Na-“hijack” nga Agturong Malta—Ngem Nakalasatak
ITI agarup alas 8 t.r. idi napalabas a Nobiembre 23, simmangpetak idiay Athens International Airport a kaduak ti maysa a kaopisina, ni George Vendouris. Addakami iti dalanmi a mapan iti Dubai, iti United Arab Emirates, a mangsukimat iti maysa kadagiti barko iti kompania a pagtartrabahuak. Bayat ti adu a tawtawen siak ti chief engineer ti kompaniami, ket iti daytoy a trabahok ni George ti katulongak.
Agbibiahekami a mapan idiay Dubai a magna iti Cairo iti EgyptAir Flight 648. Kalpasan ti ilalasatmi kadagiti nadumaduma a pagsukimatan, nakagtengkamin iti eroplano, maysa a Boeing 737. Agsipud ta addaankam laeng kadagiti iggem nga awit, nakastrekkami iti eroplano a nasapa. No umiso ti pannakalagipko, addakami iti maikapito a linea, tugaw A ken B.
Kamaudiananna, kalpasan a nakalugan aminen, timmayabkamin sigun iti eskediol di nagbayag kalpasan la unay ti alas 9:00 t.r. Saan unay a napno ti eroplano, a nakurkurang ngem sangagasut a pasaheros. Di nagbayag kalpasan ti panagtayabmi rinugianen dagiti flight attendants ti nagidasar iti soft drinks. Adda siguron 25 minutos nga agtaytayabkami idi a maysa a lalaki ti nagparang iti sango ti ruangan ti piloto. Isut’ addaan iggem a paltog iti maysa nga ima ken berde a granada ti adda iti sabali, ket nangrugin nga agriaw iti Arabic. Maysaak a Griego ket diak makaawat iti Arabic, ngem nalawagen a daytoy ket maysa a panang-“hijack.”
Gapuna sinurotmi ti senias dagiti pasaheros nga Egipcio ket intayagmi dagiti im-imami. Bayat ti panagbilinna, ti hijacker padpadasenna met ti mangguyod iti maysa a banag manipud iti granada babaen iti ngipenna. Saan a nagballigi, nupay kasta, gapuna insublina ti granada iti bulsa ti tsalekona.
Ti hijacker, a kalpasanna, saan nga agsolsolo, pinagsanudna dagidiay nakatugaw iti sango tapno agtugawda iti sadinoman a mabalin a pagtugawanda. Kalpasanna dinawatna dagiti kurbatami. Sumaganad, ti hijacker rinugiannan ti mangipan iti sanguanan a sinaggaysa kadagiti tao, ket alaenna ti pasaportena, kapkapanna, ket kalpasanna pagtugawenna iti tugaw nga awan nakatugaw iti sango.
Idi a dagidiay adda iti sango nagsanudda, maysa a lalaki nga Egipcio ti nagtugaw iti abayko. Naammuak kalpasanna nga isut’ mangay-aywan kadagiti security guards iti eroplano. Idi isut’ naayaban iti sango, innala ti hijacker ti pasaportena, pinilitna nga agidda, ket kalpasanna rineppetna kadagiti kurbata. Uray pay kalpasan daytoy, ti chief flight attendant ti eroplano nareppeten.
Idi dimtengen ti turnok, a simmaruno iti guardia nga Egipcio, basta innala laeng ti hijacker ti pasaportek a dinak kinapkap ket pinagtugawnakon. Intudona ti kanawan a sikigan, iti agarup maikatlo a linea.
Panagpinnaltog iti Tangatang
Sumagmamano a minutos kalpasanna, addan ti panagpinnaltog iti likudak. Dagus a nagrukobkami amin. Nalawag a dagiti bala ti nangpabassit iti pressure iti uneg ti lugan, ta nagtinnag dagiti maskara ti oksihena manipud bubida. Adu a pasaheros ti nangisuot kadakuada, ngem diak marikna ti pannakasapul iti oksihena. Mamatiak a ti kapitan impababanan ti eroplano.
Idi simmardeng ti panagpinnaltog, timalliawak ket nakitak ti hijacker a kasla isu ti pangulo a nakaidda. Kasla natay. Ti sabali pay a lalaki ti natumba iti datar, ket dua a flight attendants ken maysa a pasahero ti nasugatan.
Kasla ti hijacker ti nangdawat iti lalaki ti pasaportena. Ti lalaki gayam ket maysa kadagiti security guards, ket imbes nga innalana ti pasaportena, inasutna ti paltogna ket pinaltoganna ti hijacker. Ngem ti guardia ti pinaltogan met ti sabali a hijacker iti likudan ti eroplano.
