Ɔkpá Ohi ku Ɔkpá ku Ōjila ku Oyeeyi mla Uklɔ Ku Alɔ

ƆYA ƆMƐHILI 3-9

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO 4-6

“ ‘Ɔ̄kā Nōo Gē Nwū Odée’ Mla Ɔdā Nōo Wɛ Ɛyi Nu Lɛ Alɔ”

(Ācɛ Ugalésīya 4:24, 25) Ɛ̄nyā wɛ ɔ̄kā nōo gē nwu odée. Ohígbū ka anyā nēe bá a kwɛyí ɛka ɛpa. Éyi ŋmá ɛfu kú Usayínāyi, yɔ̄ gē ma ayí aɔ́fiyɛ. Iyē ɔnyā ā wɛ Uhágalu. ²⁵ Uhágalu kwɛyí ɛfu kú Usayínāyi ajɛ kú Arébīya. Ó kwɛyí Ujerúsālɛm kú abālɔbányā, ohígbū ka anú mla ayí nū wɛ aɔ́fiyɛ.

it-1 1018 ¶2

Uhagalu

Ŋma ɛlā nɛ ɔcocɛhɔ Upɔlu ka a, Uhagalu ipu ɔka nōo gē nwu odee a kwɛyi éwo ku Isrɛlu, nōo wɛ ācɛ ɔlɛ Ujehofa ŋma lɛ íne néē miyɛ ɛyi ɛfu ku Usinayi a, ɛka néē gbo nyā ya néē “yɔ̄ gē ma ayí aɔ́fiyɛ” a. Ohigbu kéē wa ācɛ ō biya íne a, éwo ku Isrɛlu i yɛce íne ku ɛka nɛ Ɔwɔico gbo mla uwa a gla ŋ. Eko nɛ ācɛ Isrɛlu yɔ ahaajɛ ku íne nyā a, é lɛ ohɛta ŋ, amáŋ é kwu piya ācɛ ō biya ine nōo cika ō kwū; é kwu piya aɔfiyɛ. (Ujɔ́n. 8:34; Uróm 8:1-3) Ujerusalɛm ku eko ku Upɔlu kwɛyi Uhagalu, Ujerusalɛm abɔyi nu kwɛyi éwo ku ācɛ Isrɛlu, nɛ anu mla ayi nu wɛ ɔfiyɛ a. “Ujerusalɛm nōo yɔ̄ ɔkpáncō” a kwɛyi ɔnyā ku Ɔwɔico. Ācɛ O Yɛce Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi nōo yɔ ɔkpanco a kē wɛ ayi ku Ujerusalɛm nōo yɔ ɔkpanco nyā á. Ujerusalɛm nyā lɛbɛɛka Usara nōó wɛ ɔfiyɛ jeeje ɛ ŋ ma. Amáŋ ɛgɛ nɛ Issmɛlu ya Ayisiki ŋmo a, ɛgɔɔma nɛ ayi ku “Ujerúsālɛm nōo yɔ̄ ɔkpáncō” nōo lɛ o hɛta ohigbu Ɔyinɔnyilɔ ku Ɔwɔico a, má o ya ŋmo ɛyɛɛyɛyi ŋma ɛgiyi Ujerusalɛm nōo wɛ ayi ɔfiyɛ á. Naana kpɔ a, é lɛ Uhagalu mla ɔyi nu Issmɛlu nu, ɛnyā kē kwɛyi ku ɛgɛ nɛ Ujehofa nu éwo ku Isrɛlu ŋma ɛgiyi nu a.—Ugal. 4:21-31; klla má Ujɔ́n. 8:31-40.

(Ācɛ Ugalésīya 4:26, 27) Amáŋ ɔnyā nōo kwɛyí Ujerúsālɛm nōo yɔ̄ ɔkpáncō ā lɛ iyī nū á, anú wɛ ɛ́nɛ́ alɔ á. ²⁷ Ohígbū keé lɛ ɔ́ tá ipú ɔkpíhɔ ka, “Gwéeyē ɔdɔma nɛ̄ ó ma ɔyí ŋ́. Le yíla bɛ̄cɛ ká ā dɛ̄gba, awɔ nɛ ó móōwē kú ɔma ɔyí ŋ́ mā a. Ohígbū ka ayí kú ɔnyā nɛ̄ ɔbá tá ɔ̄ ā géē lɛwa fíyɛ́ ayí kú ɔnyā nōo lɛ ɔbá ā á.”

w14 10/15 10 ¶11

Ɔtu Nɛ A kpoce Ajɔɔcɛ Ku Ɔwɔico A Kóō Lɔfu Iyē

¹¹ Ɛka nɛ Ujehofa gbo mla Ebraham a le ya jila mla ayipɛ ɔlɛ Ebraham eko néē nyɔ gā ajɛ nɛ Ɔwɔico cokonu ku nu lɛ uwa a ɔwɛ ɔlamu, Ubáyíbu klla mafu ka ɛka nɛ Ujehofa gbo nyā le ya jila ɔwɛ ɔhá kpɔ. (Ugal. 4:22-25) Eko nɛ ɛnɛhi fiyɛ duu ku ɛka nyā gáā ya jila a, ɛgɛ nɛ ɔcocɛhɔ Upɔlu je ɛlā nyā teyi peee eko nɛ ó le mu mla alelekwu ihɔ a, ó ka aflɛyi ku ɔyi ku ɛka nɛ Ɔwɔico gbo mla Ebraham a wɛ Ukraist, ɔmpa wɛ ācɛ ula ofigwaahaata (144,000) nōo gā cɔcɛ́ mla anu ɔkpanco a. (Ugal. 3:16, 29; Mafú. 5:9, 10; 14:1, 4) Ɔnyā nōo yɔ i ma ɔyi a wɛ “Ujerúsālɛm nōo yɔ̄ ɔkpáncō”—ɔwa ku aalelekwu nōo gē lɛyitaajɛ lɛ Ɔwɔico ɔkpanco a. (Ugal. 4:26, 31) Ɛgɛ nɛ Ɔwɔico cokonu ipu ɛka nɛ ó gbo mla Ebraham a, ɔyi ku ɔnyā a gē bi ɔhā alɛwa gē lɛ alɛɛcɛ.

(Ācɛ Ugalésīya 4:28-31) Abālɔbányā, ayínɛ́ um, aá wɛ ayí kú okónu nɛ̄ Ɔwɔicō ce bɛɛ̄ka Áyísīki ā. ²⁹ Eko ɔ́ɔma ɔyí nēé ma ɔwe ɔlamu ā, gē yá ɔyí nēé ma ŋmá lɔfú kú Alelékwū ā ŋmó, ɛ́gɔ́ɔmā nɛ̄ ó lɛ abālɔbányā dúú á. ³⁰ Amáŋ ɔdí nēé tá ipú ɔkpíihɔ āa? Ó kahíníī, “Lɛ ɔfiyɛ nɔ̄nyā ā mla ɔyínɔ̄nyīlɔ kú nū tɛ́ɛcɛ, ohígbū ka ɔyínɔ̄nyīlɔ kú ɔfiyɛ nɔ̄nyā a í gáā lɛ āyā kú úgwū kú ádā uwā mla ɔyí kú ɔnyā nōo lɛ iyī nū ā glá ŋ́.” ³¹ Ohígbū ɛ́gɔ́ɔmā, ayínɛ́ um, alɔ í wɛ ayí kú ɔfiyɛ nɔ̄nyā ŋ́, amáŋ ákú ɔnyā nōo lɛ iyī nū ā.

Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico

(Acɛ Galesiya 4:6; Ɛka Ɛyipɛ) Ɛgɛnɛ aa wɛ ayinɔnyilɔ a, Ɔwɔico lɛ Alelekwu ku Ɔyinɔnyilɔ ku nu tu ɛhɔ waa ipuɔtu ku alɔ, ɛnɛ o yɔ i dɛ ɛgba ka, “Abba, Ada!”

w09 4/1 13

A Jé?

Ɔdiya nɛ Ujisɔsi hi Ujehofa ka “Abba, Ada” eko nɛ ó gbɔɔkɔ a?

Ipu uce ku Aramayik, ɛyi ɛlā néē hi ka ʼab·baʼʹ wɛ “Ada” amāŋ “Adā m.” Igbɛta nɛ ɛlā nyā bɛɛcɛ ipu Ubáyíbu a. Ɛga ɛta nɛ ɛlā nyā kē bɛɛcɛ a, é bi ɔ le gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa Adā alɔ nōo yɔ ɔkpanco. Ɔdiya nɛ ɛlā nyā cɛgbá a?

International Standard Bible Encyclopedia kahinii: “Ɛgɛ nɛ ācɛ eko ku Ujisɔsi gē kɛla a, ʼabbāʼ wɛ iye nɛ ayipɛ nɛ̄ŋcɛ́ gē hi adā uwa nōo mafu kéē lɛ ojilima ce uwa.” Ó wɛ iye nōo mafu ihɔtu, ó klla wɛ ipu aɛlā nɛ ayipɛ nɛ̄ŋcɛ́ gē nwu eko néē gbɔɔ ɛlā ō ka ɛpɛɛpɛ a. Ujisɔsi bi ɛlā nyā lɛ gbɔɔkɔ ŋma ɔtu lɛ Adā nu. Gbɔbu ku Ujisɔsi kōo kwū a, ó gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa ipu Ugɛtsɛmani mla ɛlā nōo kahini: “Abba, Ada m.”—Umáki 14:36.

International Standard Bible Encyclopedia klla kahinii: Ō hi Ɔwɔico ka “ʼAbbāʼ wɛ ɛlā nɛ ācɛ Urom mla ācɛ Ugiriisi i gē ka ŋ, é klla gē ta ɔ ipu ɔkpá ku uwa ŋ duu, ohigbu ka é gbɛla ka ó hi Ɔwɔico mla iye nɛ ācɛ gē hi adā uwa ɔ olɔhi ŋ.” Naana kpɔ a, “Abɔ Ujisɔsi bi ɛlā néē hi ka “Abba” lɛ gbɔɔkɔ a, ó mafu ka anu mla Ɔwɔico lɛ ɛnɛɛnɛ ɛma.” Ɛga ɛpa ɔhá nɛ “Abba” bɛɛcɛ ipu Ubáyíbu a wɛ ɔkpá nɛ ɔcocɛhɔ Upɔlu ta. Ɛnyā yɔ i mafu lɛ alɔ ka Ācɛ O Yɛce Ukraist ku eko aflɛyi bi ɛlā nyā le gbɔɔkɔ duu.—Ācɛ Uróm 8:15; Ācɛ Ugalésīya 4:6.

