Daụ Mọ Yin Mọ Otu —Baratụa Ánị Awọụbo Pịrịdá Kụrọ Peibolou Nana

1-2. Ịné tọbọụ Bible gbelemọ biibịbịama biidaba ị́mịnị tebara kị mịẹ agbẹị-emi a o?

BIIN kịmịama awọụ sibe paamọ fịrịmị bọụbọụgha bara kị gbaamịnị. Ị́mịnị kala tọbọụ nana wẹrịemi aba, iné angọtụa tọbọụ tolumọwẹri wó peibolou mịẹ kụrọmịnị yọbị wo ị́ kulemị. (Deut. 6:​6, 7) Tọbọụ dụba mịnịbị, ómịnị wo peibolou gbelemọ biibibiama biimịnị, bá Jehovah oloko gbelemọ biibịbịbo biimịnị.

² Bọlọụ ifiemị, bịsẹ biibịbịbọ ị́ mịẹ malafa kpọ paaemi. Ámịnị kụrọ peibolou nanagha kị duonị bịsẹ biibịbịbo biimịnị bara kpọ ị́ mọ iroro a paaemi. Gbẹsịmị, awọụbọ sọụ dụbamịnị ifiemị ánị biibịbị biimịnị yọbị ánị peibolou kị mịẹ kụrọmọmịnị. (1Cor. 13:11) Anịduonị malafakụmọ. Ámịnị biibịbịama biimịnị yọbị fomuun kị mịẹpaamọ ị́ pịrịwẹrị Okpọnanaowei egberi kọn á tolumọwẹrị ánị peibolou mịẹ kụrọmọmịnị.

3. Bei egberitịbịmị omịnị te kị tolumọmịnị a o?

³ Bei egberitịbịmị, daụ mọ yin mọ otu baratụa ánị tọbọụ anịghakpọ awọụbo pịrịwẹrị (1) kụrọ peibolou nana, (2) Bible gbaa yebo kị ebidẹịn emi bara nimi angọ pịrị, bá (3) ánị peibolou gbaa zịnịotu pịrịmụ bara kị wo mọ tolumọmịnị. Omịnị mọkpo, awọụbo biibịbịama biimịnị yọmị yelaaemi bara mọ bá daụ mọ yin mọ otu akị ánị warịboloubo mịẹwẹrị ánị peibolou gbaa awọụbo pịrịmụ fomuun mịẹpaamọ a paaemi yeama kpọ wo mọ tolumọmịnị.

BARATỤA INÉ TỌBỌỤ PỊRỊWẸRỊ KỤRỌ PEIBOLOU NANA

4. Tọbọụ ụbọ te biibịbịama kị bii kpọ paaemi a, bá tetuu a o?

⁴ Jehovah karịmịnị daụ mọ yin mọ otu ukịẹ, ịmịnị peibolou nana wẹrịemi duonị iné awọụbọ kpọ peibolou nana wẹrịemi bara fa. Peibolou akị tụa ị́ ziigha. Bịsẹ kpekẹnị bara kị peibolou akị tụa iné tọbọụ kpọ ziigha. Anịduonị ifie bụọmịnịbị iné tọbọụ mị bii a paaemi: ‘Ịmịnị tebara kị mịẹtimi Okpọnanaowei emibara nimimịnị a o? Ịmịnị kpọ Bible gbaa egberibo kịrịịemi bara pei agbẹị-emi a o?’ Gesiimị, Bible mị wo kụrọmọwẹrị ebibara “ye-iroro kụrọ” kọn fịrịwẹnị bá “ebibara yemọsẹ dii pẹlẹ” bara kị gbaamị (Rom. 12:1; 1Thess. 5:21) Anịduonị, ị́mịnị tebara ka kị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị kụrọ peibolou nana a paaemi a o?

