Ti Biblia wenno Tradision?​—Parikut dagiti Napasnek a Katoliko

TI Biblia nagbalinen a kankanayon a magun-odan kadagiti Katoliko a pagpagilian iti nabiit pay a tawtawen. Idiay España, kas pangarigan, ad-adu a patarus iti Nasantuan a Kasuratan iti Kastila ti naipablaak iti napalabas a 50 a tawtawen ngem bayat ti napalabas a 500 a tawtawen. Kasta met, dagiti Pranses a Katoliko us-usarendan ti sumagmamano nga inanamongan ti iglesia a patarus ti Biblia manipud kadagiti orihinal a pagsasao. Dagiti Ingles ti pagsasaona a Katoliko nga eskolar nakapataudda metten kadagiti kabbaro a patarus iti Biblia.

Gapuna ita asinoman a Katoliko nga agtarigagay a mangbasa iti Biblia maaramidnan ti kasta. Ngem masapul a basaenna ti naan-anay a naanamongan a bersion, isu a naipaayan kadagiti panangilawlawag. Apay a ti Iglesia Katolika nangaramid iti daytoy a pananglimitar? Agsipud ta kunaenna nga adda sabali a gubuayan iti nadiosan a paltiing​—tradision​—ket ti kasta a panangilawlawag masapul a maitunos iti sabali. Ita ania kadagitoy a gubuayan​—ti Biblia wenno tradision​—ti ibilang ti iglesia nga ad-adda a napatpateg?

Maipalubos Ngem Saan a Nasken

Ti libro nga A Catholic Commentary on Holy Scripture imtuodenna ti saludsod: “Nasken Kadi ti Panagbasa iti Biblia iti Pannakaisalakan?” Kas sungbat kunana: “Awan ti sapasap a paglintegan, nadiosan man wenno apostoliko, a dagiti amin a matalek​—tunggal lalaki, babai ken ubing​—masapul a basaenda a personal ti Biblia.”

Gapuna, nupay ti Iglesia Katolika palubosanna itan dagiti miembrona nga agbasa iti Nasantuan a Kasuratan, a mangted pay ti indulhensia a maipaay iti naan-anay a pannakapakawan ti basbasol ti managbasol “no agtultuloy nga agbasa iti agarup maysa nga oras,” dina ibilang dayta a panagbasa ti Biblia a naan-anay a nasken.a Iti panangilawlawagna no apay, ti Pranses a Katoliko a Dictionnaire de la Bible kunana: “Ti tradision isu ti gagangay unay a kalasugan a mausar tapno makagteng ti amin a sursuro ti pammati iti sangatauan. Ti panangusar iti Baro a Tulag a Kasuratan maud-udi. Dagitoy dida naglaon iti intero a nakaibatayan iti pammati, ket ti pannakausarda saan a nasken.”

Naitan-ok ti Tradision a Nangnangruna ngem ti Biblia

Ti Biblia, ngarud, saan a makalikaguman a basaen dagiti Katoliko. Ket uray pay no basaenda dayta, maikadua laeng ti lugarna, iti likudan ti tradision. Kunaen ti Iglesia Katolika a dagiti immuna a Kristiano nagpannurayda iti naisao a tradision sakbay ti panangawatda ti naisurat a Sao ket iti kasta, ngarud, ti Kasuratan ti masapul nga awaten sigun iti lawag ti tradision kas intalimeng ti iglesia.

Iti panangpatalgedna iti daytoy a kapanunotan, maysa a libro a nairanta a mangtulong kadagiti Pranses-pagsasaona a Katoliko a mangbasa iti Biblia kunana: “Ti nadiosan a paltiing, uray pay ti naiyebkas a nangnangruna iti Kasuratan, ti naikumit iti matalek a komunidad, ti sibibiag nga Iglesia; daytoy ti mangpataud iti nasken a saludsod maipapan iti relasion ti Biblia, Tradision ken ti Iglesia. . . . Daytoy ti nangipaay iti lawag [iti Kasuratan], a naited naminsan, nayonanna ken an-anayenna ti gameng ti Tradision. . . . Dagiti Kasuratan, ngarud, ti interamente nga agpannuray iti Tradision.”​—Initiation Biblique, pinanid 963, 971. Italiko ti autor.

Kasano kaadu ti panagtalek dagiti napasnek a Katoliko iti Biblia no mabasana iti maysa a libro nga insurat ti maysa a Katoliko a propesor iti Sagrado a Kasuratan: “Ti tradision umun-una, ringbawanna, maikadua ken lab-awanna ti Kasuratan”?b Wenno ania ti pagarupenna no pidutenna ti A Catholic Dictionary ket mabasana: “Ti Iglesia . . . patalgedanna nga amin a Kasuratan isu ti sao ti Dios, ngem iti dayta met kunaenna nga adda di naisurat a sao ti Dios a mangringbaw ken natantan-ok ngem ti Kasuratan”?

Parikut dagiti Managbasa ti Biblia a Katoliko

Bayat dagiti adun a siglo ti gagangay a Katoliko inawatna ti sursuro ti iglesia nga awan a pulos ti panagsalsaludsod agsipud ta dagiti pasurot awananda ti pagrukod a pangrukod iti kinapudno dagiti doktrina ti iglesia. Kaaduan a Katoliko nasursuroda ti pammatida babaen ti panangikabisado kadagiti klase iti katekismo. No saludsodenda iti katekista wenno iti padida a mangilawlawag iti kasta a narigat a maawatan a doktrina a kas ti Trinidad wenno ti Imakulada Konsepsion ni Maria, mangngegdanto laeng ti sungbat a: “Dayta ket nasantuan a misterio.”