(Ācɛ Ugalésīya 6:17) Ɛlā amōōmɛ kú um yɔ̄ á: ɔ̄cɛ dúúmā kóō junwalu gā um fíyɛ́ gɛ ŋ́, ohígbū ka ofu ágbe nōo bá um ɔkpíyē ā mafú ka n wɛ ɔfiyɛ kú Ujísɔ̄si.

w10 11/1 15

A Jé?

Ɔdi nɛ ɔcocɛhɔ Upɔlu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ eko nɛ ó kahinii: “ofu ágbe nōo bá um ɔkpíyē ā mafú ka n wɛ ɔfiyɛ kú Ujísɔ̄si” a?—Ācɛ Ugalésīya 6:17.   

▪ Ɛlā nɛ Upɔlu ka a lɔfu bi ɛyi ɛlā ɛyɛɛyɛyi wa ipu ɔtu ku ācɛ nōo jahɔ ta ɛlā nɛ ó ka eko ɔɔma a. Ocabɔ mafu, eko ku ikee a, aolagba ku ɛfu, auwi ku agblihɔ mla aɔfiyɛ, é gē bi oje o kwɔla le fu uwa ukɔ. Ɔdaŋ kéē bi ɔ le fu ɔcɛ ukɔ, ofu agbe a i wɛ ɔdā nōo lɛ ojilima ŋ.

Naana kpɔ a, é gē bi ofu agbe a le yuklɔ ɔwɛ okpaakpa. Ācɛ alɛwa ku ikee a gē bi ofu agbe nyā le mafu uce néē wɛ amāŋ ɛga néē gē gba ɛ̄gbā a. Ocabɔ mafu éyi nōo yɔ ipu Theological Dictionary of the New Testament a kahinii: “Ācɛ ku Usiriya kwu iyi uwa gwɛɛya lɛ ɔwɔ néē hi ka Hadad mla Atargatis ŋma lɛ ofu agbe nōo yɔ abɔ ku uwa amāŋ ɔkɔ . . . Ācɛ nōo gē gba ɔwɔ ku ejé néē hi ka Dionysus a, lɛ iyi uwa fu ukɔ mla epu néē hi ka ivy a.”

Icɛ, ācɛ alɛwa nōo gē toohi tu ɛlā a gbɛla ku Upɔlu ɔ yɔ i kɛla lɛyikwu unwula ɛyɛɛyɛyi nōo má ipu uklɔ ku ɔna o ta ku nu a. (2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 11:23-27) Amáŋ, ɔwɛ nɛ Upɔlu lā oyeeyi ku nu nōo mafu ka ó wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist a nōó lɔfu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a.

Ubáyíbu Ō Jé

(Ācɛ Ugalésīya 4:1-20) N tíne ō ka kpɔ́ ka-é je ɔyí nōo í lúgwū agbénú kú ádā nū ā bɛ̄ɛka ɔfiyɛ eko nɛ̄ ó wɛ ɔyí obene kpɔ́ ā, nááná nɛ̄ anú kōō wɛ óndú kú ɛjɛ̄ɛ̄ji agbénú ā a. ² Eko nɛ̄ ó wɛ ɔyípɛ́ obene ā, ó lɛ ācɛ nēe bá ī leyīkwu ɔ́ klla bá ī leyíkwu agbénú ā jāā gbéeko nɛ̄ Ɔwɔicō tū nɛ̄ ó í lúgwū agbénú kú nū ā. ³ Ɔwɛ ɛ́gɔ́ɔmā nɛ̄ ó lɛ lɛ alɔ dúú á. Eko nɛ̄ alɔ í jɛ́yí ɔdā dúú lɔhi ɛ́ɛ́ ŋ́ mā aálelékwū nēe gē gbō ɛcɛ nyā ā lɛ alɔ yá ɔfiyɛ kú uwā. ⁴ Amáŋ eko nɛ̄ eko nɛ̄ Ɔwɔicō miya táajɛ ā le yá ā, Ɔwɔicō lɛ Ɔyínɔ̄nyīlɔ kú nū tɛ̄hɔ̄ wā ipú ɛcɛ nyā. Ɔ̄cɛnyā ma ɔ́ á, ó lɛyítáajɛ lɛ íne kú ācɛ Ujíyu. ⁵ Ó wā kóō lɛ ācɛ nēe bá nɛ̄ íne ā ī gbō ā nyatá, cɛ́ɛ́ ká ālɔ̄ le pīya ayí kú Ɔwɔicō. ⁶ O yá kóō mafú ka aá wɛ ayí nū ā, Ɔwɔicō lɛ Alelékwū kú Ɔyínɔ̄nyīllɔ kú nū tɛ̄hɔ̄ wā ipɔ́tū kú alɔ, alelékwū, nōo yɔ̄ ī yá kú ālɔ̄ dɛ̄gba kahíníī, “Ádā, Ádā um.” ⁷ Ohígbū ɔ́ɔmā aá wɛ ɔfiyɛ ɔhá gɛ ŋ́. Amáŋ aá wɛ ayínɔ̄nyīlɔ mɛ́mla ayínɔ̄nyā kú Ɔwɔicō. Abɔ̄ nɛ̄ aá kē wɛ ayí kú nū ā, ɔ́ɔmā lé ka Ɔwɔicō géē kpó odúúdú úgwū kú nū lɛ aá. ⁸ Otɛtɛ, nɛ̄ aá jé Ɔwɔicō lɔɔlɔhi ɛ́ɛ́ ŋ́ mā ā, aá wɛ ɔfiyɛ kú aálelékwū nēé wɛ Ɔwɔicō ɔkwɛ̄yi ŋ́ mā ā. ⁹ Abālɔbányā nɛ̄ aá lɛ Ɔwɔicō je abɔ̄yī aá ɛ́ɛ́ mā ā, kɛ̄ɛ kā n̄ ka, abālɔbányā nɛ̄ Ɔwɔicō lɛ aá jé ɛɛ́ mā a, ɛ́gɛ́nyá nɛ̄ aá klla tíne ō kwúcē ga ɛgiyí aálelékwū nēé ī gbō ɛcɛ nyā āā, nēé lɔfú ŋ́ í klla tīile ŋ́, kú aá kwú pīya aɔ́fiyɛ kú uwā igbɔhá āa? ¹⁰ Aá yɔ̄ ī cēyītīkwū kú aá téeyī olɔhi kú Ɔwɔicō oŋmá o lɛ ɔtū tá ɛ̄cī mla ɔyā mla eko mla iháyí gē je uwá keé cɛgbá! ¹¹ Ɔtū kú um plicō ohígbū nɛ̄ odúúdu ɔdā nɛ̄ n yá kú um tá aá abɔ̄ ā kóō le pīya áncā ŋ́. ¹² Ayínɛ́, n lɛ abɔ̄ tɛ́yīpɛ̄ lɛ aá kú aá yá ucē bɛ̄ɛka ami ā, ohígbū ka ami abɔ̄yī um le pīya bɛ̄ɛka aá ɛ́gɛ́nɛ̄ íne ā í labɔ̄ lɛ aá ŋ́ mā. Aá yá um ɔdōbɔ̄bi dúúmā eko nōo yɛ ā ŋ́, amáŋ abālɔbányā aá ī yá um ɔdōbɔ̄bí. ¹³ Aá jé ka eko nɛ̄ n wā í tɔ́ɔna kú ɔkōōlɔhi ā lɛ aá aflɛ́yi ā, ¹⁴ abɔ̄ ōcē kú um junwalu lɛ aá nááná ā, aá leyī gwū um tónū ŋ́, ɛ́ɛ́ nɛ̄ aá kōō tū um ŋ́. Amáŋ aá kē mīyɛ um ɛ́gɛ́nɛ̄ aá í lɔfú mīyɛ alelékwu-ōtɛ̄hɔ̄ kú Ɔwɔicō nōo ŋmá ɔkpáncō ā, aá klla mīyɛ um ɛ́gɛ́nɛ̄ aá í mīyɛ Ohɔ́nyɛtá Ujísɔ̄si ā. ¹⁵ Ɔtū he aá nɛ̄hi! Ɔdí yá mɛ́ɛ̄ āa? Ohígbū ka n cɛ̄ aá ijáalí ka, ɔ́daŋ koó tɔ́ɔtɛ́ nɛɛ, aá géē yɛ í lɛ eyī kú aá ŋwúla cɛ́ɛ́ kú aá kwú kpó gā um. ¹⁶ N le pīya olɛlā kú aá abālɔbányā ohígbū ɛlā ɔkwɛ̄yi nɛ̄ n ka lɛ aá ā nɛɛ? ¹⁷ Ācɛ nēe bá ī tíne kéē pīya ɔ̄kōōlɔhi ā abɔ̄ ā bá ī cēyītīkwū nɛ̄hi kéē lɛ ɔtū kú aá pīya tá ɛgiyí uwā, amáŋ ɔdā nēé tíne ō yá ā í lɔhi lɛ aá ŋ́. Amáŋ ɔdā nēé tíne wɛ o lɛ yá cɛ́ɛ́ kú aá lɛyítáajɛ ga um gɛ ŋ́, cɛ́ɛ́ kú ɛlā kú uwā kóō kwú aá iyē ɛ́gɛ́nɛ̄ ákú um gē kwú aá iyē aā. ¹⁸ Ó lɔhi eko dóódu kú ɛlā ɔ̄cɛ kóō kwú ɔ̄cɛ ɔhá ɔtū ɔwɛ olɔhi, ó wɛ eko nɛ̄ n yɔ̄ mla aá ōfūnū ŋ́. ¹⁹ Ācɛ o he um ɔtū, n lɛbɛ̄ɛka ɔnyā ō yɔ́ɔma gáā ma ɔyí ā, n gē jé ɛdɔ ɔnɔ ɛ́gɔ́ɔma ohígbū aá jāā gbéeko nɛ̄ aá kwú pīya ācɛ o yɛce Ohɔ́nyɛtá ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi. ²⁰ Ó he um ɔtū ká n̄ yɔ̄ mla aá abālɔbányā ká n̄ kē lɛ ɔkɔ kú um pīyabɔ̄, ohígbū ka ɛlā ku aá le kwú um ɔtū nɛ̄hi.