5. Daụ mọ yin mọ otu tebara ka kị baratụa ánị awọụbo pịrịwẹrị, peibolou kọn Bible ma tụamịnị a o? (Romans 12:2)

⁵ Baratụa iné tọbọụ pịrịdá bẹtịbị Bible gbaayebo gesiiemi bara nimi angọ pịrị. (Romans 12:2 goo.) Iné tọbọụ biibịbị biidaba, bịsẹ fomuunbị aki baratụa ụ pịrịwẹrị ye a tuudọụ funbo akị biibịbị dọụ ẹrịmụ bara nimi, gbaamaba Watch Tower Publications Index and the Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Research Guide mị, “The Bible,” egberitịbịmị ụ mọ duosụọdaba “Inspired by God” gẹẹ wẹrịemi kala egberitibịmị ụ mọ didaba, bịsẹ yọbị baratụa ụ pịrịwẹrị Bible mị kịmịawọụ duo bogha anịa, “Ọkpọnanaowei kị fun” bara mịẹgaan paamọ ụ pịrịmịnị (1Thess. 2:13) Gbaamaba, ómịnị wo funbo duo Assyrian otu opu ama Nineveh timi bara bị a tuuduo a paaemi. Bụọdẹ ifiemị, zụa Bible kịmịama gbaa amọ Nineveh tịịnmịnị opu amamị kẹnịyọ kpọ a faghatimi ama. Timi kụraị 1850 ovurumị, kiribolou duo Nineveh bọọ timi yeama dọụ ẹrịmị, bịsẹ dọụ ẹrị yebo, Bible mị kọkọ kịrịị emibara mịẹgaanmị. (Zeph. 2:​13-15) Nineveh gbeingọgọlọ yọmị Bible bụrụegberi kị mịẹbeinmọ bara wo mọ nimi dọụmịni aba, ómịnị “Did You Know?” egberitịbị dii, November 2021 Lewarị fun k’emi. Iné tọbọụbị wo funbo ẹrịdẹ yebo mọ zịnị tuudọụ fun-ama duo ẹrịdẹ yebo mọ didaba, baratụa ụ pịrịwẹrị Bible gbaa egberibo kọkọ gesii egberiama bara nimiwẹrị wó peibolou mịẹ kụrọmọ dẹịnmịnị.

6. Daụ mọ yin mọ otu tebara ka kị baratụa ánị tọbọu pịrịwẹrị ebibara ye-iroro a paaemi a o? Mịẹdịaye gbaa. (Foto kpọ dii.)

⁶ Baratua iné tọbọụ pịrịwẹrị ebibara ye-iroro. Daụ mọ yin mọ otu Bible anịghakpọ peibolou akị Ọkpọnanaowei ghọ tụamụ egberiama akị ánị tọbọụ mọ ẹrẹteimụ biin fomuun-ama emi. Kaanghaba ị́ mọ iné tọbọụ mọ museum, flower mọ tịịn-ama mọ gboro wẹrịemi yọ, anịghakpọ Jehovah Iseriotu branch office amú yeama diimịnị ifie kọn ụ tolumọ a paaemi. Gbaamaba, museum amúdaba, anịghakpọ vidio kị duo museum dimịnị kpo paaemi, ị́mịnị paabụọdẹ yeama bá draw wẹrịemi yeama mọ ẹrịdaba, Bible mị kọkọ kịrịịemi bara gbaa ụ pịrị kpọ paaemi. Kaanghaba ị́mịnị Moabite Stone tịịnmịnị okuta bị akị iné tọbọụ tọlumọ a paaemi, bei okuta bị 3,000 kụraịama kị baịdẹ, Jehovah ẹrẹmị akị bei okuta bọọ gẹẹtụa wẹrịemi. Bei Moab Okuta bị Louvre Museum, Paris France k’emi. Anịa ị́mịnị Jehovah Iseriotu fịrịtịbịyọ Warwick, New York laadaba, bei Moab Okuta mị “The Bible and the Divine Name” anga ma emi. Louvre Museum bọọ emi ye kị diwẹrị mịẹ wẹrịemi. Bei Moab Okuta bị Pẹrẹowei Mesha, Moab daatimi owei tịbịkụrọ Israel pịrị bara kpọ gbaa wẹrịemi. Bịsẹ egberimị Bible gbaaye mọ kẹnịsụọmọ emi. (2Ki. 3:​4, 5) Iné tọbọụ kpọ Bible gbaa yebo gesii bá kịrịịemi bara ẹrịdaba, wó peibolou mị kụrọ bọlọụ dẹịnmịnị.—2Chronicles 9:6 kpọ tụa dii.

7-8. (a) Omịnị tẹmẹ wẹrịemi yebo duo teeki tolumọ akị a paaemi a o? Mịẹdịaye gbaa. (Foto kpọ dii.) (b) Te biibịbịama kị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị peibolou akị Jehovah atụamịnị a o?

