Ɔkpá Ohi ku Ɔkpá ku Ōjila ku Oyeeyi mla Uklɔ Ku Alɔ
ƆYA ƆMIGWO 5-11
AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | OŌYƐBƐ̄ƐCƐ 31-32
“A Hii Gba Aɔwɔ Ɔhá Ɛ̄gbā Ŋ”
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:1) Eko nɛ̄ ācɛ a le má ka Umósīsi ɔ́ɔ le gbojī kóō wāajɛ ŋmá ɛyí ɛfu ā, é le iyí uwā túbá ɛgiyí Árɔ̄ni. Anɔ́ɔ é da ɔ́ kahíníī, “Alɔ í jé ɔdā nōo yá Umósīsi nyā, nōo kpó alɔ bɛ̄cɛ ŋmá Íjīpiti ā ŋ́. Ohígbū ɔ́ɔmā lɛ ɔwɔ éyi yá lɛ alɔ kóō gbō alɔ. Canjɛ ka a lɛ aɔ́wɔ ɔhá yá lɛ alɔ. Ohígbū ka Umósīsi nōo bī alɔ bɛ̄cɛ ŋmá ajɛ kú Íjīpiti a, alɔ i je ɛga nōo yɔ̄ ā ɛ́ɛ́ gɛ ŋ.”
w09 5/15 11 ¶11
Bēē Jɛ Gɔbu Ipu Ɛlā Ku Ɔwɔico Abɔ “Ɛ̄cī Nōo Cɛgbá Nɛ̄hi Nɛ̄ Óndú Ā Í Kɛpɔ̄ Tū Ācɛ Ā Le Bá Ɛɛ́” Ma
11 Ō yuklɔ mla ɛlā nɛ alɔ nwu ŋma Ubáyíbu a lɔfu wɛ ɔdā nōo géē lɔnɔ tu alɔ gla ɔdaŋ ku alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔfu. Ocabɔ, ó gboji ŋ, igbihi nɛ Ujehofa lɛ ācɛ Isrɛlu hɛta ŋma ajɛ ku Ijipiti a, é gbɔɔ ō “ka iŋini tá Umósīsi” klla yɔ “gē jé Óndú ā má.” Ɔdiya? Ohigbu ka eŋkpɔ i yɔ nɛ uwa gē gwa ŋ. (Oyɛb. 17:1-4) Ó faajɛ ɔya ɛpa ŋ, igbihi nɛ uwa mɛmla Ɔwɔico lɛ okonu ce mla iyi uwa ka aa “géē ya odúúdú ɛlā nɛ̄ Óndú ā ka ā,” é kwu íne nɛ Ɔwɔico je lɛ uwa lɛyikwu ō gba aɔwɔ ɔhá ɛ̄gbā u ta nyila. (Oyɛb. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Ɛnyā ya lɛ a ohigbu ka uwa yɔ i yuufi abɔ Umosisi i waajɛ ŋma ɛyi ɛfu ku Uhɔrɛbu ɛga nɛ Ondu a yɔ i tu ɔ ukɔ́ a fiya ŋ ma nɛɛ? Kɛɛ kéē gbɛla ka ācɛ Amalɛki géē wa i kpɛfu tu uwa kpɔ, nɛ Umosisi nōo ta uwa abɔ eko aflɛyi a i gáā yɔ kóō ta uwa abɔ gɛ ŋ? (Oyɛb. 17:8-16) Ó lɔfu wɛ ohigbu ɔɔma, amáŋ ɛgɛ duuma nōó lɛ, ācɛ Isrɛlu ‘ta ka aa jahɔ lɛ ɛlā ku Ɔwɔico ŋ.’ (Ācot. 7:39-41) Upɔlu da Ācɛ O Yɛce Ukraist ‘kéē lɔfú tīyē’ o ya ɛɛ kéē hii ‘yíkpɛ̄yí olɔfú’ nɛ ācɛ Isrɛlu a ya eko néē yɔ i yuufi ō behe gā ipu Ajɛ Nɛ Ɔwɔico Cokonu o je lɛ uwa a ŋ.—Uhíb. 4:3, 11.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:4-6) Ó mīyɛ aɔ́dōplayi ahɔ̄ ā, ŋmá abɔ̄ uwa. Anɔ́ɔ ó le ɔ́ kpó ja tɔ̄há kwú ú yá ojibó kú ɛna ugóolu(oje ɔdɔ) lɛ uwá á. Ācɛ ā kahíníī, “Ísrɛ̄lu, ɛ̄nyā wɛ ɔwɔ kú alɔ, nōo gbō alɔ ŋmá Íjīpiti á.” 5 Anɔ́ɔ Árɔ̄ni le ede ma iyɔ̄bū ojibó kú oje ɔdɔ ā, anɔ́ɔ ó le ka tɛ́ɛcɛ kahíníī, “Ucɛ géē yɔ̄ óócí, cɛ́ɛ́ ká alɔ̄ gbā Óndú ā ɛ̄gbā.” 6 Anɔ̄ɔ ɔ̄cɔ̄ɔ̄cī blibli kú oŋmɔ́cī nū, é le aɛ́bɛ́ ōhī kpó wā kéē wɛ ɛya o yiɔlá dúúdú, anɔ́ɔ é le aóhī ā he lé kóō wɛ ɛya kú ɛbɔ́. Ācɛ ā má báajɛ pɛtɛɛ kéē lé ucɛ. Ucɛ klla kwú pīya tá ejé ō gwá mɛ́mla ikpɔ́nyā ō ce.
w12 10/15 25 ¶12
Lɛyitaajɛ Lɛ Ɔwɔico Ku A Lɛ Itene Ŋma Aokonu O Ce Ku Nu
12 Ujehofa gbɔɔ ō ya aya ku nu ipu Ɛka nɛ ó gbo mla ācɛ Isrɛlu a jila, ó ya ɛnyā ŋma lɛ ō ya ōmiya ku ɛgɛ néē géē yɔ i jila tɔha kéē gba ɔ ɛ̄gbā, ó klla fu acogwɛɛya nēe géē yɔ i gbɔɔkɔ kwɛyi ācɛ nōo biya íne a. Amáŋ ācɛ Isrɛlu kwu aya ku ɛka ku uwa u mlanyi fiya fiya klla “bī íwɔ́tū gé lɛ Ɔwɔicō otīihɔ nɛ̄ Ísrɛ̄lu gē gbā ā.” (Aíjē 78:41) Ocabɔ mafu, eko nɛ Umosisi yɔ i miyɛ ukɔ́ ŋma ɛgiyi Ɔwɔico ɛyi ɛfu ku usinayi a, ācɛ i gbeyicii gla gɛ ŋ, ɔtu okpoce ku uwa lɛ Ɔwɔico klla mɛ ohigbu kéē gbɛla ku Umosisi kwu uwa u mlanyi ɛ. É gáā lɛ ojibo ku ɛna ugoolu ya, anɔɔ é ka lɛ iyi uwa kahinii: “Ísrɛ̄lu, ɛ̄nyā wɛ ɔwɔ kú alɔ, nōo gbō alɔ ŋmá Íjīpiti á.” (Oyɛb. 32:1, 4) Anɔɔ é lɛ ‘ucɛ ya kéē gba Ujehofa ɛ̄gbā’ klla tukpɛɛ yɔ i gwɛɛya lɛ ojibo néē ya a. Abɔ Ujehofa lɛ ɛnyā má a, ó da Umosisi kahinii: “É le pīyeyī ŋmá ɔwɛ, nɛ̄ n je ɔ́da lɛ uwá kéē yɛce ā ɛ́ɛ́.” (Oyɛb. 32:5, 6, 8) Ó wɛ ɔdā ō kwiiye ka oŋma eko ɔɔma gɔbu a, ācɛ Isrɛlu gáā kwu piya ācɛ nēe gē ta ɛka néē gbo mla Ɔwɔico a nyila.—Áluk. 30:2.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:9, 10) Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “N le ācɛ nēe bá nyā má ɛɛ́, é wɛ ācɛ o yīkpɛ̄yí olɔfú. 10 Abālɔbányā, habɔ̄ um tá cíí. Ohígbū ka n le cɔ̄nū nɛ̄hi mla uwá, n kē í kpó uwā yíífi. Cɛ́ɛ́ n kwú awɔ mɛ́mla ayááyí uwɔ ú pīya éwo nɛ̄hi.”
w18.07 20 ¶14
‘Ɔnyɛ Yɔ Ɛgiyi Ujehofa A?’
14 Ācɛ a jé ka ɛ̄gbā ō gba aɔwɔ ɔhá wɛ íne ō biya nɛhi ɛgiyi Ujehofa. (Oyɛb. 20:3-5) Amáŋ ó gboji ŋ, é gbɔɔ ō gba ojibo ku ɛna ugoolu a ɛ̄gbā! Naana néē yɔ i ya uce obɔbi nɛhi nyā a, ācɛ Isrɛlu a yɔ i plla iyi uwa yɔ i gbɛla ku aa yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā ɔwɛ okpaakpa kpɔ. Ohigbu ka Arɔni yɔ i hi ɛ̄gbā néē yɔ i gba ojibo a ka ‘ucɛ ō ya kéē gba Ujehofa ɛ̄gbā’! Ɛgɛnyá nɛ Ujehofa ya lɛ a? Ɔtu le biya lɛ ɔ nɛɛnɛhi. Ujehofa da Umosisi ka ācɛ a “tá um ɛɛ́” uwa klla “le pīyeyī ŋmá ɔwɛ nɛ [anuɔ] je ɔ́da lɛ uwá kéē yɛce ā ɛ́ɛ́.” Ipu ‘icɔnū nɛ̄hi’ ku nu, Ujehofa le miya ka anuɔ géē kpo oduudu éwo ku ācɛ Isrɛlu nɛ ó fu ɛyipɛ a cataajɛ.—Oyɛb. 32:5-10.
Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 31:17) Ó wɛ ojumɛlá opiyóó kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu mla um, ohígbū ka ami nōo wɛ Óndú ā yá ɔkpáncō mɛ́mla ɛcɛ ipú ɛ̄cī ɛhīlī, anɔ́ɔ ɛ̄cī ɔ́mahāapa ā n mā uklɔ́ ō yá tá, anɔ́ɔ n le mulɛ́nyɔ́ á.’ ”
‘Ó Lɛ Eko’ Nɛ Ɔcɛ Cika Ō Yuklɔ Mla Eko Omlɛnyɔ
4 Ocabɔ ku Ujehofa mla Ujisɔsi lɛyikwu o ya uklɔ lɔfu a mafu kóō cɛgbá ku alɔ mlɛnyɔ ŋ nɛɛ? Ehee, ó lɛ a nóó. Ɛ̄jɛ̄ i gē jɛ Ujehofa ŋ, ohigbu ɔɔma, ó cɛgbá ō mlɛnyɔ ŋ. Ubáyíbu mafu ka Ujehofa ‘mlɛnyɔ’ igbihi nɛ ó lɛ ɔkpanco mɛmla ɛcɛ ya kwɛyi a. (Oyɛb. 31:17) Ɔɔma mafu ka Ujehofa kwu abɔ u ci uklɔ ō ya ɔkwɔɔkwu ɔɔma o ya ɛɛ kóō gweeye ohigbu uklɔ nɛ ó ya ɛ ma. Naana nɛ Ujisɔsi abɔyinu kē yuklɔ lɔfu eko nɛ ó lā ipu ɛcɛ nyā a, ó gē lɛ eko taajɛ ō mlɛnyɔ klla jɔɔnyɛ ɔdole mla aoklobiya amāŋ aɔkpa ku nu duu.—Umát. 14:13; Ulúk. 7:34.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:32, 33) Kóócōō kwu íne kú uwɔ nēé bīya ā í yá uwā ɛhi. Amáŋ ɔ́dāŋ ka a cɛ̄ ŋ́, ɛńba a lɛ iyē kú um ŋmónyí ŋmá ipú ɔkpá nāa tá iyē kú ācɛ ɔlɛ́ uwɔ tū ɔ̄ ā.” 33 Amáŋ, Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “Ɔ̄cɛ dóódu nōo bīya íne kú um ā, nɛ̄ n géē nya iyē kú nū ŋmá ipú ɔkpá kú um á.
w87 9/1 29
Aɔka Nɛ Ācɛ O Jé Ɔkpá Ku Alɔ Gē Da
Ɔdaŋ ka iye ku ɔcɛ yɔ ipu ɔkpá ku oyeeyi a, ɔɔma i wɛ ka ɔcɛ ɔɔma géē lɛ oyeeyi opiyoo piii bɛɛka ɔdā nōó gáā piyabɔ gla gboogboo gɛ ŋ ma ŋ. Umosisi da Ujehofa lɛyikwu ācɛ Isrɛlu a kahinii: “Kóócōō kwu íne kú uwɔ nēé bīya ā í yá uwā ɛhi. Amáŋ ɔ́dāŋ ka a cɛ̄ ŋ́, ɛńba a lɛ iyē kú um ŋmónyí ŋmá ipú ɔkpá nāa tá iyē kú ācɛ ɔlɛ́ uwɔ tū ɔ̄ ā.” Ɔwɔico toohi kahinii: “Ɔ̄cɛ dóódu nōo bīya íne kú um ā, nɛ̄ n géē nya iyē kú nū ŋmá ipú ɔkpá kú um á.” (Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:32, 33) Ɔdaŋ ku Ɔwɔico kóō lɛ iye ku ɔcɛ ta tu ipu “ɔkpá” ku oyeeyi a naana, ɔcɛ a lɔfu yikpɛyi olɔfu ta Ujehofa amāŋ nyɛɛ ŋma ɛ̄gbā ō gba ku nu. Eko duuma nɛ ɛnyā kē le ya a, Ɔwɔico géē “nya iyē [ku ɔcɛ ɔɔma] ŋmá ɔkpá kú ācɛ nēe yēeyī ā.”—Ɔdā Nēé Mafú Lɛ Ujɔ́ni 3:5.
Ubáyíbu Ō Jé
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 32:15-35) Umósīsi pīyɛyí ŋmá ɛyí ɛfu ā ga ajɛ mla usiléti kú ɛcɔ̄ nēé tá aíne tū ābɔ̄ ɛplɛ́ɛpa kú nū ā abɔ̄. 16 Ɔwɔicō abɔ̄yīnū yá ɛcɔ̄ ā á, anú klla tá aíne ā tū uwá á. 17 Eko nɛ Ujóssuwa le uya kú ɛgba kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu nēé bá ī dē ā pó ā, ó da Umósīsi kahíníī, “N pó ɛgba kú ɛfu ō kpó ipú ɔlɛ́ ā.” 18 Amáŋ Umósīsi tá ɔ̄ ohi kahíníī, “Ó wɛ ɛgba kú ācɛ o yá ɛfu lé ámāŋ ka ikwū kú ācɛ nēé le yálé ŋ́. Ɔkɔ kú ijē ō gwó nɛ.” 19 Eko nɛ̄ Umósīsi gā ajaajɛ ɔlɛ́, gáā lɛ ɛna kú ugóolu(oje ɔdɔ) nēé ma ā má, mla ijē nɛ̄ ācɛ ā bá yɔ̄ ī jē ā, ó kwú cɔ̄nū nɛ̄hi. Anɔ́ɔ ó le ɛcɔ̄ nēé tá aíne tū ɔ́ nɛ ó bī ā kpó tá wāajɛ le uwá kpó ca. 20 Anɔ́ɔ ó kwú ɛna nɛ̄ ācɛ ā ma ā ú ca, le ɔ́ tɔ̄lá, anɔ́ɔ ó kwú ɔ́ ú gba umuumu mɛlíí á. Anɔ́ɔ ó le ɔ́ wīya tɔ̄há mla éŋkpɔ̄. Anɔ́ɔ ó cɛ̄ lɛ ācɛ kú Ísrɛ̄lu kéē lɛ éŋkpɔ̄ nū gwá. 21 Umósīsi da Árɔ̄ni kahíníī, “Ɔdi nɛ̄ ācɛ ā yá uwɔ ɛ́ɛ́ nāa cɛ̄ lɛ uwá bīya íne obɔ̄bí nɛ̄hi ɛ́gɛ́nyā ā?” 22 Árɔ̄ni tá ɔ̄ ohi kahíníī, “Ā híī cɔnu mla um ŋ́, ɔkpani um. A kē jé ɛ́gɛ́nɛ̄ ācɛ nēe bá nyā ge labɔ̄ kwɔtū kéē yá ɔdōbɔ̄bí lɛ ā. 23 É da um kahíníī, “Alɔ í jé ɔdā nōo yá Umósísi nyā nōo kpó alɔ bɛ̄cɛ ŋmá Íjīpiti ā ŋ́, ohígbbu ɔ́ɔmā lɛ ɔwɔ nōo géē gbō alɔ yá lɛ alɔ.’ 24 Anɔ́ɔ n da uwá kéē lɛ odúúdú ɔdīifa kú ugóolu(oje ɔdɔ) kú uwā kpó gé um. Anɔ́ɔ ācɛ ōhī nēe lɛ ugóolu(oje ɔdɔ) ā. É lɛ uwá kpó wā gé um. Anɔ́ɔ n kwú ɔ̄ ú kpó tū ɔlá lɛ ɔ́ ja, le ɛna nyā ma lɛ uwá á.” 25 Umósīsi le má ka Árɔ̄ni cɛ̄ lɛ ācɛ ā kéē le hāābɔ̄, anɔ́ɔ é le iyī uwā pīya olíla iyɔ̄bú aólɛlā kú uwā á. 26 Anɔ́ɔ Umósīsi gaá háyi okómpīinu kú ɛga nēé bá ā, anɔ́ɔ ó le ɛgba dɛ̄ ka, “Ɛjɛ̄ɛ̄jī ācɛ nēe yɛce Óndú ā kéē le pɛ́ wā abɔ̄ nyā.” Anɔ́ɔ odúúdú ayí kú Ulífāyi gaá le jīla tū ō biílí, 27 anɔ́ɔ ó da uwá kahíníī, “Óndú, Ɔwɔicō kú Ísrɛ̄lu le ɔ́da je ka ɔnyɔɔnyɛ kú aá kóō kwú ɔpkacaŋ́gelī kú nū ú, kóō ga ipú ɔlɛ́ ā ŋmá okómpīinu nyā ga ɔhá cɛ́ɛ́ kóō ŋmó ayínɛ́ nū, aóklóbīya nū, mɛ́mla aóladógbe kú nū.” 28 Anɔ́ɔ ayí kú Ulíyāyi ā le yá ɛ́gɛ́nɛ̄ Umósīsi da uwá ā á. Ācɛ nēé ŋmó ícíícɛ ɔ́ɔmā lɛbɛ̄ɛka ācɛ úlā ahāapa ce ofu igwó (3,000) ā. 29 Anɔ́ɔ Umósīsi da ayí kú Ulífāyi ā kahíníī: “Ícɛ nyā, aá lɛ abɔ̄ ce iyí aá ɛyí kwú pīya ācogwɛ́ɛya lɛ Óndú a ɛɛ́. O ŋmá lɛ o ŋmó ayí aá nɔ̄nyílɔ mɛ́mla ayínɛ́ aá nɔ̄nyīlɔ ɛɛ́, ohigbū ɔ́ɔmā Óndú ā le ɔhá hɛ́ ce aá ɛɛ́.” 30 Ɔŋmɔ́ɔci nū ā, Umósīsi da ācɛ ā kahíníī, “Áa le ɔdōbɔ̄bí nɛ̄hi yá ɛgiyí Óndú ā ɛɛ́. Amáŋ abālɔbányā n géē ga icō ɛfu ā ɛgiyí Óndú ā kpɔ́, ekohī n géē yá kóō habɔ̄ íne nɛ̄ aá bīya ā tá lɛ áa glá.” 31 Anɔ́ɔ Umósīsi kwúcē le tá ɛgiyí Ɔwɔicō, gaá da ɔ́ kahíníī, “Ācɛ nēe bá nyā lɛ ɔdōbɔ̄bí nɛ̄hi yá. É bī ugóolu(oje ɔdɔ) le aɔ́wɔ ɔhá yá lɛ iyi uwā, klla gbō ɔ̄ ɛ̄gbā. 32 Kóócōō kwu íne kú uwɔ nēé bīya ā í yá uwā ɛhi. Amáŋ ɔ́dāŋ ka a cɛ̄ ŋ́, ɛńba a lɛ iyē kú um ŋmónyí ŋmá ipú ɔkpá nāa tá iyē kú ācɛ ɔlɛ́ uwɔ tū ɔ̄ ā.” 33 Amáŋ, Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “Ɔ̄cɛ dóódu nōo bīya íne kú um ā, nɛ̄ n géē nya iyē kú nū ŋmá ipú ɔkpá kú um á. 34 Abālɔbányā, nyɔ̄ ká ā lɛ ācɛ ā kpó trɛ̄yí ga ɛga nɛ̄ n da uwɔ ā. Le jé ka alelékwū-ōtɛ̄hɔ̄ kú um géē bī uwɔ tá, amáŋ eko gē wā nɛ̄ n géē ya ācɛ nēe bá ā italā ohígbū íne kú um nēé bīya ā.” 35 Anɔ́ɔ Óndú ā le ōcē tū klá ācɛ ā, ohígbū ka é cɛ̄ lɛ Árɔ̄ni lɛ ojibó kú ɛna kú ugóolu(oje ɔdɔ) ma lɛ uwá.
