Ẹga ọ-Da Ụbwọ ka nya Ụpwụ ọ-Kpa Jẹ́ Ang nya Ọhịhị Bala Ụkụrwọ
ỌYA ỌKỤRỤ OHEEYE 7-13
ANG ỤDỤ BWU OMYI ẸLA NYA OHE OLUHYE | ALA ILIVAYỊ 10-11
“Ọháha Nyahị ẹ-Ẹga nya IJihova Ka La Ọngịrị Gụ Ọháha ẹ-Ẹga nya Alugbeyigu Nyahị”
(Ala iLivayị 10:1, 2) Ụka ọọwa, ịNadabụ bala Abihu, anyị alẹng nya Erọn go ịja nya ịtangare nyaa. Ị chụ awụrụ-ila juwa bala ọ-chụ ịtangare gurwaa lẹ, ị kpa kaka ha [iJihova] lẹlẹ. Ila nya ịtangare ọwẹ-ẹ́ tị la ịgọgọ ka chajị [iJihova-á] byaa nyị kpa wẹ ọwa ka. 2 Lụka ọmwaaa lẹ, [iJihova-à] du ila kaka rwaa lẹ, ị gbu ụ-ụwa ị-ịlahị nyamwụ lẹlẹ.
it-1-E 1174
Ang opwoku ka
Ila Bala Ịtangare Ịlịgọgọ ka. Ụ-ụpwụ nya ala iLivayị 10:1, ị kpa omyi ẹla nya ala iHiburu ọlẹ kọ ri zar (kori kị juwa kpa ya ẹla rụ́ ọnyang ọ ri, za·rahʹ; etu nyamwụ ri, ẹla ọlẹbyẹbyị) ya ẹla rụ́ ila ịlịgọgọ ka ọlẹ ká “[iJihova-á] byaa nyị kpa wẹ ọwa ka,” ma ká anyị alẹng nya Erọn ịNadabụ bala Abihu chụ kpa kịla iJihova, dudu kọ nwaa bwula o-du ila kaka rwaa. (Liv 10:2; Ọwa 3:4; 26:61) Ọọwa lẹ, iJihova à byi Erọn yẹkẹẹ: “Ahụ bala anyị nyang ā nwa ere ọ-ya ọngịnyị lee ere ọnyọọngịrị ọhẹ-lọhẹ ene kanụ ka jụ ka Ọdụ Ọlịgọgọ koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbụ. Ọwẹ ri ehile ọlẹ ká anyị ịtụma nyang ka kpa pyịyọọ. Anụ ka jẹ ang ọ-chị ịgọ ju ham datị hi ang ọ-da gbagbịla bala ọ-jẹ ang ọcharị-charị hi ang-ibyi. Anụ ka mẹjẹ ala Isirẹlụ ehile ịlẹ wuu kam ya du iMosisi kịlaa.” (Liv 10:8-11) Lala ọwẹ nyị mẹjẹ nyori, ịNadabụ bala Abihu nyị nwa ere ọnyọọngịrị dudu kọ gwaa gbịla nyọka chụ ila ọlẹ kọ lịgọgọ ka kpa kaka ha Ohe Oluhye. Ila ọlịnyị ri ọlẹ ká ehile á myị ju ka, ọọ-lajị nya ụka, ẹga bala abwụma ọlẹ kị bwu hwoo ha, lee ọhẹka ọ ka ri ịtangare ụma ọkịla datị hi ọlẹ kị chabwọ ụ-ụpwụ nya Ehe Ọkpụkpụ 30:34, 35. Chajị nyori ị nwa ere lẹ, ọọwa à du kọ ri ọhọbịrị kị họ ka lẹka.
(Ala iLivayị 10:4, 5) Ọọwa, iMosisi à wụrụ iMichẹlụ bala Elisafan anyị nya ọnyịnịna nya adịda nya Erọn lẹ, ọ byaa yẹkẹẹ, “Anụ kẹwẹ wẹẹ̀, kanụ go egu nya aananụ ịlẹ bwu ẹga nya Ọdụ Ọlịgọgọ kpa kpehe hi ẹpwụ nya ịkampụ mẹ.” 5 Ịnyị, ị wẹ lẹ, ị ya abwọ chị ịwụrụ nya egu ịwẹ kpa kpaa kpehe hi ịkampụ jaabwọ ká iMosisi byaa lẹlẹ.
(Ala iLivayị 10:6, 7) Ọọwa, iMosisi à byi Erọn ayịdang bala Eliyesa bala Itamaa anyị ịkịla nya Erọn yẹkẹẹ, “Ānụ pẹhi inyi nyanụ dachị-dachị lee o-gu ịwụrụ nyanụ ene nya ang-ẹjẹẹ nya owuru ọkpakpa koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbu, [iJihova] ka wụ ẹjẹ ta alụma wuu lẹpwụ-lẹpwụ. Ala Isirẹlụ aananụ kem à ka bida chajị nya angịlẹ ká [iJihova] du ila kaka rụ lẹẹ lẹlẹ. 7 Ānụ rụ hi ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ kọọ, ó-ri ịnyị ka, anụ ka gbu chajị ị chịnụ ịgọgọ bwula ida ọlịgọgọ nya [iJihova] ọlẹ kị ya hụnụ.” Ọọwa, ị họ jaabwọ ká iMosisi byaa lẹlẹ.
w11 7/15 31 ¶16
Ọmwịịnyọ nya Ohe Oluhye—À Ju Kele Lẹ?
16 Erọn ọọnịna nya iMosisi chịpwụrụ bwu iwe-ahụrụ ọjụjụ nyịlẹhị-ịlẹhị chajị nya anyị alẹng nyamwụ imiiye. Kụ irya nya abwọlẹ kọ lọọ, ụka ọlẹ ká anyị alẹng nyamwụ ịNadabụ bala Abihu chụ ila ịlịgọgọ ka kpa kaka ha iJihova, du kọ nwaa wẹẹ. Ịlẹhị, ọọwa du ka ọ-yẹju lawụlẹ ọlẹ ká anyị alẹng ịwẹ la ẹ-ẹga nya adaa bala ịnaa myị. Ma, ọ-ba ọọwa kem ka. IJihova da Erọn bala anyị alẹng nyamwụ ịkịla ịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ ehile yẹkẹẹ: “Ānụ pẹhi inyi nyanụ dachị-dachị lee o-gu ịwụrụ nyanụ ene nya ang-ẹjẹẹ nya owuru ọkpakpa koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbu, [iJihova] ka wụ ẹjẹ ta alụma wuu lẹpwụ-lẹpwụ.” (Liv. 10:1-6) Ẹlẹwẹ la gbagbịla. Ọháha nyahị ẹ-ẹga nya iJihova ka gụ ọháha ọlẹ kahị ka la ẹ-ẹga nya alugbiyegu nyahị ịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ ka.
Mwahị nya Ang Ụdụ nya Olegu
(Ala iLivayị 10:8-11) [IJihova] byi Erọn yẹkẹẹ, 9 “Ahụ bala anyị nyang ā nwa ere ọ-ya ọngịnyị lee ere ọnyọọngịrị ọhẹ-lọhẹ ene kanụ ka jụ ka Ọdụ Ọlịgọgọ koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbụ. Ọwẹ ri ehile ọlẹ ká anyị ịtụma nyang ka kpa pyịyọọ. 10 Anụ ka jẹ ang ọ-chị ịgọ ju ham datị hi ang ọ-da gbagbịla bala ọ-jẹ ang ọcharị-charị hi ang-ibyi. 11 Anụ ka mẹjẹ ala Isirẹlụ ehile ịlẹ wuu kam ya du iMosisi kịlaa.”
