Bimtak a Bomba Rinebbana ti Kingdom Hall Idiay Australia
“Saanto a pulos a mapasamak iti maysa a pagilian a kas ti Australia!” Ngem napasamak. Idi 9:35 iti agsapa ti Domingo, Hulio 21, 1985, rinugian ni David Winder ti palawagna idiay Casula Kingdom Hall of Jehovah’s Witnesses, idiay Sydney. Duapulo ket lima a minutos kalpasanna, maysa a bimtak a bomba ti nangipalladaw kenkuana iti atep, nangdadael iti pasilio, nangpapatay iti maysa a lalaki, ken nangipan kadagiti 46 kadagiti 109 nga adda sadiay iti ospital. Saan a mapasamak dayta idiay Australia, ngem napasamak. Daytoy a report a naggapu a mismo iti sanga nga opisina iti Watch Tower Society idiay Australia ipalgakna ti nakaam-amak a pasamak ken trahedia iti dayta nga agsapa, ngem ipaganetgetna met ti nakaay-ayat a determinasion ken pammati dagiti Saksi sadiay nga agtultuloy nga aggigimong ken mangipablaak iti naimbag a damag iti Pagarian ni Jehova.
MAYSA a nabileg a bomba, a pinattapatta dagiti polis a maysa a kilogramo (2.2 lb) a gelignite, ti nailemmeng iti sirok ti plataporma ti agpalawag, isu a naorasan a bumtak bayat ti palawag iti Biblia. Ti panagbettakna ti nangipurruak iti nagpalawag iti atep ket nagdisso iti bunton dagiti rebbek iti ruar ti pasilio—nga agdardara, nakaro ti pannakasugatna, a nablo ti dua a sakana.
Ni Graham Wykes, a nakatugaw iti makinsango a linea dagiti tugaw, natay a dagus. Ti asawana ken dagiti dua nga annakda a babbai nagsagabada iti nakaro a pannakadunor. Maysa a miembro iti kameng ti sanga nga opisina ti Sosiedad, ni Sue Schulz, nanarnar ti agongna ket napukawna ti kaaduan a makinsango a ngipenna. Maysa nga interesado a nagatender ti masapul a maikkatan kadagiti nailumlom a rissik ti metal kadagiti matana. Ti maysa a tallo-bulan a maladaga ti naipan iti ospital gapu iti pannakadadael dagiti organona nangnangruna ti utek gapu iti pannakaitugtog.
Iti rabii ti Domingo 14 kadagiti 46 a naipan iti ospital ti napagtalinaed; ti dadduma ti napalubosan a nagawid. Kaaduan kadakuada ti nagsagaba iti pannakakigtot ken ti pannakadadael ti eardrum. Dagiti managpaliiw masdaawda ta saan nga adu ti natay, ket ti pasilio ti napagbalin a rebbek.
Sangalubongan a Pannakaipablaak
Dagiti regular a programa iti radio ken TV ti nasinga iti intero a pagilian tapno iyanunsio daytoy a naranggas nga aramid, ket di nagbayag ti damag naipadamagen iti isuamin a lubong. Ti maysa a pangarigan dagiti paulo dagiti pagiwarnak isu ti adda iti Telegraph iti Brisbane: “MILAGRO! 110 nakalasat iti panagbettak idiay kapilia.” Ti nasional a pagiwarnak a The Australian kunana: “Ti di pannakibiang saan a salaknib a maibusor iti terorismo.” Ti umuna a panid iti Daily Sun iti Brisbane impakaammona: “NAKAAM-AMAK A BOMBA—kinaranggas iti kapilia kinigtotna ti nasion.” Ti kangrunaan a paulo ti The Sydney Morning Herald kunana: “Sermon maipapan iti biag ti pamilia, kalpasanna maysa ti natay, 49 ti nasugatan.” Intuloy pay ti artikulo: “Ti nakigtot a kongregasion nakaskasdaaw ti kinakalmada. Dadduma ti nagtalinaed iti uneg a nangaywan kadagiti nasugatan, dagiti dadduma ti siuulimek a rimmuar iti pasilio agingga iti kabaelanda. Dagiti police, ambulansia ken dagiti opisiales ti fire brigade addadan iti eksena iti uneg laeng ti sumagmamano a minutos.”