ƆYA ƆMƐHILI 10-16

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ĀCƐ Ɛ́FƐ̄SƆSI 1-3

“Ujehofa Géē Ya Ɔdā Nōó Bī Ɔtū Ā”

(Ācɛ Ɛ́fɛ̄sɔsi 1:8, 9) Ó klla lɛ ɛhi kú nū cēenyi nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi klá alɔ. Abɔ̄ Ɔwɔicō jé ɛjɛ̄ɛ̄jī ɔ́dā dóódu ā, ⁹ ó lɛ ɔdā nōó húmáyī ī dɔɔ̄kā ō yá ā yá, anɔ́ɔ ó le yá kú ālɔ̄ lɛ ɔdōtayínū nōó tɛtɛ miya táajɛ ka anúɔ géē yá kwɛyí nɛ̄ alɔ í jé gbɔbū ŋ́ mā mafú lɛ alɔ ohígbū Ohɔ́nyɛtá ɛɛ́.

it-2 837 ¶4

Ɔdotayinu

Ajɔɔcɛ ku Umesayiya. Ipu ɔkpá nɛ Upɔlu ta a, ó ka ɛjɛɛji ɛbɛ nɛ ó má lɛyikwu ɔdotayinu ku Ukraist a. Ipu ɔkpá ku Ācɛ Ɛ́fɛ̄sɔsi 1:9-11, Upɔlu ka Ɔwɔico ɔ lɛ “ɔdōtayínū” lɛyikwu ɔdā nōo wɛ ococɛ ku nu a mafu, anɔɔ ó kahinii: “ó lɛ ɔdā nōó húmáyī ī dɔɔ̄kā ō yá ā yá. Ɔwɔicō géē yá ɔdā nōó bī ɔtū ā kwɛyí eko nɛ̄ eko okpaakpa ā le yá, cɛ́ɛ́ ó lɛ ɛjɛ̄ɛ̄jī aɔ́dā nōó yá nēe bá ipú ɔkpáncō mɛ́mla aɛ́nɛ̄ e bá ipú ɛcɛ ā kpotɔ̄há kú Ohɔ́nyɛtá kóō kwú pīya otrɛ̄yí kú uwā. É yá odúúdú ɔdā dóódu ŋmá ɛ́gɛ́nɛ̄ Ɔwɔicō miya ɔ́ táajɛ gbɔbū ɛ́ɛ́ kóō géē yá ā. Ɔwɔicō le alɔ fu ká ālɔ̄ wɛ ācɛ ɔlɛ́ nū ohígbū ka alɔ le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá. Ó yá ɛ̄nyā oŋmá ɛ́gɛ́nɛ̄ ɔdā nōo cɛ̄ ka anúɔ ī yá ŋmá ajaajɛ ā lɛ ā.” “Ɔdōtayínū” nyā lɛ ō ya mla igɛmɛnti, Ajɔɔcɛ ku Umesayiya “Ɛjɛ̄ɛ̄jī aɔ́dā nōó yá nēe bá ipú ɔkpáncō” nɛ Upɔlu yɔ i kɛla lɛyikwu ɔ a wɛ ācɛ nōo gáā cɔcɛ́ mla Ukraist ɔkpanco a. “Aɔ́dā . . . nōo bá ipú ɛcɛ” a wɛ ācɛ nōo géē le ugwu ku ɛcɛ nyā. Ujisɔsi da ayikpo ku nu ka ɔdā otayinu a ɔ lɛ o ya mla Ajɔɔcɛ eko nɛ ó da uwa kahinii: ‘E le yá kú aá lɛyí ɔdā otayínū kú Ajɔ̄ɔ̄cɛ kú Ɔwɔicō ā jé.’—Umák. 4:11.

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 1:10) Ɔwɔicō géē yá ɔdā nōó bī ɔtū ā kwɛyí eko nɛ̄ eko okpaakpa ā le yá, cɛ́ɛ́ ó lɛ ɛjɛ̄ɛ̄jī aɔ́dā nōó yá nēe bá ipú ɔkpáncō mɛ́mla aɛ́nɛ̄ e bá ipú ɛcɛ ā kpotɔ̄há kú Ohɔ́nyɛtá kóō kwú pīya otrɛ̄yí kú uwā.

w12 7/15 27-28 ¶3-4

‘Ujehofa Ɔwɔico Ku Alɔ Nōo Wɛ Ekponu A’ Yɔ I Ta Ācɛ Ɔlɛ Nu Ba

³ Umosisi da ayi ku Isrɛlu kahinii: ‘Ujehofa Ɔwɔico ku alɔ wɛ ekponu foofunu.’ (Obla. 6:4) Ɔdā nɛ Ujehofa gē ya a gē cɛtɔha mla ɔdā nɛ ó miya ō ya a. “Eko nɛ̄ eko okpaakpa ā le yá,” Ɔwɔico géē “yá ɔdā nōó bī ɔtū ā”—ɔɔma kē wɛ ōmiya ku ɛjɛɛji aalelekwu nōo yɔ ɔkpanco mla ācɛ nōo yɔ ɛcɛ a kéē le piyatɔha. (Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 1:8-10.) Aɔdā nɛ Ɔwɔico gáā ya a géē wɛ aya ɛpa. Aya aflɛyi a gē tu ācɛ néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a tu ku oyeeyi néē gáā la ɔkpanco ɛhaajɛ ku otrɛyi ku uwa Ujisɔsi Ukraist. Ɛnyā kē gbɔɔ Upɛntikɔsi 33 eko ku Ukraist, eko ɔɔma nɛ Ujehofa gbɔɔ ō fu ācɛ nōo gáā cɔcɛ́ mla Ukraist ɔkpanco a. (Úklɔ́ kú Ācotɛ̄hɔ̄ 2:1-4) Abɔɔ é lɛ ɛpɔhi hɛ lɛ ācɛ nōo gáā cɔcɛ́ mla Ukraist ɔkpanco ohigbu oyi ku Ujisɔsi a, é jé caa ku aa le piya “ayí Ɔwɔicō” ɛ.—Uróm 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.

⁴ Aya ɔmpa a gē tu ācɛ nōo gáā lā ipu Uparadais ɛcɛ nyā tu ɛhaajɛ ku Ajɔɔcɛ ku Umesayiya. “Ɛwa nɛ̄hi kú ācɛ” wɛ ācɛ aflɛyi ipu ígwu nyā a. (Mafú. 7:9, 13-17; 21:1-5) Eko ku ihayi ula ɛpa ce ofu igwo ɔɔma, ula igbingbidi ku ācɛ nōo gekwu ɛ ma géē heyi ŋma ɔlɛkwu. (Mafú. 20:12, 13) Ō heyi ŋma ɔlɛkwu géē je ɛjɛɛji alɔ piyatɔha. Eko nɛ ihayi ula ɛpa ce ofu igwo a mɛ, ‘aɔ́dā . . . nōo bá ipú ɛcɛ” a géē má ojama amoomɛ. Ācɛ nōo hayi kpaakpa a géē je piya “ayí Ɔwɔicō.”— Uróm 8:21; Mafú. 20:7, 8.

Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 3:13) Ohígbū ɛ́gɔ́ɔmā n gē gbɔ̄ɔkɔ lɛ aá kú aá híīī gbagbafú ohígbū ōwē nɛ̄ n yɔ̄ gē má ohígbū aá ā ŋ́. Odúúdú nū wɛ ohígbū olɔhi kú aá nɛ̄ n.

w13 2/15 28 ¶15

A Hii Cɛ Lɛ Ɔdā Duuma Kwu Uwɔ Tu Ŋma O Ya Olɔhi Lɛ Ācɛ Ɔhá Ŋ

¹⁵ Ō ceyitikwu ku alɔ o ya ɔdā nɛ Ujehofa tine a wɛ olɔhi ku ācɛ ɔhá. Ipu ɔkpá nɛ Upɔlu ta gē lɛ ujɔ ku Ācɛ Ɛfesɔsi a, ó kahinii: “Ohígbū ɛ́gɔ́ɔmā n gē gbɔ̄ɔkɔ lɛ aá kú aá híīī gbagbafú ohígbū ōwē nɛ̄ n yɔ̄ gē má ohígbū aá ā ŋ́. Odúúdú nū wɛ ohígbu olɔhi kú aá nɛ̄ n.” (Āfi. 3:13) Ɛgɛnyá nɛ owe nɛ Upɔlu má a “wɛ ohígbū olɔhi” ku Ācɛ Ɛfesɔsi a? Ɛgɛ nɛ Upɔlu yɔ i gbɔbu ipu ɛlā Ɔwɔico ō ka lɛ Ācɛ Ɛfesɔsi naana nɛ ó yɔ i má owe a, ó mafu lɛ uwa ka ɛga néē lɛ o wɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist a wɛ ɔdā nōo lɛ itene klla jɛ eyī nɛɛnɛhi. Ɔdaŋ ka Upɔlu le gbagbafu ipu owe nōo yɔ i má a, ó géē mafu lɛ uwa ka ɛma néē lɛ mla Ujehofa, uklɔ ku ɔna o ta mɛmla eyiyoce néē lɛ a i tiile duuma ŋ. Ɔtoole ku Upɔlu mafu ɔdā nɛ ō wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist cɛ lɛ ɔcɛ ya gla, ó klla mafu ka, gbɔbu ɛɛ ku ɔcɛ kóō wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist, ó géē tutu ō leyi gwo ɔdā alɛwa bonu.

