Կարելի՞ է որ հրաշքներ տեղի ունենան. սովորական երեք առարկութիւն

ԱՌԱՐԿՈՒԹԻՒՆ 1. անկարելի է որ հրաշքներ տեղի ունենան, քանի որ բնութեան օրէնքները կը բեկանեն։ Բնութեան օրէնքներու մեր հասկացողութիւնը հիմնուած է այն բանին վրայ, որ գիտնականներ նկատած են թէ բնական աշխարհին մէջ կը պատահի։ Սակայն, այդ օրէնքները համանման են լեզուի մը քերականական օրէնքներուն,– կրնայ ըլլալ որ օրէնքին մէջ բացառութիւններ ըլլան։ Իրականութեան մէջ, այս «օրէնքներ»ու մեր հասկացողութիւնը կրնայ շատ սահմանափակ ըլլալ (Յոբ 38։4)։ Նուիրուած գիտնական մը թերեւս իր ամբողջ կեանքի տեւողութեան բնութեան որոշ օրէնք մը ուսումնասիրած է. բայց միայն մէկ «բացառութիւն» կրնայ պատճառ դառնալ որ ան այդ օրէնքի իր հասկացողութիւնը վերաքննէ։ Ճիշդ ինչպէս որ առակ մը կ’ըսէ, թէ «միայն մէկ սեւ կարապ կրնայ քանդել այն տեսութիւնը, թէ բոլոր կարապները ճերմակ են»։

Երգիծական պատմութիւն մը կը լուսաբանէ, թէ ինչպէս դիւրին է պակաս իրողութիւններու վրայ կարծիք հիմնել։ Ճոն Լոք (1632-1704) կը պատմէ հոլանտացի դեսպանին եւ Սիամի թագաւորին մասին այս պատմութիւնը. մինչ իր երկիրը՝ Հոլանտան՝ կը նկարագրէր թագաւորին, դեսպանը նշեց թէ ատեններ կարելի է որ փիղ մը ջուրին վրայ քալէ։ Թագաւորը մերժեց գաղափարը եւ խորհեցաւ թէ դեսպանը կը ստէր։ Սակայն, դեսպանը պարզապէս կը նկարագրէր բան մը՝ որ թագաւորին անձնական փորձառութենէն անդին էր։ Թագաւորը չէր գիտեր թէ երբ ջուրը սառի, կրնա՛յ փիղի մը կշիռքը շալկել։ Ասիկա անկարելի բան թուեցաւ թագաւորին, քանի որ բոլոր իրողութիւնները չունէր։

Նկատի առ կարգ մը արդի իրագործումներ, որոնք անկարելի կրնային նկատուիլ միայն քանի մը տասնամեակներ առաջ.

● Օդանաւ մը առանց կանգ առնելու կրնայ աւելի քան 800 ուղեւորներ փոխադրել Նիւ Եորքէն Սինկափուր, 900 քմ/ժամ արագութեամբ։

● Վիտէոյի միջոցաւ, տարբեր ցամաքամասերու վրայ գտնուող մարդիկ երես–երեսի կը խօսակցին։

● Հազարաւոր երգեր կրնան զետեղուիլ սարքի մը մէջ, որ լուցկիի տուփէն աւելի փոքր է։

● Վիրաբոյժներ կրնան սիրտը եւ մարմնի այլ մասեր փոխպատուաստել։

Այսպիսի իրողութիւններէ հետեւեալ տրամաբանական եզրակացութեան կրնանք հասնիլ. եթէ մարդիկ կրցան կատարել «հրաշագործութիւններ», որոնք տասնամեակներ առաջ անկարելի կը թուէին, ուրեմն վստահաբար Աստուած՝ որ ստեղծեց տիեզերքը եւ ամէն բան որ անոր մէջ է, կրնա՛յ կատարել ապշեցուցիչ արարքներ, որոնք տակաւին լիովին չենք հասկնար կամ այժմ չենք կրնար կրկնել (Ծննդոց 18։14. Մատթէոս 19։26)։a