w14 11/15 17 ¶18
Ahị Ka Lịgọgọ ẹ-Ẹpwụ nya Abwẹla Ịhọhọ Nyahị Wuu
18 Nyọka lịgọgọ, ahị ka da ẹhị wụlẹ Ụpwụ Ịgọgọ yẹ rige-rige bala ọ-họ ang myị́ ang ọlẹ ká Ohe Oluhye ya ahị nyị họ. Kụ irya u-uhye nya anyị alẹng nya Erọn ịNadabụ bala Abihu wẹẹ, ịlẹ ká Ohe Oluhye nwụ chajị nyọlẹ kị chụ ‘ịla ọlịgọgọ ka’ kpa kịlọọ ọhẹka chajị nyọlẹ kị nwa ere ọnyọọngịrị. (Liv. 10:1, 2) Ịnyịnyị, kụ ẹhị yẹ ẹlẹlẹ ká Ohe Oluhye byi Erọn. (Wa Ala iLivayị 10:8-11.) Ẹgẹwẹ mẹjẹ nyori áhị ka nwa ere ọnyọọngịrị ọhẹ-lọhẹ kpong-kpong ene kahị ká ka ọjịra-jịra nya Angịnyị nya ịKịrayịsị ka? Kụ irya ju ahị nya ẹla ịlẹ wẹẹ: Áhị ji ekpeleji nya Ehile kaka. (Rom. 10:4) Ẹ-ẹpwụma ịhyẹ, aanahị kaa nwa ere ọnyọọngịrị pyịnyẹng ụka kị juwa ri ang oriri ene kị ká ka ọjịra-jịra. Ị kpa ukoku nya ere ine họ ọhụhụ nya ang oriri ọchịpwụrụ. Ụka ọlẹ ká iJisọsị wẹẹ ya ọhọhọ nya ọ-họ kpa kpịtịya nya igu nyamwụ yeji, angịjụgbẹyị nyamwụ nwa ere ọlẹ kọ ku ọmwakpa nya ịwọ nyamwụ. (Mat. 26:27) ỊBayịbụụ pwa ju ere ọ-nwa kpoye-kpoye bala ere ọ-nwa kpere. (1 Kọr. 6:10; 1 Tim. 3:8) Angịnyị nya ịKịrayịsị ịhyẹ ịlẹ ká irya oleje nyaa á tị kaa myị haa ka du kị kaa cheji ba hi ọ-ka nwa ere ọnyọọngịrị gbang-gbang ene kị ka yụbwọ ju ụkụrwọ nya Ohe Oluhye ụma ọhẹ-lọhẹ ọhọhọ. Ma, iwe-ahụrụ tị datị-datị hi awụlẹ bwu ẹpwụma ọhẹ ka ọkịla, lẹ ang ọlẹ kọ baba gu ri Angịnyị nya ịKịrayịsị ọ-ka “jẹ ang ọ-chị ịgọ ju . . . datị hi ang ọ-da gbagbịla” chajị kị ka họ abwẹla ịlịgọgọ ịlẹ kị ka kpụ Ohe Oluhye ịpyọ.
(Ala iLivayị 11:8) Ānụ ri iyo ịwẹ, lee ọ-ya ịnyịrọ gu ogu nyaa kpong-kpong ka. Ị ri iyo i-ju ibyi.
it-1-E 111 ¶5
Iyo Ileji
Ẹla nya ang ịwẹ ọ-ka riri ka gu angịlẹ kị juwa e-ekpeleji nya Ehile nya iMosisi kem, chajị ẹla ọlụpwụ nya Ala iLivayị 11:8 yẹkẹẹ: “Ị ri iyo i-ju ibyi,” ọọwa ri, i-ju ibyi ẹ-ẹga nya ala Isirẹlụ wuu. Chajị nyọlẹ ká Ehile wẹ kaka cheju bwula igu nya iya ọkịlaakịla nya iJisọsị ịKịrayịsị wẹẹ, ehile ọọwa á họ ụkụrwọ kaka. Lẹẹlẹ, angịnyị ehe wuu ji ekpeleji nya ehile ọlẹ kị da iNuwa ene-ene lụka ọlẹ ká ukpenyi do kpa ugbẹnyị lẹ.—Kol 2:13-17; Ọmwụ 9:3, 4.
ỊBayịbụụ Ọwawa
(Ala iLivayị 10:1-15) Ụka ọọwa, ịNadabụ bala Abihu, anyị alẹng nya Erọn go ịja nya ịtangare nyaa. Ị chụ awụrụ-ila juwa bala ọ-chụ ịtangare gurwaa lẹ, ị kpa kaka ha [iJihova] lẹlẹ. Ila nya ịtangare ọwẹ-ẹ́ tị la ịgọgọ ka chajị [iJihova-á] byaa nyị kpa wẹ ọwa ka. 2 Lụka ọmwaaa lẹ, [iJihova-à] du ila kaka rwaa lẹ, ị gbu ụ-ụwa ị-ịlahị nyamwụ lẹlẹ. 3 Ọọwa, iMosisi à byi Erọn yẹkẹẹ, “[iJihova] lẹẹ ya ẹla rụ́ ẹla ọlịịwẹ ụka kọ yẹkẹẹ, ‘Angị myị ẹrụ ham wuu ka chihi ju ịgọgọ ọlala nyam, Ị-ịlahị nya angịnyị wuu ị ka ya ụmụmẹ nyam pyẹ.’” Erọn-ń tị ya ẹla bwu ọnụ myị ka. 4 Ọọwa, iMosisi à wụrụ iMichẹlụ bala Elisafan anyị nya ọnyịnịna nya adịda nya Erọn lẹ, ọ byaa yẹkẹẹ, “Anụ kẹwẹ wẹẹ̀, kanụ go egu nya aananụ ịlẹ bwu ẹga nya Ọdụ Ọlịgọgọ kpa kpehe hi ẹpwụ nya ịkampụ mẹ.” 5 Ịnyị, ị wẹ lẹ, ị ya abwọ chị ịwụrụ nya egu ịwẹ kpa kpaa kpehe hi ịkampụ jaabwọ ká iMosisi byaa lẹlẹ. 6 Ọọwa, iMosisi à byi Erọn ayịdang bala Eliyesa bala Itamaa anyị ịkịla nya Erọn yẹkẹẹ, “Ānụ pẹhi inyi nyanụ dachị-dachị lee o-gu ịwụrụ nyanụ ene nya ang-ẹjẹẹ nya owuru ọkpakpa koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbu, [iJihova] ka wụ ẹjẹ ta alụma wuu lẹpwụ-lẹpwụ. Ala Isirẹlụ aananụ kem à ka bida chajị nya angịlẹ ká [iJihova] du ila kaka rụ lẹẹ lẹlẹ. 7 Ānụ rụ hi ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ ọlẹ kọọ, ó-ri ịnyị ka, anụ ka gbu chajị ị chịnụ ịgọgọ bwula ida ọlịgọgọ nya [iJihova] ọlẹ kị ya hụnụ.” Ọọwa, ị họ jaabwọ ká iMosisi byaa lẹlẹ. 8 [IJihova] byi Erọn yẹkẹẹ, 9 “Ahụ bala anyị nyang ā nwa ere ọ-ya ọngịnyị lee ere ọnyọọngịrị ọhẹ-lọhẹ ene kanụ ka jụ ka Ọdụ Ọlịgọgọ koo. Ó-ri kanụ họ ịnyị, anụ ka gbu. Ọwẹ ri ehile ọlẹ ká anyị ịtụma nyang ka kpa pyịyọọ. 10 Anụ ka jẹ ang ọ-chị ịgọ ju ham datị hi ang ọ-da gbagbịla bala ọ-jẹ ang ọcharị-charị hi ang-ibyi. 11 Anụ ka mẹjẹ ala Isirẹlụ ehile ịlẹ wuu kam ya du iMosisi kịlaa.” 12 Ọọwa, iMosisi à byi Erọn bala anyị imiiye ihihi nyamwụ ịlẹ ká ẹnyị nyaa ri Eliyesa bala Itamaa yẹkẹẹ, “Anụ hu ọrụ nya ajẹ nya ang-ẹrụ ohihi ọlẹ kị ya kịla iya ha [iJihova] mẹ. Ánụ ya họ ịkaa ọmịrịị mịrị-ka kpá lẹ, anụ ya ri ụ-ụwa ịkịka nya ogidi mẹ, chajị iya ọwẹ la ịgọgọ lụmẹ. 13 Ẹ-ẹga ọlịgọgọ ọhẹ ānụ ka hụ ryoo lẹ. Ọwẹ ri ebwo ọlẹ kọ ri ịnyang bala anyị alẹng nyang bwu ẹpwụ nya iya ịlẹ kị kịla ha [iJihova]. Jaabwọ ká [iJihova] dam ehile à wẹ lẹ. 14 Ahụ bala anyị alẹng tụ anyị anyang nyang ka ya ẹmẹ bala ugbẹta ịlẹ kị ya kịla iya o-nyí kile-kile ha [iJihova] wẹ ri ẹ-ẹga ọcharị-charị. Ebwo ịwẹ ri ịlẹ kị gà hang bala anyị nyang bwu ẹpwụ nya iya nya ọhọlawụlẹ ịlẹ ká ala Isirẹlụ kpa wẹ [iJihova]. 15 Ị ka kpa ugbẹta bala ẹmẹ ịwẹ warị ba ẹ̀ga i-ju eyo ịlẹ kị ya kịla iya ju ila-à wẹ warị wẹ [iJihova]. Ẹ̀ga ịwẹ à ka ri nyang bala anyị nyang pyịyọọ jaabwọ ká [iJihova] ya lẹlẹ.”
