Olee Otú I Si Ele Mmehie Anya?

“E NWEGHỊ mmehie dị n’ime gị, e nweghị nhụsianya dị n’ime gị; ị bụ ebe nkwakọba nke ike kasịnụ.” Ọ bụ ọkà ihe ọmụma ndị Hindu a ma ama, bụ́ Vivekananda, kwuru okwu a mgbe ọ na-akọwa otu akụkụ ihe odide sitere n’akwụkwọ dị nsọ nke ndị Hindu, bụ́ Bhagavad Gita. N’izo aka na Vedanta, ọ na-azọrọ, sị: “Mmejọ kasịnụ bụ ikwu na ị dịghị ike, na ị bụ onye mmehie.”a

Otú ọ dị, ọ̀ bụ eziokwu na mmehie adịghị n’ime mmadụ? Gịnịkwa, ma ọ bụrụ na ọ dị, ka mmadụ na-eketa n’ọmụmụ? Nanị “àgwà elu ahụ ka ihe e ketara eketa na-ekpebi,” ka Nikhilananda, bụ́ onye nkụzi okpukpe ndị Hindu, na-ekwu. ‘Omume mmadụ n’ụwa mbụ’ na-akwadebe njimara ndị ọzọ. Dị ka Vivekananda si kwuo, “ị bụ onye okike nke akara aka gị.” Okpukpe Hindu adịghị akụzi ihe ọ bụla banyere mmehie e ketara eketa.

Echiche nke mmehie e ketara eketa adịghịkwa n’etiti ndị Zoroaster, ndị Shinto, ndị Confucius, na ndị Buddha. Ọbụna ná ngwakọta okpukpe ndị Kraịst na ndị Juu, bụ́ nke kụziworo nkwenkwe nke mmehie e ketara eketa, àgwà e nwere banyere mmehie na-agbanwe agbanwe. Ihe ka ọtụtụ ná ndị mmadụ taa adịghị ele onwe ha anya dị ka ndị na-eme mmehie.

“Nghọta ọgbara ọhụrụ adịghị akwado ịkatọ omume; nke ka nke, ọ dịghị akwado ịkatọ onwe onye,” ka ọkà mmụta okpukpe bụ́ Cornelius Plantinga, Jr., na-ekwu. A ga-ata chọọchị nile nke Krisendọm ụta maka iwere mmehie dị ka ihe dị nnọọ nta. “Agala chọọchị ma ọ bụrụ na ị chọrọ ịnụ banyere mmehie,” ka otu ụkọchukwu nke Mahadum Duke na-ekwu. Dịkwa ka Plantinga si kwuo, chọọchị ụfọdụ na-ekwukarị banyere mmehie nanị n’isiokwu ndị metụtara ọha mmadụ.

N’eziokwu, ahụhụ ọha mmadụ nke oge a dị ọtụtụ. Ime ihe ike, mpụ, agha, esemokwu agbụrụ, ịṅụ ọgwụ ọjọọ, emeghị ihe n’eziokwu, mmegbu, na imeso ụmụaka ihe ike juru ebe nile. N’ezie, a kpọwo narị afọ nke 20 otu n’ime narị afọ ndị kasị jupụta n’ọbara nke ihe a kpọrọ mmadụ hụtụworo. Tụkwasị na nke a e nwere ihe mgbu na nhụjuanya nke ọrịa, ịka nká, na ọnwụ. Olee onye ntọhapụ pụọ n’ọtụtụ nsogbu ndị dị n’ụwa taa na-adịghị agụsi agụụ ike?

Mgbe ahụ, olee otú i si ele mmehie anya? È ketara mmehie eketa? Ọ̀ dị mgbe anyị ga-enwere onwe anyị pụọ n’ihe mgbu na nhụjuanya? Isiokwu na-esonụ ga-atụle ajụjụ ndị a.

[Ihe ndị e dere n’ala ala peeji]