ԱՌԱՐԿՈՒԹԻՒՆ 2. Աստուածաշունչը կ’ապաւինի հրաշքներու, մարդիկը համոզելու համար։ Աստուածաշունչը չ’ըսեր որ բոլոր հրաշքներուն հաւատանք։ Իրականութեան մէջ, Աստուածաշունչը ի՛նք մեզ կը զգուշացնէ թէ պէտք է շատ զգաստ ըլլանք, երբ հարցը հրաշքներու եւ զօրեղ նշաններու վստահելուն առնչուած է։ Նշմարէ հետեւեալ յստակ ազդարարութիւնը. «Անօրէնին գալը Սատանային ազդեցութիւնովն է, բոլոր զօրութիւնով եւ նշաններով ու սուտ հրաշքներով եւ կորսուածներուն վրայ անիրաւութեան բոլոր խաբէութիւնովը» (Բ. Թեսաղոնիկեցիս 2։9, 10)։

Յիսուս Քրիստոս նաեւ զգուշացուց թէ շատեր պիտի դաւանէին իրեն հետեւիլ, բայց իր հարազատ հետեւորդները պիտի չըլլային։ Ոմանք նոյնիսկ իրեն պիտի ըսէին. «Տէ՛ր, Տէ՛ր, չէ՞ որ քու անունովդ մարգարէութիւն ըրինք եւ քու անունովդ դեւեր հանեցինք ու քու անունովդ շատ հրաշքներ ըրինք» (Մատթէոս 7։22)։ Սակայն Յիսուս ըսաւ, թէ զանոնք պիտի չընդունէր որպէս իր հետեւորդները (Մատթէոս 7։23)։ Ուրեմն, յստակ է որ Յիսուս չսորվեցուց թէ բոլոր հրաշքները Աստուծոյ կողմէ են։

Աստուած իր երկրպագուներուն չ’ըսեր որ իրենց հաւատքը պարզապէս հրաշքներու վրայ հիմնեն։ Փոխարէն, իրենց հաւատքը պէտք է հաստատօրէն հիմնուի իրողութիւններու վրայ (Եբրայեցիս 11։1)։

Նկատի առնենք, զոր օրինակ, Աստուածաշունչին մէջ արձանագրուած հանրածանօթ հրաշքներէն մէկը՝ Յիսուս Քրիստոսի յարութիւնը։ Այդ դէպքէն տարիներ ետք, Կորնթոսի կարգ մը քրիստոնեաներ սկսան հարցականի տակ դնել Յիսուսի յարութիւնը։ Պօղոս առաքեալ ինչպէ՞ս օգնեց անոնց։ Արդեօք ան պարզապէս ըսա՞ւ՝ «Աւելի՛ հաւատք ունեցէք»։ Ո՛չ։ Նշմարէ թէ ան ինչպէ՛ս հաստատ իրողութիւններ յիշեցուց անոնց։ Ան նշեց, թէ Յիսուս «թաղուեցաւ ու յարութիւն առաւ երրորդ օրը, գրքերուն ըսածին համեմատ եւ երեւցաւ Կեփասին ու ետքը տասներկուքին. ետքը հինգ հարիւրէ աւելի եղբայրներու մէկտեղ երեւցաւ, որոնցմէ շատերը մինչեւ հիմա կ’ապրին» (Ա. Կորնթացիս 15։4-8)։

Արդեօք տարբերութիւն կ’ընէ՞ր եթէ այդ քրիստոնեաները այդ հրաշքին կը հաւատային կամ ոչ։ Պօղոս շարունակեց, ըսելով. «Եթէ Քրիստոս յարութիւն առած չէ, ուրեմն մեր քարոզութիւնը պարապ է ու ձեր հաւատքն ալ պարապ է» (Ա. Կորնթացիս 15։14)։ Պօղոս հարցը թեթեւի չառաւ։ Յիսուսի յարութեան հրաշքը կա՛մ իրականութիւն մըն էր եւ կամ ոչ։ Իսկ Պօղոս գիտէր թէ ատիկա իրողութիւն մըն էր, քանի որ հարիւրաւոր ականատեսներ կային, որոնք այդ ատեն տակաւին ողջ էին։ Իրականութեան մէջ, ականատեսները յօժար էին մեռնելու քան՝ իրենց տեսածը ուրանալու (Ա. Կորնթացիս 15։17-19)։