Di nagbayag inkeddengen dagiti polis a dagiti internasional a terorista ti nangaramid iti daytoy a krimen. Makuna a, saan a nakurkurang ngem 60 nga indibidual ken organisasion ti makinbiang iti di pay nabayag a pannakabomba ti eropuerto ti Frankfurt, idiay Pederal a Republika ti Alemania—maysa a gagangay a pamay-an dagiti terorista. Ngem awan ti mangamin a makinbiang iti pannakaatake ti Kingdom Hall.
Nalabit ti editorial iti Hulio 22 a ruar ti The Australian ti manggupgop a naimbag iti konklusion dagiti adu a managpanunot a tattao idi kinunana iti pasetna: “Siasinoman ti nangikabil iti bomba ken kasano man kadakes dagiti motiboda, napalagipan dagiti Australiano no kasano kabassit ti nagbalinan ti lubongtayo. Saantay a mailaksid wenno masalakniban kadagiti pagam-amkan a paseten iti inaldaw a panagbiag dagiti agnaed iti dumakdakkel a paset iti planetatayo.”
Pudno unay, awan ti paset iti lubong ita a mailaksid wenno masalakniban manipud kadagiti kakasta a kasasaad wenno adda dagiti indibidual a masalakniban iti dayta. Nalawag ti panangpakdaar ni apostol Pablo maipapan iti daytoy idiay 2 Timoteo 3:1-4: “Laglagipenyo nga addadanto dagiti napeggad a tiempo kadagiti maudi nga al-aldaw. Ta dagiti tattao . . . saandanto a naasi, managpadpadakes, naranggasda, ken nauyongda; awan panagayatda iti naimbag; manangparpardaya, saan a managparbeng, ken nakaro ti kinatangsitda.” (Today’s English Version) Ket saan aya a namakdaar a mismo ni Jesus a bayat daytoy a tiempo ‘gapu iti panagadu ti kinadakes ti ayat dagiti adu lumammiisto’?—Mateo 24:12.
Manipud iti pannakaipadamag ti damag, ti sanga nga opisina iti Watch Tower Society idiay Sydney ti mariribuken kadagiti awag ti telepono a mangiyeb-ebkas iti pannakakigtot ken pannakipagrikna. Agpada manipud iti lokal ken iti ballasiw taaw a gubuayan immay dagiti awag.
Adu a telegrama ken sursurat ti pannakipagrikna ti naawat manipud iti isuamin a lubong—dadduma manipud kadagiti politiko, relihiuso a papangulo, ken dadduma pay a nangato ti saadna. Ti maapresiar unay isu ti surat manipud Ti Madaydayaw a ni Mr. Justice Watson iti Commonwealth Family Court. Ni Justice Watson ket biktima met idi iti bimtak a bomba iti pagtaenganna. Iti suratna kinunana, iti pasetna: “Iti daytoy a nasipngetan ken narigat nga al-aldaw adu kadagiti tattaoyo, nangnangruna ti pamilia ti Wykes, ti makariknanto iti pammabileg ti pamilia, gagayyem ken ti kongregasion. Iti daytoy sapay koma ta saanda laeng a makasarak iti pammabileg no di ket ti talna a saan a malirip ti pannakaawat ti tao.”
Maysa a managmaneho iti taxi ti nangiyebkas iti riknana iti makasair ti rikna a suratna iti editor iti The Sydney Morning Herald. Isut’ nagsurat: “Maysa kadagiti trabahok idi kalman (Hulio 21) isu ti mangdagas iti kamkameng ti pelikula ti ABC manipud eropuerto ti Hoxton Park, iti kapartakan a kabaelan, tapno ipan ida idiay Liverpool Hospital. Ti nakitami sadiay ket basta nakaam-amak. Nakalikagumanak nga aguray, isu nga inaramidko. Bayat dayta a 20 minutos nangrugin a dimteng dagiti nakaam-amak a pasamak iti biag. Ti ut-ot ken pannakadangran ket paset iti biag, ngem ti nakitak saan a kasapulan a mapasamak. . . . Ti di maliklikan a panangpampanunot a naimbag ‘no apay, apay, apay’ a napasamak. Naapektaran pay ti nanumo a managmaneho iti taxi—ta nagsarwa. . . . Bay-andakami, a manggura iti kinaranggas, rigat ken ti bomba, a saan a mairaman kadagitoy nga awan kapapayanna a panagpampanunot tapno agbiagkami pay iti daytoy a nakaab-aba a panagbiag. . . . Pangngaasiyo, ta awan koman ti mapasamak a kastoy.”
