Ջրհեղեղը աշխարհի աւանդավէպերուն մէջ

ՆՈՅԻ օրուան Ջրհեղեղը այդքա՛ն կործանարար աղետ մը եղաւ որ մարդկութիւնը բնաւ չկրցաւ մոռնալ։ Յիսուս Քրիստոս որպէս իրողութիւն անոր մասին խօսեցաւ, անկէ աւելի քան 2,400 տարիներ ետք։ (Մատթէոս 24։37–39) Այս ահաւոր դէպքը այդքա՛ն անջնջելի տպաւորութիւն մը ձգեց մարդկային ցեղին վրայ, որ համայն աշխարհի մէջ այդ մասին աւանդավէպեր հիւսուեցան։

Ստեղծագործութեան Առասպելներ խորագրով գրքին մէջ (Անգլ.), Ֆիլիբ Ֆրէօնտ կը հաշուէ աւելի քան 250 ցեղերու եւ ժողովուրդներու կողմէ պատմուած 500–է աւելի Ջրհեղեղի աւանդավէպեր։ Ինչպէս կարելի է ակնկալել, անցած դարերու ընթացքին, այս աւանդավէպերը երեւակայական դէպքերով եւ դերակատարներով մեծապէս գեղեցկացուեցան։ Այդ բոլորին մէջ, սակայն, հիմնական նմանութիւններ կարելի է գտնել։

Աչքառու Նմանութիւններ

Ջրհեղեղէն ետք, Միջագետքէն գաղթելով, մարդիկ այս աղետին պատմութիւններ իրենց հետ տարին աշխարհի բոլոր մասերուն։ Այսպիսով, Ասիոյ, Հարաւային Խաղաղականի կղզիներուն, Հիւսիսային Ամերիկայի, Կեդրոնական Ամերիկայի եւ Հարաւային Ամերիկայի բնակիչները այս տպաւորիչ դէպքին մասին հեքիաթներ ունին։ Ջրհեղեղի աւանդավէպեր գոյութիւն ունէին այս ժողովուրդները Աստուածաշունչին հետ շփում ունենալէն շատ առաջ։ Սակայն, այս բոլոր աւանդավէպերը Ջրհեղեղի սուրբ գրային պատմութեան հետ հիմնական կէտեր ունին։

Կարգ մը աւանդավէպեր կը յիշեն Ջրհեղեղէն առաջ երկրին վրայ ապրած հսկաներ։ Բաղդատաբար, Աստուածաշունչը ցոյց կու տայ թէ Ջրհեղեղէն առաջ, անհնազանդ հրեշտակներ նիւթականացան, կիներու հետ կենակցեցան եւ Նէֆիլիմներ կոչուած հսկաներու ցեղ մը յառաջ բերին։—Ծննդոց 6։1–4. Բ. Պետրոս 2։4, 5

Ջրհեղեղի աւանդավէպերը ընդհանրապէս ցոյց կու տան որ Աստուածային ծագումով գալիք ջրհեղեղի մը մասին մարդ մը տեղեակ պահուեցաւ։ Ըստ Աստուածաշունչին, Եհովա Աստուած ազդարարեց Նոյը որ Ինք պիտի կործանէր ամբարիշտները եւ անիրաւները։ Աստուած ըսաւ Նոյին. «Բոլոր մարմիններուն վերջը հասած է իմ առջեւս, քանզի երկիրը անոնց միջոցաւ անիրաւութեամբ լեցուեցաւ, ուստի զանոնք երկրին հետ պիտի աւերեմ»։—Ծննդոց 6։13

Ջրհեղեղի մասին աւանդավէպերը ընդհանրապէս կը մատնանշեն որ ասիկա ամբողջական կործանում մը յառաջ բերաւ երկրի վրայ։ Նոյն կերպով, Աստուածաշունը կ’ըսէ. «Ջուրերը երկրին վրայ խիստ շատ զօրացան ու բոլոր երկնքի տակ եղող բոլոր բարձր լեռները ծածկեցին։ Ցամաքի վրայ եղողներէն անոնք՝ որ ռնգունքներուն մէջ կենդանութեան շունչ ունէին, ամէնքն ալ մեռան»։—Ծննդոց 7։19, 22

