Tuladenyo ti Pammatida

“Pinampanunot ni Maria Amin Dagitoy”

GAPU ta naktanganen, binaliwan ni Maria ti posision ti bagina bayat a sisasakay iti asno. No mano nga oras metten a sisasakay iti dayta. Agtultuloy met a magmagna ni Jose iti sango, nga iwanwanwanna ti panagdaliasatda a mapan iti adayo a Betlehem. Naminsan pay a narikna ni Maria ti panagkuti ti sikogna.

Kabulananen ni Maria. Sigun iti nalawag a panangdeskribir ti Biblia, ni Maria ket “agdadagsen iti ubing.” (Lucas 2:5) Bayat ti ilalabasda iti kataltalonan, mabalin a kimmita kadakuada ti dadduma kadagiti mannalon nga agar-arado wenno agmulmula ket masmasdaawda no apay nga agdaldaliasat ti maysa a masikog a babai. Apay a napan ni Maria iti lugar nga adayo manipud iti pagtaenganna idiay Nazaret?

Nangrugi dayta adu a bulan ti napalabasen, idi naipaayan daytoy nga agkabannuag a babai iti nagpaiduma unay nga annongen iti intero a pakasaritaan ti tao. Isu ti napili a mangipasngay iti Mesias nga Anak ti Dios! (Lucas 1:35) Bayat nga umad-adani ti panagpasngay ni Maria, kasapulan nga agdaliasatda gapu iti maysa a naipaulog a bilin. Bayat dayta a panagdaliasat, adda dagiti nakaipasanguan ni Maria a mangsubok iti pammatina. Kitaentayo no ania ti nakatulong kenkuana a mangtaginayon iti nabileg a pammatina.

Ti Panagdaliasat a Mapan Idiay Betlehem

Saan laeng a da Jose ken Maria ti agdaldaliasat. Nabiit pay nga imbilin ni Cesar Augusto ti panagparehistro dagiti tattao iti intero a masakupanna, isu a dagiti tattao ket masapul nga agdaliasatda a mapan agparehistro kadagiti ili a nagtaudanda. Gapuna, ania ti inaramid ni Jose? Kuna ti salaysay: “Siempre, ni Jose simmang-at met manipud Galilea, manipud iti siudad ti Nazaret, nga agturong sadi Judea, iti siudad ni David, a maawagan Betlehem, agsipud ta isu ket kameng iti balay ken pamilia ni David.”​—Lucas 2:1-4.

Saan a naiparparna ti panangipaulog ni Cesar iti dayta a bilin. Adda padto a naisurat agarup 700 a tawen ti napalabasen a nangipakpakauna a maipasngay ti Mesias idiay Betlehem. Ngem pito laeng a kilometro manipud Nazaret, adda sabali pay nga ili a maawagan met iti Betlehem. Kaskasdi, espesipiko a naipadto a maipasngay ti Mesias iti “Betlehem Efrata.” (Mikias 5:2) Iti agdama, ti kalsada iti katurturodan a nagbaetan ti Nazaret ken dayta a bassit a purok iti abagatan ket agarup 150 a kilometro ti kawatiwatna. Dayta ti Betlehem a nakaayaban ni Jose, yantangay dayta ti ili ti pamilia ni Ari David nga agpadpada a nagtaudanda ken Maria nga asawana.

Sinuportaran kadi ni Maria ti pangngeddeng ni Jose a mapan agparehistro? Ngamin, marigatan la ketdi ni Maria nga agdaliasat. Mangrugi la ketdin ti otonio iti dayta a tawen, isu a mabalin a pasaray agarbis bayat nga agpatpatingga ti kalgaw. Maitutop met ti sasao a “simmang-at met manipud Galilea” yantangay ti Betlehem ket adda iti lugar a nasurok a 760 a metro ti kangatona. Nagrigat la ketdi dayta a panagdaliasat iti sumagmamano nga aldaw gapu ta ti maudi a paset dayta ket ti isasang-atda iti kasta kangatona a lugar. Nalabit a napapaut ngem iti gagangay ti panagdaliasatda ta kasapulan a pasaray aginana ni Maria gapu iti kasasaadna. Ita ta kabulanannan, mabalin a kayat daytoy nga agkabannuag a babai ti agtalinaed latta koman iti balayda tapno adda dagiti kapamilia ken gagayyem a nakasagana a tumulong kenkuana inton mangrugin nga agpasikal. Awan duadua ngarud a kasapulanna ti tured tapno makapagdaliasat.

