին։ Բայց դա նրան չի հաջողվի, եթե մենք թույլ չտանք։ Ուստի եկեք վճռենք սիրել մեր հավատակիցներին և այդ սերը դրսևորենք թե՛ խոսքով, թե՛ գործով։ Եթե այդպես վարվենք, կվայելենք Եհովայի ընտանիքի մի մասը լինելու ուրախությունը և իսկապես երջանիկ կլինենք (կարդա 1 Հովհաննես 4։7)։