ԱՌԱՐԿՈՒԹԻՒՆ 3. հրաշքները պարզապէս բնական երեւոյթներ են, որոնք անուս մարդոց կողմէ սխալ կերպով կը հասկցուին։ Ուսումնականներէն ոմանք կը փորձեն Աստուածաշունչի մէջ արձանագրուած հրաշքները բացատրել որպէս բնական դէպքեր, որոնք առանց աստուածային միջամտութեան կատարուեցան։ Անոնք կը խորհին թէ ասիկա Աստուածաշունչի արձանագրութիւնները աւելի հաւատալի կը դարձնէ։ Թէեւ ճիշդ է որ կարգ մը հրաշքներու ընկերակցած են բնական երեւոյթներ,– ինչպէս՝ երկրաշարժներ, մահտարաժամներ եւ հողավէժներ,– սակայն այս բացատրութիւնները հասարակաց մէկ բան ունին։ Անոնք կ’անտեսեն հրաշքներուն ժամանակաւորումը, որ նշուած է Սուրբ Գրութիւններուն մէջ։

Օրինակ, ոմանք պատճառաբանած են թէ Եգիպտոսի վրայ բերուած առաջին պատուհասը,– Նեղոս գետը արիւնի վերածուիլը,– գետին մէջ մտած կարմիր հողին եւ կարմրագոյն ձաղկիկներու հետեւանքն էր։ Սակայն, Աստուածաշունչի արձանագրութիւնը կ’ըսէ թէ գետը արիւնի՛ վերածուեցաւ եւ ոչ թէ կարմիր ցեխի։ Ելից 7։14-21–ի ուշադիր ընթերցանութիւնը ցոյց կու տայ, թէ այս հրաշքը պատահեցաւ երբ Մովսէս Ահարոնին ըսաւ որ իր գաւազանով գետին ջուրերուն զարնէ։ Նոյնիսկ եթէ գետին արիւնի վերածուիլը բնական երեւոյթով պատճառուեցաւ, ինքնին հրաշք մըն էր որ անիկա սկսաւ միայն երբ Ահարոն իր գաւազանը գործածեց։

Հրաշքի մը ժամանակաւորման կարեւորութեան նկատմամբ, նկատի առ ուրիշ օրինակ մը։ Երբ իսրայէլ ազգը Խոստացեալ երկիրը մտնելու վրայ էր, յորդած Յորդանան գետը անոնց արգելք կը հանդիսանար։ Աստուածաշունչը կը բացատրէ թէ ետքը ի՛նչ պատահեցաւ. «Երբ տապանակը վերցնողները Յորդանան հասան ու տապանակը վերցնող քահանաներուն ոտքերը ջուրին մէջ մխուեցան. . . վերէն իջնող ջուրը կայնեցաւ ու Սարթանի քով եղող Ադամ քաղաքէն շատ հեռու կարկառակոյտի մը պէս բարձրացաւ» (Յեսու 3։15, 16)։ Ասիկա երկրաշարժի մը կամ հողավէժի մը արդի՞ւնքն էր։ Արձանագրութիւնը չ’ըսեր։ Սակայն այս դէպքին ժամանակաւորումը հրաշալի էր։ Ատիկա պատահեցաւ ճիշդ այդ ատեն, որ Եհովան ըսած էր թէ պիտի պատահէր (Յեսու 3։7, 8, 13)։

Արդ, հրաշքներ կը պատահի՞ն։ Աստուածաշունչը կ’ըսէ այո՛։ Ըստ անոր, հրաշքները պարզապէս բնական երեւոյթներ չեն։ Ուստի, իրապէս տրամաբանակա՞ն է ըսել թէ անկարելի է որ հրաշքներ տեղի ունենան, պարզապէս քանի որ անոնք ամէն օր չեն պատահիր։

[Ստորանիշ]