Nupay kasta, insurat ni Lucas a napan ‘nagpasalista’ da Jose ken Maria. Insuratna pay a ni Maria ket “naited [ken Jose] iti panagasawa kas naikari.” (Lucas 2:4, 5) Ti panagbalinna nga asawa ni Jose ket nakaimpluensia unay kadagiti desision ni Maria. Minatmatanna ni lakayna kas ti ulona no maipapan iti panagdayaw, nga inawatna ti inted-Dios nga akemna kas katulongan babaen ti panangsuportana kadagiti desision ni Jose.a Isu a babaen iti basta panagtulnog ni Maria, sinangona dayta a posible a pakasuotan ti pammatina.

Ania pay ti mabalin a nangtignay ken Maria tapno agtulnog? Ammona kadi ti padto maipapan iti Betlehem kas ti lugar a pakayanakan ti Mesias? Awan ti ibaga ti Biblia. Ngem mabalin nga ammona dayta a padto, yantangay nabatad a pagaammo dayta dagiti panguluen ti relihion ken uray ti publiko. (Mateo 2:1-7; Juan 7:40-42) Saan nga ignorante ni Maria iti Kasuratan. (Lucas 1:46-55) Ni man Maria ket nakipagdaliasat gapu iti panagtulnogna ken lakayna, wenno gapu iti linteg ti gobierno, wenno gapu iti mismo a padto ni Jehova​—wenno gapu iti dadduma kadagita a rason​—nalawag nga isu ket maysa a mapagulidanan. Kasta unay ti panangipateg ni Jehova iti napakumbaba ken natulnog a kababalin dagiti lallaki ken babbai. Iti kaaldawantayo, a ti panagpasakup ket maysa kadagiti kaaduanna a din maipatpateg, ti ulidan ni Maria ket agserbi kas pammaregta kadagiti matalek a tattao iti sadinoman.

Ti Pannakaipasngay ti Kristo

Nabang-aran la ketdi ni Maria idi matannawagannan ti Betlehem. Bayat a sumangsang-atda iti katurturodan ken malablabsanda dagiti kaolibuan​—a karaman kadagiti kaudian a maapit​—mabalin a napanunot da Maria ken Jose ti pakasaritaan dayta a bassit nga ili. Awan kaimudingan dayta nga ili kadagiti siudad ti Juda, kas iti kinuna ni propeta Mikias; ngem dita ti nakayanakan da Boaz, Noemi, ken ni David idi agangay, nasurok a sangaribu a tawenen ti napalabas.

Nagadu a tattao ti nasangpetan da Maria ken Jose. Adu ti immun-unan a simmangpet tapno agpasalista, isu a naibusandan iti pagdagusan.b Gapuna, napilitanda nga agdagus iti maysa a kuadra bayat ti agpatnag. Ammotayo lattan no kasano ti pannakaseknan ni Jose a mangkitkita ken baketna a marigrigatan bayat nga agpaspasikal iti damo a gundaway, sa kumarkaro dayta. Maysa pay, iti pay met saan a kombeniente a lugar a nangrugi nga agpaut-ot.

Iti sadinoman, ammo dagiti babbai ti rigat ni Maria. Agarup 4,000 a tawenen ti napalabas, impadto ni Jehova a gapu iti natawid a basol, agsagaba iti ut-ot ti amin a babbai bayat ti panagpasngayda. (Genesis 3:16) Awan ti prueba a saan a sinagaba dayta ni Maria. Iti salaysay ni Lucas, saan nga espesipiko a nadeskribir ti napasaran ni Maria bayat ti panagpasngayna. Naikuna laeng nga “impasngayna ti anakna a lalaki, ti inauna.” (Lucas 2:7) Wen, impasngay ni Maria ti “inauna” iti adu nga annakna, nga agdagup iti di kumurang a pito. (Marcos 6:3) Ngem naidumduma daytoy nga anakna. Saan laeng nga isu ti inauna ni Maria no di ket ti “inauna iti isuamin a parsua” ni Jehova. Malaksid iti dayta, isu ti bugbugtong nga Anak ti Dios!​—Colosas 1:15.