Ջրհեղեղի մասին գրեթէ բոլոր աւանդավէպերը կ’ըսեն որ մարդ մը վերապրեցաւ Ջրհեղեղէն եւ իրեն հետ մէկ կամ աւելի ուրիշ անհատներ։ Անոնցմէ շատերը կ’ըսեն թէ ան իր շինած նաւուն մէջ ապաստան գտաւ, որ լերան մը վրայ կանգ առաւ։ Բաղդատաբար, Սուրբ Գրութիւնները կ’ըսեն որ Նոյ տապան մը շինեց։ Անոնք նաեւ կ’ըսեն. «Միայն Նոյ մնաց եւ իրեն հետ տապանին մէջ եղողները»։ (Ծննդոց 6։5–8. 7։23) Ըստ Աստուածաշունչին, Ջրհեղեղէն ետք «տապանը Արարատ լեռներուն վրայ նստաւ», ուր Նոյ եւ իր ընտանիքը տապանէն դուրս ելան։ (Ծննդոց 8։4, 15–18) Աւանդավէպեր նաեւ կը նշեն որ Ջրհեղեղէն վերապրողները սկսան երկիրը լեցնել, ինչպէս Աստուածաշունչը ցոյց կու տայ որ Նոյի ընտանիքը ըրաւ ասիկա։—Ծննդոց 9։1. 10։1

Ջրհեղեղի Մասին Հին Աւանդավէպեր

Այս վերոյիշեալ կէտերը ի մտի ունենալով, նկատի առնենք Ջրհեղեղի կարգ մը աւանդավէպեր։ Սկսինք Սիւմերներէն որոնք Միջագետքի մէջ բնակած հին ժողովուրդ մըն էին։ Ջրհեղեղի մասին անոնց բացատրութիւնը գտնուեցաւ Նիփուրի աւերակներուն մէջ պեղուած կաւէ պնակիտի մը վրայ։ Այս պնակիտը կ’ըսէ որ Սիւմերի Անու եւ Էնլիլ չաստուածները որոշեցին մարդկութիւնը բնաջնջել հսկայ ջրհեղեղով մը։ Էնգի չաստուծոյն կողմէ ազդարարուելով, Զիուսուտրա եւ իր ընտանիքը կրցան վերապրիլ խոշոր նաւու մը միջոցաւ։

Բաբելոնական Կիլկամէշի Դիւցազներգութիւնը բազմաթիւ մանրամասնութիւններ կը պարունակէ։ Ըստ անոր, Կիլկամէշ իր նախահօր՝ Ութա–Նափիշթիմի այցելութիւն տուաւ, որու յաւիտենական կեանք շնորհուած էր Ջրհեղեղէն վերապրելէ ետք։ Խօսակցութեան ընթացքին, Ութա–Նափիշթիմ բացատրեց թէ իրեն ըսուած էր նաւ մը շինել եւ արջառները, գազանները եւ իր ընտանիքը անոր մէջ առնել։ Ան նաւը քառակուսի շինեց, իւրաքանչիւր կողմ՝ 60 մեթր, վեց յարկանի։ Ան կը պատմէ Կիլկամէշի որ փոթորիկը վեց օր եւ վեց գիշեր տեւեց եւ ապա կ’ըսէ. «Երբ եօթներորդ օրը հասաւ, կտրուեցաւ որոտամրրիկը, Ջրհեղեղը որ պատերազմի մէջ ջախջախուած բանակի մը պէս էր։ Հանդարտեցաւ ծովը, մահացաւ կիկլոնը, դադրեցաւ Ջրհեղեղը։ Ես ծովուն նայեցայ եւ ամէն ձայն վերջացած էր։ Իսկ ամէն մարդ ցեխի վերածուած էր»։

Նաւը Նիսիր Լերան վրայ հանգչելէ ետք, Ութա–Նափիշթիմ աղաւնի մը արձակեց, որ նաւ վերադարձաւ հանգչելիք տեղ մը չգտնելով։ Անոր յաջորդեց ծիծեռնակ մը, որ նաեւ վերադարձաւ։ Ապա ագռաւ մը արձակուեցաւ, որ չվերադարձաւ, ան գիտցաւ որ ջուրերը քաշուած էին։ Ապա Ութա–Նափիշթիմ անասունները դուրս հանեց եւ զոհ մը մատուցանեց։

Այս շատ հին աւանդավէպը մասամբ նման է Սուրբ Գրոց Ջրհեղեղի պատմութեան։ Սակայն, անոր կը պակսին Աստուածաշունչի պատկերաւոր մանրամասնութիւնները եւ պատմութեան պարզութիւնը, իսկ անիկա տապանին տրամաբանական չափեր եւ ժամանակաշրջան ալ չի տար զորս ցոյց տրուած են Սուրբ Գրութիւններուն մէջ։ Օրինակի համար, Կիլկամէշի դիւցազներգութիւնը կ’ըսէ որ փոթորիկը վեց օր եւ վեց գիշեր տեւեց, մինչդեռ Աստուածաշունչը կ’ըսէ թէ «երկրի վրայ քառասուն օր ու քառասուն գիշեր անձրեւ եկաւ». յարատեւ տեղատարափ մը, որ վերջապէս ամբողջ երկրագունդը ջուրով ծածկեց։—Ծննդոց 7։12

