KAPITULO DOS
I Biblia—Libru nga Naggafu ta Dios
1, 2. Ngatta makakkasta nga regalu naggafu ta Dios i Biblia?
ANNI i matageno mu nu surpresan naka na kofummu tu regalu? Siempre, insigida nga vukatammu anna magayayya ka megafu ta nanono naka. Mappabalo ka nisa.
2 Regalu na Dios i Biblia. Iddan natun ittam tu informasion nga ariattam malegan maski sitaw. Angngariganna, kagianna nittam nga pinaratu na Dios i langi, i davvun, anna i ollu nga lalaki anna babay. Iddanna ittam tu prinsipio ira nga makoffun nu egga problema tam ira. Ta Biblia, magigiammu tam nu kunnasi kuan na Dios i planona nga pabbalinan tu mas makasta nga lugar i davvun. Talaga makakkasta nga regalu i Biblia!
3. Anni i madiskubrem ta paggigiammum tu Biblia?
3 Ta paggigiammum tu Biblia, madiskubrem nga kayà na Dios nga mabbalikka tu kofunna. Durante nga mas aru paga i mammuammu sa, mas maddukko i pakkofunnu.
4. Anni i pappabbawammu meyannung ta Biblia?
4 Netransleyt i interu nga Biblia onu i karuan nga partena ta maturu 3,000 nga lengguahe, anna binillion ngana nga kopia i neyimprenta. Maturu tu 90 porsiento na populasion ta interu mundo i makabibbig ta Biblia ta mismu nga lengguaheda. Kada ligguan, maturu tu 1,000,000 i makala onu mad-download tu Biblia! Wan, awan tu maski anni nga libru nga kagitta na Biblia.
5. Ngatta makagi tam nga i Biblia ay “naggafu ta Dios”?
5 I Biblia ay “naggafu ta Dios.” (Bibbigan i 2 Timoteo 3:16.) Ngem baka nonopan na karuan, ‘Tolay laman i nattura ta Biblia, kunnasi nga naggafu yatun ta Dios?’ Tubbag i Biblia: “Danuri i nangikagi ta uvovug nga naggafu ta Dios ay egga ta pakawayya [onu, negiya] na Espiritu Santo.” (2 Pedro 1:21) Negitta yatun ta boss nga zinogna i sekretariona nga magangngua tu tura. Sinni i makattura tatun? I boss, ari tu i sekretario. Kunne na gapa, i Autor na Biblia ay i Dios, ari tu totolay nga nattura tatun. Negiya ira na Dios tapenu iturada i appana-panonona. Talaga “uvovug na Dios” i Biblia.—1 Tesalonica 2:13; innan i Endnote 2.
Netransleyt i New World Translation of the Holy Scriptures ta aru nga lengguahe
FUSTU I KAGIAN NA BIBLIA
6, 7. Ngatta makagi tam nga ari makkorontra i netura ta Biblia?
6 Netura i Biblia ta unag na 1,600 dagun. Nadduruma nga tiempo i nattolayan na nattura ira. Edukadu i karuan anna i karuan ay ari. Angngariganna, doktor i tadday nira. I karuan ay kusetcheru, gumaggimmanango, gumappastor, profeta, hues, anna patul. Maski paga nadduruma i nattura, ari makkorontra i ngamin nga parte na Biblia. Ari tu tanakuan i kagianna ta tadday nga kapitulo tapus duma mangana ta tanakuan.a
7 Iyesplika na ollu ira nga kapitulo na Genesis nu kunnasi namegafu i problema ta mundo, anna na ultimu ira nga kapitulo na Nepakannammu nu kunnasi solban na Dios yatun ira nga problema gukaban na pamabbalin ta davvun tu Paraiso. Nerekord ta Biblia i rinivu dagun nga historia na totolay anna ipasinganna nu kunnasi nga kanayun matuppal i gakkag na Dios.
8. Mangiyawa tu angngarigan nga fustu i kagian na Biblia meyannung ta siensia.
8 Ari netura i Biblia tapenu mangituddu tu siensia onu mabbalin tu libru ta eskuela, ngem kanayun nga fustu i kagianna nu meyannung ta siensia. Yatun i ekspektattam ta libru nga naggafu ta Dios. Angngariganna, nerekord ta libru na Levitico i instruksion ira na Dios nu kunnasi mafugaddan na Israelita ira nga ilina i pawwara na taki. Nabayag ngana nga netura yaw nige paga nammuan na totolay i meyannung ta bakteria anna mikrobio nga makagafu tu taka-taki. Fustu gapa i ituddu na Biblia nga awan tu nebesingan na davvun. (Job 26:7) Turi ta kurugan na aru nga totolay nga planada i davvun, kagian na Biblia nga sirkulo yatun.—Isaias 40:22.