⁷ Baratụa iné tọbọu pịrịdá Jehovah tẹmẹ wẹrịemi yebo akị tụa iroro. Ámịnị tịịn-ama emi yọ anịghakpọ odede-ama tọlọmọmịnị ifiebị tẹmẹ wẹrịemi yebo emibaramị kọn iné tọbọụ mọ ẹrẹtei. Kịlịkịlị kịmị kị mị yebosẹ tẹmẹ wẹrịemi bara gbaa iné tọbọụ pịrịdá omịnị kpọ sụọtuu nimi. Zụa tẹmẹ wẹrịemi yeama ị mọ didaba teree teree bara k’emi, Science otu biin kụraịama ka kị bei yebo tolumọdẹ. Kẹnị Science-owei Nicola Fameli gbaa amọ ị́mịnị bịsẹ teree-teree yọbo kịẹndaba, ị́mịnị laa kịẹnbiri mị nimigha fa. Beke mị bịsẹ yọbo akị Fibonacci sequence kị tịịnmịnị. Bei teree teree-emi yebo bẹbẹpaa bẹbẹpaa k’emi, gbaamaba ịkịkai ikpudubo mọ, osi akpokpobo mọ, tuwo pomubo mọ, bá zụa odede-ama kpọ.a

⁸ Iné tọbọụ school yọ science yeama tolumọmịnị ifiemị, tẹmẹ wẹrịemi yebosẹ oloko kị nana wẹrịemi bara nimimịnị. Gbaamaba, tịịn duo mú tịịn laasẹ sọụ dụbamịnị ifiemị tịịn biri nanamịnị, bịsẹ tịịn-biri bị alaghatimi ịza-ama nanamịnị, ba dọlọ sọụ agọnọ amúdaba zịnị iza-ama mọkpọ paabomịnị. Bisẹ ịzabo kpọ mịẹtimi bo tịịnbara a paawẹrị zịnị iza-ama nanamịnị. Tịịnbo bịsẹ bara kị mịẹtimi sọụ dụbamịnị. Tịịnbo bịsẹ emibara ka kị fractal tịịnmịnị. Zịnị tẹmẹ wẹrịemi yeama kpọ tịịn emịbara paamịnị. Mị yebosẹ tụa wẹrịemi olokoama kị dii wẹrị bịsẹ bara paamịnị. Te ụbọ kị oloko tụa akị mị tẹmẹ wẹrịemi yebosẹ pịrị ma o? Te ụbọ kị mị yebosẹ tẹmẹ ebimọ ma o? Iné tọbọụ bei biibịbịbo kẹrị iroromịnịsẹ, baratụa ụ pịrịwẹrị kụrọ peibolou nana, bá Ọkpọnanaowei kị yebosẹ tẹme bara nimimịnị. (Heb. 3:4) Tọbọụmị dụbamịnị ifiemị, mị biibịbị kọn ụ bii a paaemi, “Ọkpọnanaowei kị wo tẹmẹ wẹrịemi aba, ọ́mịnị pọwẹị akị wo pịrịmụ tolumoyeama mịẹpaamọ wẹrịemi bara wo mọ tọngha?” Ọkpọnanaowei, omịnị pọwẹịtimimụ yọ kị duonị Bible mị akị wo kereremịnị.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

BARATỤA INÉ TỌBỌỤ PỊRỊDÁ BIBLE GBAA YEBO KỊ EBIDẸỊN EMI BARA NIMI

9. Teeki ịné tọbọụ dịnẹmọwẹri Bible gbaa yebo gbelemọ biibịbịama bii a paaemi a o?

⁹ Iné tọbọụ Bible gbaa wẹriemi olokobo gbelemọ biibịbịama biidaba, ụ dịnẹmọ bịsẹ biibịbịbo bii tuu dọụẹrị. Bible gbaa yebị kịrịịgha bara kị ụ mọ iroromịnị a, anịghakpọ wó peibolou gbaa zịnịotu pịrịmụ yọbị kụrọ ụ pịrịemi a o? Bịsẹ bara kị paaemi aba, ị́mịnị Pọwẹịtimi Bẹseri Bẹseri Laa! funbị akị ụ mọ mó tolumọdá baratụa ụ pịrịdá Bible gbaa wẹrịemi inyenrinbụọbo kị ebidẹịn emi bara ómịnị mọ nimi angọ pịrị.b

10. Ị́mịnị tebara ka kị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị Jehovah kọn wó ebi ikieowei mịẹmịnị a o?