Naiparparna, nga iti aniaman a tiempo awan ti timmaud nga isyu maipapan iti panangyalison iti dara—banag a nalatak a pagkedkedan dagiti Saksi ni Jehova gapu iti relihiuso a rason. (Aramid 15:20, 29) Ti Daily Sun iti Brisbane inadawna ti maysa a pannakangiwat ti ospital iti Liverpool a kunkunana nga awan ti nagkedked iti pannakaiyalison iti blood-volume expanders. Nailawlawag a daytoy ti “mangaramid iti trabaho ti dara bayat ti panangipaayna iti bagi ti gundaway a mangpabaro iti suplayna. Naan-anay ti panagkurrina uray pay kadagiti tattao nga addaan kadagiti mammano a tipo ti dara ket dagiti dodoktor dida sinayang ti tiempoda a mangpadpadas a mangibagay kadagiti grupo a mammano ti tipo ti darada. Ti sentitiko a dara saan met nga agawit iti sakit—pudno a dayta ti sungbat iti protesta ti relihiuso a grupo isu a nangawat a dagus iti dayta.”
Dagiti pinulpullo a mensahe ken ebkas iti pannakipagrikna a maipaay kadagiti biktima daytoy a didigra manipud kadagiti publiko ti maapresiar unay. Dagiti miembro ti polisia, kameng ti ambulansia fire brigade, ken ti kamkameng ti ospital ken dagiti mangngagas dida nagsarsardeng iti panangikagumaanda a tumulong. Maysa a kameng dagiti nars idiay Liverpool ti naasian unay iti panangtamingna iti immuna a nasugatan a dimteng manipud iti lugar ti bomba. Imbagana iti maysa a Saksi nga adda sadiay: “Agsangsangitak koman no saan nga apurado ti panagtignay. Diak maibaga kadakayo no kasano ti panagladingitko kadagitoy a daksanggasat a biktima.” Dagiti naan-anay a di am-ammo immawagda iti telepono ken nagsuratda a mangitukon iti pagdagusan ken tulong iti aniaman a pamay-an a mabaelanda.
Ti nangnangruna a napateg ken pakaliwliwaan isu dagiti adu a telegrama nga addaan iti sasao iti panangngaasi ken pammaregta manipud kadagiti Saksi ni Jehova iti isuamin a lubong. Dagiti biktima maliwliwada met manipud kadagiti sasao ni apostol Pedro maipapan iti panangatake ni Satanas kadagiti Kristiano idi panawenna. Dagidiay nga immuna a Kristiano nabalakadanda nga agbalinda a ‘natibker iti pammati, yantangay ammoda a dagiti kastoy a sagsagabaen madamada a mapaspasamak kadagiti kakabsattayo nga adda ditoy lubong.’—1 Pedro 5:9.
Ti Didigra Isaknapna ti Naimbag a Damag
Adda kadi aniaman a bendision manipud iti kasta a rigat? Nalabit nasaysayaat a matmatan daytoy iti lawag ti pannakaibalud ni Pablo idiay Roma. Iti panagsuratna kadagiti taga Filipos a Kristiano, kinunana: “Ngem kayatko a maammuanyo kakabsat, a dagiti bambanag a napasamak kaniak nagbanagda ketdi a nangparang-ay iti naimbag a damag, . . . ket dagiti adu kadagiti kakabsat iti Apo, idi a napakiredda gapu kadagiti pannakarepreppetko, ad-adda pay ti turedda nga agsao iti sao ti Dios nga awan butbutengda.”—Filipos 1:12-14.
Ti naranggas a panangatake kadagiti awan basolna a miembro iti Nakristianuan a panagkakabsatda iti panaggigimong ti Kongregasion ti Lurnea iti dayta nga agsapa idiay Kingdom Hall ti Casula ti nangpataud iti kasta met laeng a tignay. Dagiti kongregasion iti isuamin a lugar idiay Sydney ti nakapadas iti nakaskasdaaw a timmabuno iti sumaruno a gimgimongda iti rabii kadagiti Kingdom Halls da. Kas kinuna pay ni Pablo kadagiti taga Filipos, a dagitoy ti pudno a “sititibker iti sangsangkamaysa nga espiritu, agraman sangsangkamaysa a kararua nga umag-agawa a maipaay iti pammati iti naimbag a damag, nga awan ket ti kabutengyo gapu kadagiti kabusor[yo].”—Filipos 1:27, 28.