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 3:19) N gē gbɔ̄ɔkɔ kú aá géē wā ī lɛ ɛ́gɛ́nɛ̄ Ohɔ́nyɛtá yíhɔtū tá aá lɛ ā jé, nááná nɛ̄ aá gáā jé ɔ̄ dúúdú glá ŋ́ mā. Ɔ́ɔmā ā géē cɛ̄ lɛ aá je gbla Ɔwɔicō ɔwɛ dóódu.

cl 299 ¶21

Ō “Wā Ī Lɛ Ɛ́gɛ́nɛ̄ Ohɔ́nyɛtá Yíhɔtū Tá Aá Lɛ Ā Jé”

²¹ Ɛlā ku Ugirisii néē cɔwɔ ka “jé” a wɛ ō jé odee “ŋma lɛ ɔdā nɛ ɔcɛ má ipu oyeeyi ɛɛ.” Ɔdaŋ ka alɔ gē ma ihɔtu fu ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ya a, alɔ géē je iyi alɔ tɛɛcɛ ō ta ācɛ abɔ, ō ya ɛgbá ku uwa lɛ uwa, klla je ya uwa ɛhi ŋma ɔtu, ɛnyā géē ta alɔ abɔ leyi má ɛlā ɔwɛ nɛ Ujisɔsi gē má ɛlā a. Ŋma ɔdā nɛ alɔ má ipu oyeeyi ku alɔ ɛɛ ma, alɔ ‘géē wā ī lɛ ɛ́gɛ́nɛ̄ Ohɔ́nyɛtá yíhɔtū tá alɔ lɛ ā jé, nááná nɛ̄ alɔ i gáā jé ɔ̄ dúúdú glá ŋ́ mā.’ Alɔ kóō hii mlanyi ŋ, abɔ alɔ gē leyi má ɛlā ɔwɛ nɛ Ujisɔsi gē má ɛlā a, alɔ géē pi bla Ujehofa nɛ Ujisɔsi gē gbla ya a.

Ubáyíbu O Jé

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 1:​1-14) Ami Upɔ́lu, ɔ̄cotɛ̄hɔ̄ kú Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá gē tɔ́kpá nyā gē lɛ ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá nēe bá Ɛ́fēsɔsi, nɛ̄ ɔtū kú uwā háyi kpaakpa ipú opīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá Ujísɔ̄si a. ² N gē gbɔ̄ɔkɔ ká Ɔwɔicō, Ádā alɔ mɛ́mla Óndú Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá kéē yá ɔdā olɔhi nɛ̄hi lɛ aá, kéē yá kú aá bá ɛbɔ́. ³ Alɔ cɛ̄tra Ɔwɔicō ā nōo wɛ Ádā kú Óndú alɔ Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá. Abɔ̄ alɔ le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá ā, Ɔwɔicō lɛ ɛjɛ̄ɛ̄jī ɛdɔ ɔhā kú alelékwū dóódu nōo ŋmá ɔkpáncō ā hɛ́ ce alɔ. ⁴ Gbɔbū ɛ́ɛ́ kú Ɔwɔicō kóō yá ɛcɛ ā, ó lɛ alɔ fu kú ālɔ̄ wɛ ācɛ ɔlɛ́ nū, ohígbū ka alɔ le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá o yá ɛ́ɛ́ kú ālɔ̄ le yēŋēē, kú ālɔ̄ ɛnyá dúú iyɔ̄bū nū ŋ́. ⁵ Ohígbū ka abɔ̄ alɔ he Ɔwɔicō ɔtū ā, ó le miya táajɛ gbɔbū ka alɔ í wɛ ayí anúɔ ohígbū ɔdā nɛ̄ Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá yá ā. Ɛ̄nyā kē wɛ ɔdā ɔtū nɛ̄hɛ́ lɛ ɔ́. ⁶ Ālɔ̄ cɛtra Ɔwɔicō ohígbū ɛhi nɛ̄hi kú nū nōó je lɛ alɔ icííci, ohígbū ɔdā olɔhi nɛ̄ ɔyínɔ̄nyīlɔ kú nū nōo he ɔ́ ɔtū yá ā. ⁷ Ohígbū ka abɔ̄ é kwu Ohɔ́nyɛtá í gwɛ́ɛya ā, Ɔwɔipcō lɛ alɔ hɛ́tá. Ɔ́ɔmā lé ka ó kwú íne nɛ̄ alɔ bīya ā ú yá alɔ ɛhi. Ɔwɔicō yá ɔdā olɔhi lɛ alɔ íbí. ⁸ Ó klla lɛ ɛhi kú nū cēenyi nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi klá alɔ. Abɔ̄ Ɔwɔicō jé ɛjɛ̄ɛ̄jī ɔ́dā dóódu ā, ⁹ ó lɛ ɔdā nōó húmáyī ī dɔɔ̄kā ō yá ā yá, anɔ́ɔ ó le yá kú ālɔ̄ lɛ ɔdōtayínū nōó tɛtɛ miya táajɛ ka anúɔ géē yá kwɛyí nɛ̄ alɔ í jé gbɔbū ŋ́ mā mafú lɛ alɔ ohígbū Ohɔ́nyɛtá ɛɛ́. ¹⁰ Ɔwɔicō géē yá ɔdā nōó bī ɔtū ā kwɛyí eko nɛ̄ eko okpaakpa ā le yá, cɛ́ɛ́ ó lɛ ɛjɛ̄ɛ̄jī aɔ́dā nōó yá nēe bá ipú ɔkpáncō mɛ́mla aɛ́nɛ̄ e bá ipú ɛcɛ ā kpotɔ̄há kú Ohɔ́nyɛtá kóō kwú pīya otrɛ̄yí kú uwā. ¹¹ É yá odúúdú ɔdā dóódu ŋmá ɛ́gɛ́nɛ̄ Ɔwɔicō miya ɔ́ táajɛ gbɔbū ɛ́ɛ́ kóō géē yá ā. Ɔwɔicō le alɔ fu ká ālɔ̄ wɛ ācɛ ɔlɛ́ nū ohígbū ka alɔ le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá. Ó yá ɛ̄nyā oŋmá ɛ́gɛ́nɛ̄ ɔdā nōó cɛ ka anúɔ ī yá ŋmá ajaajɛ ā lɛ ā. ¹² Ó yá ɛ̄nyā o yá ká alɔ nēe wɛ ācɛ aflɛ́yí nēe le eyīyōce ipú Ohɔ́nyɛtá ā ka ālɔ̄ cɛ̄tra ɛ́gɛ́nɛ̄ Ɔwɔicō nwuné lɛ ā. ¹³ Anɔ́ɔ Ɔwɔicō lɛ aá pīya ācɛ ɔlɛ́ nū eko nɛ̄ aá lɛ olɛhɔ̄ ɔkwɛ̄yi lɛyíkwu ɔ́ pó ā, ɔ̄kōolɔhi nōo yá kéē lɛ aá nyatá ā. Aá cɛ̄ɛ̄lā kú Ohɔ́nyɛtá anɔ́ɔ Ɔwɔicō lɛ Alelékwū Ihɔ nōó cokonu ō je lɛ aá nōo cābɔ̄ ka aá wɛ ákú nū ā kpó lɛ aá bɛ̄ɛka ɛ́gɛ́nɛ̄ ɔ̄cɛ gē fu odée kú nū ukɔ́ ā. ¹⁴ Abɔ̄ alɔ mīyɛ Alelékwū kú Ɔwɔicō ā, alɔ jé péee ka alɔ géē mīyɛ ɔdā nɛ̄ Ɔwɔicō cokónu ka anúɔ í je lɛ ācɛ ɔlɛ́ nū ā. Ohígbū ɛ̄nyā ā alɔ jé lɔfú péee ka Ɔwɔicō géē yá ká ālɔ̄ wɛ ɔfiyɛ kú ɔdā dóódu gɛ ŋ́.

ƆYA ƆMƐHILI 17-23

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ĀCƐ Ɛ́FĒSƆSI 4-6

“Aá Lɛ Odúúdú Ɔkplɛ́fú Nɛ̄ Ɔwɔicō Kpó Lɛ Aá Ā Kpó Tū Iyē”

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:11-13) Aá lɛ odúúdú ɔkplɛ́fú nɛ̄ Ɔwɔicō kpó lɛ aá ā kpó tū iyē cɛ́ɛ́ kú aá géē lɔfú nunu tá ebilíi mla ula kú nū ā. ¹² Ohígbū ka alɔ í yɔ̄ ī kpɛ́fú tá alɛɛcɛ ɔhá ŋ́, amáŋ alɔ gē kpɛ́fú tá aálelékwū obɔ̄bíipú nēe bá ipú ojuju, nēe gē gbāājɛ ā. É lɛ íkwu mɛ́mla ɔfú kú alelékwū obɔ̄bí nēé gē pā eko kú ajodobū nɛ̄ alɔ bá anú nyā ā. ¹³ Ohígbū ɔ́ɔmā aá lɛ ɔkplɛ́fú nɛ̄ Ɔwɔicō kpó lɛ aá a kpó tū iyē abālɔbányā! Cɛ́ɛ́ eko nɛ̄ ɛ̄cī obɔ̄bī ā gā, aá gáā kwu ŋmá ɛgiyí ɔlɛlā nōo kpɔ́fú kwu aá ā ŋ́. Cɛ́ɛ́ eko nɛ̄ aá lɛ unu nu kwɛyí nɛ̄ aá géē háyi glá kpɔ́.

w18.05 27 ¶1

Aɛdrɔ—Aa Hayi lɔfu Ku Aa Nuunu Ta Ebilii

Ɔcocɛhɔ Upɔlu lɛ oyeeyi ku alɔ Ācɛ O Yɛce Ukraist gbla aicɔɔja nōo gē nuunu abɔ a. Ɛfu nɛ alɔ kē i kpo a i wɛ ɛ̄nɛ̄ eyī i gē má ŋ. Naana a, alolɛla ku alɔ kē yɔ ɔkwɛyi. Usatan mla aalelekwu otɛhɔ ku nu jé o kpɛfu lɔɔlɔhi mla ɔdā alɛwa néē jé ɛ ma. Eko aflɛyi a, ó géē lɛbɛɛka alɔ i gáā ya uwa lé gla ŋ ma. Aɛdrɔ ku Ācɛ O Yɛce Ukraist wɛ ígwu ku ācɛ nōo lɔfu gwonu ta ipu ojama ku Ebilii fiyɛ duu a. Ɛgɛnyá nɛ aɛdrɔ gáā lɛ eyiyoce kéē géē ya aalelekwu obɔbi nyā lé a? Ɔkwɛyi a wɛ kahinii, aɛdrɔ géē yale gla, é kē yɔ i yale! Ɔdiya? Ohigbu kéē lɛ “opīyatɔ̄há . . . mla Óndú a.” É gē gbolo ce opiyatɔha mla Ɔwɔico foofonu ŋ. É gē gbo lɛbɛɛka ku ɔcɛ ō kpɛfu a. Lɛbɛɛka icɔɔja nōo jé ō kpɛfu lɔlɔɔhi a, aa géē ‘lɛ odúúdú ɔkplɛ́fú nɛ̄ Ɔwɔicō kpó lɛ aá a kpó tū iyē.’—Jé Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:10-12.