¹⁰ Baratụa iné tọbọụ pịrịdá Jehovah mọ ebi ikieotuama a paa. Ị́mịnị Bible kọn iné tọbọụ mọ tolumọmịnị ifiemị, Pọwẹịtimi Bẹseri Bẹseri Laa! funbị emi biibịbịbo mọ bá tọnmọdịayebo mọ kọn ụ mọ mọ́ ẹrẹteida wó ikịọụ ma emi yebo nimi. (Prov. 20:5) Gbaamaba, tolumoye 8 mị, Jehovah kọn ifiebosẹ tolumọyeama kọn wó tọbọụ pịrịwẹrị kẹkẹrẹyọ mịẹpaamọ bá arereama nanamịnị tarị nana wẹrịemi Daụ kị tọnmọ wẹrịemi. Ị́mịnị 1John 5:3 akị tọbọụ mọ ẹrẹteisiin daba, ị́mịnị ụ bii a paaemi, “Jehovah ebi ikieowei ka paaemi aba, ụ gbaa wo pịrịmịnị yebo tebara ka kị ị́ gbele ma o?” Mị biibịbị mị kụrọgha kị gbaa kpọ, biibịbị biimịnị yọmị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị Jehovah wo tarịemi kị duonị okoloama tụa wo pịrị wẹriemi bara nimimịnị.—Isa. 48:​17, 18.

11. Ị́mịnị tebara ka kị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị, Bible olokobo diwẹnịmịnị yọbị arereama emibara nimimịnị a o? (Proverbs 2:​10, 11)

¹¹ Bible gbaa bara dịmịẹdaba arere nanamụ bara kẹrị ẹrẹtei. Ị́mịnị Bible anịghakpọ daily text goomịnị ifiemị, Bible olokobo baratụa iné warịbolou pịrịmịnị bara akị ẹrẹtei. Ị́mịnị bịsẹ ifiebo, kpọ baratụa iné tọbọụ pịridá ómịnị angọtụa fịrịwẹnị bá gesii egberi gbaamụ yọbị yelaaemi bara akị ẹrẹtei a paaemi a? (Heb. 13:18) Ị́mịnị Bịble olokobo diwẹnị daba, kụrọ angọ nana bá pọwẹị nana dẹịnmụ bara kpọ gbaa ụ pịrị a paaemi. (Prov. 14:​29, 30) Iné tọbọu bị Bible goo bá gbaa bara diwẹnịmịnị yọbị arereama emibara nimi daba ómịnị á kẹrị wẹnịmụ yọmị ụ dịsẹ dẹịnmịnị.— Proverbs 2:​10, 11 goo.

12. Kẹnị daụ owei tebara ka kị baratụa wó tọbọụ pịrịwẹrị Bible gbaa bara diwẹnịmụ yọmị yelaaemi bara nimi ma o?

¹² Steve, France emi daụ owei gbaamị, ụ mọ ụ taa mọ baratụa ánị asịyaịpesi tọbọụ Ethan pịrịwẹrị tarị nana wẹrịemi kị duonị olokoama tụa kịmịawọụ pịrị wẹrịemi bara nimimị, ụ gbaa mị: “Omịnị bei biibịbịbo kọn ụ biimị, ‘tetuu kị duonị Jehovah omịnị wó olokobo diwẹnị bara dọụmịnị a o? Olokobo tebara ka kị Jehovah wo tarị wẹrịemi bara mịẹdịamịnị a o? Omịnị wó gbaa bara diwẹnịghasẹ teeki paamịnị a o?’” Bei egberibo kẹrị ẹrẹteimịnị yọmị baratụa Ethan pịrịwẹrị Jehovah gbaamịnị yebo kịrịịemi peibolou nanamị. Steve mọkpọ gbaamị: “Omịnị mọkpọ baratụa Ethan pịrịwẹrị Bible duo bomịnị nimiyebị dụba kịmịawọụ nimiye dẹịn-emi bara nimimị.”