ỌYA ỌKỤRỤ OHEEYE 14-20
ANG ỤDỤ BWU OMYI ẸLA NYA OHE OLUHYE | ALA ILIVAYỊ 12-13
“Jẹ́ Ang Bwu Ẹpwụ nya Ehile u-Uhye nya Ekpo”
(Ala iLivayị 13:4, 5) Ọ́ tị ri ká ẹbẹ ọọwa-á la owuru, kọ tị ba u-ugba oluhye kem, ká egbii ịlụwa-á tị pwowuru ka aalẹ, ọngọkiliya ka chị ọngọọwa ịgọ hi angịkịla ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ. 5 Ọọwa, ọngọkiliya-à ka wụlọọ yẹ myịmyị ẹnụtụrụ ọharwiye lẹlẹ. Ó-ri ká ẹbẹ ọọwa-á la abwabwọ nya ịlọmwụ, la ọ-pyẹ kịlahị ka aalẹ, ọ ka myịmyị-ị̀ chị ọlẹng ọwẹ ịgọ ẹ-ẹpwụ nya ẹnụtụrụ irwiye kịlahị.
Ụka Nyamwụ Chịpwụrụ Lẹ lee Ọ tị Ji Ịlahị nya Ụka?
• Ọ ka chị alẹdụrụ ịgọ hi angịkịla.
Ehile nya iMosisi ya jaabwọ kị ka bwu chị angịlẹ kị chị ekpo ịgọ hi angịkịla. Ma, ọ-pwụ ụka nya ịdọlọ-dọlọ ọlẹpwarịrị nya ẹka ohu ịrụ kele ka ẹka ụnọ da ohu ịrụ ẹ-ẹpwụ nya ego nya ọngịnyị ehe, ene ka angị họ utoji jẹ́ abwọ kị ka bwu kpa itiwe nya ehile ọwẹ họ ụkụrwọ, ọ tị kịnyaa la ọ-ka ju apyobwuna kịlahị-ịlahị.—Ala iLivayị, egbeju 13 bala 14.
(Ala iLivayị 13:45, 46) “Ọngọlẹ ká ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ-ọ́ jụ ka kụrụ ịwụrụ i-gu ene jangjang. Ọ ka pẹhi inyi nyamwụ dachị-dachị. Ọ ka ya ang ke ịlọmwụ wẹ eji nya ahị kọ ka juwa ga juwa dakọ gboo yẹkẹẹ, ‘Olibyi ịnyị! Olibyi ịnyị!’ 46 Ọ ka juwa la ibyi ọwẹ gbee jaabwọ ká ẹdụrụ nyamwụ ọwẹ-ẹ́ tata ka ba. Ọ ka kpehe hi ịkampụ kaka kụ ẹpwa nya ịlọmwụ datị-datị hi angịkịla.
wp16.4 9 ¶1
Á Jẹ́ Ẹla Ọlẹ?
Ala iJuu ịlụka onyogo kaa juhi nya ekpo kọ ri ẹdụrụ ọlẹ ji lụmẹ lụka kị da ịBayịbụụ. Ẹdụrụ ọnyọọngịrị ọwẹ ka jẹ́-ẹ bịrị ekpiiji nya ọngọlẹ kọ lọọ gbang-gbang myị, du kọ ka ju ọmwụ nya akama bala o-jwoo ẹjẹẹ. Utoji ọhẹ-ẹ́ ji kọ kaa myị ekpo ka. Ọkọkọ nya ọọwa lẹ, angịlẹ ká ẹdụrụ ọwẹ-ẹ́ ju, ị kaa chaa ịgọ hi angịkịla bala ọ-daa ehile kị ka dọna gboo chajị ká angịkịla ka jẹ́ iwe-ahụrụ nyaa.—Ala iLivayị 13:45, 46.
(Ala iLivayị 13:52) Ọngọkiliya ka jụ ang ọkụrụ-kụrụ ọọwa ila chajị ebwubwu ọ-pyẹ kịlahị-ịlahị ọ ri lẹ.
(Ala iLivayị 13:57) Ọ́ tị ri ká ebwubwu ọọwa-á chị ọmweji kpụ kọ juwa pyẹ aalẹ, ayịdang nya ang ọkụrụ-kụrụ ọọwa ka chọọ ila.
it-2-E 238 ¶3
Ekpo
U-uhye nya ang ịkụrụ-kụrụ bala ebe. Ekpo ọwẹ ka jẹ́-ẹ chị wu ang ọkụrụ-kụrụ lee ang ọkịla ọlẹ kị kpa ugba họ. Kori kị hụ́ ang ọọwa, ọ ka rụ hyoo myị. Ịnyịnyị, ị da ehile jaabwọ kị ka bwu chị ang ọlịnyị ịgọ. Ma, kori ká ang-ẹjẹẹ nyamwụ ọlẹ kọ la ukpuukpo lee ọ-la ọmịla á chị ọmweji juwa pyẹ kịlahị-ịlahị u-uhye nya ang ọkụrụ-kụrụ ọọwa aalẹ, ị ka chọọ ila. (Liv 13:47-59) Kori ká ang-ẹjẹẹ nyamwụ ọlẹ kọ la ukpuukpo á hyehe u-uhye nya ugulọ aalẹ, ọngọkiliya ka chị ugulọ nya ube ọọwa ịgọ. Ọchịkpẹẹ myị́ kị ka gba ajwọ nya ube ọọwa ẹ-ẹga ọlẹ ká ẹdụrụ ọwẹ chị wu bala ọ-ka kpa ang da ugulọ nya ube ọọwa kẹkẹẹkẹ wuu ẹ-ẹpwụ, gyaa kpa kaka hụrụ ẹ-ẹga ọlẹ kọ la cheri-cheri-ka ụ-ụwa odehe nya epweji. Ma, kori kị tị ya dodehe nyori ube ọọwa nyị la charị-charị aalẹ, ọngọkiliya ka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nya ube ọọwa. (Liv 14:33-57) Ị ya nyori ekpo ọlẹ kịị nyị kaa chị wu ang ọkụrụ-kụrụ lee ube nyị ri ụma nya ịrwọ lee ebwubwu ụma ọkịla ọhẹ, ma ị tị jẹ́ ẹlịlẹhị u-uhye nyaa ọọwa kpangga ka.
Mwahị nya Ang Ụdụ nya Olegu
(Ala iLivayị 12:2) “Ya ehile ịlẹ wuu je ala Isirẹlụ yẹkẹẹ, ‘Ụka ká ọnyang-ńg ma ọnyị ọlẹng kpá, ọ ka juwa la ịhyá nya ọnyị ọmama ẹ-ẹpwụ nya ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ jaabwọ kọọ hụ lụka nya odehe ojiji nyamwụ.
(Ala iLivayị 12:5) Ọ́ tị ri ọnyị ọnyang kọ ma aalẹ, ọ ka juwa la ịhyá nya ọnyị ọmama nyamwụ jaabwọ kọọ hụ lụka nya odehe ojiji nyamwụ. Ọ tị ka hụ ẹnụtụrụ iwo kụrụ ine gbẹgbịlẹ. Ọọwa, ọ ka myịmyị-ị̀ hụ ẹnụtụrụ iwo ịrwọnyẹ kụrụ ịrwọnyẹ (66) ene kọ ka la charị-charị bwu ẹpwụ nya ịwọ ọhụhụ nya ọnyị ọmama lẹlẹ.
w04 5/15 23 ¶2
Ahị nya Ẹla Bwu Ụpwụ nya Ala ILivayị
12:2, 5—Ịyẹ tị du ká ọnyị ọmama ka du ká ọnyang ka “la ịhyá”? Ịnọ, Ohe Oluhye họ ọlẹng bala ọnyang nyọka ma ọnyị ọlẹ kọ ka la ọhịhị ọkpẹẹkpẹẹ. Ma, chajị nya ọhọbịrị ọlẹ kahị ri ugu nyamwụ wẹẹ, o-du ka ọ-la kpẹẹkpẹẹ-ka bala ọhọbịrị kaa bwu ẹga nya adịda bala ịnịna ka ẹga nya ọnyị. Kori kị ja ya ẹla rụ́ ụka o-kpii ọlẹ ká ọnyang kaa ‘la charị-charị ka’ oluhye nya ọnyị ọmama, bala ẹla u-uhye nya ang ịkịla lala odehe ojiji bala ọngịnyị ọ-da enyi nya alẹng ju ịlọmwụ, ẹga ọlẹ ká irya kaa kpahị ka ri ọhọbịrị ọlẹ kahị ri ugu nyamwụ. (Ala iLivayị 15:16-24; Eje Ọnyịịla 51:5; Ala iRom 5:12) Ang ịlẹ ká ala Isirẹlụ kaa họ chajị nyọka hụ́ ịlaa charị-charị ka daa ụbwọ nyọka jẹ́ apyobwuna nya ang odudu kị baba nya iya ọkịlaakịla ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ hụ́ ọhọbịrị nya angịnyị ehe wuu gbang-gbang myị bala ọ ka kpaa tịrẹkpẹ kaka la kpẹẹkpẹẹ. Chajị nya ọọwa lẹ, Ehile “ri ọngọlẹ kọ juwa [kpaa] ụgbẹyị gbee pwụ ụka nya ọwẹwẹ nya ịKịrayịsị iJisọsị.”—Ala ịGaletiya 3:24.