ƆYA ƆMIGWO 12-18
AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | OŌYƐBƐ̄ƐCƐ 33-34
“Auce O Ya Ku Ujehofa Nōo Gē Pi Alɔ Bla Ɔ”
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:5) Óndú ā gā ajɛ ipú ojuja, anɔ́ɔ ó gáā háyi pī Umósīsi abɔ́ɔ ɛyī ɛfu ā, anɔ́ɔ ó le iyē otīihɔ kú nū ā hī ka Óndú ā.
it-2 466-467
Iye
Aɔdā nōo yɔ ipu ɛcɛ a mafu ka Ɔwɔico yɔ, amáŋ é mafu iye ku nu lɛ alɔ ŋ. (Aíjē 19:1; Uróm 1:20) Ɔdaŋ ka ɔcɛ jé iye ku Ɔwɔico, ɔɔma mafu ka ɔcɛ ɔɔma jé Ɔwɔico fiyɛ ō jé iye ku nu anca. (2 Úklɔ́ 6:33) Ɛnyā lɛ ō ya mla ō jé Ɔwɔico ɔkwɔɔkwɛyi, ɔdā nɛ ó miya ō ya, uklɔ nɛ ó gē ya mla auce ō ya ku nu nōo yɔ ipu Ubáyíbu a. (Má 1 Aɔ́cɛ́ 8:41-43; 9:3, 7; Uneh. 9:10.) Ɛnyā teyi peee ipu āhɔ̄ ku Umosisi nōo wɛ ɔcɛ nɛ Ujehofa ‘jé iye ku nu lɔɔlɔhi a.’ (Oyɛb. 33:12) Umosisi lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō má ɛgahi nɛhi ku Ujehofa klla ‘po abɔɔ Ujehofa yɔ i hi iye otiihɔ ku nu a.’ (Oyɛb. 34:5) Iye ku Ujehofa nɛ Ujehofa abɔyinu hi tɛɛcɛ igbalɛwa a i wɛ iye ō hi tɛɛcɛ anca ŋ, amáŋ ó yɔ i kɛla lɛyikwu auce ō ya mla uklɔ ɛyɛɛyɛyi ku nu. “Ami Óndú ā, wɛ Ɔwɔicō nɛ̄ gbonɛnɛ nɛ̄hi, n kē ī méyīnyi, ń kē ī cɔ̄nū fíya ŋ́. N klla gē ma ihɔtū nɛ̄hi fú lɛ ācɛ ɔlɛ́ um, cɛ́ɛ́ kéē lɛɔtūce um. N gē lɛ okónu nɛ̄ n ce lɛ ayááyí úlúúlā ā tū. N kē ī je ɔdōbɔ̄bí mɛ́mla ínoōbīya yɛ́ɛhi, amáŋ n gē yá ayí mɛ́mla ayááyí ga ipɔ́ɔma ɔ́mɛtá mɛ́mla ɔ́mɛɛnɛ italā ohígbū íne kú um nɛ̄ aádā uwā bīya ā.” (Oyɛb. 34:6, 7) Ɔwɛ ekpo ɔɔma, ijé nɛ Umosisi gwo nōo kahinii: “N géē cɛ̄tra iyē kú Óndú ā” yɔ i kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa ya mla ācɛ Isrɛlu mla uce ō ya ku nu.—Obla. 32:3-44.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:6) Óndú ā gaá le yɛ iyɔ̄bū nu, anɔ́ɔ ó ka tɛ́ɛcɛ kahíníī, “Ami Óndú ā, wɛ Ɔwɔicō nɛ̄ gbonɛnɛ nɛ̄hi, n kē ī méyīnyi, ń kē ī cɔ̄nū fíya ŋ́. N klla gē ma ihɔtū nɛ̄hi fú lɛ ācɛ ɔlɛ́ um, cɛ́ɛ́ kéē lɛɔtūce um.
w09 5/1 18 ¶3-5
Eko Nɛ Ujehofa Kɛla Lɛyikwu Ɛdɔ Ku Ɔcɛ Nɛ Ó Wɛ A
Ɔdā aflɛyi nɛ Ujehofa mafu lɛyikwu iyi nu a wɛ ka anuɔ ‘gbonɛnɛ nɛhi klla gē meyinyinyi.’ (Ɔgba 6) Ɛgɛ nɛ ɔcɛ ō jé ɔkpá éyi ka a, ɛlā ku Uhibru nōo wɛ u “meyinyinyi” a yɔ i kɛla lɛyikwu “ɛdɔ eyinyinyi nɛ adā gē lɛ lɛ ayi ku ɔlɛ nu a.” Ɛlā nōo kē wɛ ō “gbonɛnɛ” a yɔ i mafu “ɛgɛ nɛ ɔcɛ nōo lɛ odee gē toohi ŋma ipu ɔtu nōo mafu kóō dɔka ō je otabɔ lɛ ɔcɛ nɛ ɛgbá ce ɔ a.” Ó teyi peee ka Ujehofa tine ku alɔ le jé kóō yihɔtu klla lɛ ɛlá wu ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā a lɔɔlɔhi ɛgɛ adā mla ɛ́nɛ́ gē ya lɛ ayipɛ ɔlɛ uwa a.—Aíjē Kú Ɛ̄gbā 103:8, 13.
Ujehofa klla ka ka anuɔ i gē “cɔ̄nū fíya ŋ́.” (Ɔgba 6) Ó wɛ ɔcɛ nōo gē cɔnu fiya fiya mla ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā ipu ɛcɛ nyā ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, ó yɔ i gbeyicii mla uwa, yɔ i leyi gwu íne ō biya ku uwa bonu klla yɔ i je eko taajɛ lɛ uwa o ya ɛɛ kéē kwu piyabɔ ŋma íne ō biya ku uwa.—2 Upíta 3:9.
Ɔwɔico klla kɛla gɔbu kpɔ, ó kahinii: “N klla gē ma ihɔtū nɛ̄hi fú lɛ ācɛ ɔlɛ́ um, cɛ́ɛ́ kéē lɛɔtūce um.” (Ɔgba 6) Ihɔtu wɛ ɛnɛɛnɛ uce nōo ya ɔ tɔɔtɛ ku ɛma nōo yɔ ɔtahɛ ku Ujehofa mla ācɛ ɔlɛ nu a kóō hayi kli amāŋ kóō hii mɛ ŋ. (Oblatūkíne 7:9) Ujehofa wɛ Ɔwɔico nōo le kpaakpa. Ó gē plla ɔcɛ ŋ, ɔcɛ i kē i plla ɔ ŋ duu. Abɔ Ujehofa wɛ “Ɔwɔicō nōo le kpaakpa a,” alɔ lɛ ɔtu ce ɛjɛɛji ɛlā nɛ ó ka a, kwu aokonu ō ce ku nu lɛyikwu ɛcɔbu.—Aíjē Kú Ɛ̄gbā 31:5.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:7) N gē lɛ okónu nɛ̄ n ce lɛ ayááyí úlúúlā ā tū. N kē ī je ɔdōbɔ̄bí mɛ́mla ínoōbīya yɛ́ɛhi, amáŋ n gē yá ayí mɛ́mla ayááyí ga ipɔ́ɔma ɔ́mɛtá mɛ́mla ɔ́mɛɛnɛ italā ohígbū íne kú um nɛ̄ aádā uwā bīya ā.”
w09 5/1 18 ¶6
Eko Nɛ Ujehofa Kɛla Lɛyikwu Ɛdɔ Ku Ɔcɛ Nɛ Ó Wɛ A
Ɔkwɛyi nōo cɛgbá ɔhá nɛ Ujehofa dɔka ku alɔ jé lɛyikwu ɔ a wɛ kóō gē “je ɔdōbɔ̄bí mɛ́mla ínoōbīya yɛ́ɛhi.” (Ɔgba 7) Ó le tutu ō je íne ō biya ku ɔcɛ duuma nōo le piyabɔ ŋma ɔtu a ‘ya ɔ ɛhi.’ (Aíjē Kú Ɛ̄gbā 86:5) Naana a, Ujehofa i gē dɔka ɔdobɔbi ŋ duudu. Ó kahinii: ‘Ó lɛ ɔwɛ duuma nɛ ācɛ nōo gē ya ɔdobɔbi a gáā kwu hi itala ta gla ŋ’ (Ɔgba 7) Ɔwɔico nōo tiihɔ klla le kpaakpa a géē ya ācɛ nōo kweyigede ya ɔdobɔbi amāŋ bi íne a itala piii. Ó gáā gboji gɛ ŋ, ācɛ nōo gē ya ɔdobɔbi a géē miyɛ ule ku ɛjɛɛji ɔdā néē yɔ i ya a.
Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 33:11) Óndú ā gē leyīkwu Umósīsi eyī gē kɛlā mla anú bɛ̄ɛka ɔ̄cɛ mla oklóbīya nū ā. Cɛ́ɛ́ Umósīsi le pīyeyí wā ɛga nɛ̄ ācɛ o hile bá ā. Amáŋ ɔyípōklóbīya éyi, Ujóssuwa, ɔyí kú Unɔ́n nōo gē tá Umósīsi abɔ̄ ā, gē klá igbīhi ɛgiyí Áklɔ̄kpīihɔ ā.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 33:20) Amáŋ, ń gáā cɛ̄ gā uwɔ má eyī kú um ŋ́, ohígbū ka ɔ̄cɛ nōo lɛ um má eyī géē kwú.”
w04 3/15 27 ¶5
Ɛnɛɛnɛ Ɛlā Ŋma Ipu Ɔkpá ku Oōyɛbɛ̄ɛcɛ
33:11, 20—Ɛgɛnyá nɛ Ɔwɔico gē “leyīkwu Umósīsi eyī” gē kɛla mla ɔ a? Ɛlā nyā mafu ka ó lɛ ɔwɛ okpɔcii ɛpa nɛ Ɔwɔico bi le kɛla mla Umosisi. Umosisi kɛla mla alelekwu otɛhɔ ku Ɔwɔico nōo kwɛyi Ɔwɔico. Ó klla miyɛ ukɔ́ ŋma ɛgiyi Ɔwɔico o bu ipu alelekwu otɛhɔ ɔɔma. Umosisi i má Ujehofa mla eyī ku nu ŋ, ohigbu ‘ka ó lɛ ɔcɛ duuma nōo gáā má Ɔwɔico eyī kóō klla yeeyi gla ŋ.’ Ku ɛlā ɔkwɛyi a, Ujehofa i kɛla mla Umosisi abɔyinu ŋ. Ɔkpá ku Ācɛ Ugalésīya 3:19 kahinii: “Ɔwɔicō lɛ íne ā tū aálelékwū ōtɛ̄hɔ̄ ɛhɔ̄ fu Umósīsi nōo wɛ ɔ̄cɛ otá-ɔtāhɛ̄ ā.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:23, 24) Ācɛnyīlɔ kú aá géē wā iyɔ̄bū um gáā gbā ami Óndú ā, Ɔwɔicō kú Ísrɛ̄lu, ɛ̄gbā igbɛtá ipú iháyí piíí. 24 Ohígbū ka n géē nū aéwo bɛ̄cɛ ŋmá iyɔ̄bū aá. N géē nyīla ɛjī ajɛ kú aá gɔbɔ̄ɔ̄bū. Ɔ̄cɛ dóódu í gáā mīya ajɛ kú aá ɛpléeko kú ucɛ ɛtɛ́trɛ́tá ā ŋ́.
w98 9/1 20 ¶5
A Hii Mlanyi Ō Lɛ Aɔdā Aflɛyi A Ta Aflɛyi Ŋ!
Igbo ɛta ipu ihayi Ujehofa je íne lɛ ɛjɛɛji acɛnyilɔ ku Isrɛlu mla ācɛ éwo nōo gē gbo ɔ ɛ̄gbā a kéē wa iyɔbu nu gáā gba ɔ ɛ̄gbā. Abɔ otrɛyi ku apɔlɛ alɛwa jé ka apɔlɛ ku uwa géē lɛ itene ŋma ɛnɛɛnɛ ōmiya ku ɛ̄gbā ō gba nyā a, é gē ya otutu ku anya uwa mla ayipɛ ɔlɛ uwa kéē nyɔ mla uwa duu. Amáŋ ɔnyɛ gáā gbo aɔdɛhɔ mla ɔlɛ uwa ŋma abɔ ku aolɛla abɔ é yɔ ɔlɛ ŋ ma a? Ujehofa cokonu kahinii: “Ɔ̄cɛ dóódu í gáā mīya ajɛ kú aá ɛpléeko kú ucɛ ɛtɛ́trɛ́tá ā ŋ́.” (Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:24) Ācɛ Isrɛlu cɛgbá ɔtu okpoce nɛhi ō jé ka ɔdaŋ kéē kwu ɛ̄gbā ō gba ku Ujehofa i ta aflɛyi, aɔdā agbenu i gáā wɛ unwalu ku uwa ŋ. Ujehofa lɛ okonu nɛ ó ce a ya jila a? Ii gboo!
Ubáyíbu Ō Jé
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 33:1-16) Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “Awɔ mɛ́mla ācɛ nāa kpó bɛ̄cɛ ŋmá ajɛ kú Íjīpiti ā, kéē nyɛ̄ɛ̄ ŋmá amānyā, cɛ́ɛ́ ká aá nyɔ̄ ga ajɛ nɛ̄ n cokónu ō je lɛ Ébrahām, Áyísīki mɛ́mla Ujékɔ̄pu ā, mɛ́mla ayááyí uwā. 2 N géē tū alelékwū otɛ̄hɔ̄ kú um ɛhɔ̄ kóō gbɔbū lɛ aá, ó géē nū ācɛ kú Ukénan, ācɛ Ámɔn, ācɛ Uhɛ́ti, Upɛ́risi, ācɛ Uhám, mɛ́mlā ācɛ Ujébūsi bɛ̄cɛ ŋmá ajɛ ā. 3 Aá yɔ̄ ī nyɔ̄ ga ipú ajɛ nōo ge gbiyē nɛɛɛ ā. Amáŋ ami ā, í gáā nyɔ̄ mla ŋ́, ohígbū nɛ̄ n géē kpó aá ŋmó. Ohígbū ka aá wɛ ācɛ o yíkpɛ̄yí olɔfú.” 4 Eko nɛ̄ ācɛ lɛ ɛlā nɛ̄ Óndú ā ka pó ā, é gbɔɔ́ ō yɔ̄tū nōbí. É le abɔ̄ ci ifa ō yá mɛ́mla o kpó ɔdīfa tū iyē. 5 Ohígbū ka Óndú ā da Umósīsi kahíníī, “Lɛ ka lɛ ācɛ kú Ísrɛ̄lu, aá wɛ ācɛ olɔfú īkpɛ̄yí, ɔ́dāŋ́ ka n le yɛ mla aá lígíí, n géē kpó aá ŋmó. Abālɔbányā, aá lɛ aɔ́tángbédē kú aá plla, cɛ́ɛ́ ká n miya ɔdā nɛ̄ n géē yá mla aá.” 6 Anɔ́ɔ é lɛ aɔ́tángbédē tū ɔkɔ eko nēé ŋmá ɛyí ɛfu kú Uhɔ́rébu ɛ́ɛ́ gɛ ŋ́. 7 Eko dúúmā nɛ̄ ācɛ kú Ísrɛ̄lu gaá lā ɛga dúú nɛɛ, Umósīsi gē je Áklɔ̄kpīihɔ kú Óndú ā nyɔ̄ gáā kwu ɛcɛɛcɛ ɛga oligbó ŋmá ɛga nɛ̄ ācɛ o hila lā ā. Ó gē hī ɔ̄ ka Áklɔ̄kpīihɔ kú ɛga nɛ̄ Óndú ā yɔ̄ ā. Anɔ́ɔ ɔ̄cɛ dóódu nōo dɔ̄ɔ̄ka Ɔwɔicō gē ga ɛgiyí Áklɔ̄kpīihɔ eyīyɛ̄cɛ ɛga nɛ̄ ó háyi ā. 8 Eko dóódu nɛ̄ Umósīsi gē ga Áklɔ̄kpīihɔ ā nɛ̄, odúúdú ācɛ ā gē gaá háyi okómpīinu áklɔ̄kpɛ kú uwā gē má Umósīsi jāā gbéeko nɛ̄ó le tá ipú Áklɔ̄kpīihɔ ā. 9 Eko dóódu nɛ̄ Umósīsi le bēé ga ipú Áklɔ̄kpīihɔ ā, ɔ́kpa kú Ojuja gē gáā klá ɔwɛ kú Áklɔ̄kpīihɔ ā, cɛ́ɛ́ Óndú ā gē kɛlā lɛ Umósīsi ŋmá ipú ojuja ā. 10 Ɔkwɔɔkwu nɛ̄ ācɛ ā le ɔ́kpa kú ojuja ā má okómpīinu kú Áklɔ̄kpīihɔ ā, odúúdú ācɛ ā gē túkpɛɛ́ ī gbā Óndú ā ɛ̄gbā. 11 Óndú ā gē leyīkwu Umósīsi eyī gē kɛlā mla anú bɛ̄ɛka ɔ̄cɛ mla oklóbīya nū ā. Cɛ́ɛ́ Umósīsi le pīyeyí wā ɛga nɛ̄ ācɛ o hile bá ā. Amáŋ ɔyípōklóbīya éyi, Ujóssuwa, ɔyí kú Unɔ́n nōo gē tá Umósīsi abɔ̄ ā, gē klá igbīhi ɛgiyí Áklɔ̄kpīihɔ ā. 12 Umósīsi da Óndú ā kahíníī, “Ó wɛ ɛlā ɔ̄kwɛ̄yi ka le da um ka n lɛ ācɛ nēe bá nyā bītá ga ajɛ ɔ́ɔmā, amáŋ á kē da um ɔ̄cɛ nōo í lɛ um bíyē ā ŋ́. A ka anúɔ jé um lɔɔlɔhi ɛlā um kē he uwɔ ɔtū. 13 Abālɔbányā, lɛ ɔdā nāa miya ipú ɔtū kú uwɔ ka anúɔ gaá yá ā ka gā um, cɛ́ɛ́ ká n̄ cɛ̄ uwɔ ɛhɔ̄, ká n̄ yɔ̄ ī yá ká ɔtū kóō he uwɔ. Bla ka a le éwo nyā fu kóō wɛ ákú abɔ̄yī uwɔ.” 14 Anɔ́ɔ Óndú ā kahíníī, “Ami abɔ̄yī um géē nyɔ̄ mla awɔ, n kē í je omlɛ́nyɔ́ ga uwɔ.” 15 Anɔ́ɔ Umósīsi tá ɔ̄ ohi kahíníī, “Ɔdāŋ́ ka á gáā nyɔ̄ mla alɔ ŋ́, ā cɛ kú alɔ fu ajɛ ŋmá amānyā ŋ́. 16 Ɔwɛ nyá nɛ̄ ɔ̄cɛ géē jé ka ɛlā kú ācɛ ɔlɛ́ uwɔ mɛ́mla ɛlā kú um, he uwɔ ɔtū ā, ɔ́dāŋ ka á nyɔ̄ mla alɔ ŋ́ mā ā? O yɔ̄ pī alɔ kú uwɔ ā, í mafú ka alɔ wɛ ācɛ ɛyɛ́ɛ́yí hī ācɛ o hile nēe bá ipú ɛcɛ nyā tá.”