Innayon ti salaysay daytoy pagaammo a detalye maipapan iti inaramid ni Maria iti anakna: “Binungonna kadagiti lupot a pamalkut ket impaiddana iti maysa a kulluong.” (Lucas 2:7) Dayta nga eksena ti pannakaipasngay ni Jesus ket maipakpakita iti nakapimpiman ken saan a realistiko a wagas kadagiti man pabuya, lamina, ken ladawan. Ngem usigenyo no ania ti pudno a napasamak. Ti kulluong ket maysa a pagpakanan kadagiti animal a maus-usar iti panagtalon. Nagdagus ngarud da Jose, Maria, ken ti kappasngay a ni Jesus iti maysa a kuadra, nga idi man wenno ita ket narugit ken awanan iti presko nga angin. Kinapudnona, siasino koma a nagannak ti mangpili iti kasta a lugar a pagpasngayan no adda la koma sabali a pagpilianda? Kaaduan a nagannak kayatda ti kasayaatan para kadagiti annakda. Anian nga ad-adda a tarigagayan ngarud da Maria ken Jose nga ipaay ti kasayaatan para iti Anak ti Dios!

Ngem dida naupay gapu kadagiti limitasionda; basta inaramidda ti kabaelanda ken inusarda ti adda kadakuada. Kas pagarigan, ni Maria a mismo ti nangaywan iti maladaga, a binalkutna a naimbag kadagiti lupot sana inin-inayad nga impaidda iti kulluong tapno makaturog. Iti kasta, siniguradona a natalged ken maimengan ti ubing. Di pulos impalubos ni Maria a ti pakaringgoranna a maigapu iti agdama a kasasaadna ti manglapped kenkuana a mangaramid iti kabaelanna. Agpada met nga ammoda ken Jose a ti panangsuportada iti daytoy nga ubing iti panagdayawna iti Dios ti kapatgan a maaramidanda kenkuana. (Deuteronomio 6:6-8) Nainsiriban met no kasta ti prioridad dagiti nagannak ita bayat a padpadakkelenda dagiti annakda iti daytoy lubong a di mangipatpateg iti panagserbi iti Dios.

Makaparegta nga Isasarungkar

Adda napasamak a kellaat a nangsinga iti natalna nga eksena. Adda dagiti pastor a nagdardaras a napan iti kuadra, a sigagagar a mapan mangkita iti pamilia ken kangrunaanna iti maladaga. Napalalo ti ragsak dagitoy a lallaki ket makita kadagiti rupada ti kasta unay a rag-oda. Naggapuda iti pagnanaedanda a bakras ti katurturodan a pagpapaarabanda kadagiti arbanda.c Inestoriada kadagitoy masmasdaaw a nagannak ti nakaskasdaaw a kapadasanda sakbay unay dayta. Iti bakras ti katurturodan bayat ti tengnga ti rabii, adda anghel a kellaat a nagparang kadakuada. Nagsilnag ti dayag ni Jehova iti intero nga aglawlaw, ket kinuna kadakuada ti anghel a ti Kristo, wenno Mesias, ket naipasngayen idiay Betlehem. Dayta nga ubing ket masarakanda a nakaidda iti maysa a kulluong, a nabungon kadagiti lupot a pamalkut. Kalpasanna, ad-adda pay a nakaskasdaaw ti simmaganad a nakitada​—maysa a mannakabalin a grupo dagiti anghel ti nagparang, a sangsangkamaysa a mangikankanta iti dayag ni Jehova!

Di ngarud pakasdaawan no apay a dagitoy a nanumo a lallaki ket nagdardarasda a napan idiay Betlehem! Maragsakanda la ketdi unay a mangkita iti kappasngay a maladaga a nakaidda sadiay kas iti dineskribir ti anghel. Saanda a binukodan dayta a naimbag a damag. “Impakaammoda ti sasao . . . Ket amin a nakangngeg nagsiddaawda maipapan iti bambanag nga imbaga kadakuada dagiti pastor.” (Lucas 2:17, 18) Dagiti pastor ket nabatad a lalaisen idi dagiti panguluen ti relihion. Ngem ipatpateg ni Jehova dagita a nanumo ken matalek a lallaki. Ngem ania ti epektona ken Maria daytoy nga isasarungkar?

Nabannog la ketdi ni Maria gapu iti rigat ti panagpasngay, ngem sipapasnek a nagimdeng iti tunggal naibaga kenkuana. Kasta met a “tinandaanan ken pinampanunot ni Maria amin dagitoy.” (Lucas 2:19, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Managpanunot la ketdi daytoy nga agkabannuag a babai. Ammona a nakapatpateg dayta a mensahe ti anghel. Kayat ni Jehova a Diosna a maammuan ken maapresiarna ti kinasiasino ken kinapateg ti anakna. Gapuna, saan laeng a basta nagimdeng. Tinandaananna dagita a sasao tapno maulit-ulit a mautobna dagita iti sumaganad a bulbulan ken tawtawen. Maysa dayta a nagpateg a pamay-an a nangpabileg iti pammati ni Maria nga imparangarangna iti intero a panagbiagna.