Թէեւ Աստուածաշունչը կը յիշէ ութ վերապրողներ, Յունական աւանդավէպին մէջ միայն Դեւկալիոն եւ իր կինը՝ Պիւռան վերապրեցան։ (Բ. Պետրոս 2։5) Ըստ այս աւանդավէպին, Ջրհեղեղէն առաջ երկիրը բնակուած էր անագամարդիկ կոչուած բուռն անհատներու կողմէ։ Զեւս չաստուածը որոշեց զանոնք բնաջնջել հսկայ ջրհեղեղով մը եւ Դեւկալիոնին ըսաւ որ մեծ սնտուկ մը շինէ եւ անոր մէջ մտնէ։ Երբ հեղեղին ջուրերը քաշուեցան, սնտուկը հանգչեցաւ Պառնասոս Լերան վրայ։ Դեւկալիոն եւ Պիւռան լեռնէն վար իջան եւ մարդկութիւնը դարձեալ սկսաւ։

Ծայրագոյն Արեւելքի Աւանդավէպեր

Հնդկաստանի մէջ, Ջրհեղեղի աւանդավէպ մը կայ, որու մէջ Մանու վերապրած մարդկայինն է։ Ան պզտիկ ձուկի մը հետ կը բարեկամանայ, որ շատ կը մեծնայ եւ զինք կը զգուշացնէ աւերիչ ջրհեղեղի մը դէմ։ Մանու նաւ մը կը շինէ, զոր ձուկը կը քաշէ մինչեւ որ անիկա Հիմալայեանի լերան մը վրայ կանգ առնէ։ Երբ հեղեղի ջուրերը կը քաշուին, Մանու լեռնէն կ’իջնէ եւ Այտային՝ իր զոհագործութեան մարմնաւորումին՝ հետ մարդկային ցեղը կը վերանորոգէ։

Ըստ ջրհեղեղի Չինական աւանդավէպին, որոտումի չաստուածը երկու երախաներու՝ Նիւքվէի եւ Ֆուհիի ակռայ մը կու տայ։ Անոնց կ’ըսէ որ զայն ցանեն եւ անկէ բուսնելիք դդումին մէջ ապաստանին։ Այդ ակռայէն շուտով ծառ մը կը բուսնի, որ հսկայ դդում մը կու տայ։ Երբ որոտումի չաստուածը հեղեղային անձրեւ մը կը բերէ, երախաները դդումին մէջ կը մտնեն։ Թէեւ ջրհեղեղը երկրի վրայ մնացեալ բոլոր բնակիչները խեղդամահ կ’ընէ, սակայն Նիւքվէն եւ Ֆուհին կը վերապրին եւ երկրագունդը բնակչութեամբ կը լեցնեն։

Ամերիկեան Աւանդավէպեր

Հիւսիսային Ամերիկայի Հնդիկները ջրհեղեղի մը հասարակաց բնաբանով բազմատեսակ աւանդավէպեր ունին, որ ի բացառեալ քանի մը մարդոցմէ, բոլորը կը բնաջնջէ։ Օրինակի համար, Արիգարաները, Գատտօ ժողովուրդ մը, կ’ըսեն որ ատեն մը երկիրը այնքան զօրաւոր մարդոցմով բնակուած էր, որոնք չաստուածները ծաղրելի կը դարձնէին։ Նէսարու չաստուածը ջրհեղեղի մը միջոցաւ կործանեց այդ հսկաները, բայց իր ժողովուրդը, անասունները եւ եգիպտացորենը քարայրի մը մէջ պահպանեց։ Հավասուփայիները կ’ըսեն որ Հոգոմաթա չաստուածը ջրհեղեղ մը պատճառեց, որ մարդկութիւնը բնաջնջեց։ Սակայն, Թոչոփա մարդը իր աղջիկը՝ Փուգէհէն պահպանեց գոգաւոր կոճղի մը մէջ փակելով զայն։

