Relihion iti Politika​—Pagayatan Aya ti Dios Daytoy?

“TIMMAKDER ni Judas a taga Galilea kadagidi aldaw ti panagpaipadron, ket adu a tao ti simmurot kenkuana. Isu napukaw met, ket isuamin nga immanamong kenkuana nawarawarada.” (Aramid 5:37) Ditoy addaantayo ti sabali pay nga ulidan iti Biblia iti pannakinamin ti relihion iti politika.

Di nagbayag kasanguanan ti pannakaipasngay ni Jesus, daytoy a Judas ‘nagun-odanna ti tulong ni Sadok, maysa a Pariseo, ken impaayna ti bagina iti iyaalsa.’ Nupay ni Judas ket “maysa a rabbi nga addaan iti bukodna a sekta,” “pinadasna a ginargari dagiti umili nga umalsa, a kunkunana a takrotda no tumulokda nga agbayad iti buis kadagiti Romano.”​—The Jewish War ni Josephus.

Aramiden Kadi ni Jesus Dayta?

Di nagbayag kalpasan ti pannakabautisar ni Jesus, pinadpadas ti Diablo ti mangiraman kenkuana iti politika. Intukon ni Satanas kenkuana dagiti “amin a pagpagarian iti lubong ken ti dayagda.” Saan nga inlibak ni Kristo a ti Diablo addaan iti autoridad kadagiti gobgobierno. Imbes ketdi, saan nga inawat ni Jesus daytoy a napolitikaan a gundaway, nupay isut’ mabalin nga agrason a babaen iti napolitikaan a pannakabalin mabalinna ti mangaramid iti naimbag a maipaay kadagiti tattao.​—Mateo 4:8-10.

Kamaudiananna nakita dagiti tattao ti abilidad ni Jesus a mangipaay iti taraon. Nalawag a nagrasonda, ‘No ni Jesus adda idi iti gobierno, mabaelanna a risoten dagiti parparikuttayo iti ekonomia.’ Paliiwenyo ti napasamak. “Ni Jesus ngarud idi a naawatanna a ngangnganida umay ket alaenda a piliten tapno aramidenda nga ari, napan manen nga is-isu iti bantay.” (Juan 6:10-15) Wen, nagkedked ni Jesus a maigamer a naimbag iti politika, nupay addaan kadagiti kualipikasion.

Kaskasdi kamaudiananna, dadduma a napolitikaan ti panagpampanunotna a Judio ti nangpadas a mangsilo ken Jesus maipapan iti napolitikaan nga isyu: panagbuis. Nangato kadi unay dagiti buis ti Roma? No agbayad ti maysa a Judio iti buis, itantandudonanto aya ti panangusar kadagiti buis iti panangsuportar kadagiti pannakigubat ti Roma? Makasursurotayo manipud iti no kasano ti isusungbat ni Jesus: “Itedyo ken Cesar ti kukua ni Cesar, ket iti Dios ti kukua ti Dios.” (Marcos 12:13-17) Maisupadi iti dayta, 225 nga obispo a Romano Katoliko idiay Estados Unidos ti nangbotos idi napalabas a Nobiembre a mangawat iti 115-panid a sasao maipapan iti ekonomia a kunana, iti pasetna: “Ti sistema ti panagbuis ti mabalbaliwan tapno pabassitenna ti pakarigatan dagiti napanglaw. . . . Dagidiay ad-adu ti masapulanda ti masapul nga agbayad iti nangatngato a buis.”

Panunotenyo laeng ti maipapan iti buistayo, nagtalinaed a neutral ni Jesus iti politika ti panagbuis. Dagiti adalanna, kas ni apostol Pablo, kasta met ti inaramidda. (Roma 13:1-7) Uray pay maipapan iti nainget a sosial nga isyu kas ti pannakaadipen, dagitoy neutralda. Panunotenyo laengen no kasano a nakalaklaka para iti maysa a Kristiano, a matignay babaen iti panangngaasi, a bumusor iti panangadipen, uray pay no dagiti klero ita makidasigda iti legal nga aborsion, panaglalasin iti rasa, kalintegan dagiti babbai, ken dadduma pay. Ngem dagiti pudno a Kristiano agtalinaedda a neutral!

Nagsurat ti propesor iti Oxford a ni E. P. Sanders: “Itan ngangngani sapasapen a mabigbigbig nga awan ti uray bassit a pammaneknek a mangipalubos ti panangpanunot a ni Jesus addaan iti namilitaran/napolitikaan nga ambision, ket kasta met kadagiti ad-adalan.”

Panangibanag iti Panangukom ti Dios

Kas nakitatayon a nasaksakbay, adu a papangulo a Judio ti makarikna a pagimbaganda ti makikadua kadagiti agtuturay a Romano, nga aramidenda dayta uray pay iti pannakaparigat ken pannakapapatay ken Jesus a Mesias. (Mateo 27:1, 2, 15-31) Iladawan ti Apocalipsis ti panangimpluensia ken panangusar ti relihion iti napolitikaan nga elemento a kas iti maysa a ‘babai a nakasakay iti maysa nga atap nga animal.’ Saan kadi nga isingasing dayta no kasano ti panangmatmat ti Dios iti pannakinamin ti klero iti politika?​—Apocalipsis 17:1-5.

