Maisagawisiw a Sasao—Nasigo a Wagas ti “Panagsao”
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY MEXICO
◼ Iti kabambantayan ti Oaxaca, Mexico, dagiti umili a Mazatec ket awanan iti telepono wenno selpon. Nupay kasta, kabaelanda ti makikomunikar uray dua a kilometro wenno nasursurok pay ti kaadayoda—kas pagarigan, bayat nga agtartrabahoda kadagiti plantasion ti kape iti katurturodan. Kasano? Idi un-unana, nangpartuat dagiti Mazatec iti maisagawisiw a porma ti lenguaheda. Ni Pedro nga agkabannuag a Mazatec kunana: “Ti Mazateco ket lenguahe a naibatay iti tono. Isu a no agsagawisiwkami, tuladenmi laeng ti tono ken ritmo ti sao. Dimi pulos us-usaren ti ramaymi no agsagawisiwkami, ti laeng bibigmi.”a
Ni Fidencio a gayyem ni Pedro ilawlawagna ti pagimbagan ti maisagawisiw a lenguaheda: “Makikomunikarkami iti kastoy a pamay-an no adda iti adayo ti kasaritami ken kaaduanna, no ababa laeng dagiti saritaan. Kas pagarigan, imbaon ti maysa nga ama ti anakna a gumatang iti tortilla ngem nalipatanna ti nagpagatang iti kamatis. No nakaadayon ti anakna ken dinan mangngeg ti ipukkaw ni tatangna, isagawisiw laengen ti ama ti kayatna nga ibaga.”
Pasaray agsagawisiw met dagiti Saksi ni Jehova no makikomunikarda. Kuna ni Pedro: “No sumarungkarak kadagiti naiputputong a teritoria ken kayatko ti mangawis iti kapammatiak a kumuyog kaniak, sagawisiwak lattan imbes a mapanak iti balayna.”
“Tapno mailasinmi no siasino ti ‘agsasao,’” kuna ni Pedro, “tunggal maysa kadakami ket adda bukodna nga estilo ti panagsagawisiw. Kadawyanna a dagiti laeng lallaki a Mazatec ti makikomunikar babaen iti sagawisiw. Nalabit a maawatan ti maysa a babai ti lenguahe ken us-usarenna pay dayta iti pamilia, ngem dina usaren dayta a makikomunikar iti uray siasino la a lalaki. Maibilang ngamin dayta a di maiparbeng.”
Saan la a dagiti Mazatec ti agus-usar iti maisagawisiw a sasao ta adda met dagiti agus-usar iti kasta iti kabambantayan ken napuskol a kabakiran iti Canary Islands, China, ken Papua New Guinea. Kinapudnona, mabalin nga adda nasurok a 70 a maisagawisiw a lenguahe, ket di kumurang a 12 ti naadalen.
Talaga a nakaskasdaaw ti kinamanagpartuat ti tao. Wen, no ti kasta a saguday ket mabuyogan iti nasged a tarigagay a makikomunikar, nagadu la ketdi ti maaramidantayo malaksid no ditay kayat ti agpanunot. Ngem kinapudnona, kasla awan pagpatinggaan ti abilidadtayo nga agpanunot.
[Footnote]
a Ilawlawag ti maysa a reperensia: “Babaen ti panangbaliwbaliw iti kapartak, katinggaw, ken kapigsa ti sagawisiw, makayallatiw dagiti Mazatec iti adu a kapanunotan.”