(Ala iLivayị 12:3) Ẹnụtụrụ ọhaneku ị ka da ọnyị ọọwa ụwụwụ lẹ.
Ụka Nyamwụ Chịpwụrụ Lẹ lee Ọ tị Ji Ịlahị nya Ụka?
• Ụka o-Hunọ nya Ụwụwụ Ọdada.
Ehile nya Ohe Oluhye ya nyori nyị ka da ọnyị ọlẹng ụwụwụ ẹnụtụrụ ọhaneku nyọlẹ kị mọọ kpá. (Ala iLivayị 12:3) Ị họ kahị jẹ́ nyori, ọ ka la epwihi ookpokpo myị ene ká ịnyịrọ nya ọnyị onyeewe ka jẹ́-ẹ tụ chị kpụ ọ-ka wu ịwọ kụrụ kori ka ang à họọ. Lẹ, lụka onyogo ene ká ang ọjẹ́jẹ chajị nya utoji lẹẹ ji, ọ-ka godayị epwihi ookpokpo da uhye ene kị ka da ụwụwụ ri ewu o-chi ke ọnyịịla.
ỊBayịbụụ Ọwawa
(Ala iLivayị 13:9-28) “Ó-ri ká ọngọhẹ-ẹ́ la ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ aalẹ, ị ka kpa ọngọọwa wẹ ẹga nya ọngọkiliya 10 kọ ka wụlọọ yẹ. Ó-ri ẹbẹ ọlẹ kọ hu onyoowuru-onyoowuru kọ họ ká egbii ịlụwa-á pwowuru, ká ẹbẹ ọọwa-á ju ịwụ aalẹ, 11 ẹdụrụ onyobyi-obyi olugba nya ịnyịrọ à jwọọ-ọ̀ wẹ lẹ. Ọngọkiliya ka ya dodehe ọngọwẹ nyị ri olibyi. Ọ́ tụtụm ka chọọ ịgọ hi angịkila ene kaka chajị ọ la gedegede nyori ọngọwẹ ri olibyi lẹ. 12 Ó-ri ká ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ ọwẹ-ẹ́ pyẹ tụ ịnyịrọ nyamwụ da bwu uhye ju wẹ eji 13 aalẹ, ọngọkiliya ka myịmyị-ị̀ wụlọọ yẹ. Ó-ri kọ pyẹ yịrị ịnyịrọ nyamwụ yịrị wuu ịnyịlẹhị aalẹ, ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị la charị-charị. Ugba nya ịnyịrọ nyamwụ wuu-ú pwowuru lẹ aalẹ, ọ la charị-charị lẹ. 14 Ọ́ tị ri ká ẹbẹ onyeewe-é hu aalẹ, ọ ri olibyi lẹ. 15 Ọọwa, ọngọkiliya-à ka wụla ẹbẹ ọọwa yẹ lẹ, ọ ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị ri olibyi lẹlẹ. Ẹbẹ ọlịịwẹ ri ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ. Lẹẹlẹ, ọngọọwa ri olibyi. 16 Ọ́ tị ri ká ẹbẹ ọọwa-á myị kpá, kọ pwowuru aalẹ, ọ ka mwẹẹkpẹ wẹ ẹga nya ọngọkiliya 17 kọ ka wụlọọ yẹ. Ó-ri ká ẹbẹ ọọwa-á pwowuru aalẹ, ọngọọwa la charị-charị. Ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị ri ọngọ charị-charị lẹ. 18 “Ó-ri ká iyi-í kụ ọngịnyị, kọ myị̀ kpá, 19 ká ugbe onyoowuru lee ugbe ọnyọmịla-á tị da ọngọọwa ẹ-ẹga ká iyi kwọọ ene mịlẹ-mịlẹ aalẹ, ọ ka kpa ịlọmwụ ka ẹga nya ọngọkiliya. 20 Ọngọkiliya ka wụlọọ yẹ. Ó-ri ká ugbe ọọwa-á kpoye ka eji nya ugba oluhye, ká egbii ịlụwa-á pwowuru aalẹ, ọ ka ya dodehe ya ọngọwe nyị ri ọngọ chiri. Ẹdụrụ nya ekpo à dọmwụ wẹ u-uhye nya iyi lẹ. 21 Ọ́ tị ri ká ọngọkiliya-á wụlọọ yẹ, ká egbii ịlụwa-á pwowuru ka, ká ugbe ọọwa-á tị kpoye ka eji nya ugba oluhye ka, kọ gbu ahị aalẹ, ọngọkiliya ka chọọ ịgọ hi angịkịla ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ. 22 Ó-ri ká ugbe ọọwa-á pyẹ kịlahị aalẹ, ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị ri olibyi, chajị ẹdụrụ ọ-chị kịla ọngịnyị à jwọọ lẹ. 23 Ọ́ tị ri ká ugbe ọọwa-á la abwabwọ nya ịlọmwụ la ọ-pyẹ kịlahị ka aalẹ, ukpuru nya iyi ọlẹ kọ kwọọ ene à wẹ lẹ. Ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị la charị-charị. 24 “Ẹla chajị nya ọngọlẹ ká ila-á ba tị lẹ, ó-ri ká ọnụ-ẹbẹ nyamwụ-ụ́ pwowuru lee ọ-ga ọmịla aalẹ, 25 ọngọkiliya ka wụlọọ yẹ. Ó-ri ká egbii ịlụwa-á pwowuru, ká ọnụ nyamwụ-ụ́ kpoye ka eji nya ugba oluhye aalẹ, ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ à dọmwụ wẹ ẹ-ẹga ká ila bọọ lẹ. Ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị ri olibyi. 26 Ọ́ tị ri ká egbii ịlụwa-á pwowuru ka, ká ọnụ nyamwụ-ụ́ tị kpoye ka eji nya ugba oluhye ka, kọ gbu ahị aalẹ, ọngọkiliya ka chị ọngọọwa ịgọ hi angịkịla ẹnụtụrụ irwiye. 27 Ọngọkiliya ka myịmyị-ị̀ wụlọọ yẹ ẹnụtụrụ ọharwiye. Ó-ri ká ọnụ-ẹbẹ ọọwa-á juwa pyẹ kịlahị aalẹ, ẹdụrụ olugba nya ịnyịrọ ọ ri lẹ. Ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị ri olibyi. 28 Ọ́ tị ri ká ẹga ọọwa-á la abwabwọ nya ịlọmwụ, la ọ-pyẹ kịlahị ka, kọ gbu ahị aalẹ, ukpuru nya ila ọlẹ kọ bọọ kem ịnyị. Ọngọkiliya ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị la charị-charị.
ỌYA ỌKỤRỤ OHEEYE 21-27
ANG ỤDỤ BWU OMYI ẸLA NYA OHE OLUHYE | ALA ILIVAYỊ 14-15
“Ịgba Ọgbagba nya Ịlẹhị Baba nya Ocheri-cheri”
(Ala iLivayị 15:13-15) “‘Ụka ká ọlẹng ọọwa-á hagụ kpá, ọ ka hụ ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ. Ọọwa, ụka kọ hụ́ ang ịkụrụ-kụrụ nyamwụ bala o-hyo enyi onyeewe lẹ, ọ ka la charị-charị lẹlẹ. 14 Ẹnụtụrụ ọhaneku, ọ ka kpa enewulo imiiye lee ẹchụ́ nya ikirikpete imiiye kele ka ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ kọ ka ya ha ọngọkiliya. 15 Ọngọkiliya ka yaa kịla iya. Ọhẹ ka ri nya iya ọ-hụ́ ọhọbịrị, ọwụlẹ ka ri nya iya ọ-rụ ila. Ịịwẹ ọngọkiliya-á ka bwu họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nya ọlẹng ọwẹ ị-ịlahị nya [iJihova] lẹ.