13. Daụ mọ yin mọ otu tebara ka kị baratụa ánị tọbọụ pịrịwẹrị Bible gbaa bara diwẹnịmịnị a o? Ye akị tọnmọ gbaa.

¹³ Bible olokobo akị tụa inyenrinmụ bara akị iné tọbọụ tolumọ. School yọ bọọ goomụ fun kọn iné tọbọụ pịrịdaba, ị́mịnị bịsẹ ifie kọn baratụa ụ pịrị a paaemi. Bịsẹ schoolbo zụa ifieama lịkaị lịkaị zọzọ bụnụ inyenrinbụọ anịghakpọ saramọ boloukọnmịnị inyenrinbụọmị seigha bara kị gbaamịnị. Kịmị bịsẹ sei yebo mịẹdaba tebara ka kị Jehovah gbelemịnị bara kị Bible mọ gbaa wẹrịemi a, bara kọn iné tọbọụ bii. (Prov. 22:​24, 25; 1Cor. 15:33; Phil. 4:8) Bịsẹ yọbị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị Jehovah gbaaye peimụ yọbị yelaa emibara nimi bá ebiegberi kpọ gbaa wó teacher otubo mọ class otubo mọ pịrị a paadẹ.

INÉ TỌBỌỤ WÓ PEIBOLOU GBAA ZỊNỊOTU PỊRỊMỤ BARA AKỊ Ụ TOLUMỌ

14. Te egberịtịbị kị Christtuuduomịnị kala tọbọụ mịẹ malafa kpọ paaemi a o?

¹⁴ Kala awọụbọ ánị peibolou gbaa zịnịotu pịrịmụ yọbị malafa kpọ paaemi. Kịmịtọbọụ nama kị duo deitimi bo kịmịtobou a paa egberi bo class bọọ a korodaba, á mịẹ malafa kpọ paaemi. Tetuu a o? Á tolumomịnị otubo kpọ bịsẹ egberimị kọkọ gesii egberi bara gbaa kpọ paaemi. Ị́mịnị tebara ka kị baratụa iné tọbọụ pịrịwẹrị malafagha bara wó peibolou gbaa paamọmịnị a o?

15. Teeki baratụa Jehovah karịmịnị tọbọụ pịrịwẹrị eti kọn wó biberin wẹrịemi yebo atụa dẹịnmịnị a o?

¹⁵ Baratụa iné tọbọụ pịrịdá wó nana wẹrịemi peibolou mịẹkụrọmọ dẹịn. Iné tọbọụ mị Jehovah tẹmẹ yebo gbelemọ gesii bị nimi ebimọ wẹrịemi yọbị bụze agbẹịgha. (2Tim. 1:8) Biin science otu kpọ inyenrinmịnị yebo kịmị kpọ tẹmẹgha timi bo paabara peigha. Ámịnị kpọ kịlịkịlị kịmị kị bei yebosẹ tẹmẹ ebimọ wẹrịemi bara pei wẹrịemi. Anịduonị biin School-ama akpọyọrọbị kịmịtọbọụ nama kị duo deitimi bo kịmịtobou a paa egberi kị tolụmọmịnị kpọ bei science otubo á sụọmọgha. Baratụa zịnị bịnaotuama pịrịwẹrị Jehovah kị yebosẹ tẹmẹ bara pei tuubo iné tọbọụ mọ naawẹrị bá kẹrị irorodaba baratụa ụ pịrịwẹrị wó peibolou mịẹ kụrọmọmịnị.c

16. Tebara kị daụ mọ yin mọ otu baratụa ánị tọbọụ pịrịwẹrị, yebosẹ Tẹmẹowei kọkọ emi bara gbaa zịnịotu pịrị a paaemi a o? (1Peter 3:15) (Foto kpọ dii.)

¹⁶ Baratụa iné tọbọụ pịrịdá wó akị Ọkpọnanaowei ghọ nana wẹrịemi peibolou gbaa zịnịotu pịrị. (1Peter 3:15 Goo.) Ị́ mọ iné tọbọụ mọ jw.org amú articles series duosụọdá “Young People Ask—Creation or Evolution?” egberitịbị duosuodá kịmị kị yebosẹ tẹmẹ wẹrịemi bara gbaa wẹrịemi egberitịbịbo kọn iné tọbọụ dịa bá ụ bụọmọ kịmịotu adụdụ gbele a paaemi egberitịbị sẹlẹdá akị baratụa zịnịotu pịrịmụ bara kẹrị ẹrẹtei. Ómịnị wó school otubo mọ bẹbẹkpụn kụmọ bara gbaa ụ pịrị. Kịmị egberima dịsẹ nana wẹrịemisẹ ebi bá bọụbọụ bara ka kị egberi kẹrị ẹrẹ. Zụa ifieama á mọ mọ́ kẹnị school ámụmịnị tọbọụ gbaa a paaemi: “Ịmịnị tọrụ ẹrịdẹ ye betịbị kị peimịnị, anịa ịmịnị naá Ọkpọnanaowei ẹrịgha duonị peigha.” Jehovah karịmịnị tobou gbaa ụ pịrị a paaemi: “Ị́mịnị bou bolou duo wẹnịtimi kẹnị tẹmẹ ebimọ wẹrịemi beni ogugu ẹrịdaba. Teeki ị́ mọ iroromịnị a o? Kịmị kị bịsẹ ogugu mịẹ wẹrịemi bara kị ị́ mọ gbaamịnị a? Bịsẹ beni ogugu kpọ kịlịkịlị kịmị kị tẹmẹ wẹrịemi aba, ebebu akpọsẹ kịlịkịlị kịmị kị tẹmẹ wẹrịemi!”