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:14, 15) Ohígbū ɔ́ɔmā aá háyi le tútū mla ɛlā ɔkwɛ̄yi lɛyíkwu Ɔwɔicō ā kwú ɛ́nyɔ́ bɛ̄ɛka ɔkpá okwɛ́nyɔ̄ ā, o yɔ̄ gē yá ɔdā okpaakpa ojigógó ā kóō lɛbɛ̄ɛka ɔkplɛ́fú o klá ɔtū kú aá ā. ¹⁵ O tútū kú aá gaá tɔ́ɔna kú ɔ̄kōolɔhi kú ɛbɔ́ ā tɛ́ɛcɛ géē lɛbɛ̄ɛka áblákpá o wikpó kú aá.

w18.05 28-29 ¶4, 7, 10

Aɛdrɔ—Aa Hayi lɔfu Ku Aa Nuunu Ta Ebilii

⁴ Ɛgɔɔma duu, ɔkwɛyi nɛ alɔ gē nwu ŋma Ubáyíbu a, gē gbo alɔ ŋma owe nɛ ɛ̄gbā ō gba ku ɛkɛmɛbɛ gē bi wa a. (Ujɔ́ni 8:31, 32; 1 Ujɔ́ni 4:1) Ɔdaŋ ka ɔkwɛyi he alɔ ɔtu, ó géē tɔɔtɛ lɛ alɔ ō lɛ “ɔkplɛ́fú o klá ɔtū” wɛ iyē, ɔɔma wɛ o ya ɔdā okpaakpa ojigogo. (Aíjē 111:7, 8; 1 Ujɔ́ni 5:3) Ɔdaŋ ka alɔ jɛyi ku ɔkwɛyi nōo yɔ ipu Ubáyíbu a lɔɔlɔhi, alɔ gē lɔtu ō kɛla lɛyikwu ɔkwɛyi a lɛ ācɛ ɔhá.—1 Upít. 3:15.

⁷ Ɛnyā wɛ ɛnɛɛnɛ ocabɔ nōo mafu ka aíne ku Ujehofa gē gbo alɔ ŋma ɔdobɔbi! (Aíit. 4:23) Ɛgɛ nɛ icɔɔja i gáā je ɔkplɛfu o kla ɔtu néē ya mla oje olɔfu a lɛ ɔcɛ, o ya ɛɛ ku ó miyɛ ɛ̄nɛ̄ é ya mla oje nōó lɔfu ŋ ma, alɔ i gáā je íne ku Ujehofa piyabɔ ohigbu ɔdā nɛ alɔ tine a ŋ. Ɛlá ō gbo ku alɔ i le kpaakpa nōo i gbo alɔ gla ŋ. (Aíit. 3:5, 6) Ikɔkɔ ɔɔma, alɔ géē yɔ i jila ‘ɔkplɛfu néē ya mla oje olɔfu’ nɛ Ujehofa je lɛ alɔ kóō gbo ɔtu ku alɔ eko doodu a.

¹⁰ Ɛgɛ nɛ ablakpa nɛ aicɔɔja ku Urom gē le wu ikpo a gē ta uwa abɔ yawu gā ɔgbɛfu a, ɛgɔɔma nɛ uklɔ ku ɔna o ta a kwɛyi ablakpa nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist gē le wu ikpo nōo gē ta uwa abɔ kéē bi ɔkoolɔhi ku ɛbɔ gā ɛgiyi ācɛ a. (Ayis. 52:7; Uróm 10:15) Naana kpɔ a, ɔtu ō lɛ cɛgbá o ya ɛɛ ku alɔ kɛla eko nɛ alɔ lɛ ɛga ō kɛla lɛ ācɛ. “Bo nōo wɛ ihayi 20 a kahinii: N gē yuufi o kɛla Ɔwɔico lɛ ayipɛ inɔkpa ku um.” “Ń kóō jé ɔdā nōo ya nɛ uweyi cika ō ya um lɛ a ŋ. Amáŋ babanya, n gweeye nɛhi ohigbu ka um gē kɛla Ɔwɔico lɛ aɛgɔ um.”

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 6:16, 17) Aá bī ɔtōōkpóce Ɔwɔicō bɛ̄ɛka ɔkplɛ́fú ā. Aá géē bī ɔkplɛ́fú nyā le nyí ɔlá kú ɔyí ō cɔ̄lá nɛ̄ ebilíi ī tá lɛ aá ā. ¹⁷ Ká Ɔwɔicō kóō nyā aá tá bɛ̄ɛka ɔkpú ō kwɛyí ā. Aá mīyɛ ɛlā kú Ɔwɔicō nōo lɛbɛ̄ɛka ɔkpacaŋ́gelī ā ŋmá abɔ̄ Alelékwū Ihɔ.

w18.05 29-31 ¶13, 16, 20

Aɛdrɔ—Aa Hayi lɔfu Ku Aa Nuunu Ta Ebilii

¹³ Ōhī ku “ɔyí ō cɔlá” nɛ Ebilii géē lɔfu ta lɛ uwɔ a wɛ ɛkɛmgbɛ lɛyikwu Ujehofa. Ɛkɛmgbɛ a wɛ ka Ujehofa i lɛ ɛlá wu uwɔ ŋ, ó klla yihɔtu ku uwɔ ŋ duu. Ɔyi ihayi 19 nɛ iye nu lé ka Ida a nya mla ɛgɛ nɛ ó gē gbɛla lɛ a, ó gē gbɛla ka anuɔ ɔ cɛgbá ŋ. Ó kahinii: “N gē gbɛla eko doodu ka Ujehofa i yɔ kwu um ajaajɛ ŋ, ó klla tine ō wɛ ɔya ku um ŋ.” Ɛgɛnyá nɛ ó ya ɛlá o gbo nyā lé a? “Ida kahinii: Ōjila ku ujɔ cɛ lɛ ɔtu okpoce ku um kwu lɔfu iyē nɛɛnɛhi”. “N tɛtɛ gē cice ipu ōjila ku ujɔ amáŋ ń gē toohi ŋ, n gē gbɛla ka ɔcɛ duuma i gáā dɔka o po ɛlā ku um ŋ. Babanya, n gē tutu ku ōjila ku ujɔ klla gē cila ɔka igbo ɛpa amāŋ igbo ɛta. Ó gē tɔɔtɛ nóó, amáŋ eko nɛ um le ya lɛ a, ɔtu gē he um. Ayinɛ alɔ nɔnyilɔ mla ayinɛ alɔ nɔnya gē tu um ɔtu kwu ɔtu nɛhi. Eko duu nɛ um gē piya ɛyi ŋma ōjila ku ujɔ n gē jé ku Ujehofa yihɔtu ku um nɛhi.”

¹⁶ Ɛgɛ nɛ ɔkpu o kwɛyi ku oje gē gbo ikpɛyi mla ɔkɔtɔ ku icɔɔja a, “eyīyōce ka Ɔwɔicō í nya alɔ tá” gē gbo alɔ, ɔwɛ ɛgɛ nɛ alɔ gē gbɛla a. (1 Utes. 5:8; Aíit. 3:21) Eyiyoce gē ya ku alɔ kpɔtuce okonu nɛ Ɔwɔico ce lɛ alɔ a, ó klla gē ta alɔ abɔ ku alɔ má unwalu nɛ alɔ lɛ a ɔwɛ okpaakpa. (Aíjē 27:1, 14; Ācot. 24:15) Ɔdaŋ ka alɔ tine ku ‘ɔkpú o kwɛyi ku oje’ ku alɔ kóō tile lɛ alɔ, alɔ hii lɛ ɔ wu abɔ ŋ, alɔ lɛ ɔ kwu ɛyi.

²⁰ Upɔlu lɛ ɛlā ku Ɔwɔico gbla ɔkpacaŋgeli nɛ Ujehofa je lɛ alɔ a. Alɔ cika ō nwu ɛgɛ nɛ alɔ géē bi Ubáyíbu lɛ ɛlā ta ācɛ eyī peee lɛyikwu ɔtu o kpɔtuce ku alɔ, amāŋ ō bi Ubáyíbu lɛ ɛlá ō gbo ku alɔ tuya. (2 Ukɔ́r. 10:4, 5; 2 Utím. 2:15) Ɔdi gáā ta uwɔ abɔ ku a ya lɔhi fiyɛ a? Sebastian nōo wɛ ihayi 21 kahinii: “N humayi ta ɔgba ku Ubáyíbu eyeeye ta ajɛ ŋma Ubáyíbu ō jé ku um. N yɔ i ta ɔgba ku Ubáyíbu nōo he um ɔtu a tu ɛga ekponu. Ɛnyā gē ya ku ɔdā nɛ um gbɛla a kóō cɛtɔha mla ɛgɛ nɛ Ujehofa gē gbɛla a.” Udaniyɛlu, nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a kahinii: “Abɔɔ um gē jé Ubáyíbu a, n gē má ɔgba ku Ubáyíbu nōo géē ta um abɔ ipu uklɔ ku ɔna ō ta. N le má ka ācɛ gē jahɔ lɔɔlɔhi, ɔdaŋ ka é má ku ɛlā nɛ a yɔ i da uwa a he awɔ abɔyi uwɔ ɔtu nɛhi. É klla géē jahɔ lɔɔlɔhi, ɔdaŋ ka é má ku a yɔ i ceyitikwu nɛhi o ya ɛɛ ku a ta uwa abɔ.”

Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:30) Aá híīī yá Alelékwū Ihɔ kú Ɔwɔicō ɔtūnōbí ŋ́, ohígbū ká ɔdāŋ ka aá lɛ Alelékwū kú Ɔwɔicō lɛ ɛɛ́ ɔ́ɔmā cābɔ̄ ka aá wɛ ákú nū, nōo géē gbo aá cɛ́ɛ́ ká ɔdā dúú kóō yá aá ŋ́ jāā gbó ɛ̄cī nōó géē nya aá tá.

it-1 1128 ¶3

Tiihɔ

Alelekwu Ihɔ. Alelekwu Ihɔ ku Ujehofa amāŋ ɔfu nɛ Ujehofa gē bi le yuklɔ a. Ujehofa gē bi ɔ le yuklɔ, o ya ɛɛ ku ɔdā nɛ ó miya a kóō le ya jila. Alelekwu Ihɔ a i lɛ ɛnyá ŋ, ó le yeŋee klla tiihɔ, Ɔwɔico gē bi ɔ le yuklɔ olɔhi. Ohigbu ɔɔma a, é gē hi ɔ ka “Alelékwū Ihɔ.” (Aíjē 51:11; Ulúk. 11:13; Uróm 1:4; Āfi. 1:13) Alelekwu Ihɔ nōo gē yuklɔ ɔkpiye ku ɔcɛ a gē ya ku ɔcɛ kóō le yeŋee amāŋ tiihɔ á. Ɔdobɔbi duuma nɛ ɔcɛ ɔɔma gbɔɔ ō ya a gē ya alelekwu ihɔ a “ɔtunobi.” (Āfi. 4:30) Naana nɛ alelekwu ihɔ nyā i wɛ ɔcɛ ŋ ma, aɔdā nɛ Ɔwɔico gē bi ɔ le ya a gē mafu uce o ya ku nu nōo tiihɔ. Ohigbu ɛnyā ɔcɛ kē lɔfu ya ɔ ɔdā nōo lɔfu kwu ɔ iyē amāŋ ya ɔ ɔtunobi. Uce obɔbi duuma nɛ ɔcɛ ya a gē “gwū ɔwɛ tū Alelékwū Ihɔ.” (1Utes. 5:19) Ɔdaŋ ka uce o ya ɛgɔɔma yɔ i gɔbu, ó géē lɛ Alelekwu Ihɔ ku Ɔwɔico “ɔtū bīya,” cɛɛ ó géē cɛ lɛ Ɔwɔico kwu piya olɛla ku ɔcɛ nōo yɔ i yikpɛyi olɔfu ta ɔ ɔɔma. (Ayis. 63:10) Ɔcɛ nōo gē ya Alelekwu Ihɔ ku Ɔwɔico ɔtunobi a lɔfu gbɔɔ ō kɛla obɔbi lɛyikwu Alelekwu Ihɔ a. Ujisɔsi kahinii: é gáā je ya ɔcɛ ɔɔma ɛhi ipu ɛcɛ nyā ŋ amāŋ ka ɛcɛ ɔhá nōo gē wa a gla ŋ.—Umát. 12:31, 32; Umák. 3:28-30; má u SPIRIT.

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 5:5) Aá lɛ abɔ̄ bī ɛ̄nyā, ka ɔ̄cɛ dúú nōo gē cikpɔ́nyā, ɔ̄cɛ o yá unwū ɔnyā bɛ̄ɛka opī ā, ɔ̄co o yá ɔdicííci, amáŋ ɔ̄cɛ nōo gē yúnwū ɔdā nɛ̄hi (ācɛ nēe gē yúnwū ɔdā, kwú ɔdā ɔ́ɔmā ú pīya ɔwɔ kú uwā ɛɛ́) í gáā lɛ ɛgá dúúmā ipú ajɔ̄ɔ̄cɛ́ ɛga nɛ̄ Ɔwɔicō mɛ́mla Ohɔ́nyɛtá géē gbō ācɛ ā ŋ́.

it-1 1006 ¶2

Unwu Ɔdā Nɛhi Ō Ya

Ó Kwu Piya Uce O Ya Ku Ɔcɛ. Ɔdaŋ ku ɔcɛ gē yunwu ɔdā nɛhi, eko géē wa nɛ uce ō ya ku ɔcɛ ɔɔma géē gáā teyi peee. Ujɛmisi nōo wɛ ipu ācɛ nōo ta Ubáyíbu a kahinii: Unwu o lɔfu lɔfu ku ɔdobɔbi o ya i ma ɔyi ku inoobiya. (Ujɛ́m. 1:14, 15) É gē jé ɔcɛ ō yunwu ɔdā ŋma lɛ uce ō ya ku nu. Ɔcocɛhɔ Upɔlu kahinii: Ɔcɛ nōo gē yunwu ɔdā nɛhi a, kwu ɔdā ɔɔma u piya ɔwɔ ku iyi nu. (Āfi. 5:5) Abɔɔ ɔcɛ a kwu ɔdā ɔɔma i piya ɔwɔ ku iyi nu a, ó géē gba ɔdā ɔɔma ɛ̄gbā klla i cɛ ɔ ɛhɔ, ikɔkɔ Ɔwɔico nōo ya ɔdā ɔɔma a.—Uróm 1:24, 25.

Ubáyíbu Ō Jé

(Ācɛ Ɛ́fēsɔsi 4:17-32) Oŋmá lɛ íkwu kú Óndú ā, n gē pi aá ahɔ̄ kú aá híīī lā bɛ̄ɛka ācɛ nēé lɔtūce Ɔwɔicō ŋ́ ma ŋ́. Ɔdā nēé gē gbɛlá nū ā í wɛ ɔdā o tīile ŋ́. ¹⁸ É gē jɛ́ɛyí kú ɔdā dúúmā ŋ́, é lɛ abɔ̄ mla oyēeyí ɛ̄yīpɛ̄ nɛ̄ Ɔwɔicō gē je lɛ ācɛ ā ŋ́. É jé ɔdā dúúmā ŋ́, é lɛ ɔtū olɔfú. ¹⁹ Ɔdōōbɔ̄bī dúúmā nēé gē yá ā í gē tū uwā uwēyī gɛ ŋ́. É ce iyī uwā bī ŋmá ínoōbīya nōo gē lɛ ɔ̄cɛ blínyī ā glá ŋ́. ²⁰ Aá jé ka ɛdɔ kú oyēeyī ɛ́gɔ́ɔmā ī cɛ̄ tɔ̄há mla ɔdā nɛ̄ aá jé lɛyíkwu Ohɔ́nyɛtá ā ŋ́. Anú kē wɛ ɔkwɛ̄yi ā á. ²¹ N jé péee keé lɛ ɛlā ka lɛ aá lɛyíkwu ɔ́ dúú ɛɛ́, anɔ́ɔ, abɔ̄ aá le pīya ācɛ o cɛ̄ɛ̄lā nū ā, é lɛ ɛlā ɔkwɛ̄yi kú ɔ̄kōolɔhi lɛyíkwu Ohɔ́nyɛtá ā nwū aá dúú ɛɛ́. ²² Ohígbū ɛ́gɔ́ɔmā, aá híīī lā ɛdɔ oyēeyī nɛ̄ncɛ̄ nɛ̄ aá tɛtɛ lā nōo cɛ̄ lɛ aá yá ɛdɔ ɔdā nɛ̄ aá yá ā gɛ ŋ́. Ɔwɛ nɛ̄ncɛ̄ nɛ̄ aá lā ā yɔ̄ ī kpó aá yíífi, ohígbū koó gē cɛ̄ lɛ aá yúnwū kú ɔdā nōo gē kpó aá yíífi. ²³ Ikɔkɔ ɛ̄nyā, é lɛ ɔtū mɛ́mla odo kú aá yá ɛ̄yīpɛ̄. ²⁴ Aá géē je pīya ɔ̄cɛ ɛ̄yīpɛ̄ ā piíí, nɛ̄ Ɔwɔicō yá kéē lɛbɛ̄ɛka anú abɔ̄yīnū ā, kú aá lā ɔwɛ̄ nɛ ɛjɛ̄ɛ̄ji ācɛ géē má oyēeyī okpaakpa nōo géē yá kú ɔtū kóō he Ɔwɔicō ɛ́gɛ́nɛ̄ ɛlā ɔkwɛ̄yi nōo ŋmá ɛgiyí nū lɛ ā. ²⁵ Ohígbū ɔ́ɔmā aá híīī kɛ̄mgbɛ̄ lɛ iyī aá gɛ ŋ́, amáŋ ɔnyɔɔnyɛ kóō kɛlā ɔ̄kwɛ̄yi lɛ ɔ́mpa nū ohígbū ka odúúdú alɔ wɛ āyā kú ɔkpíyē kú Ohɔ́nyɛtá. ²⁶ Ɔ́dāŋ ka a le cɔ̄nū mla ɔ̄cɛ dúúmā, ā cɛ lɛ ícɔ̄nū kú uwɔ bī iyī uwɔ̄ nyɔ̄ ī bīyíne kú Ɔwɔicō ŋ́. Ā í mabɔ̄ ɔnū nɛ̄ a cɛ̄ ā tá gbɔbū lɛ ɛnɔ o gaajɛ ²⁷ Aá kē híīī je ɛga dúúmā lɛ ebilíi ā ŋ́. ²⁸ Ɔcɛ nōo ge wūwī kóō mabɔ̄ uwī ō wī tá, cɛ́ɛ́ kóō gbo úklɔ́ nōó géē yɔ̄ gē yá, o yá ɛ́ɛ́ kóō géē lɔfú tá ācogbɛhá ā abɔ̄ glá. ²⁹ Aá híīī kɛlā obɔ̄bí dúúmā ŋ́, amáŋ aá kɛlā olɔhi nōo géē tīile lɛ ācɛ, ɛlā nōo géē tá uwā abɔ̄ kéē jɛ̄ ɛ́gɛ́nɛ̄ ɛgbá kú uwā lɛ āa cɛ́ɛ́ kú ɛlā nɛ̄ aá géē ka āa kóō le pīya ɔhā lɛ ācɛ nēe í pó ā. ³⁰ Aá híīī yá Alelékwū Ihɔ kú Ɔwɔicō ɔtūnōbí ŋ́, ohígbū ká ɔdāŋ ka aá lɛ Alelékwū kú Ɔwɔicō lɛ ɛɛ́ ɔ́ɔmā cābɔ̄ ka aá wɛ ákú nū, nōo géē gbo aá cɛ́ɛ́ ká ɔdā dúú kóō yá aá ŋ́ jāā gbó ɛ̄cī nōó géē nya aá tá. ³¹ Aá mabɔ̄ ɔnɔɔtū, ɔtūkpoókpoó, mɛ́mla ícɔnū tá. Aá kē mabɔ̄ ɛgba ō dɛ tū ācɛ mɛ́mla ɛcá ō cá uwā, mɛ́mla obɔ̄bi kú ɔ̄cɛ ō ka tá. ³² Ikɔkɔ ɔ́ɔmā aá gbonɛnɛ kú aá klla ményinyi iyī aá. Aa jé obɔ̄bí yá iyī aá ɛhi ɛ́gɛ́nɛ Ɔwɔicō je obɔ̄bí kú aá yá aá ɛhi ipú opīyatɔha kú aá mla Ohɔ́nyɛtá ā.