it-1-E 263
Enyi Ohyohyo
Ang o-dudu ọlẹ ká ala Isirẹlụ tọchị kaa họ ọhọhọ nya enyi ohyohyo datị-datị hi awụlẹ. Ọngọngọhẹ ọlẹ kọ hagụ bwu ẹdụrụ nya ekpo nyamwụ, ọngọngọhẹ ọlẹ kọ yụbwọ gu ang ịlẹ ká angịlẹ ka “alẹng [nyaa] juwa nyà enyi” yụbwọ gu, ọlẹng ọlẹ kọ kaa da enyi nya alẹng ju ịlọmwụ, ọnyang ọlẹ kọ ji odehe lee kọ hụ ịwọ, lee ọngọngọhẹ ọlẹ kọ ka ẹga nya ọnyang la “ibyi” aalẹ ọ ka hyo enyi. (Liv 14:8, 9; 15:4-27) Ọngọlẹ kọ ju u-ube bala ogu, lee ọ-ya ịnyịrọ gu ogu aalẹ, ọ la “ibyi” ị ka hụ́ ibyi nyamwụ ọọwa hụrụ la enyi ọ-kpa hụ́ ibyi hụrụ. Kori ká ọngọngọhẹ-ẹ́ pwa la ọ-kpa ehile ọwẹ aalẹ, “ọ chị Ọdụ nya [iJihova] ịrị lẹ, ị ka boo deeji hi ẹpwụ nya ala Isirẹlụ.” (Ọwa 19:20) Ó-ri ịnyị aalẹ, enyi ohyohyo tị̀tị ka jẹ́-ẹ ku ọmwakpa nya ocheri-cheri ọlala ị-ịlahị nya iJihova. (Eje 26:6; 73:13; Ayị 1:16; Isi 16:9) Lẹ, kori kahị hyo omyi ẹla nya ẹlịlẹhị nya iJihova, jaabwọ kị chwọọ kaka pwoku enyi ohyohyo wẹ aalẹ, ọ la ọngịrị nyọka hụ́ụhị cheri-cheri.—Efe 5:26.
(Ala iLivayị 15:28-30) “‘Ụka ká ịwọ ọhụhụ nyamwụ-ụ́ chị kpá, ọ ka hụ ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ. Ọọwa, ọ ka la charị-charị lẹlẹ. 29 Ẹnụtụrụ ọhaneku, ọ ka kpa enewulo imiiye lee ẹchụ́ nya ikiripete imiiye kele kịla ọngọkiliya ọ-ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ. 30 Ọngọkiliya ka ya ọhẹ nyaa kịla iya ọ-hụ́ ọhọbịrị. Ọ ka ya ọkịla kịla iya ọ-rụ ila. Ịịwẹ ọngọkiliya-à ka bwu họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nya ọnyang ọwẹ lẹ.
it-2-E 372 ¶2
Odehe Ojiji
Ị kaa yẹ ọnyang lala ọngọ la charị-charị ka, kori kọ hụ ịwọ lụka odudu ọlẹ kọ ri ụka nya odehe ojiji nyamwụ ka lee “ọ-hụ ịwọ kpoye nya ụka nya odehe ojiji nyamwụ,” ụka ọlịnyị ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ hụhụ lee kọ nọnọ u-uhye nyamwụ tụ́ ọngọngọhẹ ọlẹ kọ yụbwọ gu ang ịịwa wuu-ụ́ la charị-charị ka ịnyịnyị. Ụka kọ hagụ bwu ẹpwụ nya ịwọ ọhụhụ nyamwụ ọọwa kpá, ọ ka hụ ẹnụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ ene kọ ka la charị-charị. Ẹnụtụrụ ọhaneku nyamwụ, ọnyang ọọwa ka kpa enewulo imiiye lee ẹchụ́ nya ikiripete imiiye kịla ọngọkiliya kọ ka ya kiliya wọnụ nyamwụ ju. Ọ ka ya ọhẹ lẹpwụ nya iyo ịwẹ kiliya ọ-hụ́ ọhọbịrị ha iJihova, ọ ka ya ọkịla kiliya ọ-rụ ila ịnyịnyị.—Liv 15:19-30; kụ ẹhị yẹ CLEAN, CLEANNESS.
(Ala iLivayị 15:31) “‘Ịịwẹ anụ ka chị ala Isirẹlụ ịgọ lụka kị ji la ibyi chajị kị ka ju Ọdụ Ọlịgọgọ nyam ọlẹpwarịrị nya ịkampụ ibyi kaka lẹlẹ. Ó-ri kị jwoo ibyi aalẹ, ị ka gbu.’”
it-1-E 1133
Ẹga Ọlịgọgọ
2. Ọdụ ọlịgọgọ, ị-ịlahị nyọọwa ọ ri ube ịgọgọ. Obyi omeme ọwẹ wuu, tụ́ ọdọda nya ọdụ ọlịgọgọ bala ọdọda nya ube ịgọgọ wuu, ri ẹga ọlịgọgọ. (Ehe 38:24; 2Ego 29:5; Ụkụr 21:28) Ang ọkpọnchị ọhẹ ọlẹ kọ juwa ọdọda nya ọdụ ri, ogidi nya iya ọkịlaakịla bala ẹja nya oje ọnyọmịla. Ang-abwọ ịwẹ lịgọgọ. Lẹ, angịlẹ kị la charị-charị kem à ka jẹ́-ẹ jụ ka ọdọda nya ọdụ ọlịgọgọ ụka myị́ ụka myị lẹ. Ịnyịnyị, ọngọngọhẹ ọlẹ kọ la ibyi ị-ịnyịrọ-ọ́ ka jẹ́-ẹ jụ ka ọdọda nya ube ịgọgọ myị ka. Ọ-chụ pwokwita, ọnyang ọlẹ kọ juwa la ibyi ị-ịnyịrọ-ọ́ ka yụbwọ gu ịngịngịhyẹ ọlịgọgọ lee ọ-jụ ka ẹga ọlịgọgọ kpong-kpong ka. (Liv 12:2-4) Myịmyị, kori ká ala Isirẹlụ á juwa kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ibyi nyaa aalẹ, ị kaa yọọ lala o-ri ube ịgọgọ ị wẹẹ ju ibyi lẹ. (Liv 15:31) Angịlẹ kị juwa kpa iya ọkịlaakịla nyaa kịla ọngọkiliya nyọka ya hwáa charị-charị bwu ẹpwụ nya ẹdụrụ nya ekpo nyaa, kaa ba ọ-ọnang nya ọdọda nya ọdụ ọlịgọgọ kem ịnyị. (Liv 14:11) Ọngọngọhẹ-ẹ́ ka jẹ́-ẹ kpa ịnyịrọ la ibyi kaka ri iyo ọlẹ kị ya kiliya nya ọhọlawụlẹ kpong-kpong ka, ọ ri ịnyị ka ọngọọwa ka gbu.—Liv 7:20, 21.
Mwahị nya Ang Ụdụ nya Olegu
(Ala iLivayị 14:14) “Ọngọkiliya ka gu ịwọ nya ọkpịlọ ọọwa chị ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri nya ọngọlẹ kị wẹ̄ẹ̀ ka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nyamwụ.
(Ala iLivayị 14:17) Ọọwa, ọ ka gu ida ọlẹpwụtụbwọ nyamwụ chị ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba upwuriri nya ọngọlẹ kị wẹ̄ẹ̀ ka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị nyamwụ lẹlẹ.
(Ala iLivayị 14:25) Ọ ka nwụ ọkpịlọ nya iya ọ-wụ́ abyị kọ ka gu ịwọ nyamwụ chị ọngọọwa u-ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri.
(Ala iLivayị 14:28) Ọ ka gu ida ọwẹ chị ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri jaabwọ kọ họ [la] ịwọ nya ọkpịlọ okiliya ọ-wụ́ abyị.
it-1-E 665 ¶5
Ụrụ
Ụka ọlẹ kị chụ angịkiliya nya ala Isirẹlụ, Ohe Oluhye da ehile iMosisi ya nyị gu ịwọ nya omilodo ọlẹ kị ya họ ọhọhọ nya angịkiliya ọchụchụ kị nyị ya chị ugbuurụ nya upwuriri nya Erọn bala anyị nyamwụ, tụ́ ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri nyaa ịnyịnyị, nyọka mẹjẹ nyori ang ọlẹ kị họ wẹ ẹgẹwẹ ẹnẹwẹ ka gu ẹlẹlẹ kị ka ke ụrụ wo la, ụkụrwọ ọlẹ kị ka họ, bala ẹdịyẹ ọjẹjẹ nyaa wuu. (Liv 8:22-24) Ịnyịnyị-ịnyịnyị, ẹ-ẹga nya ọngọlẹ kọ la charị-charị bwu ẹpwụ nya ẹdụrụ nya ekpo nyamwụ, Ehile ya nyori ọngọkiliya nyị ka gu ịwọ nya iyo ọlẹ kị ya kiliya ọ-wụ́ abyị wẹ bala ida ọlẹ kị ya ha, chị olekpo ọọwa u-ugbuurụ nya upwuriri nyamwụ. (Liv 14:14, 17, 25, 28) Ọhọhọ ọlịịwịịwẹ juwa ịnyịnyị ẹ-ẹga nya ehile ọlẹ kọ ya ẹla rụ́ ọlẹng ọlẹ kọ tịtọ nyọka kịnyaa la ọnyọhị nya ayịbamwụ oriri kịlahị pyịyọọ. I-iwe-ahụrụ ọlịnyị, ị ka kpa ọnyọhị ọọwa kele ka ọnang, ọọwa lẹ ayịbamwụ à ka ya oje odiju ju ila bwuroo ụrụ ịwa lẹlẹ. Ịna ọlẹ kị ya bọọ wẹ ụ-ụrụ, mẹjẹ nyori ọnyọhị ọọwa myị ọnụ nyọka kịnyaa la ihi ojuju bala ịlomwụ ọ-kpa keji ha ayịbamwụ.—Ehe 21:5, 6.