Ngem ti sabali pay a bendision ti dinakamat ni Pablo iti suratna: “Dagiti dadduma pudno nga ikaskasabada ni Kristo gapu iti apal ken pannakisusik laeng, ngem dagiti sabali iti met naimbag a nakem. . . . Ngem dagidiay ikasabada ni Kristo gapu iti suppiat, saan a napudno ket pampanunotenda a nayonan ti rigatko kadagiti pannakarepreppetko.” Imbaga ni Pablo a dagiti pannakarepreppetna ti “naammuan [isuamin] iti publiko.” Ti kasta unay a pannakaipablaak a naipaay iti “rigat” a naipaay kadagiti Saksi ni Jehova iti daytoy a pasamak nagsaknapen iti intero a globo.—Filipos 1:13, 15, 17.
Dadduma a manangbusor ti nanggundaway iti daytoy a panangipablaak a mangipaay iti ad-adda pay a rurodda kadagiti Saksi. Adu nga ulbod ken makaallilaw a sasao ti naaramid, “a maipagarup a mangtignay iti pammarigat” kadagiti Saksi. Imbes ketdi, dayta ti nangiyeg iti ad-adda pay a pannakipagrikna manipud iti publiko isuda a nakailasin iti ulbod a pammardaya.
Daytoy kadi a kapadasan ti nangpakapuy kadagiti Saksi iti panangasabada? Maisupadi ketdi, apag-isu a napasamak ti kinuna ni Pablo, kayatna a sawen, “kaaduan kadagiti kakabsat iti Apo . . . ad-adda pay ti turedda nga agsao ti sao ti Dios nga awan butbutengda.” (Filipos 1:14) Makaipanamnama ti makangngeg kadagiti adu a napasnek a sasao iti pannakipagrikna ken interes manipud kadagiti agtagibalay. Ad-adda pay a naregta dagiti Saksi a rummuar iti publiko a ministerio tapno masabetda ida.
Bayat a dagiti paspasamak idi Hulio 21 ti mapampanunot pay laeng, dagiti tattao sisasaganada nga umawat iti solusion ken dagiti rason no apay a mapasamak dagiti kakasta a bambanag. Dagidiay nga umawat ken mangsukimat a sipapasnek iti Sao ti Dios magun-odandanto ti pudpudno a bendision. Nasurok a 21,000 nga indibidual wenno grupo ti pampamilia idiay Australia ti mangtagtagiragsaken iti linawas a pribado a panagadal iti Biblia nga ikonkondukta ti maysa a kualipikado a ministro dagiti Saksi ni Jehova. Kadagiti napalabas nga uppat a tawtawen idiay Australia, nasurok a 10,000 a tattao ti nakipaseten iti publiko a ministerio.
Kasla di nakapapati a dagiti natalna, managtungpal-linteg a tattao ti pakdaaran ti Apoda a saanda koma nga inanamaen ti natalna a pannakaawatda iti maysa a narungsot a lubong. Inlawlawagna a “dagitoy aramidendanto kadakayo gapu iti naganko, ta dida ammo ti nangibaon kaniak.” (Juan 15:21) Ni Jesus imbaon ni Amana, ni Jehova, kas ti pannakabagina. Isut’ nagsagaba iti naranggas nga ipapatay iti ima dagiti nailubongan a tattao a di makaam-ammo ken ni Jehova. Gapuna ditay koma masdaaw a makasarak iti kinaranggas a mausar a maibusor kadagiti paspasurotna ita.—Juan 15:20.
Anian a Makaliwliwa a Maammuan nga Asidegen ti Pannakaispal!
Anian a makaliwliwa ti pannakaammo a dagiti bambanag saandanto nga agtultuloy a kastoy iti napaut pay a tiempo. Ti nasaknap ken makatignay rikna a panagbalbaliw ti ngangnganin mapasamak, a mangiladawan kadagiti paspasamak idi kaaldawan ni Noe. Daytoy lubong iti kinaranggas ken gura addan kadagiti panagngangabitna ken patay, ket dayta sukatanton ti baro a sadiay ti “pagtaenganto ti kinalinteg.” (2 Pedro 3:13) Dagiti bambanag a makagapu kadagiti kakasta a panagladingit kadagiti minilion ti mangparagsak kadatayo no “mabasatayo” a siuumiso ti pammaneknek, kas ti pannakabasa ti maysa iti pagilasinan iti kalsada tapno kitaenna no sadino ti pagturonganna. Kinuna ni Jesus: “Ngem inton dagitoy a banag mangrugida a maaramid, kumitakayo ket itangadyo dagiti ul-uloyo, ta ti pannakasubbotyo umasidegen.”—Lucas 21:28.
