Dagiti Reperensia iti Workbook iti Gimong a Panagbiag ken Ministerio
MARSO 4-10
GAMENG MANIPUD ITI SAO TI DIOS | ROMA 12-14
“No Ania ti Kaipapanan ti Panangipakita iti Nakristianuan nga Ayat”
(Roma 12:10) Iti nainkabsatan nga ayat, ipakitayo ti nadungngo a panagayat iti maysa ken maysa. Iti panagpipinnadayaw, dakayo ti mangyun-una.
it-1 302-303
Ayat
Ti nainkabsatan nga ayat (Gr., phi·la·del·phiʹa, iti literal, “panagayat iti kabsat”) ket rumbeng nga adda kadagiti amin a kameng ti kongregasion Kristiano. (Ro 12:10; Heb 13:1; kitaenyo met ti 1Pe 3:8.) Gapuna, dagiti relasion iti uneg ti kongregasion ket kasingsinged, kabilbileg, ken kabarbara koma ti relasion iti nainkasigudan a pamilia. Uray no mangipakpakitan dagiti kameng ti kongregasion iti nainkabsatan nga ayat, naidagadag kadakuada nga aramidenda dayta a naan-anay pay.—1Te 4:9, 10.
Ti Griego a sao a phi·loʹstor·gos, kaipapananna ti “maaddaan iti kinalailo,” ket naaramat iti maysa a tao nga adda nasinged a relasionna iti sabali. Ti maysa kadagiti sao a nagtaudan daytoy nagtipon a termino, sterʹgo, masansan a maar-aramat a mangipasimudaag iti nainkasigudan a pammateg, kas iti adda iti nagbabaetan dagiti kameng ti pamilia. Pinaregta ni apostol Pablo dagiti Kristiano a sukayenda daytoy a kualidad. (Ro 12:10) Impatuldo met ni Pablo a kadagiti maudi nga aldaw “awanan [dagiti tattao iti] nainkasigudan a panagayat” (Gr., aʹstor·goi) ket maikari iti ipapatay ti kakasta a tattao.—2Ti 3:3; Ro 1:31, 32.
(Roma 12:17-19) Diyo subadan iti dakes dagiti agaramid kadakayo iti dakes. No ania ti ibilang ti amin a tao a nasayaat, dayta ti aramidenyo. 18 Agingga a posible, aramidenyo ti amin a kabaelanyo a makikappia iti amin a tao. 19 Ay-ayatek a kakabsat, saanyo nga ibalesan ti bagiyo, no di ket bay-anyo a ti pungtot ti Dios ti agibales; ta naisurat: “‘Kukuak ti pammales; siakto ti agibales,’ kuna ni Jehova.”
“Makikappiakayo iti Amin a Tattao”
3 Basaen ti Roma 12:17. Inlawlawag ni Pablo a no maipasangotayo iti ibubusor, masapul a ditay agibales. Nangnangruna a napateg ti panangyaplikar iti balakadna iti uneg ti pamilia a saan nga agkakarelihionan. Saan nga agibales ti maysa a Kristiano no isu ket pagsasawan wenno pakitaan ti asawana iti madi. Awan ti nasayaat nga ibungana no ‘subadanyo ti dakes iti dakes.’ Pakaruenna laeng ti situasion.
‘Diyo Subadan ti Dakes iti Dakes iti Asinoman’
12 Kastoy ti sumaruno a balakad ni Pablo no kasano ti panangtrato kadagiti manamati ken saan a manamati: ‘Diyo subadan ti dakes iti dakes iti asinoman.’ Dagita a sasao ket lohikal a resulta ti panangyaplikar iti immun-una nga imbagana a: “Karurodyo ti dakes.” Kasano koma a maibaga ti maysa a pudpudno a karurodna ti dakes no usarenna ti dakes a pangsubad kadagiti sabsabali? Saan a maibilang dayta kas ayat nga ‘awan panaginsisingpetna.’ Kalpasanna, kinuna ni Pablo: “Mangipaaykayo iti nasayaat a bambanag iti imatang ti amin a tattao.” (Roma 12:9, 17) Kasano a mayaplikartayo dagita a sasao?
13 Iti immun-una a suratna kadagiti taga-Corinto, dinakamat ni Pablo ti maipapan iti pannakaidadanes dagiti apostol. Kinunana: “Nagbalinkami a bubuyaen iti teatro iti lubong, ken kadagiti anghel, ken kadagiti tattao. . . . No marabrabngiskami, mangbendisionkami; no maidaddadaneskami, agibturkami; no mapadpadakeskami, agpakaasikami.” (1 Corinto 4:9-13) Umasping iti dayta, dagiti tattao iti daytoy a lubong buybuyaenda dagiti pudno a Kristiano ita. No mapaliiw dagiti tattao ti nasayaat a konduktatayo uray no saan nga umiso ti panangtratoda kadatayo, mabalin a matignayda nga umimdeng iti Nakristianuan a mensahetayo.—1 Pedro 2:12.
(Roma 12:20, 21) Ngem “no mabisin ti kabusormo, pakanem; no mawaw, ikkam iti inumenna; ta no kasta ti aramidem, mangur-urnongka iti beggang iti ulona.” 21 Dimo ipalubos a parmekennaka ti dakes, no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.