(Ala iLivayị 14:43-45) “Ó-ri ká ebwubwu ọọwa-á myịmyị hu kám ẹ-ẹpwang ọwẹ nyọlẹ kị gba ajwọ ịwẹ bala ọ-pwọ ugulọ nyamwụ bala o-du ugulọ nyamwụ kpá aalẹ, 44 ọngọkiliya ka kele kaka wụlọọ yẹ myịmyị. Ó-ri kọ pyẹ kịlahị aalẹ, ẹpwang ọwẹ ju ibyi, chajị ebwubwu o-ju ọmyịmyị ka-à wẹ lẹ. 45 Ị ka tụrụ ẹpwang ọọwa ju eji kị ka go ajwọ bala ekeji bala ene nya ugulọ nyamwụ wuu kpa kpehe hi epweji kaka hụrụ ẹ-ẹga o-ju ibyi ọhẹ.
g 1/06 14, akpa
Ebwubwu—Oligu Lee Oluji Tị!
EBWUBWU ỊLỤKA ONYOGO?
ỊBayịbụụ ya ẹla rụ́ ụka “ká ebwubwu-ú da ba ẹpwa,” ọọwa ri ẹpwụ nya ube ayịdang kpangga. (Ala iLivayị 14:34-48) Ị ya nyori ẹdụrụ ọlẹ kị kaa wụrụ ịnyịnyị nya ‘ebwubwu ọ-pyẹ kịlahị-ịlahị’ nyị ri ụma nya ịrwọ lee ebwubwu ụma ọkịla ọhẹ, ma ị tị jẹ́ ẹlịlẹhị u-uhye nya ọọwa kpangga ka. Abwọ myị́ abwọ kọ tị ri wẹwẹ, Ehile nya Ohe Oluhye da angịlẹpwa ọna nyọka gba ajwọ nya ẹpwa ọọwa ẹ-ẹga ọlẹ ká ebwubwu ji bala ọ-ka da ugulọ ọlẹpwụ nya ube ọọwa wuu, kị ka gyoo kpa kaka hụrụ odehe nya epweji “ẹ-ẹga o-ju ibyi ọhẹ.” Kori ká ebwubwu ọọwa-á hu kám tịrẹkpẹ myịmyị aalẹ, ẹpwa ọọwa wuu lẹpwụ-lẹpwụ ju ibyi, ị ka tụrwọọ ju eji, gyoo kpa kaka hụrụ. Ehile ọlẹ ká iJihova da wẹ kpẹẹkpẹẹ wuu, mẹjẹ ọháha okpori-kpori ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nya angịnyị bala ịnyịrọ ọ-la ogogo nyaa.
ỊBayịbụụ Ọwawa
(Ala iLivayị 14:1-18) Ọọwa, [iJihova-à] byi iMosisi yẹkẹẹ, 2 “Ịlẹ ri ehile chajị nya ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nya ọngọlẹ kọ hagụ bwu ẹpwụ nya ẹdụrụ olugba nya inyiro. Ẹnụ nya o-ya dodehe nya ọcharị-charị ọlala nyamwụ, ị ka kpọọ wẹ ọngọkiliya, 3 ká ọngọkiliya ka kpọọ kpehe hi ịkampụ kaka wụla yẹ. Ó-ri ká ẹdụrụ ọọwa-á myị hyoo aalẹ, 4 ọngọkiliya ka ya kị ka kpa ịchịnụ ịcharị-charị imiiye bala uke nya okoji nya isida bala ochiri ọnyọmịla bala ábwọ nya okoji nya ihisọpụ warị chajị nya ọngọlẹ kị wẹẹ̀ ka họ kọ ka la charị-charị. 5 Ọọwa, ọngọkiliya-à ka ya kị ka nwụ ọhẹ nya ịchịnụ ịwẹ u-uhye nya ẹchụ-ọpyị ọlẹ ká enyi onyeewe ji lẹlẹ. 6 Ọngọkiliya ka hu ọchịnụ ọkịla tụ ọwụ nya isida bala ochiri ọnyọmịla bala uke nya okoji nya ihisọpụ kọ ka yaa ju ịwọ nya ọchịnụ ọlẹ kị nwụ. 7 Ọ ka nyí ịwọ ọwẹ pwáaa ugbabwọ irwiye hụ ọngọlẹ kị wẹẹ họ kọ ka la charị-charị lẹ, ọ ka ya dodehe ya ọngọwẹ nyị la charị-charị lẹ lẹlẹ. Ọ́ họ ịnyị kpá lẹ, ọ ka pẹhi ọchịnụ ọwẹ kọ ka hụ rụ lẹlẹ. 8 Ọngọọwa ka hụ́ ang ịkụrụ-kụrụ nyamwụ bala ọ-pwọ inyi nyamwụ wuu bala o-hyo enyi. Ọọwa, ọ ka la charị-charị lẹlẹ. Ọ ka nyà wẹ ịkampụ myị, ọ́ tị ka ku ẹpwa nya ịlọmwụ ka jịra ụtụrụ irwiye gbẹgbịlẹ. 9 Ẹnụtụrụ ọhaneku, ọ ka myịmyị-ị̀ pwọ inyi bala ịchwọ bala anyagị tụ egbii ịla ẹ̀ga ịkịla nya ịnyịrọ nyamwụ wuu. Ọ ka hụ́ ang ịkụrụ-kụrụ nyamwụ bala o-hyo enyi. Ọọwa, ọ ka la charị-charị lẹlẹ. 10 “Ẹnụtụrụ ọhaneku ọngọọwa ka kpa ágba nya ịkpịlọ alẹng imiiye ịlẹ ká ehe-é họ ka bala ọkpịlọ ọnyang ookpokpo o-gu ẹka ookpokpo ọlẹ ká ehe-é họ ka warị. Ọ ka kpa okolo ịta nya ọrụ nya ajẹ nya ang-ẹrụ ọlẹ kị ya ida nya olivu kpịla lọọ bala eku nya ọchọja nya ida nya olivu warị ịnyịnyị. 11 Ọọwa, ọngọkiliya-à ka kpa ọngọọwa tụ ang nya ọhaha nyamwụ ịwẹ ka ẹga nya [iJihova] ọ-ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ lẹlẹ. 12 Ọọwa, ọngọkiliya-à ka ya ọkpịlọ ọlẹng ọhẹ bala ẹhya nya ọchọja nya ida ọwẹ kịla iya ọ-wụ́ abyị lẹlẹ. Ọ ka ya ang ịwẹ kịla iya o-nyí kile-kile bwula o-nyaa kile-kile ị-ịlahị nya [iJihova] ịnyịnyị. 13 Ọ ka nwụ ọkpịlọ ọọwa ẹ-ẹga ọlịgọgọ ọlẹ kị kaa nwụ iyo nya iya ọ-hụ́ ọhọbịrị bala ịnya iya ọ-rụ ila. Ọ ka họ ịnyị chajị iya ọ-wụ́ abyị ọlẹ ri nya ọngọkiliya lala iya ọ-hụ́ ọhọbịrị. Iya ọwẹ la ịgọgọ lụmẹ. 14 “Ọngọkiliya ka gu ịwọ nya ọkpịlọ ọọwa chị ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri nya ọngọlẹ kị wẹ̄ẹ̀ ka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nyamwụ. 15 Ọngọkiliya ka hu ida nya olivu kọ ka chọọ ju ịlọmwụ ẹ-ẹpwụtụbwọ nya ụpụpịla. 16 Ọ ka ya ụkụchụ ọhẹ nya ụbwọ upwuriri gu ida ọlẹpwụtụbwọ nyamwụ kọ ka nyoo pwáaa ugbabwọ irwiye ị-ịlahị nya [iJihova]. 17 Ọọwa, ọ ka gu ida ọlẹpwụtụbwọ nyamwụ chị ugbuurụ nya upwuriri bala ụkụchụ ọdụdụgba nya upwuriri bala ụchụụ ọdụdụgba nya upwuriri nya ọngọlẹ kị wẹ̄ẹ̀ ka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị nyamwụ lẹlẹ. 18 Ọ ka ya ida ohihi ọlẹpwụtụbwọ nyamwụ tudu ọngọọwa e-egbeju. Ịịwẹ ọ ka bwu họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọlala nya ọngọọwa lẹlẹ.