ƆYA ƆMƐHILI 24-30

AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | ĀCƐ UFÍLIPĀYI 1-4

“Ɛlā Ɔdā Dúú Kóō Kwú Aá Ɔtū ŋ́”

(Ācɛ Ufílipāyi 4:6) Ɛlā ɔdā dúú kóō kwú aá ɔtū ŋ́. Eko dúú nɛ̄ aá ī gbɔ̄ɔkɔ lɛ Ɔwɔicō nɛɛ, aá ba Ɔwɔicō ɛ̄ba kú ɔdā nōo ce aá ɛgbá, amáŋ ɛ̄nɛ̄ aá kē lɛ ɛ́ɛ́ ŋ́ mā ā. Aá yɔ̄ gē tá ɔ̄ ahínyá eko dúú nɛ̄ aá yɔ̄ gē ba ɔdā dúú ŋmá ɛgiyí nū.

w17.08 10 ¶10

‘Ɛbɔ́ Kú Ɔwɔicō Nōó Tōō Jɛ́ɛyí Nū Ŋ́ Mā’

¹⁰ O ya ɛɛ ku alɔ jɔɔnyɛ ‘ɛbɔ́ kú Ɔwɔicō’ a, ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku ɛlā ɔdā duu kóō hii kwu alɔ ɔtu ŋ ma? Ɔkpá nɛ Upɔlu ta gē lɛ Ācɛ Ufilipayi a mafu ka ɔkɔ o gba wɛ ɛcí ku ɔtu o plico á. Eko duuma nɛ alɔ lɛ ɔtu o plico ohigbu unwalu, ɔkɔ o gba cɛgbá nɛhi. (Jé 1 Upíta 5:6, 7.) Gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa ŋma ɔtu ku uwɔ mla ɔtu o kpoce ohigbu ka ó lɛ ɛlá wu uwɔ. Gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa mla “ahínyá” o ta ɔ eko doodu, klla gbɛla lɛyikwu ɔhā alɛwa nɛ miyɛ ŋma ɛgiyi nu a. Ɔtu nɛ alɔ kpoce Ujehofa a géē lɔfu iyē, ɔdaŋ ka alɔ bi ɔ ipu ɔtu ku Ujehofa lɔfu ya ‘ɔdā nɛ̄hi lɛ alɔ fíyɛ́ ɛ́gɛ́nɛ̄ nɛ alɔ kōō gbɛlá nū ā.’—Āfi. 3:20.

(Ācɛ Ufílipāyi 4:7) Cɛ́ɛ́ Ɔwɔicō lɛ ɛbɔ́ kú nū nōó tōō jɛ́ɛyí nū ŋ́ mā je lɛ aá, nɛ̄ ɔdā dúú ī gáā lɛ abɔ̄ kwu ɔtū mɛ́mla odo kú aá glá ŋ́. Ɛ̄nyā lɛ ā ohígbū ka aá le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá.

w17.08 10 ¶7

‘Ɛbɔ́ Kú Ɔwɔicō Nōó Tōō Jɛ́ɛyí Nū Ŋ́ Mā’

⁷ Ó lɛ aafu ŋ, eko nɛ ayinɛ nōo yɔ Ufilipayi a lɛ ɔkpá nɛ Upɔlu ta géē lɛ uwa jé a, é blakwu ɔdā nōo ya Upɔlu mla ɛgɛ nɛ oduuma ku uwa i lɛyice ɔdā nɛ Ujehofa ya a ŋ ma. Ɛlā ō nwu nyá nɛ Upɔlu yɔ i nwu uwa a? Ɛlā ō nwu a wɛ kahinii: A hii lɛ ɔtu ō plico ŋ. Gbɔɔkɔ, cɛɛ a géē miyɛ ɛbɔ ku Ɔwɔico. Le jé kahinii: ‘ɛbɔ́ kú Ɔwɔicō i tōō jɛ́ɛyí nū ŋ́.’ Ɔdi wɛ ɛyi ɛlā nyā a? Ācɛ nōo gē ce ɔkpá ɔwɔ a ce ɔwɔ ku ɛlā nyā kahinii: “ó fiyɛ ɛjɛɛji ɔdā nɛ alɛɛcɛ gē gbɛla nu a” amāŋ “ó fiyɛ ɛjɛɛji ɔdā nɛ alɛɛcɛ gē miya ō ya a.” Upɔlu yɔ i ka kahinii: ‘ɛbɔ́ kú Ɔwɔicō’ a fiyɛ ɔdā duuma nɛ alɔ gbɛla nu gla a. Eko nɛ alɔ yɔ ipu unwalu nɛ alɔ gbɛla ka alɔ i gáā lɛ ō hɛta gla ŋ ma, Ujehofa gē ta alɔ abɔ klla gē yɔ ɔdā nɛ alɔ i leyice ŋ ma.—Jé 2 Upíta 2:9.

w17.08 12 ¶16

‘Ɛbɔ́ Kú Ɔwɔicō Nōó Tōō Jɛ́ɛyí Nū Ŋ́ Mā’

¹⁶ Itene nyá nɛ alɔ gáā lɛ ɔdaŋ ka alɔ miyɛ ‘ɛbɔ́ kú Ɔwɔicō nōó tōō jɛ́ɛyí nū ŋ́ mā’? Ubáyíbu cila ohi a kahinii: ‘ɔdā dúú ī gáā lɛ abɔ̄ kwu ɔtū mɛ́mla odo kú aá glá ŋ́. Ɛ̄nyā lɛ ā ohígbū ka aá le pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá.’ (Ufíl. 4:7) Ɛlā néē i ce ɔwɔ kahinii “ɔdā dúú ī gáā lɛ abɔ̄ kwu . . . aá glá ŋ́ “amāŋ “gbo” a wɛ ɛlā nɛ aicɔɔja gē bi le yuklɔ. Ɛlā nyā lɛ ō ya mla ígwu ku aicɔɔja nɛ uklɔ ku uwa wɛ ō gbo igeli ku ācɛ ikee a. Ufilipayi wɛ ɛdɔ ku igeli ɔɔma. Ācɛ nōo lā ipu Ufilipayi a gē gbiyɔla lɔɔlɔhi otu, ohigbu ka é jé ka aicɔɔja gē gbo igeli ku uwa. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, eko nɛ alɔ lɛ ‘ɛbɔ́ kú Ɔwɔicō’ lɛ alɔ i gáā lɛ ɔtu o plico duuma ŋ, amáŋ alɔ gē lɛ omlɛnyɔ. Alɔ jé ka Ujehofa lɛ ɛlá wu alɔ, ó klla dɔka ku alɔ ya lɔhi. (1 Upít. 5:10) Abɔ alɔ le jé ka Ujehofa lɛ ɛlá wu alɔ klla dɔka ku alɔ ya lɔhi a, alɔ i gáā lɛ ɔtu o plico ŋ, abɔ i klla gáā hɛ alɔ iyē ŋ duu.

Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico

(Acɛ Filipayi 2:17; Ɛka Ɛyipɛ) Ɔɔdaŋ ka e gee ce um bonu bɛɛka eje ɔwɔ naana kla ɛyi ofidaka mla ɛhi ku aa, ɛnɛ o wɛ olɛɔtuce ku aa, n gwo eeye, n ke gwo eeye mla aa.

it-2 528 ¶5

Ofidaka

Ejé Ku Ofidaka. É gē bi ejé ku ofidaka ba tu ɛyinɛhi ku ɛya néē i bi nyɔ gáā gwo a, o fiyɛ duu a, eko nɛ ayi ku Isrɛlu gā lā ajɛ nɛ Ɔwɔico cokonu ku nu lɛ uwa a. (Áluk. 15:2, 5, 8-10) Ɛnyā lɛ ō ya mla ejé (“ejé ō kwu ɔcɛ”), é gē piya ɔ ba ɛyi ede. (Áluk. 28:7, 14; klla má Oyɛb. 30:9; Áluk. 15:10.) Ɔcocɛhɔ Upɔlu ta ɔkpá géē lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ufilipayi kahinii: “Ɔɔdaŋ ka e gee ce um bonu bɛɛka eje ɔwɔ naana kla ɛyi ofidaka mla ɛhi ku aa, ɛnɛ o wɛ olɛɔtuce ku aa, n gwo eeye, n ke gwo eeye mla aa.” Abɔ Upɔlu bi ejé ku ofidaka le yuklɔ amanya a, ó yɔ i mafu ka anuɔ kwu iyi anuɔ u tɛɛcɛ ohigbu Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔmpa nu. (Ufíl. 2:17 Ɛka Ɛyipɛ) Gbɔbu ɛɛ ku ó kwū a, ó ta ɔkpá fu Utimoti kahinii: “Ami āa, eko le yá nēe géē je um gwɛ́ɛya lɛ Ɔwɔicō bɛ̄ɛka ejé nēé gē le gwɛ́ɛya ī ce klá ɛyí ede āa. Eko nɛ̄ n gáā kwú ā le yá ɛɛ́.”—2Utím. 4:6.