Sibubulos a Pakawanenyo ti Maysa ken Maysa
13 Mabalin nga adda dagiti gundaway a di nasayaat ti panangtrato kenka ti maysa a saan a Saksi. Ngem mabalin a matulongam tapno aginteres iti isursuro ti Biblia. Insurat ni apostol Pablo: “‘No ti kabusormo mabisin, pakanem; no mawaw, ikkam iti mainum; ta iti panangaramidmo itoy mangibuntonkanto kadagiti umap-apuy a beggang iti rabaw ti ulona.’ Dika ipalubos a parmekennaka ti dakes, no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.” (Roma 12:20, 21) No naimbag ti kababalinmo iti laksid ti makaparurod a tignay ti sabsabali, mabalin nga agbalbaliw uray ti kadadaksan a kababalin dagiti tattao ket subadanda ti kinaimbagmo. No agbalinka a mannakaawat, nakonsiderar—wenno naasi pay ketdi—iti daydiay di nasayaat ti panangtratona kenka, mabalin a matulongam a mangbigbig kadagiti kinapudno iti Biblia. Aniaman ti reaksion dayta a tao, mabalin a pampanunotennanto no apay a nasayaat ti kababalinmo.—1 Ped. 2:12; 3:16.
Panagkali iti Naespirituan a Gameng
(Roma 12:1) Gapuna, ipakaasik kadakayo, kakabsat, babaen ti asi ti Dios, nga itedyo ti bagiyo a kas sibibiag a daton, nasantuan ken pakaragsakan ti Dios, maysa a sagrado a panagserbi babaen ti panangusaryo iti abilidadyo nga agpanunot.
No Kasanotayo nga Agpili iti Paglinglingayantayo
5 Amin nga aramidentayo ket konektado iti panagdaydayawtayo ken Jehova. Inlawlawag daytoy ni Pablo idi imbagana: “Itedyo ti bagiyo a kas sibibiag a daton, nasantuan ken pakaragsakan ti Dios.” (Roma 12:1) Kinuna ni Jesus: “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom ken amin a kararuam ken amin a panunotmo ken amin a pigsam.” (Marcos 12:30) Kanayon a kayattayo nga ited ken Jehova ti kasayaatan kadatayo. Iti nagkauna nga Israel, no agdaton dagiti umili para ken Jehova, manamnama a nasalun-at nga animal ti itedda. Saan nga awaten ti Dios ti daton nga adda depektona. (Levitico 22:18-20) Iti umasping a pamay-an, mabalin a saan met nga awaten ni Jehova ti panagdaydayawtayo. Kasano?
6 Ibaga ni Jehova kadatayo: “Masapul nga agbalinkayo a nasantuan, ta nasantuanak.” (1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Awaten laeng ni Jehova ti panagdaydayawtayo no nasantuan, wenno nadalus dayta. (Deuteronomio 15:21) Saan a nadalus ti panagdaydayawtayo no ar-aramidentayo dagiti kagura ni Jehova, kas kadagiti banag nga immoral, naranggas, wenno konektado iti demonismo. (Roma 6:12-14; 8:13) Ngem saan met a maragsakan ni Jehova no maay-ayatantayo kadagita. Mabalin a marugitan ken di awaten ni Jehova ti panagdaydayawtayo ken madadael ti relasiontayo kenkuana.
(Roma 13:1) Tunggal tao ket agpaituray koma kadagiti nangatngato nga autoridad, ta awan ti autoridad a saan a naggapu iti Dios; insaad ti Dios dagiti adda nga autoridad iti relatibo a saadda.
Dagiti Tampok iti Surat Kadagiti Taga-Roma
13:1—Iti ania a pamay-an a dagiti nangatngato nga autoridad “impasdek ti Dios kadagiti relatibo a saadda”? Dagiti autoridad ti gobierno ket “impasdek ti Dios kadagiti relatibo a saadda” gapu ta impalubos ti Dios ti panagturayda, ken iti dadduma a kaso, impakpakaunana dayta. Nalawag daytoy iti padto ti Biblia maipapan iti adu nga agtuturay.
Panagbasa iti Biblia
(Roma 13:1-14) Tunggal tao ket agpaituray koma kadagiti nangatngato nga autoridad, ta awan ti autoridad a saan a naggapu iti Dios; insaad ti Dios dagiti adda nga autoridad iti relatibo a saadda. 2 Gapuna, asinoman a bumusor iti autoridad konkontraenna ti urnos ti Dios; dagidiay mangkontra iti dayta mangar-aramidda iti pakaukomanda. 3 Ta dagiti agtuturay ket pagbutngan dagiti agar-aramid iti dakes, saan a dagiti agar-aramid iti naimbag. Kayatmo kadi nga awan panagbutengmo iti autoridad? Itultuloymo ti agaramid iti naimbag, ket maidaydayawkanto gapu iti dayta; 4 ta ministro ida ti Dios para iti pagsayaatanyo. Ngem agbutengkayo no agar-aramidkayo iti dakes, ta saanda nga usaren ti pannakabalinda a mangdusa nga awan gapgapuna. Adipen ida ti Dios, a mangdusa kadagiti agar-aramid iti dakes. 5 Adda ngarud dakkel a rason nga agpaituraykayo, saan laeng a tapno malisianyo ti dusa no di ket gapu pay iti konsiensiayo. 6 Dayta ti makagapu nga agbaybayadkayo met iti buis; ta adipen ida ti Dios iti publiko, nga agtultuloyda nga agserserbi maitunos iti daytoy a panggep. 7 Itedyo iti amin dagiti karbenganda: buis kadagidiay masapul a pangtedan iti buis; bayad kadagidiay masapul a pangtedan iti bayad; buteng kadagidiay masapul a pagbutngan; dayaw kadagidiay masapul a maidayaw. 8 Dikay koma makautang iti aniaman a banag iti asinoman, malaksid iti panagiinnayatyo; ta ti mangay-ayat iti padana a tao ket tungtungpalenna ti linteg. 9 Ta ti bilin ti linteg a, “Dika makikamalala, dika pumatay, dika agtakaw, dika agagum,” ken ti aniaman a sabali pay a bilin, ket napagmaymaysan iti daytoy a bilin, “Masapul nga ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim.” 10 Ti tao nga addaan iti ayat ket saan nga agaramid iti dakes iti kaarrubana; isu a ti panagayat ket panangtungpal iti linteg. 11 Aramidenyo daytoy gapu ta ammoyo no ania itan ti panawen, nga orasen ti panagriingyo, ta as-asideg itan ti pannakaisalakantayo ngem idi nagbalintayo a manamati. 12 Dandanin lumabas ti rabii; asidegen ti bigat. Ibellengtayo ngarud dagiti aramid a konektado iti kinasipnget ket isuottayo dagiti armas ti lawag. 13 Agtignaytayo koma a desente kas iti panagtignaytayo iti aldaw, saan nga iti nalabes a panagragragsak ken panagbarbartek, saan nga iti immoral a pannakidenna ken nakaal-alas a kababalin, saan nga iti panagaapa ken imon. 14 No di ket tuladenyo ni Apo Jesu-Kristo, ken saankayo nga agplano a nasaksakbay para kadagiti tarigagay ti lasagyo.