Ti paltog ti natumban a security guard natnag iti sakaanak, ket iti apagkanito pinanggepko a piduten. Ngem nainsiriban a diak pinampanunoten—diak koma pay ammo nga usaren dayta.
Ti ruangan ti piloto naglukaten ket maysa a natayag a nakamaskara a lalaki ti nagparang a nakaiggem iti granada ken paltog iti imana. Nakisao iti hijacker iti likudak, ket miningmingannak, a nagsenias a tumakderak. Adda imbagana, ngem manipud iti seniasna kayatna a guyodek ti natumban a hijacker iti kuarto ti piloto.
Idi rinugiak nga aramiden dayta, ti hijacker nagsenias a padataek ti lalaki. Agsipud ta diak mabaelan nga agmaymaysa, nangayab ti hijacker ti maysa a tumulong kaniak, ket ni Demetris Voulgaris ti immay. Naam-ammokon ni Demetris iti adun a tawtawen agsipud ta agtartrabaho iti kompaniami. Iniggaman ni Demetris ti saka ti lalaki; iniggamak ti abagana, ket pinadatami. Kayatda nga aramidenmi daytoy tapno maalada ti granada iti bulsa ti tsalekona.
Kalpasan a ti maysa kadagiti hijacker ti nakaalan iti granada, indawatmi ti pannangtedmi iti natumban a hijacker iti danum, ngem naseniasankami a saan a mangted. Mabalin a nakitada a saanen a mabalin a tulongan. Gapuna pinatugawmi iti ruangan, ket naibaga kadakami a guyodenmi ti security guard iti sango. Iti daytoy a punto, ti maysa a hijacker nakitana dagiti paltog iti datar ket pinidutna ida.
Bayat nga ip-ipanmi ti security guard iti sango, nalagipmi nga uksoban tapno maikkanmi iti first aid. Ngem idi a ti ulona asidegen iti umuna a linea dagiti tugaw, imbaga ti hijacker kadakami nga isardengmin. Nabilinak a mangibelleng ti karga dagiti dua a tray—nga ibukbokko iti datar ti taraon. Ti hijacker imbagana ti panangikabilko kadagiti tray iti umuna a tugaw ket inseniasna nga iggamak ti ulo ti guardia kadagiti tray a mismo.
Naawatak a panggepna a patayen ti nasugatan a lalaki, gapuna inriawko, “Saan!” Ket inapputko ti rupak, simmangoak kadagiti pasaheros, a kunkunak, “Kayatna a papatayen!” Nakaskasdaaw ta awan ti inaramid ti hijacker kaniak. Iniggamanna ti ulo ti security guard, ngem dina pinaltogan. Kalpasanna nagtugaw iti umuna a linea a sumaganad kaniak.
Kalpasan ti sumagmamano a kanito diakon maibturan ti agtugaw sadiay, gapuna intayagko dagiti imak ket nagsanudak, ket nakasarakak ti tugaw iti maikalima wenno maikanem a linea. Ti agtutubo a katulongak, ni George Vendouris, immay nagtugaw iti likudak.
Ti chief flight attendant, a nakalapsuten iti pannakareppetna, ti nangayab iti maysa kadagiti flight attendants a maus-usar nga agkolekta kadagiti pasaporte. Ngangnganikamin agdisso. Ngem sakbay ti panagdissomi, nabilin dagiti flight attendants nga agsadagda ket tenglenda ti hijacker, a mabalin a natayen wenno matmatayen.
Isasangpet Idiay Malta
Dayta man ti pinanggep ti hijacker a papanan wenno saan, nagdissokami idiay Malta kalpasan ti panagtayabmi nga agarup dua nga oras. Di nagbayag kalpasan ti panagdisso ti eroplano, naglukat ti ruangan ket immuli ti maysa a doktor. Naipakita kenkuana ti natayen a hijacker ket naibaga ti panangsukimatna kenkuana. Inaramid dayta ti doktor, nagtung-ed, ket nagsenias a kitaennan ti bagi ti security guard. Ngem imbaga ti hijacker a saan.
Naibaga kadagiti amin a Griego nga agtugawda iti kanawan a sikigan ti eroplano nga isu ti ayankon. Addada 17 a Griego, a 5 laeng kamaudiananna ti nakalasat.
Ti attendant inyanunsiona iti loudspeaker nga amin dagiti Filipina a nakalugan ti mapan iti sango. Dadduma pay a babbai ti naawis met a mapan iti sango, ket 11 amin a babbai ti napalubosan a pumanaw iti eroplano a kadua ti doktor.