ƆYA ƆMIGWO 19-25
AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | OŌYƐBƐ̄ƐCƐ 35-36
“Le Tutu Ō Yuklɔ Ku Ujehofa”
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:25, 26) Odúúdú ācɛnyā nēe jé ō tá īlī ā le owú kú ɔgalúlā, owú odufā, mɛ́mla owú nɔwā nēé tá ā kpó wā. 26 É klla bī ɔnwū ɛwū ā le tá owú.
w14 12/15 4 ¶4
Ujehofa Gē Hɔha Nɛhi Ce Ācɛ Ɔlɛ Nu Nōo Gē Je Iyi Uwa Tɛɛcɛ A
Ɔdā nōo gē he Ujehofa ɔtu fiyɛ duu a i wɛ aɔdā agbenu néē gē bi gáā le je otabɔ a ŋ, amáŋ ɛgɛ nɛ ācɛ a gē je iyi uwa tɛɛcɛ ō gā je otabɔ lɛ ɛ̄gbā ō gba ku ɔkwɛyi a nɛ. É gē je iyi uwa tɛɛcɛ ō bi ɔfu mla eko ku uwa le je otabɔ ipu uklɔ a. Ubáyíbu kahinii: ‘Oduudu acɛnya nōo je ō ta ili a ta ili abɔyi uwa.’ Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ɛjɛɛji acɛnya nēe lɛ ɔtu ō je iyi uwa tɛɛcɛ a “bī ɔnwū ɛwū ā le tá owú.” Ujehofa je “íjééyī, mɛ́mla ɔdā o jé, kú úklábɔ̄ dóódu lɛ” Ubɛsalelu. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, Ɔwɔico lɛ ɔdā ō jé nɛ Ubɛsalelu mla Oholiyabu cɛgbá a je lɛ uwa o ya ɛɛ kéē lɛ uklɔ nɛ ó je lɛ uwa a ya kwɛyi.—Oyɛb. 35:25, 26, 30-35.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:30-35) Anɔ́ɔ Umósīsi da ācɛ kú Ísrɛ̄lu ā kahíníī, “Áa má ɔ̄, Óndú ā le Ubɛ́sālelu, ɔyí kú Úri, ɔyí kú Uhɔ́ɔ nōo ŋmá ipɔ́ɔma kú Ujúda ā, hīīgwú ɛɛ́. 31 Ɔwɔicō le ɔ́ tū mu mla ɔfú kú nū, ó klla je ɔdā ímlɛ́ ō yá, íjééyī, mɛ́mla ɔdā o jé, kú úklábɔ̄ dóódu lɛ ɔ́. 32 Ká ō miya ɔdīifa, cɛ́ɛ́ kóō yá uwā ŋmā ugóolu(oje ɔdɔ), oje nɛ̄hɛ́ mɛ́mla oje udɔ. 33 Ó lɛ ɔfú kú ɛcɔ̄ ifa ō gbā kóō kpó kwu īlī, ákú ɔcí ōgbā mɛ́mla ɛdɔ úklábɔ̄ dóódu. 34 Ó klla je ɔfú lɛ anú mɛ́mla Oholíyābu, ɔyí kú Ahísamāki nōo ŋmá ipɔ́ɔma kú Udán ā. 35 Ó le uwá tū mu mla íjééyī, cɛ́ɛ́ kéē yá ɛdɔ úklábɔ̄ dóódu, mla ijā abɔ̄ ō he dóódu kú odufā, ɔgalúla, mɛ́mla ɔnɔwā, īlī nɛhɛ̄ ō tá ígbíngbli, amáŋ īlī ō tá, mɛ́mla ɛdɔ úklɔ́ ímlɛ́ kú ācɛ ō hijā tū aɔ́dā dóódu.”
w11 12/15 18 ¶6
Alelekwu Ku Ujehofa Gbo Ācɛ Ku Ikee Nōo Hayi Kpaakpa A
6 Ocabɔ mafu ku ācɛ nōo yɔ eko Umosisi lɛbɛɛka Ubɛsalelu a mafu lɛ alɔ peee ɔwɛ ɛgɛ nɛ alelekwu ku Ujehofa gē yuklɔ. (Jé Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:30-35.) É fu Ubɛsalelu kóō gbɔbu ipu uklɔ ō ya aɔdā nōo cɛgbá néē géē bi le ya aklɔkpiihɔ ifa a. Ó jé odee lɛyikwu ɛdɔ uklɔ abɔ nyā gbɔbu ɛɛ néē gbɔɔ ō gwo aklɔkpiihɔ a? Ó lɔfu lɛ a, amáŋ uklɔ abɔ nɛ ó lɛ a lɛ o ya mla ublɔkwu ō ma lɛ ācɛ Ijipiti. (Oyɛb. 1:13, 14) Ohigbu ɛnyā, ɛgɛnyá nɛ Ubɛsalelu gáā yuklɔ olɔnɔ nyā gla a? Ujehofa “le ɔ́ tū mu mla ɔfú kú nū, ó klla je ɔdā ímlɛ́ ō yá, íjééyī, mɛ́mla ɔdā o jé, kú úklábɔ̄ dóódu lɛ ɔ́. Ká ō miya ɔdīifa, . . . mɛ́mla ɛdɔ úklábɔ̄ dóódu.” Uklɔ duuma nɛ Ubɛsalelu ya a, alelekwu ihɔ ku Ujehofa ya ɔ tɔɔtɛ lɛ ɔ a. Ɛgɔɔma nōo wɛ mla Oholiyabu duu a. Ubɛsalelu mla Oholiyabu jé uklɔ a lɔɔlɔhi, ohigbu kéē yuklɔ néē je lɛ uwa a foofonu ŋ amáŋ é nwu ācɛ ɔhá uklɔ a duu. Ku ɛlā ɔkwɛyi a, Ɔwɔico kwu uklɔ a i ta ipu ɔtu ku uwa kéē nwu ācɛ ɔhá.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 36:1, 2) Ubɛsálilu, Ohilíyābu mɛ́mla odúúdú ācɛ nɛ̄ Óndú ā je ɔfú mɛ́mla ɔdōōjé lɛ uwá ā, ācɛ nōo jé ō yá ɛjɛ̄ɛ̄jī ɔdā dóódu nēe cɛgbá kéē le gwó Áklɔ̄kpīihɔ ā, géē yá uwā ɛ́gɛ́nɛ̄ Óndú ā cābɔ̄ lɛ uwā ā. 2 Anɔ́ɔ Umósīsi lɛ Ubɛsálilu, Oholíyābu mɛ́mla odúúdú ācɛ dóódu nēé kpó ɔfú lɛ uwá, nēe tútū kéē tábɔ̄ ā kpó hīgwú. Anɔ́ɔ Umósīsi da uwá kéē gbo úklɔ́ ā.
w11 12/15 19 ¶7
Alelekwu Ku Ujehofa Gbo Ācɛ Ku Ikee Nōo Hayi Kpaakpa
7 Ɔdā ɔhá nōo klla mafu ku alelekwu ku Ɔwɔico yɔ i gbo Ubɛsalelu mla Oholiyabu a wɛ ɛgɛ nɛ aɔdā néē ya i gē biya fiya ŋ ma. Aɔdā néē ya a kóō yɔ fiyɛ ihayi ula ce ɔfu ɛhɔ igbihi néē ya uwa a. (2 Úklɔ́ 1:2-6) Ubɛsalelu mla Oholiyabu i lɛbɛɛka ācɛ nōo gē yuklɔ abɔ icɛ a ŋ, é ta iye ku uwa ba uklɔ duuma néē ya a ŋ. É kwu ɛjɛɛji owoofu ku uklɔ néē ya a u lɛ Ujehofa.—Oyɛb. 36:1, 2.
Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:1-3) Umósīsi lɛ odúúdú ójila kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu ā túbá, anɔ́ɔ ó da uwá kahíníī, “Ɛ̄nyā wɛ ɔdā nɛ̄ Óndú ā je ɔ́da lɛ aá ká aá yá. 2 Ɛ̄cī ɛhīlī nɛ̄ aá géē yúklɔ́ á. Amáŋ ɛ̄cī ɔ́mahāapa ā kóō wɛ ɛ̄cī ō tīihɔ, ɛ̄cī ihɔ kú omlɛ́nyɔ́ nēé je táajɛ lɛ Óndú ā. Ɔ̄cɛ dóódu nōo le úklɔ́ yá ɛ̄cī ɔ́ɔmā, ē géē je ɔ́ ŋmó. 3 Aá gáā yá ɔdōlé dúúmā ɔlɛ́ aá ɛ̄cī Usábāti ā ŋ́.”
w05 5/15 23 ¶14
Ō Wa I Jé Ɔwɛ Ku Ujehofa
14 Aɛlā ku Ɔwɔico kóō wɛ ɔdā aflɛyi ipu oyeeyi ku uwɔ. Ujehofa da éwo ku Isrɛlu kéē hii cɛ ku ɛgbá ku ɔkpiye ku uwa kóō le fiyɛ ɛgbá ku ɛlā Ɔwɔico ku uwa ŋ. Oyeeyi ku ācɛ Isrɛlu i cika ō lɛ ō ya mla ɛgbá ku ɔkpiye ku uwa foofunu ŋ. Ó lɛ ɛ̄cī nɛ Ujehofa le taajɛ ipu alaadi kóō wɛ ɛ̄cī otiihɔ, ɛ̄cī néē géē bi le gba Ɔwɔico ɛ̄gbā foofunu. (Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:1-3; Áluka 15:32-36) Ihayi doodu, ó klla lɛ eko ɔhá néē gē le taajɛ ō gba Ɔwɔico ɔkwɛyi a ɛ̄gbā duu. (Ulīfayi 23:4-44) Ōmiya ɛyɛɛyɛyi nyā gē jɛga lɛ ācɛ Isrɛlu kéē gbɛla tu ɛjɛɛji otabɔ nɛ Ujehofa je lɛ uwa a, ó gē ta uwa ɛlá kwu aɔdā nɛ Ujehofa dɔka a klla gē jɛga lɛ uwa kéē ta Ujehofa ahinya ku ɛjɛɛji aɔdā olɔhi nɛ ó humayi ya lɛ uwa a. Abɔ ācɛ Isrɛlu yɔ i yɛce ōmiya ɛyɛɛyɛyi nyā a, é géē yɔ i ya odee mla ufi ku Ɔwɔico, ihɔtu néē lɛ a géē yɔ i jɛ, ɛnyā kē géē ta uwa abɔ yɛ ɔwɛ ku Ujehofa. (Oblatūkíne 10:12, 13) Ɛnɛɛnɛ ɛlā ɛyɛɛyɛyi nōo yɔ ipu ukɔ́ nɛ Ujehofa je lɛ ācɛ Isrɛlu a tiile lɛ ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā icɛ a duu.—Ācɛ Uhíbru 10:24, 25.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:21) Anɔ́ɔ ɛjɛ̄ɛ̄jī ācɛ nēe dɔɔ̄kā ō bī ɔdā ɛhi nēé géē lɛ gwó Áklɔ̄kpīihɔ ɛga nɛ̄ Óndú ā yɔ̄ ā le kpó wā. É le odúúdú ɔdā dóódu nē cɛgbá kéē lɛ gbā Óndú ā ɛ̄gbā mɛ́mla ɛ̄nɛ̄ é géē gɔ́ ɔdōwiyē kú ācogwɛ́ɛya ā kpó wā.
w00 11/1 29 ¶1
Ō Nwula Abɔ Lɛ Ācɛ Ɔhá Gē Bi Eeye Wa
Leyi yɛ ɛgɛ nɛ ɔtu ya ācɛ Isrɛlu lɛ a. Ayaayi uwa alɛwa má owe nɛhi ohigbu kéē wɛ aɔfiyɛ, é klla gē má aɔdā néē cɛgbá nu a ŋ. Amáŋ, babanya é wɛ aɔfiyɛ gɛ ŋ, é klla kwu gbabenu nɛhi ɛ. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu ya uwa lɛ eko néē da uwa kéē bi aɔdā agbenu ku uwa gáā le je otabɔ ipu uklɔ néē yɔ i ya a? É géē lɔfu gbɛla ka aa yuklɔ lɔɔlɔhi o ya ɛɛ ku aa lɛ aɔdā agbenu a, ohigbu ɔɔma ku aa kē le íkwu o lɛ abɔ kla tu ɔ kli. Naana kpɔ a, eko néē da uwa kéē bi aɔdā agbenu ku uwa le je otabɔ lɛ ɛ̄gbā ō gba ku ɔkwɛyi a, é cɛ o je otabɔ a mla ɛjɛɛji ɔtu ku uwa! É bla ku Ujehofa ya ɔ tɔɔtɛ lɛ uwa kéē lɛ ɛjɛɛji aɔdā agbenu ku uwa a. Ɛnyā ya kéē je oje nɛhɛ, ugoolu mla aɔdajɛ ku uwa cabacaba. Ɛjɛɛji uwa wɛ ‘ācɛ nōo dɔka ō je.’ É lɛ ‘ɔtu ō je iyi uwa tɛɛcɛ.’ ‘Ɔtu ku uwa gē da uwa kéē ya lɛ a.’ Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ɛnyā wɛ ‘ɛhi ō je lɛ Ujehofa ŋma ɔtu.’—Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.
Ubáyíbu Ō Jé
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 35:1-24) Umósīsi lɛ odúúdú ójila kú ācɛ kú Ísrɛ̄lu ā túbá, anɔ́ɔ ó da uwá kahíníī, “Ɛ̄nyā wɛ ɔdā nɛ̄ Óndú ā je ɔ́da lɛ aá ká aá yá. 2 Ɛ̄cī ɛhīlī nɛ̄ aá géē yúklɔ́ á. Amáŋ ɛ̄cī ɔ́mahāapa ā kóō wɛ ɛ̄cī ō tīihɔ, ɛ̄cī ihɔ kú omlɛ́nyɔ́ nēé je táajɛ lɛ Óndú ā. Ɔ̄cɛ dóódu nōo le úklɔ́ yá ɛ̄cī ɔ́ɔmā, ē géē je ɔ́ ŋmó. 3 Aá gáā yá ɔdōlé dúúmā ɔlɛ́ aá ɛ̄cī Usábāti ā ŋ́.” 4 Umósīsi le ka lɛ odúúdú ójila kú ācɛ Ísrɛ̄lu kahíníī, “Ɛ̄nyā wɛ íne nɛ̄ Óndú ā je á. 5 Aá je ɔdā ɛ̄gbā lɛ Óndú ā. Ɛjɛ̄ɛ̄jī ācɛ nēe dɔ̄ɔ̄ka kéē je ā, kéē bī ɔdā ɛ̄gbā kú ugóolu(oje ɔdɔ), oje nɛ̄hɛ́, ámāŋ ka oje udɔ. 6 Īlī nɛ̄hɛ́, īlī odufā, īlī ɔgalúlā, īlī nɔwā, mɛ́mla īlī kú ɔnwū ɛwū. 7 Mla ɔkpá omlede otɛ̄ɛ̄tū nɔwā, mɛ́mla ɔkpa ɛbɛ́ ɔhá, mɛ́mla ɔcí kú akésiya. 8 Anɔ̄ ō le tū agege, anɔ̄ ōtīihɔ mɛ́mla anɔ̄ kú otulalī umuumu ōkpóocu, 9 Ɛcɔ̄ kú ukámlin, mɛ́mla ɛcɔ̄ aɔ́tangbédē ɔhá nēé géē je wu ipú awulú kú ɔ̄cogwɛ́ɛya, mɛ́mla ɛkpa o bɔ́tū nē é hī ka ɛ́fɔ̄du ā.” 10 “Odúúdú ācɛoyúklɔ́ abɔ̄ nēe bá ipú aá ā, géē wā í yá ɔdā dóódu nɛ̄ Óndú ā ka ā. 11 Iyó kú Áklɔ̄kpīihɔ ā bá yɔ̄ á, īlī ukɔ́tin kú nū, ɔdā ō klá anú eyɛ̄cɛ, uwɔ ō bī ɔcí kú nū, ɔcí ogblógbló kú nū, aɔ́kpá mɛ́mla ígbóoje-otáajɛ kú uwā. 12 Īkpati kú ɛka kú Óndú ā, ogbló kú nū, ɔdā ō klá anu ɛyí, mɛ́mla ɛga ocīce kú eyīnyinyi kú nū. 13 Utébulu mɛ́mla ɔcí kú nū mɛ́mla odúúdú iyó kú nū ɔhá ā. Igbō nēé gē je kú ɛ̄gbā lɛ Ɔwɔicō ā wɛ dúú. 14 Ɔdā ō lɛ agege ce ɔ́, mɛ́mla odúúdú iyó kú nū. Agege mɛ́mla anɔ̄ ō lɛ tū ɔ̄. 15 Ede ō yi ɔtulalī umuumu ɔlá ɛyí nū mɛ́mla ogbló kú nū, anɔ̄ otīihɔ, ɔtulalī umuumu o kpóocu, ukɔ́tin o klá ɔwɛ kú Áklɔ̄kpīihɔ ā. 16 Ede o gwɛ́ɛya ō yɔlá ɛyí nū, mɛ́mla oje udɔ o pla fíílífíílí nēé gē lɛ wu ɔ́ áklō, ogbló kú nū mɛ́mla odúúdú iyo kú nū, ɔgbanjɛ o le na abɔ mɛ́mla ɛga ō háyi kú nū. 17 Ukɔ́tin kú igá kú Áklɔ̄kpīihɔ ā, ɔ́kpa kú nú mɛ́mla ígbóoje-otáaje kú nū ukɔ́tin kú okómpīinu kú Áklɔ̄kpīihɔ ā. 18 Ɔcí ō hɛ́tajɛ mɛ́mla ɔ́ŋgbá kú Áklɔ̄kpīihɔ ā. 19 Mla odúúdú aɔ́dīifa lɔɔlɔhi nɛ̄ ɔ̄cogwɛ́ɛya gē lɛ wiye eko nēé gē yúklɔ́ ɛga otīihɔ ā. Aɔ́dōwiyē ō tīihɔ kú Árɔ̄ni ɔ̄cogwɛ́ɛya ā mɛ́mla ákú ayīnɔ̄nyīlɔ kú nū.” 20 Anɔ́ɔ odúúdú ójila kú ācɛ Ísrɛ̄lu ā le pɛ́ nyɛ̄ɛ̄ ŋmá ɛgiyí Umósīsi á. 21 Anɔ́ɔ ɛjɛ̄ɛ̄jī ācɛ nēe dɔɔ̄kā ō bī ɔdā ɛhi nēé géē lɛ gwó Áklɔ̄kpīihɔ ɛga nɛ̄ Óndú ā yɔ̄ ā le kpó wā. É le odúúdú ɔdā dóódu nē cɛgbá kéē lɛ gbā Óndú ā ɛ̄gbā mɛ́mla ɛ̄nɛ̄ é géē gɔ́ ɔdōwiyē kú ācogwɛ́ɛya ā kpó wā.22 Odúúdú ācɛ Nɛ̄e dɔɔ̄ka ō je, kwu ācɛnyīlɔ mɛ́mla ācɛnyā, bī aágá o bī yíifa, aɔ́dōplahɔ́, aéliká, aágbá ō tɔ̄ɔkɔ, mɛ́mla aɔ́dīifa kú ugóolu(oje ɔdɔ) ɛyɛ́ɛ́yɛyí, anɔ́ɔ é kwú uwā ú kpó le Óndú á. 23 Ɛjɛ̄ɛ̄ji ācɛ nōo lɛ īlī odufā, īlī nɔwā, mɛ́mla īlī ɔgalúlá, īlī ɔnwū kú ɛwū, mɛ́mla ɔkpá omlede nēé le tɛ̄ɛ̄tū nɔ̄wá, ámāŋ ka ɔkpɛ́bɛ́ olɔhi ɔhá ā, anɔ́ɔ é le uwá kpó wā á. 24 Ɔ̄cɛ dóódu nōo je ɔdā ɛ̄gbā kú oje nɛ̄hɛ ámāŋ, ákú ugóolu (oje ɔdɔ) glá ā le bī gé lɛ Óndú ā. Ācɛ dóódu nēe lɛ ɔcí kú akésiya ā le uwá kpó wā.