MARSO 11-17
GAMENG MANIPUD ITI SAO TI DIOS | ROMA 15-16
“Agkiddawka ken Jehova iti Panagibtur ken Liwliwa”
(Roma 15:4) Ta amin a naisurat ket nasaksakbay a naisurat a pakasursuruantayo, tapno maaddaantayo koma iti namnama babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan.
“Makipagsangitkayo Kadagiti Tattao nga Agsangit”
11 Ti salaysay maipapan iti nakaro a liday ni Jesus idi natay ni Lazaro ket maysa laeng kadagiti di mabilang a makaliwliwa a paset ti Biblia. Di pakasdaawan dayta ta “amin a bambanag a naisurat a nasaksakbay naisuratda a pakasursuruantayo, tapno babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan maaddaantay koma iti namnama.” (Roma 15:4) No agladladingitka, maliwliwaka met kadagitoy a teksto:
▪ “Ni Jehova asideg kadagidiay nadunor ti pusoda; ket dagidiay a naidagel iti espiritu isalakanna.”—Sal. 34:18, 19.
▪ “Idi a ti mangrirriribuk a pampanunotko immaduda iti unegko, dagiti bukodmo a pangliwliwa [Jehova] rinugianda a sappuyoten ti kararuak.”—Sal. 94:19.
▪ “Ni Apotayo a Jesu-Kristo a mismo ken ti Dios nga Amatayo, a nagayat kadatayo ken nangted iti agnanayon a liwliwa ken naimbag a namnama babaen ti di kaikarian a kinamanangngaasi, liwliwaenda koma ti puspusoyo ken patibkerendakayo.”—2 Tes. 2:16, 17.
(Roma 15:5) Ita, ti Dios a mangpabpabileg kadakayo nga agibtur ken mangliwliwa kadakayo ti tumulong koma kadakayo a maaddaan iti isu met laeng a panagpampanunot a kas ken Kristo Jesus,
“Bay-anyo a ti Panagibtur An-anayenna ti Aramidna”
5 Agkiddawka ken Jehova iti bileg. Ni Jehova “ti Dios a mangipaay iti panagibtur ken liwliwa.” (Roma 15:5) Ni laeng Jehova ti naan-anay a makatarus kadagiti problematayo, ti kasasaad ti aglawlaw, emosion, ken uray ti pannakaaramidtayo. Ngarud, isu ti kasayaatan a makatulong kadatayo nga agibtur. Kuna ti Biblia: “Ti tarigagay dagidiay agbuteng kenkuana aramidennanto, ken ti panagpatulongda denggennanto, ket isalakannanto ida.” (Sal. 145:19) Ngem kasano nga ipaay ti Dios ti kiddawtayo a bileg tapno makapagibturtayo?
(Roma 15:13) Sapay koma ta ti Dios a mangted iti namnama punnuennakayo iti kasta unay a ragsak ken talna gapu ta nagtalekkayo kenkuana, tapno dumakkel ti namnamayo babaen ti pannakabalin ti nasantuan nga espiritu.
“Masapul nga Ayatem ni Jehova a Diosmo”
11 Impaayannatay ni Jehova iti namnama nga agbiag nga agnanayon. (Roma 15:13) Gapu iti namnama nga inted ti Dios, maibturantayo dagiti pannakasuot ti pammatitayo. Dagiti napulotan nga agtalinaed a ‘matalek agingga ken patay maitedto kadakuada ti korona ti nailangitan a biag.’ (Apoc. 2:10) Dagiti nasungdo a mangnamnama nga agbiag nga agnanayon ditoy daga tagiragsakendanto dagiti naikari a bendision para iti sangalubongan a Paraiso. (Luc. 23:43) Ania ti gagangay a mariknatayo kadagita a namnama? Saan kadi a makariknatayo iti aglaplapusanan a rag-o ken talna, kasta met iti panagayattayo iti Daydiay mangmangted iti “tunggal naimbag a sagut ken tunggal naan-anay a rangkap”?—Sant. 1:17.
Panagkali iti Naespirituan a Gameng
(Roma 15:27) Wen, naragsakanda a mangted, ken talaga a nakautangda kadakuada; ta no dagiti nasion ti nangibingayan dagiti nasantuan iti naespirituan a bambanag nga inawatda, obligasion met ngarud dagiti nasion ti tumulong kadakuada kadagiti material a kasapulanda.