Կեդրոնական եւ Հարաւային Ամերիկայի Հնդիկները հիմնական նմանութիւններով ջրհեղեղի աւանդավէպեր ունին։ Կեդրոնական Ամերիկայի Մայաները կը հաւատան որ անձրեւի հսկայ օձ մը ջուրի հեղեղներով աշխարհը կործանեց։ Մեքսիքայի մէջ, Չիմալփոփոգայի բացատրութիւնը կը պատմէ թէ ջրհեղեղ մը լեռները ծածկեց։ Թէզգաթլիփոգա չաստուածը Նաթա կոչուած մարդուն ազդարարած էր, որ կոճղ մը փորած էր, որու մէջ ինք ու իր կինը՝ Նէնան ապաստանեցան, մինչեւ որ ջուրերը քաշուեցան։

Բէրուի մէջ, Չինչաները հինգ օրուայ ջրհեղեղի աւանդավէպ մը ունին, որ բոլոր մարդիկը բնաջնջեց, ի բացառեալ մէկէն որ խօսուն այծուղտի մը կողմէ լերան մը վրայ տարուեցաւ պահպանուելու համար։ Բէրուի եւ Պոլիվիայի Այմարաները կ’ըսեն թէ Վիրագոչա չաստուածը Թիթիքաքա Լիճէն դուրս եկաւ եւ աշխարհը եւ արտակարգ մեծ ու զօրաւոր մարդիկ ստեղծեց։ Քանի որ այս առաջին ցեղը բարկացուց զինք, Վիրագոչան ջրհեղեղով մը կործանեց զայն։

Պրազիլիոյ Թուփինամպա Հնդիկները կը խօսին ժամանակի մը մասին, երբ հսկայ ջրհեղեղ մը խեղդամահ ըրաւ իրենց բոլոր նախնիքները, ի բացառեալ անոնցմէ որոնք վերապրեցան կուրերու մէջ թաքստոց փնտռելով կամ շատ բարձր ծառերու գլուխներուն վրայ բարձրանալով։ Պրազիլիոյ Գաշինաուաները եւ Կույանայի Մագուշիները, Կեդրոնական Ամերիկայի Կարիբները եւ Հարաւային Ամերիկայի Հրոյ–Երկիրի Օնաները եւ Եահղաններն ալ ջրհեղեղի աւանդավէպեր ունեցող ցեղերուն մաս կը կազմեն։

Հարաւային Խաղաղականի եւ Ասիոյ Աւանդավէպեր

Հարաւային Խաղաղականի կղզիներու մէջ, քանի մը վերապրողներով ջրհեղեղի մը աւանդավէպերը սովորական են։ Օրինակի համար, Սամոա կղզիներուն մէջ, ջրհեղեղի աւանդավէպ մը կայ, ըստ որու, հեղեղ մը անցեալին բնաջնջած է ամէն մարդ, ի բացառեալ Փիլիէն եւ իր կինէն։ Անոնք ժայռի մը վրայ պահպանութիւն գտան եւ ջրհեղեղէն ետք երկիրը լեցուցին։ Հավայեան Արշիպեղագոսին մէջ, Գան չաստուածը մարդոցմէ նեղուելով ջրհեղեղ մը բերաւ զանոնք բնաջնջելու համար։ Միայն Նիւու ազատուեցաւ մեծ նաւու մը մէջ, որ վերջապէս լերան մը վրայ կանգ առաւ։

Ֆիլիպեան կղզիներու Մինտանաոյի մէջ, Աթաները կ’ըսեն թէ երկիրը ժամանակին ջուրով ծածկուեցաւ, որ ամէն մարդ բնաջնջեց ի բացառեալ երկու մարդէ եւ կինէ մը։ Պորնէօ կղզիներու Սարաուագ Նահանգի Իպանները կ’ըսեն թէ ջրհեղեղէ մը միայն քանի մը հոգի ազատուեցան դէպի ամենէն բարձր բլուրները փախչելով։ Ֆիլիպեաններու Իկորոթներու աւանդավէպին մէջ, միայն եղբայր մը եւ քոյր մը վերապրեցան Փոգիս Լերան վրայ ապաստանիլով։

Սիպերիոյ Սոյոթները, Ռուսաստան, կ’ըսեն որ հսկայ գորտ մը, որ երկիրը կը բռնէր, շարժեցաւ եւ պատճառ եղաւ որ երկրագունդը ջուրով ծածկուի։ Տարեց մարդ մը եւ իր ընտանիքը իր շինած լաստին վրայ վերապրեցան։ Երբ ջուրերը քաշուեցան, լաստը բարձր լերան մը վրայ կանգ առաւ։ Արեւմտեան Սիպերիոյ եւ Հունգարիոյ Ուկրիաններն ալ կ’ըսեն թէ ջրհեղեղէ մը վերապրողները լաստեր գործածեցին, բայց երկրին տարբեր մասերը քշուեցան։