ƆYA ƆMIGWO 26–ƆYA ƆMIGWOLEYI 1
AGBENU NŌO YƆ IPU ƐLĀ ƆWƆICO | OŌYƐBƐ̄ƐCƐ 37-38
“Ede Ɛyɛɛyɛyi Ku Aklɔkpiihɔ A Mla Uklɔ Ku Uwa Ipu Ɛ̄gbā Ō Gba Ku Ɔkwɛyi A”
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:25) Ó bī ɔcí kú akésiya le ede gbā. Ó lɛ ɔ́kíkā ɛnɛ. Olīkpō kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā, olicō kú wɛ ikpó ɛtá. Aji nōo kwu ɔ́kíkā ɛnɛ kú nū ā wɛ oō yá tɔ̄há ékpónú mla anú.
it-1 82 ¶3
Ede
Ede ō yi ɔtulali ɔla ɛyi nu. É ya ede ō yi ɔtulali ɔla ɛyi nu (néē klla gē hi ɔ ka “ede kú ugóolu” a [Oyɛb. 39:38]) ŋma ɔcí ku akesiya duu. É ya ɛhico mɛmla aklɔ ku nu mla ugoolu. É lɛ ugoolu ma cila ɔ okonu biili. Olikpo ku ɔkika ɛnɛ a wɛ ikpo éyi ce aya (44.5 cm), olico ku nu kē wɛ ikpo ɛta (2.9 ft). Ó klla lɛ “aji” nōo kwu ɔkika ɛnɛ ku ede a. É lɛ elika ku ugoolu ɛnɛ ya kwu aklo ɛplɛɛpa ku ede a. Elika nyā néē gē lɛ ogblo néē gba ŋma ɔcí ku akesiya néē ma ugoolu pla ɔ iyē a wu ɔ a. Elika nyā yɔ ɛhaajɛ ku ugoolu néē ma cila okonu ku ede néē gē yi ɔtulali ɔla ɛyi nu biili a. (Oyɛb. 30:1-5; 37:25-28) Ó lɛ ɛnɛɛnɛ ɔtulali néē gē yɔla ɛyi nu igbo ɛpa ɛ̄cī, ɔcɔɔci mla ɔnɔɔnɛ. (Oyɛb. 30:7-9, 34-38) Ó lɛ ɛga ɔhá nɛ Ubáyíbu kɛla lɛyikwu ō bi aklɛ amāŋ ocibu ō fu ɔla tu ɔ le yuklɔ duu, ó kē tɛɛma kwu ede ō yi ɔtulali ɔla ɛyi nu a. (Ulīf. 16:12, 13; Uhíb. 9:4; Mafú. 8:5; klla má 2 Úklɔ́ 26:16, 19.) Ede ō yi ɔtulali ɔla ɛyi nu a yɔ ipu aklɔkpiihɔ gbɔbu lɛ ukɔtin ku Ɛga Otiihɔ Fiyɛ Duu A. Ɛnyā ya ɛɛ nɛ ācɛ gē ma ɔ kóō wɛ “ikpati kú Okónū ōce ā.”—Oyɛb. 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:29) Ó le anɔ̄ otīihɔ mɛ́mla ɔtulalī umuumu ōkpóocu nɛ̄hi yá. É le ɔ́ wīya tɔhá bɛ̄ɛka ɔtulalī ā.
it-1 1195
Ɔtulali
É bi ɔdā ō gbɔla nɛ ōjila ku ācɛ Isrɛlu je lɛ Ujehofa a le ya ɔtulali otiihɔ néē gē bi le yuklɔ ipu aklɔkpiihɔ nōo kwu ipu igbili a ɛgɛ nɛ Ujehofa da uwa a. (Oyɛb. 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Eko nɛ Ujehofa yɔ i da Umosisi aɔdā ɛnɛ néē géē bi le ya ɛnɛɛnɛ ɔtulali otiihɔ nyā a, Ujehofa da Umosisi kahinii: “Lɛ aɔ́dā nɛ̄ n gáā hī nyā miya kléklé jōōjīlɛ̄: usáktɛ o kpócu lɔɔlɔhi, ónīka, ugábānɔm mɛ́mla ufránkīnsɛnsi. Bī aɔ́dā nēe bá nyā ká ā lɛ ɔtulalī umuumu o fú tū ɔlá, okpóocu lɔɔlɔhi bɛ̄ɛka ɔtulalī ā yá. Lɛ ɔmā tū ɔ̄ kóō lɛ ɔ́ yá yēŋēē kóō klla lɛ ɔ́ yá tīīhɔ. Lɛ ōhī kú nū wú umuumu, cɛ́ɛ́ a kwú ɔ̄ ú ga Áklɔ̄kpīihɔ nɛ̄ n yɔ̄ ā, cɛ́ɛ́ a lɛ ɔ́ mī klá iyɔ̄bū kú ā. A í je ɔtulalí ō fú tū ɔlá bɛ̄ɛka ɔdā ō tīihɔ ā.” O ya ɛɛ ka ācɛ Isrɛlu kéē jé ɛgɛ nɛ otulali nyā tiihɔ nɛhi lɛ klla wɛ ɔdā nōo wɛ aku Ujehofa foofunu a, Ujehofa klla kahinii: “Ɔ̄cɛ dóódu nōo lɛ ɛdɔ nū yá lɛ iyí nū. Ń gáā je ɔ́ bɛ̄ɛka ɔ̄cɛ éyi kú ācɛ ɔlɛ́ um gɛ ŋ́.”—Oyɛb. 30:34-38; 37:29.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 38:1) Ó le ede kú ɛya ō yɔlá dúúdú gbā ŋmá ɔcí akésiya. Olīkpō kú nū wɛ ikpó ahāapa ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ahāapa ce āyā, olicō kú nū wɛ ikpó ɛnɛ ce āyā. Ó kē lɛ ɔ́kíkā ɛnɛ nēe jɔ̄njīlɛ̄ .
it-1 82 ¶1
Ede
Ede Ɛyɛɛyɛyi Ku Aklɔkpiihɔ A. Ɛgɛ nɛ aklɔkpiihɔ a lɛ a, é gwo ede ɛpa ipu nu ɛgɛ nɛ Ɔwɔico da uwa kéē gwo ɔ lɛ a. É ya ede ku ɛya o yɔla duudu (néē klla gē hi ka “ede kú ugóolu” [Oyɛb. 39:39]) a ŋma ɔcí ku akesiya nōo le plakataa. Olikpo ku ɔkika ɛnɛ a wɛ ikpo ahaapa ce aya (7.3 ft), olico ku nu kē wɛ ikpo ɛnɛ ce aya (4.4 ft). Ó klla lɛ “aji” nōo kwu ɔkika ɛnɛ ku ede a. É ya ɛjɛɛji ɔkpiye ku nu mla oje udɔ. Ó lɛ odee néē lɛ oje udɔ wula wula pla tu ipu nu, anɔɔ é kwu ɔ wu “ɛháajɛ” ku okonogwu ku ede a “kóō háyi ɔtāhɛ̄” nu a. Elika ɛnɛ yɔ aklo ɛplɛɛpa ku ede a, ó kē ligbo ŋma ɛgiyi odee néē lɛ oje udɔ wula wula pla tu ipu nu a ŋ. Elika nyā néē lɛ ogblo ku ɔcí ku akesiya néē bi oje udɔ ya a wu ɔ a. Ogblo nyā néē kē i bi le je ede a ŋma ajɛ a. Ɛnyā lɔfu wɛ ka ó lɛ ɛga nōo yɔ abɔ ɛplɛɛpa ku ede a ka odee néē lɛ oje udɔ wula wula pla tu ipu nu kóō wu ɔ gla, naana a, ɛga yɔ ku elika a kóō kwu aklo ɛplɛɛpa a kpɔ. Ó lɛ ɛlā ɛyɛɛyɛyi nɛ ācɛ o jé ɔkpá ka lɛyikwu ɛlā nyā. Ācɛ alɛwa ku uwa gbɛla ka elika ahata yɔ ipu ede ku ɛya o yɔla duudu a. Elika ɛnɛ ŋma ahata ɔɔma néē gē lɛ ogblo néē i bi le je ede ŋma ajɛ a wu ɔ a. É bi oje udɔ le ya ɛtɛ, usobɛlu o bi fɔɔla, ocibu néē gē hɛ oyi ku ɛbɛ́ tu ɔ, ukɔ mla aɔdofɔla.—Oyɛb. 27:1-8; 38:1-7, 30; Áluk. 4:14.