17. Daụ mọ yin mọ otu tebara ka kị baratụa ánị tọbọụ pịrịwẹrị, egberigbaa zịnịotu pịrịmụ fomuun mịẹpaamọ a paaemi a o? Tọnmọdịaye gbaa.

¹⁷ Baratụa iné tọbọụ pịrịdá Bible gesii gbaa zịnịotu pịrịmụ fomuun-ama dọụ. (Rom. 10:10) Iné tọbọụ wó peibolou gbaa zịnịotu pịrịmụ yọbị ị́mịnị mọ kọn guitar farị tolumọmịnị kịmị tọnmọ a paaemi. Ụbọmị bọlọụ, bọụbọụ emi yebo kị tolumọmịnị. Bịsẹ bara mịẹdaba, numu farịmụ yọbị baa kụrọgha fa. Bịsẹ bara kị, iné kala tọbọụ kpọ wó peibolou gbaa zịnịotu pịrị dọụmịnịsẹ bọlọụ kụrọ ụ pịrịgha fa bara ka kị mịẹ. Gbaamaba, iné tọbọụ mị ụ mọ mọ́ kẹnị school a múmịnị kịmị bii a paaemi: “Science otu kpọ tẹmẹ wẹrịemi yebo diwẹrị ye mịẹpaamọmịnị bara ị́ mọ nimi wẹrịemi? Bịsẹ egberigbaa wẹrịemi vidio ị mọ kọn ị́ dịa.” Jw.org bọọ articles series duosụọdá Was It Designed yọ duo vidio farị. Farị siindaba, ómịnị gbaa a paaemi: “Science otu akpo bọọ emi yeama kị diwẹrị ánị mịẹ yebo mịẹmịnị, anịa kịmịama Science otubo tokonịmịnị aba, omịnị tokoni kọn akpọ ma emi yebosẹ tẹmẹ ụbọ pịrị agbẹị a o?” Iné tọbọụ bịsẹ bara bọụbọụ bara akị egberi koromọdaba, school tọbọụmị tolumọ bọlọụ amú dịsẹ nana kpọ paaemi.

BARATỤA INÉ TỌBỌỤ PỊRỊDÁ WÓ PEIBOLOU MỊẸ KỤRỌMỌ

18. Daụ mọ yin mọ otu tebara ka kị ánị tọbọụ peibolou mịẹ kụrọmọ a paaemi a o?

¹⁸ Wo emi akpọmị peibolou kọn Jehovah a tụagha otuama kị biin dẹịn-emi. (2Pet. 3:3) Anịduonị, daụ mọ yin mọ otu, ánị tọbọụ Bible tolumọmịnị ifiesẹ, ụ kụrọmọdá ụ mịẹ didụbamọye akị Bible gbaa yebo ghọ nanamụ egberitịbịama kị sẹlẹ tolumọ angọ pịrị. Bá baratụa ụ pịrịdá, ómịnị ebibara Jehovah tẹmẹdẹ yebo tolumọwẹrị wó peibolou mịẹkụrọmọ. Baratụa ụ pịrịwẹrị paabeindẹ Bible bụrụ egberibo tọrụkẹrịyọ nana. Yelaadẹịn yebị, ụ mọ mó tẹebịbị mịẹ. Bịsẹ bara ị́ mọ mịẹdaba, Jehovah ị́ barịwẹrị ị́mịnị laa ebibara baratụa iné tọbọụ tolumọwẹrị kụrọ peibolou nanamịnị.—2Chron. 15:7.