Ngem ti Maikadua a Konsilio Vaticana binalbaliwanna dagiti bambanag. Ti Iglesia Katolika Romana naglasat iti aggiornamento, wenno iyaadelantar, a nangilukat iti awan kapadana a panangsukimat iti puso kadagiti Katoliko. Ti Vaticana II ti nangipaay iti palubos iti pannakaipablaak ti kanayonan a “nasayaat ken umiso a patarus” ti Biblia, ket sinursuruanna dagiti obispo a Katoliko a “mangipaay kadagiti matalek ti naitalek kadakuada a nasayaat nga instruksion iti umiso a panangusar kadagiti nasantuan a liblibro.” Gapuna, dagiti gagangay a Katoliko mabalindan ti manggun-od iti Biblia, basaen ida, ken idiligda ti mabasada iti naisuro kadakuada.

Nupay kasta, daytoy a dakkel a panagbalbaliw di napasamak nga awan dagiti napataud a parikut. Adu a Katoliko ti makaam-ammo iti damdamo pay iti panagbiagda nga adu kadagiti sursuro ti iglesia ti saan a masarakan iti Biblia. Mairaman kadagita a sursuro isu ti debosion ken Maria, karkararag kadagiti “sasanto,” ti panagdayaw kadagiti pakalaglagipan, dagiti indulhensia, purgatorio, ken limbo.

Maipapan iti naud-udi, ti A Catholic Dictionary aminenna: “Adda gagangay a di panangawat iti pammati a dagidiay awan basolna matutuokda iti impierno, ket daytoy a pakariribukan ti nangiturong kadagiti teologo a mangawat kadagiti nadumaduma a teoria kas paglisian.” Ti limbo ti maysa kadagita a teoria.c

Nupay kasta, kuna ti Biblia a dagiti natay matmaturogda idiay tanem, nga agur-uray iti panagungar. (Eclesiastes 9:5, 10; Juan 5:28, 28) Yantangay awan ti di matay a kararua, awan ti impierno a pagtutuokan. Gapuna di masapul ti mangimbento iti teoria ti limbo tapno makalisi iti teolohikal a pakariribukan! Daytoy ti maysa laeng kadagiti ulidan iti parikut a pakasarsarakan dagiti adu a managbasa ti Biblia a Katoliko iti bagbagida. Ania kadagitoy ti patienda, ti inimbento ti tao a tradision wenno ti Biblia?

Parikut iti Iglesia Katolika

Ngem saan laeng a dayta ti parikut. Maysa a padi ti mabalin a tarigagayanna a lisian a maipaay kadagiti indibidual a Katoliko ti parikut babaen ti panagkunana: ‘Awan ti parikut. Ti paltiing idiay Biblia nakompleton babaen iti tradision. Awatenyo ti tradision ti Iglesia.’ Nupay kasta, saan a kasta ti kasimplena dagiti bambanag.

Ti Jesuita a propesor a ni Paul Henry, iti Catholic Institute idiay Paris, nagsurat: “Ti Kasuratan gagangay laeng [mangipasdek iti autoritatibo a pagalagadan] iti biag, ti panagdayaw, ti moral, ken ti teolohikal a doktrina iti Iglesia. Gagangay, saan a gapu ta ti isuamin ti naipaltiing wenno tarigagayan ti Dios ti nakalawlawag a naisurat iti Kasuratan, ngem gapu ta awan ti naaramid wenno insuro ti Iglesia a di agbiddut ti mabalin a maisuppiat iti Kasuratan.”

Nakalkaldaang ti mangikuna a ti tradision an-anayenna ti Nasantuan a Kasuratan. Daytoy a mismo ket maisuppiat iti mabasa dagiti Katoliko kadagiti Bibliada idiay 1 Corinto 4:6. Ngem ti panangisuro kadagiti sursuro​—kas ti impierno nga apuy, purgatorio, ken limbo​—dayta saan laeng a di masarakan idiay Biblia no di ket nakalawlawag a “maisuppiat iti Kasuratan” ti mangipasango iti Iglesia katolika kadagiti narikut a parparikut.​—Ezequiel 18:4, 20; Roma 6:23.

Rukoden ti Tradision a Maibusor iti Biblia

Idiay Maikadua a Konsilio ti Vaticana, ti Iglesia Katolika pinaregtana iti publiko dagiti “amin a matalek a Kristiano” nga “agbasada a masansan iti nasantuan a Kasuratan.” Nupay kasta, kuna ti A Catholic Dictionary: “Naan-anay nga ikalintegan ti Katoliko ti panamati iti naan-anay a panagtalek a ti Iglesia di makaisuro iti aniaman a doktrina a maisuppiat iti Kasuratan.” Awisenmi dagiti napasnek a Katoliko a mangipangag iti pammaregta ti iglesiada a mangbasa iti Biblia ket kitaenda a mismo no adda aniaman a doktrina ti Katoliko a “maisuppiat iti Kasuratan.”

Daytoy ti napatpateg no tarigagayanda nga ipangag ti awis a naaramid idiay Maikatlo a General Assembly of the Catholic World Federation for the Biblical Apostolate​—kayatna a sawen a dagiti Katoliko ti masapul nga agbalin a mannursuro iti Biblia. Daytoy nga awis ken ti kaipapananna ti mausigto iti sumaganad nga artikulo.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 5]

Adda aya “naisurat a sao ti Dios a mangringbaw ken natantan-ok ngem ti Kasuratan”?

[Blurb iti panid 6]

Pudno aya nga “awan ti maaramid wenno maisuro ti Iglesia a di agbiddut ti mabalin a maisuppiat iti Kasuratan”?

[Ladawan iti panid 6]

Ti Maikadua a Konsilio ti Vaticana binaliwanna dagiti bambanagy

[Credit Line]

UPI/Bettmann Newsphotos