9. Anni i ituddu nittam na pakkagi tu kurug na nattura ira ta Biblia?
9 Kanayun nga fustu i kagian na Biblia meyannung ta historia. Ngem aru ta libru na historia i ari nga fustu i detalyena megafu ta ari nga makkagi tu kurug i nattura ira. Angngariganna, maruddu nga ariadda itura i kaffu na nasiodda ta gerra. Ngem i nattura ira ta Biblia, kagiadda i kurug maski turi ta naffu i Israel. Iturada gapa maski i nakaliwatadda. Angngariganna, ta libru nga Numeros, kagian nittam ni Moises nga nakaliwa yayya tu madammo yari tu dinisiplina yayya na Dios. (Numeros 20:2-12) I pakkagi tu kurug na nattura ira ta Biblia ay ebidensia nga naggafu ta Dios i Biblia. Kayà kagian naw nga makapattalo ittam ta Biblia.
LIBRU NGA ARU I MAPIA NGA TABARANNA
10. Ngatta makoffun nittam ta maddaggun i tabarang na Biblia?
10 I Biblia ay ‘naggafu ta Dios anna masserbi ta pangituddu ta kurug, pangivuya ta makaliwa, panunung ta ugo.’ (2 Timoteo 3:16) Wan, makoffun nittam ta maddaggun i tabarang na Biblia. Ammu ni Jehova nga gavu ittam laman yari tu malippawana i manonono anna mataga-tageno tam. Mas ammammuna ittam anne ta baggi tam, anna kayàna nga magayayya ittam. Ammuna nu anni i mapia anna nu anni i marake para nittam.
11, 12. (a) Anni ira i makasta nga nitabarang ni Jesus ta Mateo kapitulo 5 adde ta 7? (b) Anni paga i magigiammu tam ta Biblia?
11 Ta Mateo kapitulo 5 adde ta 7, makabibbig ittam tu makasta ira nga tabarang ni Jesus nu kunnasi magayayya, nu kunnasi makasundu i tanakuan, nu kunnasi makimallo, anna nu kunnasi imammatan i kuartu. Maski 2,000 dagun ngana i nappasa tagga ta netabaranna yaw, efektibo anna makoffun lagapa danatun adde sangawe.
12 Ta Biblia, tudduan ittam paga ni Jehova tu prinsipio ira nga makoffun nittam tapenu mas magayayya i familia tam, mabbalin tu mas mapia nga katrabahu, anna mattolay tu memammo kavulu i tanakuan. Kanayun nga makoffun i prinsipio ira na Biblia, maski sinni ittam, sitaw i paddianattam, onu anni i problema tam.—Bibbigan i Isaias 48:17; innan i Endnote 3.
MAKAPATTALO KA TA PROFESIYA NA BIBLIA
Niprofesiya ni Isaias, tadday ta nattura ta Biblia, nga maffu i Babilonia
13. Anni i kinagi ni Isaias nga mesimmu ta siudad na Babilonia?
13 Aru ngana nga profesiya na Biblia i netuppal. Angngariganna, niprofesiya ni Isaias nga madaral i Babilonia. (Isaias 13:19) Nidetalyena nu kunnasi i kaffu na siudad. Protektadu i siudad tu darakal nga maladda nga trangka anna bannag. Ngem niprofesiya ni Isaias nga mapamaga i danum anna mebattang tu agga-vuka i trangka ira. Sakupan na mangatake ira i siudad nga awan tu parralaban. Niprofesiya paga ni Isaias nga egga i lalaki nga mangngagan tu Ciro nga makaffu ta Babilonia.—Bibbigan i Isaias 44:27–45:2; innan i Endnote 4.
14, 15. Kunnasi natuppal i profesiya ni Isaias?
14 Dua-gatu dagun kabalin nga netura yatun nga profesiya, egga zimittal tu suddalu ira nga mangatake ta Babilonia. Sinni i lider na armada? Natuppal i profesiya—si Ciro nga patul na Persia (Iran ta maddaggun). Ngem maffu kari na armada ni Ciro i Babilonia nga awan tu parralaban, segun ta neprofesiya?