“Ti Pakasuotan ti Kinapudno ti Ayatyo”
Siempre, dagiti kakabsatda a Gentil rebbeng koma a natignayda iti kasasaadda. Tutal, nakautangda iti naisangsangayan nga “utang” kadagiti Kristiano idiay Jerusalem. Saan kadi a manipud Jerusalem a nagsaknap ti naimbag a damag kadagiti Gentil? Pinanunot ni Pablo: “No dagiti Judio a Kristiano inramanda ti naespirituan a gamgamengda kadagiti Gentil, adda nalawag nga annongen dagiti Gentil a tumulong kadagiti namaterialan a kasapulanda.”—Roma 15:27, The New English Bible.
(Roma 16:25) Maidaydayaw koma ti Dios a makabael a mangpatibker kadakayo maitunos iti naimbag a damag nga idekdeklarak ken iti pannakaikaskasaba ti maipapan ken Jesu-Kristo, sigun iti pannakaipalgak ti sagrado a palimed a saan a naipakaammo iti nabayag a tiempo.
Nasakbay a Pannakaammo, Nasakbay a Panangituding
Ti Mesias, wenno Kristo, isu ti naikari a Bin-i a babaen kenkuana mabendisionan ti amin a nalinteg a tattao iti amin a pampamilia ditoy daga. (Ga 3:8, 14) Damo a natukoy ti kasta a “bin-i” kalpasan a nangrugi ti panagrebelde idiay Eden, ngem sakbay ti pannakayanak ni Abel. (Ge 3:15) Agarup 4,000 a tawen daytoy sakbay ti pannakaipalgak ti “sagrado a palimed” babaen ti nalawag a pannakailasin iti dayta a Mesianiko a “bin-i.” Gapuna, pudno a dayta ket “naidulin iti kinaulimek kadagiti nabayag a tiempo.”—Ro 16:25-27; Efe 1:8-10; 3:4-11.
Panagbasa iti Biblia
(Roma 15:1-16) Datayo ngarud a napigsa masapul nga anusantayo dagiti pagkapuyan dagidiay saan a napigsa, ken saan la a ti pagimbagantayo ti pampanunotentayo. 2 Panunoten koma ti tunggal maysa kadatayo ti pagimbagan ti kaarrubana tapno mapabilegna. 3 Ta uray ti Kristo saan la a ti pagimbaganna ti pinanunotna, kas iti naisurat: “Siak ti nagtupakan ti pananguyaw dagidiay manguy-uyaw kenka.” 4 Ta amin a naisurat ket nasaksakbay a naisurat a pakasursuruantayo, tapno maaddaantayo koma iti namnama babaen ti panagibturtayo ken babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan. 5 Ita, ti Dios a mangpabpabileg kadakayo nga agibtur ken mangliwliwa kadakayo ti tumulong koma kadakayo a maaddaan iti isu met laeng a panagpampanunot a kas ken Kristo Jesus, 6 tapno agkaykaysa ti timekyo a mangidaydayaw iti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo. 7 Isu nga awatenyo ti maysa ken maysa kas iti panangawat kadakayo ti Kristo tapno maidaydayaw ti Dios. 8 Ta ibagak kadakayo a nagserbi ni Kristo kadagiti nakugit kas pammaneknek a pudno ti Dios, tapno mapatalgedan dagiti inkarina kadagidi ammada, 9 ken tapno idaydayaw koma dagiti nasion ti Dios gapu iti asina. Kas adda a naisurat: “Isu nga idaydayawkanto kadagiti nasion, ket agkantaakto iti panangidaydayaw iti naganmo.” 10 Ken imbagana manen: “Makipagragsakkayo iti ilina, dakayo a nasion.” 11 Ken manen: “Idaydayawyo ni Jehova, dakayo amin a nasion, ket idaydayaw koma ti amin a tattao.” 12 Ken imbaga met ni Isaias: “Addanto ti ramut ni Jesse, a mangituray kadagiti nasion; mangnamnamanto kenkuana dagiti nasion.” 13 Sapay koma ta ti Dios a mangted iti namnama punnuennakayo iti kasta unay a ragsak ken talna gapu ta nagtalekkayo kenkuana, tapno dumakkel ti namnamayo babaen ti pannakabalin ti nasantuan nga espiritu. 14 Kombinsidoak a mismo kakabsatko, a napnuankayo met iti kinasayaat ken pannakaammo, ken makapagbibinnalakadkayo. 15 Nupay kasta, mas prangkaak nga agsurat kadakayo maipapan iti sumagmamano a banag, tapno palagipankayo manen, gapu iti nagpaiduma a kinaimbag ti Dios kaniak 16 tapno agbalinak nga adipen ni Kristo Jesus kadagiti nasion. Makiramramanak iti nasantuan a trabaho a panangikasaba iti naimbag a damag ti Dios, tapno dagitoy a nasion ket agbalin koma a makaay-ayo a daton a dinalusan ti nasantuan nga espiritu.
MARSO 18-24
GAMENG MANIPUD ITI SAO TI DIOS | 1 CORINTO 1-3
“Maysaka Kadi a Pisikal a Tao Wenno Naespirituan a Tao?”
(1 Corinto 2:14) Ngem saan nga akseptaren ti pisikal a tao ti bambanag maipapan iti espiritu ti Dios, ta ibilangna dagita a kinamaag; ket saanna a matarusan, ta masukimat dagita iti naespirituan a pamay-an.
Ania ti Kaipapanan ti Panagbalin a Naespirituan a Tao?