Nangrugin ti Panangpapatay
Sinaludsod ti flight attendant no sadino ti yan dagiti Israeli a babbai. Gaput’ pagarupenda a mawayawayaanda met, maysa nga agtutubo a babai ti dagus a napan. Ngem idi nakagtengen iti sango, ti nakamaskara a hijacker ti nangrabsut kenkuana. Intapuakna iti ruangan ti pagulogan, ket saankon nga ammo ti napasamak. Ngem adda putok ti paltog, a namagrukob kadakami, ket kalpasanna ti panagkababtoog. Ti babai, nangngegmi kalpasanna, timmaliaw iti kamaudianan, ket ti bala ti nangdaplis laeng kenkuana. Natnag iti agdan iti andamio, naglinged iti sirok ti eroplano, ket kamaudiananna nakalibasen.
Dagiti hijacker, naammuanmi kalpasanna, ti namutbuteng nga ituloyda ti mangpaltog kadagiti pasaheros no saan a maipaay ti gasolina. Kalpasan ti sumagmamano a minutos, naayaban ti maikadua nga Israeli a babai, ngem saan a timmakder. Ti flight attendant napanna inyawat ti pasaporte, inlasinna, ket pinatakderna, ngem madi. Gapuna ti hijacker nangibaon iti dua a katulonganna agsipud ta agsaoda iti Arabic, ket pinilitda a mapan iti sango. Iti dayta a nangrugin a nakigtotkami amin.
Agsangsangit ti babai. Natumba ket nagtalinaed iti datar. Idi rimmuar ti hijacker inkugtarna ken induronna iti ruar. Manen adda putok, ken panagkababtoog bayat ti pannakatnagna a nasugatan ti kasta unay. Itan nakalabas bassiten ti tengnga ti rabii.
Di nagbayag kalpasanna, tallo pay a tattao ti naayaban, maysa nga agtutubo a lalaki ken dua a babai. Manipud iti nagnaganda, umiso ti panagkunami a dagitoy Americanoda. Ti hijacker ti mangipan kadakuada iti sango ket pinareppetna dagiti im-imada iti likudanda babaen kadagiti kurbata. Napagtugawda iti sango.
Agarup maysa nga oras ti napalabasen. Kalpasanna ti hijacker inawaganna ti ubing nga Americano. Kunaek a naawisak iti kinakalma ti ubing a lalaki. Timakder ket napan iti hijacker a kasla manggun-od ti award wenno maysa a banag—nakakalkalma. Adda manen putok, ken panagkababtoog, ket nagserran ti ruangan. Nupay no diak nakita, ti ubing a lalaki natnag met iti agdan a pagruaran. Ket, kas met iti immuna nga Israeli a babai, isu, met, ti nadaplisan laeng iti bala ket nagbiag.
Maysa nga oras wenno nabaybayag pay, ket inawagan ti hijacker ti maysa kadagiti Americana. Timmakder, ket naulit manen ti estoria—ti putok ken panagkababtoog ket natnagen. Itan mabalin nga alas tres wenno alas kuatron iti parbangon. Nakapigpigsa ti tudo, a mangnayon pay iti nakaam-amak a kasasaad iti rabii. Dagiti pasaheros dida agkutkuti iti tugawda gapu iti buteng.
Naulimek—awan ti agsangsangit, agririaw, wenno sabali pay nga ariwawa. Ngem mangngegko dagiti dayamudom: “Kitaenyo, pinataynan ti Israeli a babai,” “Asi pay a babai,” wenno, “Itan pinataynan ti Americana.” Kasta met, dagiti naiyarasaas a salsaludsod: “Ania daytoy?” “Kasano nga agtultuloy daytoy?” “Ania ngata ti aramidennan?”
Para kaniak, bayat ti tunggal panangpapatay nagkararagak ken Jehova. Dinawatko a, no pagayatanna, lagipennanto ti indibidual iti panagungar, tapno ti tao maaddaanto ti gundaway nga agbiag idiay baro a sistema ti Dios.
Kabayatanna, lumgaken ti init. Naglukaten ti ruangan, ket dagiti dua a katulongan ti hijacker rimmuarda ket nangiyegda kadagiti sandwiches. Dadduma ti nangan, dadduma ti madi. Inikkandakami met ti danum.
Bayat a mapaspasamak ti panangpapatay, pinampanunotmi a ti kalikagum dagiti hijacker ti nakadagdagsen kadagiti adda iti ruar tapno awatenda ida. Ket pampanunotenmi a siasinoman kadakami ti mabalin a sumaganad a mapapatay. Ngem bayat a naglabas dagiti or-oras kalpasan a napapatay ti Americana, mangrugin a mamatikami a napagsasaritaanen dagiti bambanag.