ỌYA ỌKỤRỤ OHEEYE 28–ỌYA ỌHỌHẸ 3
ANG ỤDỤ BWU OMYI ẸLA NYA OHE OLUHYE | ALA ILIVAYỊ 16-17
“Ahyẹẹnụ Ọbịlẹ Ọhịnyọhi Bala Ahụ”
(Ala iLivayị 16:12) Ọọwa, ọ ka chụ awụrụ-ila bwu ogidi myị ẹja nya ịtangare bala ọrụ nya ịtangare myị ẹpwụtụbwọ imiiye kpa ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ lẹlẹ.
Ẹla Ọlẹ Kahị Ka Jẹ́ Bwu Ụpwụ nya Ala ILivayị
4 Wa Ala iLivayị 16:12, 13. Kụ irya nya ang ọlẹ kọ kaa họ la Ahyẹẹnụ Ọbịlẹ Ọhịnyọhi wẹẹ: Olegbeju okiliya kaa ju ka ẹpwụ nya ọdụ nya Ohe Oluhye. Ụka ọhọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ụka ịta ịlẹ kọ kaa ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ wuu la ahyẹẹnụ ọwẹ à wẹ lẹ. Ọ kaa kpa ẹja nya ịtangare ọ-chị oru kwọkwọ ụ-ụbwọ ọhẹ bala ọ-kpa ang ọ-chụ ila ọlẹ kị họ la okpoko ịgọm la awụrụ-ila myọọ, ụ-ụbwọ ọkịla. Ọ kaa chị godayị pyịnyẹng ụka kọ pwụ ẹga nya apwụ olẹ kị ya ke Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ wuu. Ọọwa lẹ, ọ kaa jụ ka ẹpwụ nyamwụ la ihi ọtụka-ọtụka kaka godayị ị-ịlahị nya akpa nya iro lẹlẹ. Ọ lala o-ri, ọ godayị rịrị i-ijata nya iJihova lịlọmwụ kpangga! Lẹẹlẹẹ wẹẹ, ọngọkịliya ka dọmwụ nyọka ya ịtangare ọlịgọgọ ọwẹ hu awụrụ-ila u-uhye dụmwọ-dụmwọ, lẹ oru ọnyịịla-ọnyịịla nyamwụ a kaa yịrị ube ọọwa yịrị wuu lẹlẹ. Ọ kaa tịrẹkpẹ myịmyị ka Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ ọwẹ la ịwọ nya iya ọkịlaakịla nya ọhọbịrị. Kpịtịya nyori, ọ kaa ya ịtangare ju ila kpá, ene kọ ka hu ịwọ nya iya ọkịlaakịla nya ọhọbịrị ha.
(Ala iLivayị 16:13) Ọ ka ya ịtangare ọọwa guru ila ká ịmwụ onyinyi nyamwụ ka ke ẹchị nya ahyẹẹrwẹrwa ọlẹ kọ ri ọnụ nya Akpa nya Iro hi ịlọmwụ ẹ-ẹhị, chajị ó-ri kọ yọọ ọ ka gbu.
Ẹla Ọlẹ Kahị Ka Jẹ́ Bwu Ụpwụ nya Ala ILivayị
5 Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ang ọlẹ kị kaa kpa ịtangare họ la Ahyẹẹnụ Ọbịlẹ Ọhịnyọhi? ỊBayịbụụ họ kahị jẹ́ nyori, abwọ ọrịrị nya anchẹ nya iJihova ịlẹ kọ kaa ye myị, nyị lala iya ọkịlaakịla nya ịtangare. (Eje. 141:2; Ọwụ. 5:8) Kpịtịya nyori, olegbeju okiliya kaa kpa ịtangare ọwẹ ka ijata nya iJihova la ihi ọtụka-ọtụka. Ịnyịnyị ụka kahị juwa raabwọ ha iJihova, ọ baba kahị ka mẹ ihi okpori-kpori jẹ. Ọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ nyọlẹ ká Ọngọ họ ang myị́ ang wuu, ya iwe hahị nyọka ka ẹga nyamwụ bala ọ-tụ́ jwoo chwẹẹ jaabwọ ká ọnyị bala adịda la. (Jem. 4:8) O yehi myị nyọka ri aligu nyamwụ! (Eje. 25:14) Iwe ọwẹ myịhị lẹhị lụmẹ, lẹ áhị ka họ ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ ka kpọọ ọkịlẹtụ enyi ẹnẹnẹhẹ ka.
(Ala iLivayị 16:14, 15) Ọ ka chị ịwọ nya ẹna ọọwa kọ ka ya ụkụchụ jwoo bala o-nyoo pwáaa hụ ịlahị nya ẹchị ọlẹ kọ ri ọnụ nya Akpa nya Iro. Ọ ka nyoo hụ ịlahị nya Akpa nya Iro ayịdang ugbabwọ irwiye ịnyịnyị. 15 “Ang ọkịla ọlẹ kọ ka họ ri ọ-ka nwụ ẹmwụ ọlẹ kọ ri nya iya ọ-hụ́ ọhọbịrị nya alụma. Ọ ka kpa ịwọ nyamwụ ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ kọ ka nyoo pwáaa hụ ọnụ nya Akpa nya Iro bala ịlahị nya Akpa nya Iro ayịdang jaabwọ [kọ] họ lịwọ nya ẹna.
Ẹla Ọlẹ Kahị Ka Jẹ́ Bwu Ụpwụ nya Ala ILivayị
6 Kpịtịya nyori, olegbeju okiliya kaa ya ịtangare ju ila ene kọ ka hu iya ọkịlaakịla ha. Ọ họ ịnyị ya ahị ọdahile họọ nyori ẹla nyamwụ ka há iJihova ụka nya iya ọkịlaakịla. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ẹla ọwẹ? Ụka ọlẹ ká iJisọsị jam odehe, ọ họ ẹla ọkpọnchị ọhẹ ọlẹ kọ baba gụ ọ-ka họ ká angịnyị ehe ka dọmwụ la ọchịda wẹẹ, ene kọọ yẹ ọhịhị nyamwụ kiliya. Ẹla oyina tị́? Ọ kpịlọmwụ keji ju ihi nya iJihova bala o-godayị giri-giri họọ ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyamwụ wuu chajị ká iJihova ka ye iya ọkịlaakịla nyamwụ myị. Bwula ọ-họ ịnyị, iJisọsị mẹjẹ nyori ọ họ ẹla nya iJihova à ri ụgbẹyị nya ọhịhị ọlẹ kọ há gụgụ wuu lẹ. Ọ myịmyị mẹjẹ nyori Adamwụ à chịla bala ọ-la kpakpa nyọka kpeji lẹ.
Mwahị nya Ang Ụdụ nya Olegu
(Ala iLivayị 16:10) Ẹmwụ ọlẹ ká iwo chụ ha Asasẹlụ tị lẹ, ị ka kpọọ lahị-lahị wẹ [iJihova] ene kị ka kwoo rụ ka ugbileji kịla Asasẹlụ nyọka tụ ịhọbịrị nya aluche kịnyaa.
it-1-E 226 ¶3
Asasẹlụ
Jaabwọ ká ọlẹrụ ịPọlụ wụlẹ dodehe, iya ọlẹ ká iJisọsị kịla la ọhịhị ọkpẹẹkpẹẹ nyamwụ chajị nya ịhọbịrị nya angịnyị ehe, họ ang lụmẹ hwẹẹẹ gụ ọlẹ “ká ịwọ nya ịna bala ịnya ịmwụ” ka jẹ́-ẹ jụ họ myị. (Hib 10:4, 11, 12) Ọ ya ịlọmwụ nọ lala ẹmwụ ọlẹ kị wẹẹ ka ku “rụ ka ugbileji” chajị ọwa-à ‘kpolo nya ẹdụrụ nyahị wuu lẹ.’ Ịnyịnyị, “ajị nya ịhọbịrị nyahị ị tị chọọ abẹ lẹ.” (Ayị 53:4, 5; Mat 8:17; 1Pit 2:24) Ọ “yịlẹ” ịhọbịrị nya angịlẹ wuu kị la ọmyịmyị ẹ-ẹga nya iya ọkịlaakịla ọwẹ. Ọ myịmyị mẹjẹ ang ọlẹ ká Ohe Oluhye họ chajị nyọka myị ọhọbịrị wuu gbang-gbang. Bwula ụgbẹyị ọwẹ, “ẹmwụ ọlẹ ká iwo chụ ha Asasẹlụ” ku ọmwakpa nya iya ọkịlaakịla nya iJisọsị.