4 Usigentayo nga umuna ti kababalin ti pisikal a tao. Ti kangrunaan a kababalin ti lubong ket nakasentro iti nainlasagan a tarigagay. Inladawan dayta ni Pablo kas ti “espiritu nga agtigtignay ita iti annak ti kinasukir.” (Efe. 2:2) Dayta ti mangim-impluensia iti kaaduan a tattao a mangipakita iti nasaknap a kababalin—ti panangtulad iti kaaduan. Nakapokusda iti pisikal a bambanag isu nga aramiden ti kaaduan kadakuada ti ipagarupda nga umiso ken dida ikagumaan a suroten dagiti pagalagadan ti Dios. Ti pisikal, wenno nainlasagan ti panagpampanunotna, a tao ket masansan a nalabes ti panangipategna iti panagbalin a natan-ok ken nabaknang wenno iti panangilabanna iti pagarupna a kalinteganna.
5 Ania pay ti mabalin a pakabigbigan ti pisikal a tao? No ipakpakitana ti aniaman kadagiti “aramid ti lasag.” (Gal. 5:19-21) Iti umuna a surat ni Pablo iti kongregasion ti Corinto, nadakamat ti adu pay a pakabigbigan dagidiay addaan iti nainlasagan a kababalin. Dagitoy ti karaman: pagsisinaen wenno pagaapaenda ti dadduma, adda dasdasiganda, agdidinnarumda, awan panagraemda iti kinaulo, ken nalabes ti pampannangan ken panagin-inumda. No maipasango iti sulisog ti nainlasagan ti panagpampanunotna a tao, kumapuy ken tumulok iti dayta. (Prov. 7:21, 22) Dinakamat ni Judas a mabalin a ‘maawan ti espiritualidad’ dagiti kasta a tattao.—Jud. 18, 19.
(1 Corinto 2:15, 16) Nupay kasta, sukimaten ti naespirituan a tao ti amin a banag, ngem isu ket saan a sukimaten ti asinoman a tao. 16 Ta “asino ti makatarus iti panunot ni Jehova, tapno mabalinna nga isuro?” Ngem adda kadatayo ti panunot ni Kristo.
Ania ti Kaipapanan ti Panagbalin a Naespirituan a Tao?
6 Ania ngarud ti kaipapanan ti panagbalin a “naespirituan a tao”? Daydiay kanayon a sipapanunot iti relasionna iti Dios, ti kasungani ti pisikal a tao. Ti naespirituan ti panagpampanunotna a tao ikagumaanna ti ‘agbalin a tumutulad iti Dios.’ (Efe. 5:1) Kaipapananna nga ikagumaanna a tuladen ti pampanunot ken panangmatmat ni Jehova iti bambanag. Agpaypayso ti Dios kenkuana. Saan a kas iti nainlasagan ti panagpampanunotna, ikagkagumaanna nga itunos ti amin nga aramidna iti pagalagadan ni Jehova. (Sal. 119:33; 143:10) Imbes nga agpokus kadagiti aramid ti lasag, ikagumaanna nga ipakita “ti bunga ti espiritu.” (Gal. 5:22, 23) Tapno ad-adda a maawatantayo ti sasao a “naespirituan ti panagpampanunotna,” usigentayo daytoy: Ti tao a kanayon a positibo a bambanag ti pampanunotenna ket makuna a positibo ti panagpampanunotna. Kasta met, ti tao a talaga a mangipatpateg kadagiti naespirituan wenno narelihiosuan a banag ket makuna a naespirituan ti panagpampanunotna.
Ania ti Kaipapanan ti Panagbalin a Naespirituan a Tao?
15 Kas indibidual, kasanotayo a matulad ni Kristo? Kinuna ti 1 Corinto 2:16 a rumbeng nga addaantayo iti “panunot ni Kristo.” Ken ibaga met ti Roma 15:5 a masapul nga addaantayo “iti isu met laeng a kababalin ti isip a naadda ken Kristo Jesus.” Tapno ngarud agbalintayo a kas ken Kristo, masapul nga ammotayo ti panagpampanunotna ken ti intero a personalidadna. Masapul met a tuladentayo dagiti addangna. Nagpokus ni Jesus iti relasionna iti Dios. No tultuladentayo ni Jesus, ad-adda a matuladtayo ni Jehova. Nalawag ngarud a nagpateg a sursuruentayo ti agpanunot a kas ken Jesus.
Panagkali iti Naespirituan a Gameng
(1 Corinto 1:20) Ayan ti masirib a tao? Ayan ti eskriba? Ayan ti mannakidebate iti daytoy a sistema ti bambanag? Saan kadi a pinagbalin ti Dios a kinamaag ti sirib ti lubong?
Sirib
Isu a gapu iti kinasirib ti lubong linaksidna ti impaay ti Dios babaen ken Kristo ket imbilangna dayta a kinamaag; dagiti agtuturayna, nupay mabalin a nalaing ken masiribda nga administrador, ‘inlansada pay ketdi ti nadayag nga Apo.’ (1Co 1:18; 2:7, 8) Ngem gundaway itan ti Dios a paneknekan a kinamaag ti sirib dagiti masirib iti lubong, a pabainanna dagiti masirib a tattaoda babaen ti panangaramatna iti imbilangda a “minamaag a banag ti Dios,” kasta met iti tattao nga imbilangda a ‘maag, nakapuy, ken awan mamaayna,’ a mangitungpal iti di matungday a panggepna. (1Co 1:19-28) Impalagip ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Corinto a mapukaw ti “sirib daytoy a sistema ti bambanag [ken] ti sirib dagiti agtuturay daytoy a sistema ti bambanag”; ngarud ti kasta a sirib saan a paset ti naespirituan a mensahe ti apostol. (1Co 2:6, 13) Pinakdaaranna dagiti Kristiano idiay Colosas nga amangan no masiluanda iti “pilosopia [phi·lo·so·phiʹas, iti literal, panagayat iti kinasirib] ken ubbaw a panangallilaw maitunos iti tradision dagiti tattao.”—Col 2:8; idiligyo ti ber 20-23.