15 Ta gabi na pangatake, egga i fiesta ta Babilonia. Kampante ira megafu ta protektadu ira na daddarakal nga pader anna bannag. Ta lawan na siudad, nakkokkog tu kanal da Ciro pati i suddaluna tapenu melisi tatun i danum anna mababbaw yatun. Minababbaw i danum adde ta makadaki ngana i suddalu ira nga Persiano. Ngem napaderan i Babilonia. Kunnasida gafu tallungan i siudad? Gitta na neprofesiya, nakattaman na taga-Babilonia nga iserra i trangka ira, yari tu nasakup na suddalu ira i siudad nga awan tu parralaban.
16. (a) Anni i niprofesiya ni Isaias meyannung ta pappangetan na Babilonia? (b) Kunnasi tam masiguradu nga natuppal i profesiya ni Isaias?
16 Niprofesiya paga ni Isaias nga awan ngana noka tu maddian uli ta Babilonia. Niturana: “Ari ngana yayya vuluvuga paddianan, anna ari ngana gapa yayya paddianan na ngamin nga henerasion.” (Isaias 13:20) Natuppal kari yatun? Ta dati nga lugar na Babilonia, ma-80 kilometro ta zita na Baghdad, Iraq, puru dabba ngana laman na bata-batu yatun. Maski adde ta maddaggun, awan tu maddian tari. Kinageran ni Jehova i Babilonia “gukaban na akkageg na kadaral.”—Isaias 14:22, 23.b
I dabba nga bata-batu na Babilonia
17. Ngatta makapattalo ittam ta ngamin nga promesa na Dios?
17 Megafu ta aru ngana ta profesiya na Biblia i natuppal, kayà kagian natun nga makapattalo ittam ta kagian na Biblia ta mappange. Makasiguradu ittam nga tuppalan ni Jehova i promesana nga pabbalinan tu paraiso i davvun. (Bibbigan i Numeros 23:19.) Wan, egga i iddanama tam ta ‘inango nga adde ta ngangangay, nga nitabba nittam na Dios nage paga na nikaparo na mundo, ta ari vuluvuga nga malladdug i Dios.’—Tito 1:2.c
AWAYYA NA BIBLIA NGA ULIAN I PATTOLEM
18. Anni i kinagi ni Pablo meyannung ta “uvovug na Dios”?
18 Nagigiammu tam nga awan tu maski anni nga libru nga kagitta na Biblia. Ari tu makkorontra yatun, anna nu tukuyanna i meyannung ta siensia onu historia, kanayun nga fustu i kagianna. Iddanna ittam gapa tu makasta nga tabarang anna aru ngana ta profesiyana i nesimmu. Ngem mas paga anne tatun i makua na Biblia. Nitura ni apostol Pablo: “I uvovug na Dios ay matotolay anna makapangngua.” Anni i kebalinan natun?—Bibbigan i Hebreo 4:12.
19, 20. (a) Kunnasi naka moffunan na Biblia nga mammuan i kata-katolem? (b) Kunnasim mepasingan i appabalo mu ta regalu nga Biblia?
19 Awayyana ulian na Biblia i pattolem. Moffunan naka nga mammuan i kata-katolem. Uffunan naka nga malippawa i kononaggan nga nononopan anna mataga-tageno mu. Angngariganna, baka abbo tam nga ayatattam i Dios. Ngem tapenu pakurugan nga ayatattam yayya, mawag tu iyaplika tam i kagian na Biblia.
20 Talaga libru nga naggafu ta Dios i Biblia. Kayàna nga bibbigammu, gigiammuammu, anna ayatammu yatun. Mappabalo ka taw nga regalu, anna ariammu immangan nga gigiammuan yatun. Malippawa mu noka i gakkag na Dios para ta totolay. Ta tumunug nga kapitulo, mas magigiammu tam paga yaw nga gakkag.
a Kagian na karuan nga makkorontra i netura ta Biblia, ngem ari tu kurug yatun. Innan i kapitulo 7 na libru nga Ang Bibliya—Salita ng Diyos o ng Tao? nga nipublisa na Saksi ira ni Jehova.
b Nu kayà mu paga nga mas magigiammu i meyannung taw nga profesiya na Biblia, bibbigan i pahina 27-29 na brosiur nga Isang Aklat Para sa Lahat ng Tao, nga nipublisa na Saksi ira ni Jehova.