Հասարակաց Ծագում

Ջրհեղեղի մասին այս բազմաթիւ աւանդավէպերէն ի՞նչ եզրակացութեան կը հանգինք։ Թէեւ մանրամասնութեանց մէջ անոնք իրարմէ շատ կը տարբերին, սակայն կարգ մը հասարակաց երեսակներ ունին։ Ասոնք կը մատնանշեն հսկայական եւ անմոռանալի աղետի մը ծագումին։ Հակառակ դարերու ընթացքին անոնց կենսունակ փոփոխումներուն, անոնց շեշտած բնաբանը զիրենք կը կապէ մէկ արտակարգ դէպքի մը. երկրածաւալ Ջրհեղեղին մասին Աստուածաշունչի պարզ, անփոփոխ պատմութեան։

Քանի որ Ջրհեղեղի աւանդավէպերը ընդհանրապէս կը գտնուին այն ժողովուրդներուն մէջ, որոնք միայն այս վերջին դարերուն Աստուածաշունչի հետ շփման մէջ մտած են, սխալ պիտի ըլլար եզրակացնել որ անոնք ազդուած են սուրբ գրային պատմութենէն։ Ասկէ զատ, համայնագիտարան մը (The International Standard Bible Encyclopedia) կ’ըսէ. «Ջրհեղեղի պատմութեան տիեզերականութիւնը որպէս փաստ նկատուած է ջրհեղեղով մը մարդկային ցեղին տիեզերական կործանման։ ... Ասկէ աւելին, այդ հին պատմութիւններէն ոմանք գրուեցան այնպիսի մարդոց կողմէ, որոնք շատ կը հակասէին Եբրայական եւ Քրիստոնէական աւանդութեան»։ (Հատոր Բ., էջ 319։) Ուստի, կրնանք վստահօրէն եզրակացնել որ Ջրհեղեղին մասին աւանդավէպերը կը հաստատեն Աստուածաշունչի պատմութեան իրողութիւն մը ըլլալը։

Բռնութեամբ եւ ամբարոյութեամբ լեցուն աշխարհի մը մէջ ապրելով՝ ինչպէս մենք՝ լաւ կ’ընենք սուրբ գրային Ջրհեղեղի պատմութիւնը կարդալով, ինչպէս արձանագրուած է Ծննդոց 6–էն 8–րդ գլուխներուն մէջ։ Եթէ մտածենք այդ երկրածաւալ Ջրհեղեղին պատճառին մասին—Աստուծոյ աչքին չարութիւն գործադրելը—անոր մէջ կենսական ազդարարութիւն մը պիտի տեսնենք։

Շուտով, իրերու ներկայ ամբարիշտ դրութիւնը Աստուծոյ պատժական դատաստանին պիտի արժանանայ։ Բարեբախտաբար, վերապրողներ պիտի ըլլան։ Դուք ալ անոնց մէջ կրնաք գտնուիլ, եթէ Պետրոս առաքեալին հետեւեալ խօսքերուն հետեւիք. «Հին ապականուած [Նոյի] աշխարհը ջրհեղեղով կորսուեցաւ։ Հիմա երկինք ու երկիր պահուած են նոյն խօսքով կրակի համար, մինչեւ դատաստանին եւ ամբարիշտ մարդոց կորստեան օրը։ ... Ուստի քանի որ այս բոլոր բաները պիտի լուծուին, ձեզի ի՞նչպիսի մարդիկ ըլլալ կը վայելէ՝ սուրբ վարմունքով ու բարեպաշտութեամբ, սպասելով ու արտորալով Աստուծոյ օրուանը գալուն»։—Բ. Պետրոս 3։6–12

Եհովայի ներկայութեան օրը միշտ ձեր մտքին մէջ պիտի պահէ՞ք։ Եթէ ասիկա ընէք եւ Աստուծոյ կամքին համաձայն վարուիք, մեծ օրհնութիւններ պիտի վայելէք։ Եհովա Աստուածը այս կերպով հաճեցնողները կրնան հաւատք ունենալ այն նոր աշխարհին մասին, որու ակնարկեց Պետրոս, երբ ըսաւ. «Իր [Աստուծոյ] խոստումին համեմատ, նոր երկնքի ու նոր երկրի մը կը սպասենք, որոնց մէջ արդարութիւնը կը բնակի»։— Բ. Պետրոս 3։13

[Նկար՝ էջ 7]

Ջրհեղեղի բաբելոնական աւանդավէպերը մէկ սերունդէն միւն սերունդին փոխանցուեցան

[Նկար՝ էջ 8]

Եհովայի օրը ձեր մտքին մէջ պահելով Պետրոսի ազդարարութեան կը հետեւի՞ք