(1 Corinto 2:3-5) Idi immayak kadakayo, nakapuy ken mabutbuteng ken agpigpigergerak; 4 ket saanak a nagusar iti makaguyugoy a sasao nga us-usaren dagiti masirib, no di ket impakita ti sasaok ti pannakabalin ti nasantuan nga espiritu, 5 tapno maibatay ti pammatiyo, saan nga iti sirib ti tao, no di ket iti pannakabalin ti Dios.
Dagiti Tampok iti Surat Kadagiti Taga-Corinto
2:3-5. Bayat ti panangasabana idiay Corinto a sentro ti Griego a pilosopia ken panagadal, mabalin a pampanunoten ni Pablo no kabaelanna a kombinsiren dagiti dumngeg kenkuana. Nupay kasta, dina impalubos ti aniaman a pagkapuyan wenno panagbuteng a manglapped kenkuana a mangitungpal iti ministerio nga intalek ti Dios. Kasta met, ditay koma ipalubos a ti aniaman a narigat a kasasaad ti manglapped kadatayo a mangiwaragawag iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Agtalektayo a tulongannatayo ni Jehova kas ken Pablo.
Panagbasa iti Biblia
(1 Corinto 1:1-17) Siak ni Pablo, naayaban nga agbalin nga apostol ni Kristo Jesus babaen ti pagayatan ti Dios, kasta met ni Sostenes a kabsattayo, 2 nagsuratkami iti kongregasion ti Dios dita Corinto, dakayo nga inlasin ti Dios kas adalan ni Kristo Jesus, dakayo a naayaban nga agbalin a nasantuan, agraman ti amin nga adda iti sadinoman nga umaw-awag iti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo, ti Apoda ken Apotayo: 3 Adda koma kadakayo ti nagpaiduma a kinaimbag ken talna manipud iti Dios nga Amatayo ken ni Apo Jesu-Kristo. 4 Kanayon nga agyamyamanak iti Diosko gapu iti nagpaiduma a kinaimbagna kadakayo babaen ken Kristo Jesus; 5 ta napabaknangkayo iti amin a banag gapu kenkuana, iti abilidadyo a mangiwaragawag iti sao ken napnokayo iti pannakaammo, 6 ken napatibkerkayo iti panangsaksi maipapan iti Kristo, 7 tapno dikay agkurang iti aniaman a sagut, bayat a sigagagar nga ur-urayenyo ti pannakaipalgak ni Apotayo a Jesu-Kristo. 8 Patibkerennakayto met agingga iti panungpalan, tapno awan ti mangakusar kadakayo iti aldaw nga iyaay ni Apotayo a Jesu-Kristo. 9 Matalek ti Dios, a nangayab kadakayo a makikadua iti Anakna, ni Jesu-Kristo nga Apotayo. 10 Paregtaenkayo, kakabsat, babaen ti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo, nga agtutunos koma ti sasaoyo ken dikay koma mabingbingay, no di ket naan-anay koma nga agkaykaysakayo iti panunot ken opinion. 11 Ta impadamag kaniak ti dadduma iti sangakabbalayan ni Cloe, a dikay agtutunos, kakabsatko. 12 Ti kayatko a sawen, ibagbaga ti tunggal maysa kadakayo: “Pasurotnak ni Pablo,” “Pasurotnak ni Apolos,” “Pasurotnak ni Cefas,” ken “Pasurotnak ni Kristo.” 13 Nabingbingay kadi ti Kristo? Nabitay kadi ni Pablo iti kayo para kadakayo? Wenno nabautisarankayo kadi iti nagan ni Pablo? 14 Agyamanak iti Dios ta awan ti binautisarak kadakayo malaksid kada Crispo ken Gayo, 15 tapno awan ti mangibaga kadakayo a nabautisarankayo iti naganko. 16 Wen, binautisarak met ti sangakabbalayan ni Estefanas. Ngem diak malagip no adda pay binautisarak. 17 Ta imbaonnak ni Kristo, saan a tapno mangbautisar, no di ket tapno mangipakaammo iti naimbag a damag; ken saan a buyogen ti sasao dagiti masirib, tapno saan nga agbalin nga awan serserbi ti kayo a pagtutuokan ti Kristo.
MARSO 25-31
GAMENG MANIPUD ITI SAO TI DIOS | 1 CORINTO 4-6
“Ti Bassit a Lebadura Paalsaenna ti Intero a Masa”
(1 Corinto 5:1, 2) Kinapudnona, nadamagko a maar-aramid ti seksual nga immoralidad iti tengngayo, nga adda lalaki a makidendenna iti asawa ni amana. Dakdakes pay daytoy nga immoralidad ngem iti ar-aramiden dagiti nasion. 2 Pagpannakkelyo kadi dayta? Saan kadi nga agladingitkayo koma, tapno maikkat iti tengngayo ti lalaki a nangaramid iti dayta?