Iti aldaw, nalukatan ti ruangan ti eroplano, ket sabali manen nga Americana ti naayaban ket napaltogan. Idi napasamak daytoy, nagamak manen ti tunggal maysa a mabalin nga isu ti sumaganad a mapili a mapapatay. Ngem bayat ti panaglabas ti malem ket rumabiin, awanen ti naayaban, napanunotmi a nalabit napagnunummuandan dagiti bambanag.
“Nakakalkalmaka Unay!”
Bayat iti aldaw pinanunotko, ‘Domingo ita ket madaman ti palawag publiko iti kongregasionmi idiay Piraeus.’ Nagkararagak a siuulimek a kasla addaak iti gimong. Kalpasanna, idi a mabalin a nalpasen ti palawag, inruarko ti magasin a Pagwanawanan ket pinanunotko nga addaak iti panagadal iti kongregasionmi. Nalagipko ti sasao iti Salmo 118:6. Kunana a no ni Jehova adda iti dasigtayo, apay nga agbutengka iti tao?
Ti agtutubo a katulongak a ni George Vendouris, a nakatugaw iti likudak, kinunana iti maysa a punto: “Boss, ammok a nakalmaka, ngem nakakalkalmaka unay!”
“Kitaem, anak,” simmungbatak, “adtoy addaantayo ti simple a parikut. Mabalin nga agbiagtayo wenno mataytayo. Ti parikut saantay a parikut. Agtalekka iti Dios, ket no ipalubosna a mataytayo, ipalubosna. Gapuna dika agdandanag.”
“Apay a dinak ikkan ti basaek?” indawatna, ket intedko kenkuana Ti Pagwanawanan.
Idi a ti panagadal ti mabalin a nalpasen idiay Piraeus, isu a pagserserbiak kas maysa a panglakayen, nagkararagak manen, nga intalekko ti bagik ken Jehova ken imbagak kenkuana a sisasaganaak a mangawat iti aniaman nga ipalubosna a mapasamak.
Napanunotko ti agsurat iti ababa a surat iti asawak: ‘Katie ken dakayo nga annak, agsasabettayto idiay Pagarian.’ Ngem idi inruarko ti plumak, pinanunotko, ‘Ania ti ar-aramidem? Agak-akem nga ukom? Saanmo aya a kinuna a ti banag adda iti im-ima ni Jehova?’ Napanunotko nga awan ti kalintegak a mangibati iti surat a mangibagbaga a matayakton. Gapuna insublik ti plumak a diak nangisurat iti aniaman.
Panangalaw ken Pannakalasat
Kellaat, iti agarup alas 8:30 t.r., addan ti panagputok dagiti machine-gun, a nalawag a naggapu iti ruar. Ngem adda met ti putok a naggapu iti likudan ti eroplano, a nalabit manipud kadagiti hijacker. Nagiddakami iti datar. Simmaruno ti panagbettak, ket naiddep dagiti silaw.
‘Agsipud ta naiddep dagiti silaw,’ napanunotko, ‘mabalinkon ti umakar.’ Timmakderak, ngem idi timmakderak, nariknak ti kasla maur-uram. Kasla angot ti gas, gapuna minedmedak ti angesko. Nangngegko a kinuna ni George, “Ay, puorandatayon.” Diak met makatagari, ket saanak unay nga umang-anges no mabalin tapno agbiag.
Iti pagkitkitaak, nasipnget ti isuamin. Ngem idin nangngegko ti maysa a timek, “Iti sabali a sikigan.” Timmaliawak ket nakitak ti lawag ket nagturongak iti dayta a direksion. Iti sumagmamano a kanito, nakasarakak ti abut. Mabalin a dayta ti pagruaran iti emerhensia iti payak. Limmagtoak man iti payak wenno nagduyosak, diakon malagip.
Ti sumaganad a malagipko isu ti panagiddak ken adda nagtakder a nagrukob, a nangiggem iti ulok. Nadlawko nga addaakon iti ruar ti eroplano ket dagitoy nalabit dagiti mangwayawaya kadakami.
Nagangesak manen. Ngem nupay addan presko nga angin, mariknak a kasla ti malanglang-abko ket gas. Ket kasta iti adu nga al-aldaw kalpasanna. Dadduma ti natnag iti likudak, ket pinadasko ti tumakder, ngem dikam napalubosan. Gapuna nagkarayamkami iti likudan dagiti kahon. Bayat nga addakami sadiay, nasukimatkami. Kalpasanna naikabilkamin iti kotse ket naipan iti ospital.