Dɔka Agbenu Nōo Yɔ Ipu Ɛlā Ɔwɔico
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:1) Ubɛsálilu le Ikpati kú okónu ōce ā gbā ŋmá ɔcí kú akésiya, olīkpō kú nū wɛ ikpó ɛtá ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ikpó ɛpa ce āyá, olicō kú nū klla kē wɛ ikpó ɛpa ce āyá.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:10) Ó le utébulu gbā ŋmá ocí kú akésiya. Olikpō kú nū wɛ ikpó ɛtá, olɔwá kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā anɔ́ɔ olicō kú nū wɛ ikpó ɛpa ce āyā.
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:25) Ó bī ɔcí kú akésiya le ede gbā. Ó lɛ ɔ́kíkā ɛnɛ. Olīkpó kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā, olicō kú nū wɛ ikpó ɛtá. Aji nōo kwu ɔ́kíkā ɛnɛ kú nū ā wɛ oō yá tɔ̄há ékpónú mla anú.
it-1 36
Akesiya
Ó lɛ uje olikpo alɛwa nōo kwu ɔkpiye ku abɔ ɛyɛɛyɛyi ku ɔcí ku akesiya a. Igbalɛwa, abɔ ku ɔcí ku akesiya nyā gē ta kwu iyi uwa, ɛnyā ya kéē le gbaji ta iyi uwa. Ó lɛ aafu ŋ, Ubáyíbu bi ɛlā nēe i hi ku ussitim ma le yuklɔ igbalɛwa kwɛyi nu ohigbu ɛgɛ nɛ ɔcí a i gē wɛ ekponu ŋ ma. Ō jɛ gico ku ɔcí ku akesiya lɔfu lɛbɛɛka ikpo ofu gā ikpo ofu ce ɛhili a (6 to 8 m), amáŋ, ō má eyī ku nu lɛbɛɛka ací a. Ó lɛ epu nōo le flɛflɛ, epu ku nu nyā nōo wɛ uyellow a gē kpocu lɔɔlɔhi klla gē gwa ikpo nōo le ligii ligii. Igbihi ku nu nōo wɛ onobi klla le jaga jaga a kla ɔcí nōo lɔhi ō má eyī, ɔcí a klla lɔfu nɛhi nɛ ákpá i gáā lé gla ŋ. Aɔdā ɛyɛɛyɛyi nyā mla ɛgɛ nɛ ɔcí ku akesiya a tɔɔtɛ ō má ipu igbili a, ya kóō lɔhi nɛhi ō bi le gwo Aklɔkpiihɔ a mla aɔdā néē gáā bi le ya ifa ku nu a. É gē bi ɔcí nyā le gwo ikpati ku okonu o ce a (Oyɛb. 25:10; 37:1), utebulu nɛ igbo gē ce ɛyi nu a (Oyɛb. 25:23; 37:10), ede alɛwa (Oyɛb. 27:1; 37:25; 38:1), ogblo néē gē bi le kpo aɔdā ɛyɛɛyɛyi (Oyɛb. 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), igbooje-otaajɛ néē géē lɛ ukɔtin pla anu (Oyɛb. 26:32, 37; 36:36), ogblo ɛyɛɛyɛyi (Oyɛb. 26:15; 36:20) mla aɔdā nōo gē bi uwa bɔha a (Oyɛb. 26:26; 36:31).
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 38:8) Ó le ɔgbanjɛ̄ kú oje udɔ mɛ́mla ɛga oháyi kú nū yá ŋmá ogigo kú ācɛnyā, nēe géē yúklɔ́ okómpīinu kú Áklɔ̄kpīihɔ ā.
w15 4/1 15 ¶4
A jé?
Ogigo omɛɛbɛ ku alɔ icɛ nyā wɛ ɛyɛɛyi gwu ogigo ku ikee a ta. Ɔdā néē gē bi le ya ogigo ku ikee a wɛ oje ɛnɛɛnɛ lɛbɛɛka ubrɔnz, oje udɔ, oje nɛhɛ, ugoolu(oje ɔdɔ). Eko aflɛyi néē kɛla lɛyikwu aogigo ipu Ubáyíbu a lɛ ō ya mla ō gwo ku aklɔkpiihɔ, ɛga aflɛyi nɛ ācɛ Isrɛlu gē gba Ujehofa ɛ̄gbā a. Acɛnya bi aogigo ku uwa wa kéē bi le ya ɔgbanjɛ ku oje udɔ mɛmla ɛga ohayi ku nu. (Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 38:8) Ó kē lɛbɛɛka é lɛ ogigo néē kpo wa ɔɔma ja, ɛɛ néē bi le yuklɔ ɔɔma a.
Ubáyíbu Ō Jé
(Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 37:1-24) Ubɛsálilu le Ikpati kú okónu ōce ā gbā ŋmá ɔcí kú akésiya, olīkpō kú nū wɛ ikpó ɛtá ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ikpó ɛpa ce āyá, olicō kú nū klla kē wɛ ikpó ɛpa ce āyá. 2 Ó le ugóolu (oje ɔdɔ) ma plá anú eyīpú mla eyɛ̄ɛ̄cɛ. Ó klla le ugóolu (oje ɔdɔ) ma cíla ɔ́ okónu biílí. 3 Ó lɛ eliká kú ugóolu (oje ɔdɔ) ɛnɛ ɔhá nēe gē bī le je ɔ́ ŋmá ajɛ ā yá kwu ikpó ɛnɛ kú nū ā. Eliká ɛpɛɛpa kwu áklō kú ābɔ̄ éyééye. 4 Ó le ogbló kú ɔcí kú akésiya nēé géē le je ɔ́ ŋmá ajɛ ā gbā, le ugóolu (oje ɔdɔ) ma plá anú. 5 Anɔ́ɔ ó kwu aógbló ā ú kpó wu aéliká kú ɔ́kíkā kú Ikpati kú okónu ōce ā ká ācɛ kéē je ɔ́ ŋmá ajɛ glá. 6 Ó le ɔ̄wū kú ugóolu (oje ɔdɔ) yá klá anú. Olikpō kú nū wɛ ikpó ɛtá ce āyā, olɔwá kú nū wɛ ikpó ɛpa ce āyā. 7 Ó bī omútāgā le ucérūbim ɛpa yá ŋmá ugóolu (oje ɔdɔ). 8 Ucérūbim éyééye kwu okónōgwu éyééye kú ɔ̄wū ā ā. Ó le uwá yá kwɔhá kéē wɛ oje éékpó mla ɔ̄wū ā. 9 Aúcɛ́rōbim ā le eyī pīya tá iyī ūwā. É le acá nāndaa klá ɛga o cīce kú eyīnyinyi ā. 10 Ó le utébulu gbā ŋmá ocí kú akésiya. Olikpō kú nū wɛ ikpó ɛtá, olɔwá kú nū wɛ ikpó éyi ce āyā anɔ́ɔ olicō kú nū wɛ ikpó ɛpa ce āyā. 11 Ó lɛ ugóolu (oje ɔdɔ) ma plá anú ɛyí, klla le ugóolu (oje ɔdɔ) ma ce okónōgwu nū biílí. 12 Ó le ɔcí gbá ce okónu nū biílí nɛ̄ olɔwá kú nū géē wɛ ayíkābɔ̄ éyi. Ó klla le ugóolu (oje ɔdɔ) ma plá ɔcí ā jīla tá. 13 Ó le eliká kú ugóolu (oje ɔdɔ) ō le je utébulu ā ŋmá ajɛ ɛnɛ yá, anɔ́ɔ ó kwú uwá ú kpó kwu ɔ́kíkā ɛnɛ kú ikpó kú nū. 14 Ó kwú aéliká nēe ī bī ogbló ā, nɛ̄ ācɛ géē bī le je utébulu ā ŋmá ajɛ ā kpó kwu okónōgwu kú nū. 15 Ó le ogbló kú ɔcí ō le bī utébulu ā gbā ŋmá ɔcí kú akésiya, anɔ̄ɔ ó le ugóolu (oje ɔdɔ) ma plá anú. 16 Ó le ikókwū, ukɔ̄, ɔgbanjɛ̄ mɛ́mla ɔjá nēé géē bī le yúklɔ́ eko nēé gáā gwɛ́ɛya kú ejé ā kpó yá. 17 Ó le ɔdā ō le agege ce éyi yá ŋmá ogóolu (oje ɔdɔ). Ó le ɔkwu nū mɛ́mla ɔcí ɔtāhɛ̄ nū yá ŋmá ugóolu (oje ɔdɔ) ō cabɔ́há mla omútāga. Ó klla le ɔ́ yíifa mla ododó mɛ́mla ohéepu mɛ́mla oōnwūla kú ododó. Anɔ́ɔ ó le ɔ́ pīya ɔdā ékpónú. 18 Ó lɛ ābɔ̄ ɛhīlī nēe nyīla ŋmá áklō kú nū, ɛtá ŋmá ābɔ̄ éyééye ā. 19 Ó le ifa kú ohépu kú ododó kú ɔcí nēé hī álumɔ̄ndu mɛ́mla oōnwūla kú ododó kú nū yá kwu éyééye kú abɔ̄ ɛhīlī kú íkókwū ā. 20 É le oje ō kwu ɔtāhɛ̄ kú nū ā yíifa bɛ̄ɛka íkōkwū nēé yá gbla oōnwūla kú ododó kú ɔcí nēé hī álumɔ̄ndu mɛ́mla ohépu kú nū. 21 Ohépu kú ododó éyééye kwu ɔtāhɛ̄ kú abɔ̄ kú nū dóódu. 22 Ohépu ā mla abɔ̄ kú uwā, géē wɛ ugóolu (oje ɔdɔ) ékpónú, nēé bī omútāgā na tɔ̄há. 23 Ó lɛ agege ahāapa yá lɛ ɔdā o lɛ agege ce ɔ́ ā. Ugóolu (oje ɔdɔ) nɛ̄ó bī le yá oflēnjē ō kpó éwo bónū mɛ́mla álápā ā dúú á. 24 Ó bī ugóolu (oje ɔdɔ) nōo gbɛnú dēē nwuné ā, le yá ɔdā o lɛ agege ce ɔ́ ā mla ɛjɛ̄ɛ̄jī iyó kú nū.