(1 Corinto 5:5-8) masapul nga iyawatyo ken Satanas ti kasta a lalaki tapno maikkat ti dakes nga impluensiana, ket mataginayon ti espiritualidad ti kongregasion iti aldaw ti Apo. 6 Saan a nasayaat ti panagpannakkelyo. Diyo kadi ammo a ti bassit a lebadura paalsaenna ti intero a masa? 7 Ikkatenyo ti daan a lebadura, tapno agbalinkayo a baro a masa, ta kaslakayo masa a saan a napaalsa. Ta naidatonen ni Kristo, a nagbalin a korderotayo iti Paskua. 8 Iti kasta, selebrarantayo ti piesta, saan a babaen ti daan a lebadura, wenno ti lebadura ti kinadakes, no di ket ti awan lebadurana a tinapay ti kinapasnek ken kinapudno.
(1 Corinto 5:13) idinto ta ti Dios ti mangukom kadagiti saan a kameng dayta? “Ikkatenyo ti dakes a tao iti tengngayo.”
it-2 127
Lebadura
Inaramat ni apostol Pablo ti isu met laeng a simbolismo idi binilinna ti kongregasion Kristiano idiay Corinto nga ilaksidda ti maysa nga imoral a lalaki manipud iti kongregasion, ket kinunana: “Dikay aya ammo a ti bassit a lebadura paalsaenna ti intero a masa? Ikkatenyo ti daan a lebadura, tapno agbalinkayo a baro a masa, sigun iti pannakawayawayayon iti pannakapaalsa. Ta, pudno unay, ni Kristo a paskuatayo naisakripision.” Kalpasanna silalawag nga impakitana no ania ti kayatna a sawen ti “lebadura”: “Iti kasta ngilinentayo ti piesta, saan a buyogen ti daan a lebadura, wenno buyogen ti lebadura ti kinadakes ken kinakillo, no di ket buyogen dagiti di pinaalsa a tinapay ti kinapasnek ken kinapudno.” (1Co 5:6-8) Isalsalaysay idi ni Pablo ditoy ti mangiladawan a kaipapanan ti Judio a Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay, a dagus a simmaruno iti rambak ti Paskua. No kasano a ti bassit a naalsem a bellaay nadaras a malebaduraanna ti intero a masa ti tinapay, kasta met a ti kongregasion kas maysa a bagi agbalin a narugit kadagiti mata ni Jehova no saanda nga inikkat daytoy a makadadael nga impluensia daydiay nga imoral a lalaki. Masapul nga agtignayda tapno maikkatda ti “lebadura” iti tengngada, no kasano nga awanan idi dagiti Israelita iti lebadura iti uneg ti balbalayda bayat ti piesta.
it-2 1131
Satanas
Ania ti kayat a sawen ti ‘panangyawat iti maysa a tao ken Satanas maipaay iti pannakadadael ti lasag’?
Iti panangiwanwanna iti kongregasion idiay Corinto maipapan iti tignay nga aramidenda iti maysa a kameng ti kongregasion a sidadangkes a nagbasol iti insesto ta innalana ti asawa ni amana, insurat ni apostol Pablo: “Iyawatyo ken Satanas ti kasta a tao maipaay iti pannakadadael ti lasag.” (1Co 5:5) Daytoy ket bilin a panangikkat iti dayta a tao manipud iti kongregasion, pananggessat iti isuamin a pannakikadua kenkuana. (1Co 5:13) Ti panangyawat kenkuana ken Satanas ket panangparuar kenkuana iti kongregasion ken panangited kenkuana iti lubong a ni Satanas ti dios ken agturay iti dayta. Kas iti “bassit a lebadura” iti “intero a masa” ti bellaay, daytoy a tao isu ti “lasag,” wenno nainlasagan nga elemento iti uneg ti kongregasion; ket babaen ti panangikkat iti daytoy a tao a nagbasol iti insesto, ti naespirituan ti panagpampanunotna a kongregasion dadaelenna dayta a “lasag” manipud tengngana. (1Co 5:6, 7) Umasping iti dayta, ni Pablo inyawatna ken Satanas da Himeneo ken Alejandro, agsipud ta inwaksida ti pammati ken ti naimbag a konsiensia ket napasaranda ti pannakarba maipapan iti pammatida.—1Ti 1:20.
(1 Corinto 5:9-11) Insuratko idi kadakayo nga isardengyo ti makikadkadua kadagiti agar-aramid iti seksual nga immoralidad, 10 saanna a kayat a sawen a naan-anay a dikay makikadua kadagiti agar-aramid iti seksual nga immoralidad iti daytoy a lubong wenno kadagiti naagum wenno manangkikil wenno agdaydayaw iti idolo. Ta no kasta, masapul a rummuarkayo iti lubong. 11 Ngem ita, isuratko kadakayo nga isardengyo ti makikadkadua iti asinoman a maaw-awagan kabsat nga agar-aramid iti seksual nga immoralidad wenno naagum wenno agdaydayaw iti idolo wenno manangpadakes wenno mammartek wenno manangkikil, uray makipangan man la koma iti kasta a tao.
lvs 241, endnote
Panangilaksid
No adda nakaaramid iti nadagsen a basol ken saan nga agbabawi ken dina kayat a suroten dagiti pagalagadan ni Jehova, saanen a maikari nga agbalin a miembro ti kongregasion. Masapul a mailaksid. No nailaksid ti maysa, saantayon a makikadua kenkuana ken isardengtayon ti makisarita kenkuana. (1 Corinto 5:11; 2 Juan 9-11) Ti urnos a panangilaksid protektaranna ti nagan ni Jehova ken ti kongregasion. (1 Corinto 5:6) Ti panangilaksid ket maysa met a disiplina a makatulong iti nakabasol tapno agbabawi ken makasubli ken Jehova.—Lucas 15:17.
▸ Kapitulo 3, parapo 19
Panagkali iti Naespirituan a Gameng
(1 Corinto 4:9) Ta pagarupek a dakami nga apostol ti naud-udi a pinastrek ti Dios iti teatro tapno makita ti amin, ta nasentensiaankami a matay. Buybuyaennakami ti intero a lubong, dagiti anghel, ken dagiti tattao.
