Ẹlẹhẹ ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu eje ọtịpyọ ọlẹ ká adịrahụ iJowachị chị ri, ahị baba nyọka chụ aligu ịnyịịla ịlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-kaa tịtọ nyọka họ ẹla kpọọ ịpyọ. Aligu ịlịnyị ka dahị ụbwọ nyọka họ ang ịnyịịla. Ahị ka jẹ́-ẹ ri aligu bala angịlẹ kị ri angịgbahị nyahị lee o-ri anjwo nyahị myị́. Ahị kpịtịya nyori, iJowachị ri onjwo nya iJehoyada yẹẹyẹẹ. Ẹ-ẹga nya aligu ịlẹ ka chụ, tịlọng wo yẹkẹẹ: ‘Angịlẹ kam chụ wẹ ri angịlẹ kị ka jẹ́-ẹ ju ọmyịmyị nyam ẹ-ẹga nya iJihova ọngịrị? Ị kaa jum ọhụ nyọka hịhị ba ehile nyamwụ jẹ? Ị kaa ya ẹla u-uhye nya iJihova bala ẹlịlẹhị ịnyịịla nyamwụ? Ị kaa ju ihi nya ehile nya Ohe? Ị kaa nwụm rịrị ụka kam hu ẹta-ẹdịyẹ ọlẹ kọ há ka, lee ị tịị ya ẹla ọlẹ kọ ka kpụm ịpyọ ụ-ụrụ kem?’ (Etu 27:5, 6, 17) Ẹlịlẹhị ri, kori ká aligu nyang á la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova ka aalẹ, á baba nyaa ka. Ma kori ká tị la aligu ịlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova aalẹ, ị ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ ụka wuu!—Etu 13:20. w23.09 9-10 ¶6-7

Ẹ-ẹpwụ nya alụfabeti nya òja nya iGiriki, alụfa à ri ọmwụ ọdada lẹ, ọmẹga à tị́ ri ocheju lẹ. Nyọlẹ ká iJihova ya ọwa nya-à ri “alụfa bala ọmẹga” lẹ wẹẹ, ọ wẹẹ ya nyori kori kọ dọmwụ nya ang lẹ aalẹ, ọ ka họ ang ọọwa gbee kọ ka pwụ ocheju jaabwọ kọ chịla lẹ. Nyọlẹ ká iJihova họ Adam bala Iivu kpá, Ọ byaa yẹkẹẹ: “Anụ ma anyị kanụ pyẹ myị ẹga myị ẹga nya odehe ọlẹ wuu mẹ. Kanụ kụrụ odehe ọlẹ wuu . . . mẹ.” (Ọmwụ. 1:28) Ụka ká iJihova ya irya nyamwụ dodehe họhẹ-họhẹ, ọ lala o-ri ọ ya nyị “Alụfa.” O ya irya nyamwụ dodehe gede-gede yẹkẹẹ: Ụka wẹẹ wẹ ká anyị-ịtụma nya Adam bala Iivu ịlẹ kị ju ihi bala ọ-la kpẹẹkpẹẹ ka myị odehe pwẹẹpwẹẹ bala ọ-yọọ da kaka ri ịparadayịsị. Ụka ká irya nya iJihova á họ jịra ị-ịlahị kpá ịnyị lẹ, ọọwa à ka ri “Ọmẹga” lẹlẹ. Ụka ká iJihova “họ uhye-ọgba bala odehe ọlẹ bala ang myị ang ịlẹpwụ nyaa wuu” kpá, ọ ya ẹla ọlẹ kọ du kahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori irya nyamwụ ka họ jịra. Ọ họ kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori irya ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nya angịnyị ehe bala odehe ọlẹ ka họ jịra pyii lẹ. Ọ ka họ jịra chọnụ-chọnụ la ocheju nya ahyẹẹnụ ọharwiye.—Ọmwụ. 2:1-3. w23.11 5 ¶13-14

Ụgbẹyị ọlẹ kọ da bwu ịBabịlọn ka Isirẹlụ ka kpa ọngịnyị lala ọya ine myị́, ma iJihova tị myọnụ nyori ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ ka da ẹdịyẹ nyaa yi myị́ nyị́ ka juwa ka. Ala iJuu ịlẹ kị la ọmyịmyị jẹ́ nyori apyobwuna nyọka rụ tịrẹkpẹ ka Isirẹlụ nyị gụ́ ang myị́ ang ọlẹ kị ka tụụbwọ hi. Ahị ọwawa ọlẹ kọ gụ́ wuu ri ẹla nya ịgba ọgbagba nyaa. Ma ẹga ọgbịgba ha iJihova ọhẹ-lọhẹ á tị juwa ịBabịlọn ka. Ogidi ọhẹ-lọhẹ á juwa ha ala Isirẹlụ ị ka jẹ́-ẹ kiliya jaabwọ ká Ehile nya iMosisis ya ka ịnyinyị. Da ọọwa u-uhye, angịlẹ kị kaa gbịgba ha ihye nya ijiga e-epweji ọwẹ ju iru yẹẹyẹẹ gụ́ angịlẹ kị kaa ju ihi nya iJihova lee ehile nyamwụ. Lẹ, ụnọ ịmanyị tị́ nya angịlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova—wẹẹ yẹhị rịrị gbe ọ-ka rụ tịrẹkpẹ ka ẹpwa nyaa, kọ ri ẹga ọlẹ ká ịgba ọgbagba ocheri-cheri ka jẹ́-ẹ yeji tịrẹkpẹ. w23.05 14-15 ¶3-4