Kalpasanna naammuanmi a kaaduan kadagiti ngangngani 60 a tattao a natay iti panangikagumaan a mangalaw ti nalawag a natay gapu iti asuk dagiti labintador dagiti commandos nga Egipcio a nangdarop iti eroplani. Nakalkaldaang, ti kaduak a ni George Vendouris nairaman kadagidiay a napapatay.
Idiay Ospital
Idi makagtengkami idiay ospital—dayta ti St. Luke’s Hospital—nangngegko ti sao nga “Emerhensia!” Naikabilkami kadagiti stretchers, ket immay ti doktor a mangkita ti mapaspasamak. Nauksobanak agingga iti shortsko. Kalpasanna naipanak iti maysa a kuarto. Agpapaut-otak, ket dagiti matak ti mangriribuk kaniak. Di nagbayag awanen ti makitak, gapuna nagriawakon ket immay ti doktor. Nangikabil iti banag iti matak.
Binendaandak ket pinakandak a naipadalan iti urat. Napunasanak ket naindieksionanak para iti ut-ot. Iti limitado nga Inglesko, imbagak kadakuada a diak kayat ti panangyalison iti dara gapu ta maysaak a Saksi ni Jehova. Kalpasanna adda nangibaga kaniak a maysa a Saksi ti agtartrabaho iti ambulansia nga immay iti eropuerto, maysa a taga Malta a Saksi. Idi immay nakisao kaniak kalpasanna, kinunana, “Dika agdanag, saanda a mangusar iti dara.”
Kamaudiananna, immay ti maysa a doktor. Nakadaydayaw. Isut’ diak makita, ngem malagipko ti timekna. Indawatko no isut’ mabalin nga umawag iti collect call iti balayko ket ipakaammona iti asawak a nabiagak. Madanaganak kadakuada.
Adda simrek a, no umiso ti malagipko, kinunana nga isu ti direktor ti ospital. Iniggamanna ti imak ket nagimtuod, “Ania ti naganmo?” ket imbagak kenkuana. Kalpasanna naammuak a dagiti Saksi manipud iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Grecia nagteleponoda ket agur-urayda iti linea. Immay ti direktor iti ospital tapno kitaennak ken siguraduen no sibibiagak tapno maibagana kadakuada. Napasamak daytoy iti agarup agbannawag ti aldaw iti Lunes.
Iti Martes ti asawak ken ti anakko a lalaki immayda idiay Malta. Idi nariknak ti imana a nakapetpet ti imak, ammok a daytan ti asawak. Inarakupko ket nagkararagak ken Jehova. Immay met ti anakko a lalaki, agraman ti manedyer iti kompania a pagtartrabahuak.
Bayat daytoy amin a tiempo naikkanak iti oksihena tapno makaangesak. Kasta met, maysa a nars ti simrek, pinagpaklebnak, ket dinapigna ti likudko tapno iruarko ti plema. Idi makakitaak manen, nakitak a ti plema ket nangisit. Mabalin a dayta ti panataud ti gas. Idi Mierkoles naikkaten dagiti bendak, ngem mapurarak iti lawag.
Idi sumagmamano a reporter ti immay iti dayta nga aldaw, pinaruar ida ti doktor. Kabayatanna, simmangpet ti polis ket imbagana a mangaramidak iti komento. Kalpasanna imbagada kaniak, “Ammom dagiti adu a detalye, mabalinmo ti mangisurat iti maysa a libro.” Kalpasan dayta, maysa a pannakabagi ti consulate ken maysa a prosecutor ti dimteng nga addaan iti tape recorder ket innalana ti komentok, babaen manen iti panangusar iti manangipatarus.
Idi nalpas daytoyen, pimmanawen ti asawak ken ti anakko a lalaki iti ospital. Nakipagnaedda kadagiti taga Malta a Saksi agingga a naimbaganak bassit tapno makapagbiahe ket agkakaduakamin nga agawid manipud Malta. Agyamanak iti kasta unay a nairaman kadagiti sumagmamano a nakalasat iti nakaam-amak a pannaka-“hijack” iti EgyptAir Flight 648.—Kas insalaysay ni Elias Rousseas.
[Blurb iti panid 6]
Inasutna ti paltogna ket pinaltoganna ti hijacker
[Blurb iti panid 8]
Ti sabali nga Americana naawagan ket napaltogan met ket natay
[Ladawan iti panid 9]
Nabulsekak ken agpapaut-ot ti kasta unay
[Credit Line]
Reuters
[Ladawan iti panid 10]
Binisitanak ti asawak ken ti anakko a lalaki idiay ospital
[Credit Line]
Reuters