Dagiti Anghel—“Espirituda Amin a Maipaay iti Publiko a Panagserbi”
16 Para kadagiti anghel, dagiti Kristiano a masubsubok kayariganda dagiti ‘bubuyaen iti teatro.’ (1 Cor. 4:9) Maragragsakan dagiti anghel no makitada ti kinamatalektayo ken agrag-oda no agbabawi ti uray maysa laeng a managbasol. (Luc. 15:10) Makitkita dagiti anghel ti nadiosan a kondukta dagiti Kristiano a babbai. Kunaen ti Biblia a “ti babai rebbeng a maaddaan iti pagilasinan ti kinaturay iti rabaw ti ulona gapu kadagiti anghel.” (1 Cor. 11:3, 10) Wen, pakaragsakan dagiti anghel a makita dagiti Kristiano a babbai ken amin nga adipen ti Dios ditoy daga a sumursurot iti nateokratikuan nga urnos ken kinaulo. Ti kasta a panagtulnog ket agserbi a pammalagip kadagiti nailangitan nga annak ti Dios.
(1 Corinto 6:3) Diyo aya ammo a datayto ti mangukom kadagiti anghel? Anianto la ketdin iti bambanag a mapaspasamak iti agdama a biag?
it-2 152
Linteg
Linteg Kadagiti Anghel. Dagiti anghel, a nangatngato ngem tao, addada iti sidong ti linteg ken bilbilin ti Dios. (Heb 1:7, 14; Sal 104:4) Binilin ken kinedngan pay ni Jehova ti kabusorna a ni Satanas. (Job 1:12; 2:6) Ni Miguel nga arkanghel binigbig ken rinaemna ti saad ni Jehova kas Katan-okan nga Ukom idi kinunana, iti pannakisupiatna iti Diablo: “Babalawennaka koma ni Jehova.” (Jud 9; idiligyo ti Zac 3:2.) Amin dagiti anghel inkabil ni Jehova a Dios iti sidong ti autoridad ti naipadayag a ni Jesu-Kristo. (Heb 1:6; 1Pe 3:22; Mt 13:41; 25:31; Fil 2:9-11) Gapuna, babaen ti panagbilin ni Jesus, maysa nga angheliko a mensahero ti naibaon ken Juan. (Apo 1:1) Nupay kasta, iti 1 Corinto 6:3 agsao ni apostol Pablo maipapan kadagiti naespirituan a kakabsat ni Kristo kas natudingan a mangukom kadagiti anghel, nabatad a gapu ta iti maysa a pamay-an makipasetda iti panangipakat iti panangukom kadagiti nadangkes nga espiritu.
Panagbasa iti Biblia
(1 Corinto 6:1-14) No adda reklamo ti asinoman iti sabali, saan ngata nga agbain a mapan iti korte dagiti di nalinteg a tattao imbes a kadagiti nasantuan? 2 Wenno diyo aya ammo a dagiti nasantuan ti mangukomto iti lubong? Ket no dakayo ti mangukomto iti lubong, diyo aya kabaelan nga usigen ti babassit a banag? 3 Diyo aya ammo a datayto ti mangukom kadagiti anghel? Anianto la ketdin iti bambanag a mapaspasamak iti agdama a biag? 4 No ngarud adda bambanag iti agdama a biag a masapul a mausig, dutokanyo aya kas ukom dagiti lallaki a saan a mararaem iti kongregasion? 5 Agsasaoak tapno agbainkayo koma. Apay, awan kadi ti masirib a lalaki iti tengngayo a makabael a mangukom no tumaud ti problema iti nagbabaetanyo? 6 Imbes ketdi, idardarumyo ti kabsatyo iti sanguanan dagiti ukom a di manamati! 7 Kinapudnona, naabakkayon no agdidinnarumkayo. Apay a diyo latta koman baybay-an no adda mangaramid iti dakes kadakayo? Apay a diyo latta koman baybay-an a masaurkayo? 8 Dakayo ketdi ti mangar-aramid iti dakes ken mangsasaur, dagiti pay met ngarud kakabsatyo! 9 Wenno diyo aya ammo a dagiti di nalinteg a tattao saandanto a tawiden ti Pagarian ti Dios? Dikay agpaallilaw. Dagiti agar-aramid iti seksual nga immoralidad, agdaydayaw iti idolo, mannakikamalala, lallaki a mangpagusto iti homoseksual nga ar-aramid, dagiti lallaki nga agar-aramid iti homoseksualidad, 10 mannanakaw, naagum, mammartek, manangpadakes, ken manangkikil saandanto a tawiden ti Pagarian ti Dios. 11 Kasta idi ti dadduma kadakayo. Ngem nadalusankayon; napagbalinkayon a nasantuan; naideklarakayon a nalinteg babaen ti nagan ni Apotayo a Jesu-Kristo ken ti espiritu ti Diostayo. 12 Nainkalintegan ti amin a banag para kaniak, ngem saan nga amin a banag ket makagunggona. Nainkalintegan ti amin a banag para kaniak, ngem diak ipalubos a kontrolennak ti aniaman a banag. 13 Ti taraon ket para iti tian ken ti tian ket para iti taraon, ngem agpada a pukawento dagita ti Dios. Ti bagi ket saan a para iti seksual nga immoralidad no di ket para iti Apo, ken ti Apo ket para iti bagi. 14 Ngem ti Dios pinagungarna ti Apo ken pagungarennatayto met babaen ti pannakabalinna.