[Kahon iti panid 12]
Dagiti Saksi ni Jehova addaanda iti naayat a sangalubongan a panagkakabsat. Kas maysa a pangarigan, idi naammuanda babaen ti pagiwarnak wenno TV ti pannakabomba ken dagidiay nasugatan, adu a Saksi idiay Estados Unidos ti dagus a nangipatulod iti kuarta a maipaay kadagiti biktima iti bomba. Iti sumagmamano laeng nga aldaw agarup sangagasut a sursurat a naglaon iti nasurok a $7,000 ti naawat—sagsagut manipud iti agtutubo a 27¢ agingga iti nataengan a $1,000. Ti sumaganad isu ti sumagmamano kadagiti paspaset dagiti sursurat.
“Maysaak a kabsat a napanglaw, ngem pangngaasiyo ta awatenyo daytoy bassit a tulongko a [$7] tapno makatulong.”
“Pangngaasiyo ta itedyo daytoy a kuarta iti kabsat a babai a nakapukaw iti asawana iti pannakabomba.”
“Pangngaasiyo ta usarenyo ti donasionmi a mangbayad kadagiti gasto iti pannakaagas dagiti kakabsat a lallaki ken babbai a nasugatan. (Aramid 11:29) Nangngeganmi a maysa ti natay. Maipalagip ti Juan 5:28, 29.”
“Kayatko ti mangitulong iti $50 a maipaay iti pannakaibangon manen ti pasilio ken $50 a maipaay kadagiti babayadan iti ospital.”
“Maysa a maawaten a kadua ti agtarigagay a tumulong. Gapuna ipatulodko daytoy bank draftna a $1,000.”
“Ti anakko a lalaki ken babai tarigagayanda ti agsurat kadagiti agtutubo a lallaki ken babbai iti dayta a kongregasion tapno paregtaen ida.”
“Mabalin kadi a magun-odak ti direksion ti pamilia ti kabsat a lalaki a natay, ta kayatko ti mangipatulod iti maysa a surat kadakuada. [Naisapit ti $50.]”
“Tapno ipakita ti nainkabsatan nga ayatmi, dakami [maysa a kongregasion] nakakolektakami iti $161.55 tapno mausar iti aniaman a rebbeng a pakausaranna.”
“Saan a dakkel [$3], ngem dayta laengen ti adda kaniak, ket mabalin a makatulong met bassit.”
“Tapno matulongan dagiti kakabsat a lallaki ken babbai dita, maipaay man iti nabalo a babai wenno mangibangon iti baro a Kingdom Hall.”
“Diak agtartrabaho ita, ngem adtoy ti $1. No addaanakto ti ad-adu, mangipatulodakto pay ti ad-adu.”
Saan a ti gatad a naited, ti sibubulos a panangited ti napateg. Ni Jesus kalpasan ti pannakapaliiwna kadagiti babaknang a mangipisok kadagiti sagsagutda iti pagidulinan kadagiti daton idiay templo, “nakitana ti maysa a napanglaw a balo a babai a nangipisok met idiay ti dua a maravilis, kinunana: ‘Kinapudnona kunak kadakayo, Daytoy napanglaw a balo, nangikabil ti ad-adu ngem isuda amin.’”—Lucas 21:2, 3.
‘Ti Dios ayatenna ti mangted a siaayat. Ta no sisasagana ti pakinakem, ti sagut makaay-ayo no mayannugot iti kupikupan ti maysa a tao. Tunggal maysa mangtedto kas kabaelanna iti katutopan ti bendision nga inted kenka ni Jehova.’—2 Corinto 9:7; 8:12; Deuteronomio 16:17.
[Ladawan iti panid 10]
Sikigan a buya ti makin-likud a paset ti Kingdom Hall
[Dagiti ladawan iti panid 11]
Ti naabutan a semento a daplat
Ti pagisalansanan ti literatura ken magasin