(Ala iLivayị 17:10, 11) “‘Ọngọngọhẹ nyanụ anụ ala Isirẹlụ lee ọngga ọhẹ-lọhẹ kọ kụ tanụ kọ ri iyo lịwọ-lịwọ aalẹ, m̀ ka nyẹẹkpẹ da ọngọọwa bala o-boo deeji hi ẹpwụ nya alụma nyamwụ. 11 Ẹ-ẹpwụ nya ịwọ ọhịhị nya ang ọdịhụ ọnyị myị ọnyị à ji lẹ. Ịwọ ọọwa m̄ ya hanụ nyọka ya hụ ogidi kọ ka tụ ịhọbịrị nyanụ kịnyaa lẹ. Ịwọ ọlẹ kọ ri ọhịhị wẹ̄ à kaa tụ ịhọbịrị [nyanụ] kịnyaa lẹ.
w14 11/15 10 ¶10
Ang Odudu Kahị Ka Lịgọgọ
10 Wa Ala iLivayị 17:10. IJihova da ala Isirẹlụ ehile nyị ri “iyo lịwọ-lịwọ” ụma ọhẹ-lọhẹ ka. Ọ-ka chị ịgọ hi ịwọ nya iyo lee ọngịnyị ehe ri ehile ọlẹ ká Angịnyị nya ịKịrayịsị wuu ka kpa ịnyịnyị. (Ụkụrwọ nya Alẹrụ 15:28, 29) Ahị juhi nya Ohe Oluhye ọ-ka ‘nyẹẹkpẹ dahị’ bala o-beehi deeji hi ẹpwụ nya ọjịra-jịra nyamwụ. IJihova háahị, ahị tị tịtọ nyọka ju ihi nyamwụ. Oriri ká iwe-ahụrụ a juwa tụ ọhịhị nyahị pyịpyị abwọ myị́ abwọ wẹwẹ, ahị cheje nyori, áhị ka pwa ju ọbịlẹ-bịlẹ bala ẹla ọkịla ọhẹ-lọhẹ nya angịlẹ kị jẹ́ iJihova ka bala ọ-tịtọ nyọka ju ihi nyamwụ ka ịnyịnyị. Ịlẹhị lẹ, ahị yẹhị rịrị nyori angịnyị ka ya ẹla baahị nyọlẹ kahị cheje nyọka chị ịgọ hi ịwọ, ma ahị tịtọ nyọka ju ihi nya Ohe Oluhye. (IJudu 17, 18) Irya ọlányị ahị tị ka la u-uhye nya egbeju nya ẹlẹwẹ, chajị kọ ka juhi ọngịrị kahị ka cheje ‘bwu ẹpwụ nya ọkịlẹtụ’ nyọka ri ịwọ lee o-ye ịwọ o-go ju ka?—Ehile 12:23.
ỊBayịbụụ Ọwawa
(Ala iLivayị 16:1-17) Ụka ká anyị imiiye nya Erọn ịlẹ kị kpa ila ịlịgọgọ-ka ka ịlahị nya [iJihova] gbu kpá, [iJihova] ya ẹla ta iMosisi. 2 Ọ byoo yẹkẹẹ, “Byi Erọn ọnyịnang mẹ, ụka opwoku kem ọ ka jụ kpoye nya apwụ okeke kele ka Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ lẹ, chaji ụwa m kaa chị ịlọm ehe ẹ-ẹpwụ nya egbamwụ u-uhye nya ẹchị nya ahyẹẹrwẹrwa ọlẹ kọ ri ọnụ nya Akpa nya Iro lẹ. Ó-ri kọ ju ihi nya ẹlẹwẹ ka aalẹ, ọ ka gbu. 3 “Ene kọ ka ju ka Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ wuu, ọ ka ya ụgba nya ẹna kịla iya ọ-hụ́ ọhọbịrị bala ọ-ya omilodo kịla iya ọ-rụ ila. 4 Ọ ka hyo enyi bala ọ-ka go ang ịkụrụ-kụrụ nya ọngọkiliya kụrụ. Ang ịịwa ri ịbante bala awụrụ ogbileji bala apwụ ọkụrụ egbeju bala apwụ ọchọhị. 5 “Aluche nya ala Isirẹlụ wuu ka ya embiri imiiye họọ nya ang nya iya ọ-hụ́ ọhọbịrị bala omilodo ookpokpo nyọka ya kịla iya ọ-rụ ila. 6 Erọn ayịdang ka ya ẹna kịla iya ọ-hụ́ ọhọbịrị nya ịlọmwụ bala ịnya ugbiyegu nyamwụ. 7 Ọọwa, ọ ka kpa embiri imiiye ịịwa kele ka ọnang nya Ọdụ Ọlịgọgọ nya [iJihova] lẹlẹ. 8 Ọ ka da iwo ju embiri imiiye ịwẹ. Iwo ọhẹ ka ri nya [iJihova]. Ọkịla ka ri nya Asasẹlụ. 9 Erọn ka wu embiri ọlẹ ká iwo chụ ha [iJihova] kọ ka ya kịla iya ọ-hụ́ ọhọbịrị. 10 Ẹmwụ ọlẹ ká iwo chụ ha Asasẹlụ tị lẹ, ị ka kpọọ lahị-lahị wẹ [iJihova] ene kị ka kwoo rụ ka ugbileji kịla Asasẹlụ nyọka tụ ịhọbịrị nya aluche kịnyaa. 11 “Erọn ka ya ẹna kịla iya ọ-hụ́ ọhọbịrị nya ịlọmwụ bala ịnya ugbiyegu nyamwụ. 12 Ọọwa, ọ ka chụ awụrụ-ila bwu ogidi myi ẹja nya ịtangare bala ọrụ nya ịtangare myị ẹpwụtụbwọ imiiye kpa ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ lẹlẹ. 13 Ọ ka ya ịtangare ọọwa guru ila ká ịmwụ onyinyi nyamwụ ka ke ẹchị nya ahyẹẹrwẹrwa ọlẹ kọ ri ọnụ nya Akpa nya Iro hi ịlọmwụ ẹ-ẹhị, chajị ó-ri kọ yọọ ọ ka gbu. 14 Ọ ka chị ịwọ nya ẹna ọọwa kọ ka ya ụkụchụ jwoo bala o-nyoo pwáaa hụ ịlahị nya ẹchị ọlẹ kọ ri ọnụ nya Akpa nya Iro. Ọ ka nyoo hụ ịlahị nya Akpa nya Iro ayịdang ugbabwọ irwiye ịnyịnyị. 15 “Ang ọkịla ọlẹ kọ ka họ ri ọ-ka nwụ ẹmwụ ọlẹ kọ ri nya iya ọ-hụ́ ọhọbịrị nya alụma. Ọ ka kpa ịwọ nyamwụ ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ kọ ka nyoo pwáaa hụ ọnụ nya Akpa nya Iro bala ịlahị nya Akpa nya Iro ayịdang jaabwọ kọ họ lịwọ nya ẹna. 16 Ịịwẹ ọ ka bwu họ ọhọhọ ká Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ ka la charị-charị bwu ẹpwụ nya ibyi bala ịhọbịrị nya ala Isirẹlụ wuu lẹlẹ. Ọ ka họọ ịịwẹ ka ẹga ohihi nya Ọdụ nya [iJihova] wuu chajị ẹ-ẹpwarịrị nya ịkampụ nya ala Isirẹlụ ọ rịrị lẹ. Ịkampụ nyaa ayịdang tị ju ibyi. 17 Ọngọngọhẹ-ẹ́ ka juwa ẹ-ẹpwụ nya Ọdụ nya [iJihova] bwu ụka ọlẹ ká Erọn ka jụ ka ẹpwụ nya Ẹga Ọlịgọgọ Ọgụgụ nyọka họ ọhọhọ nya ọcharị-charị ọwẹ ka gbee kọ ka kpehe bwu ụwa. Ụka kọ họ ọhọhọ nya ọcharị-charị wọnụ nya ịlọmwụ ju bala ugbiyegu nyamwụ tụ alụma kpá,