TOPIKO NA VUNGUN | NGATTA NAZZIGA-RIGA ANNA NATAY SI JESUS?
Talaga Kari Nga Nesimmu?
Turi Nisan 33 C.E., napatay si Jesus nga Nazareno. Inakusadda nga nakillaban yaya ta gobierno, brutal nga binubbugda, anna nipatoda ta poste. Sobra taki na nipappatena. Ngem pinaginnolay yaya na Dios, anna ta pappasa na 40 aggaw, minune yaya ta langi.
Mabibbig yaw nga kappabbaw nga nesimmu ta appa nga Evanghelio na Griego nga Katurakan, i makagi nga Bagu nga Pakkasinabban. Talaga kari nga nesimmu ira yatun? Serioso yatun nga pakkiavu. Ta nu ari nesimmu, awan tu kuenta na pangurug na Cristiano anna tatageno laman i iddanama nga mannanayun nga inango ta Paraiso. (1 Corinto 15:14) Ngem nu kurug nga nesimmu yatun, egga i manawag nga pappangetan na totolay, nga awayya tam ikagi ta tanakuan. Yari tu kurug kari onu istoria laman i netura ta Evanghelio?
NU ANNI I IPASINGAN NA EBIDENSIA IRA
Ari tu kagitta na napadda-padday laman nga istoria, fustu anna detalyadu i netura ira ta Evanghelio. Angngariganna, mabibbig tatun i ngagan na kurug ira nga lugar, nga aru paga tatun i awayya pasiaran na totolay ta maddaggun. Pakurugan gapa na sekular ira nga historiador nga talaga nattolay i ngagan ira nga nekagi.—Lucas 3:1, 2, 23.
Nattura gapa meyannung kani Jesus i sekular ira nga gumattura ta ollu anna mekadua siglo.a I netura ta Evanghelio meyannung ta nipappatena ay parehu ta metodo na pamatay na Romano ira tatun nga tiempo. Nekagi paga i fustu ira nga nesimmu anna awan tu nelimag—maski paga i ari makasta nga kingngua na disipulos ni Jesus. (Mateo 26:56; Lucas 22:24-26; Juan 18:10, 11) Yaw ira i mamakurug nga mapammakatalakkan anna fustu i Evanghelio.
KUNNASI GAPA I PAGINNOLAY NI JESUS?
Aru i mangurug tu nattolay anna natay si Jesus, ngem duda i karuan ta paginnolena. Maski i apostolesna ay ari nangurug turi ta nepakoli nira nga naginnolay si Jesus. (Lucas 24:11) Ngem napawan i ngamin nga padduda turi ta nasingan mismu na apostoles tuange ta karuan paga nga disipulos, i napaginnolay nga si Jesus ta nadduruma nga tiempo. Kakuruganna, egga mittan nga nappasingan yaya mismu ta maturu tu 500 nga totolay.—1 Corinto 15:6.
Awayyana nga mefuku anna mapatay i disipulos, ngem magutu nga nilammuyagda i paginnolay ni Jesus ta ngamin—maski ta mismu ira nga nanentensia sa. (Kingngua 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Kunnatun kari i sikan na nono na disipulos nga mangilammuyag nu ari mabba ira siguradu nga naginnolay si Jesus? Kakuruganna, megafu ta kurug nga napaginnolay si Jesus, masiki-sikan i influwensiana yatun ta Cristianismo ta interu mundo, gari anna ta maddaggun.
Masingan ta Evanghelio meyannung ta patay anna paginnolay ni Jesus i ngamin nga kawagan nga ebidensia na tadday nga kurug nga nesimmu ta nappasa. Nu gigiammuammu tu mapia yatun, makumbinsi ka tu talaga nga nesimmu yatun. Mas malladda i pangurugmu nu malippawamu nu ngatta nesimmu yatun ira. Mepakanawag yatun ta tumunug nga artikulo.
a Si Tacitus, nga neyana turi 55 C.E, niturana nga si “Cristus, nga naggafuan na ngagan nga [Cristiano], inattammanna i pinakamadammo nga sentensia turi ta pammaguray ni Tiberio, ta lima na gobernador nga si Poncio Pilato.” Tinukoy gapa si Jesus ni Suetonius (ollu-siglo); na Judio nga historiador nga si Josephus (ollu-siglo); anna ni Pliny the Younger, gobernador na Bitinia (ollu nga daga-ragun na mekadua-siglo).