(Ācɛ Ufílipāyi 3:13) Ācɔ̄lóhɔ́nytá ɔ́mpā um, aá jé kpɔ́cií ka ń gbɛlá ɔkwɔ̄ɔ̄kwɛ̄yi ka abɔ̄ kú um lɛ ɔ́ kwú ɛ́ɛ́ nɛɛ ŋ́, amáŋ ɔdā ékpó nɛ̄ n gē yá nááná ā wɛ ka, ń lɛ ɛlá wu aɔ́dā nēe bá igbīhi ā gɛ ŋ́, cɛ́ɛ́ ká n̄ lɛ inyā ā kwu gaajɛ ɔdā nōo yɔ̄ iyɔbū a.

w12 3/15 28 ¶14-15

A Hii Piyeyi Má “Aɔ́dā Nēe Bá Igbīhi Ā Gɛ Ŋ”

¹⁴ Upɔlu klla mafu ɔdā nōo géē ta alɔ abɔ ku alɔ hayi kpaakpa ipu ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. Ó kahinii: ń lɛ ɛlá wu aɔ́dā nēe bá igbīhi ā gɛ ŋ́, cɛ́ɛ́ ká n̄ lɛ inyā ā kwu gaajɛ ɔdā nōo yɔ̄ iyɔbū a” (Ufíl. 3:13) Upɔlu ka ɔdā ɛpa nōo cɛgbá nɛhi. Aflɛyi, alɔ i cika ō lɛ ɛlá wu aɔdā nɛ alɔ kpo ba igbihi a gɛ ŋ, alɔ i klla cika o kpo eko mla ɔfu ku alɔ bonu yɔ i gbɛla lɛyikwu uwa ŋ duu. Ɔmpa, lɛbɛɛka ka ɔcɛ ō kwu inya nōo le ba kóō yale a, alɔ cika ō ceyitikwu kwu inya ku alɔ miyɛ ukata kóō yale a.

¹⁵Ɔdaŋ ka alɔ gbɛla tu ocabɔ ku ācɛ ku ikee nōo gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa mɛmla ācɛ nōo yɔ i gba ɔ ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa icɛ a, ó géē ta alɔ abɔ ku alɔ lɛ ɛlá wu aɔdā nɛ alɔ kpo ba igbihi a ŋ. Ocabɔ éyi, ɔdaŋ ka Ebraham mla Usara géē yɔ i gbɛla lɛyikwu Ur ɛga nɛ é nyɛɛ ŋma a nɛɛ, “é géē yɛ í lɛ ɛga má kwúcē le yɛ.” (Uhíb. 11:13-15) Amáŋ é kwuce nyɔ ŋ. Umosisi habɔ ɔdā alɛwa ta Ijipiti fiyɛ ɔcɛ Isrɛlu duuma nōo nyɛ ŋma ajɛ ku Ijipiti á. Naana a, Ubáyíbu i da alɔ ka Umosisi yɔ i hɔkɔ ō cigbihi gā abɔɔ ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, Ubáyíbu da alɔ kahinii: “ó gbɛlá kóō lɔhi fíyɛ́ kéē cá ɔ̄ ɛcá ohígbū Ohɔ́nyɛtá fíyɛ́ ɛjɛ̄ɛ̄jī agbénú kú Íjīpiti, ohígbū kóō leyī kú nū kwu ulé nōó í mīyɛ ɛ̄cɔ̄bū” a.—Uhíb. 11:26.

Ubáyíbu Ō Jé

(Ācɛ Ufílipāyi 4:10-23) Ɔtū kú um wɛ ɛnɛ̄hɛ́, n kē cɛ̄tra Óndú ā nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi, ohígbū ka abɔ̄ aá gbēyī ā, igbīhāajɛ, ó klla le tɔ́ɔtɛ́ lɛ aá kpɔ́ ɛ́ɛ́ kú aá lɛ ɛga má kú aá mafú ɛ́gɛ́nɛ̄ aá dɔɔ̄kā ō tá um abɔ̄ lɛ ā. Ń yɔ̄ gē ka ka aá dɔɔ̄ka ō tá um abɔ̄ gɛ ŋ́ nɛɛ ŋ́. Ó lé ka aá má ɛga mafú gā um ka aá dɔɔ̄kā ō tá um abɔ̄ ŋ́. ¹¹ Ń yɔ̄ gē ka ɛ̄nyā ohígbū ka n gbɛlá ka ācɛ í leyīkwu um ŋ́ nɛɛ ŋ́, ohígbū ka n le nwū jé ka, ɔdā dúú nɛ̄ n lɛ ā jɛ̄ um, ɛ́gɛ́ dúú nōo nyɛ́ lɛ. ¹² N lɛ ɔdā nōo wɛ ɛgbá nōo gē ce ɔ̄cɛ jé ɛɛ́, n lɛ ɔdā nɛ̄ ɔ̄cɛ gē lɛ fíyɛ́ ɛ̄nɛ̄ ó cɛgbá ā jé dúú ɛ́ɛ́. N le nwū le jé ka āhɔ̄ dúú nɛ̄ n yɔ̄ ā jɛ̄ um. Ɛga dúúmā nɛ̄ n má iyī um, ɛpléeko dúúma, ɔdā nɛ̄ n lɛ ā jɛ̄ um. Ɔ́dāŋ ka n kōō má nwuné lé ōō ámāŋ ɔ́daŋ ka ɛmiyɛ kōō ī ŋmó um, ń jé ɛyɛ́ɛyɛ́yi kú nū ŋ́. Ɔ́dāŋ ka n kōō le aɔ́dā alɛwa ámāŋ ɔ́dāŋ ka ń kōō lɛ jɛ̄ ō bī le yá ɛgbá kú um ŋ́, ń jé ɛyɛ́ɛyɛ́yi kú um ŋ́. ¹³ N lɛ ɔfu ō le eyī méeyī mla āhɔ̄ dúumā glá, ohígbū ka Ohɔ́nyɛtá lɛ ɔfú tu um iyē. ¹⁴ Nááná ā, ɛ́gɛ́ dúúmā nōo wɛ, aá yá ɔdā olɔhi nɛ̄hi ohígbū ka aá tá um abɔ̄ eko nɛ̄ n yɔ̄ ipú nwalu ā. ¹⁵ Aá, ācɛ Ufílipāyi abɔ̄yī aá, jé lɔɔlɔhi ka eko nɛ̄ n yɛ ŋmá Umasɛdónīya ā, aá ōfōōfū aá wɛ ígwu kú ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá nēe tá um abɔ̄ á, ɛ̄nyā kē wɛ eko nɛ̄ n hútū ō tɔ́ɔna kú ɔ̄kōolɔhi abāābɔ̄ ipú éwo ɔ́ɔmā ā. Aá ōfōōfū aá wɛ ācɛ nēe bī ije le yá um ɛhi á. ¹⁶ Ó kōō fíyɛ́ igbeékpónú eko nɛ̄ n cɛgbá kú ācɛ kéē bī ije wā í le tá um abɔ̄ ajɛ kú Utɛsalóníka ā, aá kwú ɔ̄ ú tɛ̄hɔ̄ fu um. ¹⁷ Ó wɛ ka n gē tíne ō mīyɛ ɛhi icííci ŋ́. Ikɔkɔ ɔ́ɔma n tíne kéē lɛ itene kú aɔ́dā olɔhi nɛ̄ aá yá ā ka tū ipú ɔdā nɛ̄ aá lɛ ā. ¹⁸ Ɛ̄nyā wɛ ɛlā kú ahínyá kú um nɛ̄ n tá aá ohígbū ɛjɛ̄ɛ̄ji ɔdā dóódu nɛ̄ aá je ga um ā. Ɛhi ā kōō le nwuné fíyɛ́ ɛ̄nɛ̄ n cɛgbá ā! N lɛ odúúdú ɔdā nɛ̄ n tíne ā lɛ ɛɛ́, abālɔbányā nɛ̄ Epafrodítɔ̄si lɛ ɛjɛ̄ɛ̄ji ɔdā nɛ̄ aá le tū ɔ̄ ɛhɔ̄ fu um ā kpó gā um ā. Aɔ́dā ɛhi ā lɛbɛ̄ɛka ɛya kú ɔdā okpóocu nēé gwó lɛ Ɔwɔicō ā, nōó mīyɛ, nōo kē he ɔ́ ɔtū. ¹⁹ Anɔ́ɔ Ɔwɔicō kú um, nōo lɛ agbénú nɛ̄ɛ̄nɛ̄hi ā géē yá odúúdú ɛgbá kú aá lɛ aá kwɛyí um ŋmá lɛ ɛ́gɛ́nɛ̄ agbénú kú nū nwunééné lɛ ā ohígbū Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá. ²⁰ Alɔ cɛ̄tra Ɔwɔicō nōo wɛ Ádā alɔ oŋmá éko tééko piyóó. Aamí!. ²¹ N hokónu tū ɔnyɔɔnyɛ kú ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá nēe pīyatɔ̄há mla Ohɔ́nyɛtá Ujísɔ̄si ā. Ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá nēe bá amānyā mla um ā, hokónu tū aá. ²² Odúúdú ācɔ̄lóhɔ́nyɛtá nēe bá amānyā ā, ofíyɛ́ dúú aɛ́nɛ̄ e wɛ ipɔ́ɔ́nū kú ɔlɛ́ ɔcɛ́nɛ̄hi ā. ²³ N gbɔ̄ɔkɔ ká Óndú Ujísɔ̄si Ohɔ́nyɛtá kóō yɔ̄ gē je ɛhi kú eyīnyinyi kú nū ā lɛ odúúdú aá.