Kayatyo kadi a tuladen ti ulidan ni Maria? Pinunno ni Jehova dagiti panid ti Saona kadagiti agkakapateg a naespirituan a kinapudno. Ngem bassit ti magunggonatayo kadagita a kinapudno malaksid no imutektekantayo nga umuna dagita. Maaramidtayo dayta babaen ti regular a panangbasatayo iti Biblia, a matmatantayo dayta a saan laeng a kas nasayaat a literatura no di ket kas ti naipaltiing a Sao ti Dios. (2 Timoteo 3:16) Kalpasanna, kas ken Maria, nasken a tandaanantayo dagiti kinapudno maipapan iti Dios ken paunegentayo ti pannakaawattayo kadagita. No utobentayo dagiti mabasbasatayo iti Biblia, agraman dagiti pamay-an a mayaplikartayo nga ad-adda dagiti balakad ni Jehova, mapabileg ti pammatitayo.

Ad-adu pay a Sasao a Tinandaananna

Kas sagudayen ti Mosaiko a Linteg, ti maladaga ket impakugit da Maria ken Jose iti maikawalo nga aldawna, a pinanagananda iti Jesus kas naibilin. (Lucas 1:31) Sa idi maika-40 nga aldawna, impanawda iti Betlehem ket impanda iti templo ti Jerusalem, a sumagmamano a kilometro ti kaadayona, ket indatagda dagiti daton ti pannakagugor nga ipapaannurot ti linteg kadagiti nanumnumo nga umili​—dua a pagaw wenno dua nga atap a kalapati. No mabainda a mangidatag iti daton a nanumnumo ngem iti kalakian a karnero ken maysa a pagaw, nasken nga iwaksida dayta a rikna. Nupay kasta, naparegtada iti kasta unay bayat ti kaaddada sadiay.​—Lucas 2:21-24.

Maysa a lakay nga agnagan Simeon ti immasideg kadakuada ket sinaona ken Maria ti ad-adu pay a bambanag a tinandaananna. Naikari iti daytoy a lakay a sakbay a matay, makitana ti Mesias, ken impalgak kenkuana ti nasantuan nga espiritu ni Jehova a ti ubing a ni Jesus ti naipadto a Manangisalakan. Impakpakauna met ni Simeon ken Maria ti saem a kasapulan nga ibturannanto. Kinunana a mariknanto ni Maria a kasla adda atiddog a kampilan a maisalput iti bagina. (Lucas 2:25-35) Uray dagita a makapasidduker a sasao ket mabalin a nakatulong ken Maria nga agibtur idi mapasaranna dayta kalpasan ti nasurok a tallopulo a tawen. Kalpasan ni Simeon, maysa a mammadto nga agnagan Ana ti nakakita iti ubing a ni Jesus ket rinugianna ti agsao maipapan kenkuana kadagiti amin a mangin-inanama iti pannakaispal ti Jerusalem.​—Lucas 2:36-38.

Anian a nagsayaat ti pangngeddeng da Jose ken Maria nga ipanda ti anakda iti templo ni Jehova sadi Jerusalem! Babaen kadagita a pagteng, naipaayanda ni Jesus iti nasayaat a pangrugian iti kanayon nga ipapan ken kaaddana iti templo ni Jehova iti intero a panagbiagna. Bayat ti kaaddada sadiay, inaramidda ti amin a kabaelanda nga agserbi iti Dios ket naisuro ken naparegtada. Bimmileg la ketdi ti pammati ni Maria idi pimmanaw iti templo iti dayta nga aldaw, a napno ti pusona kadagiti napapateg a sasao ti kinapudno nga utoben ken iranudna iti sabsabali.

Nagsayaat met a makita ita dagiti nagannak a sumursurot iti dayta nga ulidan. Dagiti nagannak a Saksi ni Jehova ket tumabtabunoda kadagiti Nakristianuan a gimong a kaduada dagiti annakda. Ar-aramidenda ti amin a kabaelanda nga agserbi iti Dios, a parparegtaenda dagiti kapammatianda. Kasta met nga aggapuda kadagiti gimong a nabilbileg, naragragsak, ken napno iti naimbag a bambanag nga iranudda iti sabsabali. Naimpusuan nga awisendakayo a makigimong a kaduada. No aramidenyo dayta, ad-adda a bumileg ti pammatiyo a kas ken Maria.

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 25]

Nabendisionan ni Simeon a makakita iti naipadto a Manangisalakan