Kastoy ti panangipato dagiti dadduma a managpaliiw a tattao iti banag:

Ni Malachi Martin, maysa nga eskolar ti Vaticana, nakitana a dagiti klerigo “a makipaset kadagiti napolitikaan ken sosial a banag saanda nga agballigi iti No. 1 a pasetda: a pannakabagi ni Jesu-Kristo.” Kinunana: “Dagiti obispo, kas pangarigan, awananda ti bilin nga agsurat maipapan iti ekonomia wenno mangibaga iti presidente a saan a mangipatulod kadagiti misil idiay Europa.”

Ngem anianto ti mapasamak no dagiti politiko maumadan iti pannakinamin ti klero? Idi napan a tawen ti pagiwarnak a Liberty sinalaysayna no kasano a ni Emperador Constantino iti maikapat a siglo ‘pinaglaokna ti politika ken ti relihion, a nangpataud iti “iglesia-estado” nga animal.’ Kastoy ti makuna iti kasasaad ita: “Kas met idi kaaldawan ni Constantino, ti iglesia us-usarenna ti estado a mangibanag kadagiti panggepna.”​—Kuami dagiti italiko.

Nalawag ti panangibaga ti Sao ti Dios no anianto ti pagbanaganna. Umayto ti oras inton dagiti napolitikaan nga elemento bueltaendanto ken dadaelenda ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion, a nabayagen a mangus-usar iti sekular a politika a mangibanag kadagiti panggepna. Kunaen ti Apocalipsis 19:2 a daytoyto ti panangiyebkas iti panangukom ti Dios.

Mabalinyo Kadi ti Agbalin a Neutral?

Dikay mapasardeng a personal dagiti relihiuso a papangulo a makinamin iti politika. Ngem kas indibidual maikagumaanyo ti makibagay iti deskripsion ti Biblia maipapan iti pudno a managdaydayaw. Kinuna ni Jesus maipapan kadagiti ad-adalanna: “Saanda a taga lubong a kas kaniak a saanak a taga lubong.” Kalpasanna imbagana ken gobernador Pilato: “Ti pagariak saan a ditoy a lubong. Ta no ditoy a lubong koma ti pagariak, dagiti adipenko makibakalda koma tapno saanak a maiyawat koma kadagiti Judio.”​—Juan 17:16; 18:36.

Posible kadi iti panawentayo ti adda ditoy lubong, nga agbibiag kas legal nga umili iti dadduma a nasion, ket kaskasdi a “saan a paset ti lubong,” ti agbalin a neutral? Ti moderno a historia dagiti Saksi ni Jehova sumungbat iti wen. Natungpalda ti obligasionda iti Biblia nga agbalin a managtulnog-linteg nga umili, ngem neutral no maipapan iti politika ken namilitaran nga ar-aramid dagiti adu a nasnasion a pagnanaedanda.

Ti libro a The Shaping of American Religion kinunana: “Nupay agkedkedda nga agsaludo iti bandera wenno makipaset iti awan mamaayna a gubgubat iti nagbabaetan dagiti naikeddengen ti pannakadadael a nasnasion, dagitoy ti managtungpal iti linteg nga umili iti dadduma a pamay-an. Sumagmamano a dadduma a grupo ti nakarisot iti parikut a panagtalinaed ‘iti’ sekular a sosiedad ken kasta met ‘saan a paset’ dayta.” Pudno daytoy iti isuamin a daga ken iti sidong dagiti adu a nagduduma a napolitikaan a kasasaad. Uray pay iti sidong ti nakaro a pannakapilit a baybay-anda ti kinaneutralda, umuna nga impaay dagiti Saksi ti kinasungdoda iti Pagarian ti Dios.

Nagsurat ni Brian Dunn: “Dagiti Saksi ni Jehova dida makibagay iti Nazismo . . . Ti kapapatgan a di pangayatan ti Nazi kadagiti Saksi isu ti kababalin dagiti Saksi iti estado ken ti napolitikaan a kinaneutralda. . . . Daytoy kaipapananna nga awan ti manamati a mabalin nga agawit iti armas, agbotos, mangaywan iti saad, makipaset kadagiti pipiesta ti publiko, wenno mangaramid iti pakailasinan iti kinasungdo.”​—The Churches’ Response to the Holocaust (1986).

Agtultuloy ti kasta a kinaneutral. Mabasatayo iti The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet History, Tomo 15: “Kasta unay ti pananggura ni Hitler kadagiti Jehovists ket imbaludna ti nalabit 10,000 kadakuada . . . Dagiti Saksi a di maapektaran ti panagrikriknada naibturanda dagiti kampo konsentrasion a nasaysayaat ngem dagiti kaaduan . . . Ti gobierno a Soviet pulos a di nangipalubos iti legal a kaadda dagiti Saksi ni Jehova, ta makitana iti movimiento, uray pay kadagiti dadduma a relihiuso a panangpilit, ti maysa a kapanunotan a pudno a mangpakapuy iti kinasungdo dagiti paspasurotna iti estado. . . . Saanda a makipaset kadagiti eleksion; agkedkedda nga agserbi iti buyot ti armada; limitaranda ti pannakaisarangda iti opisial a pagiwarnak agingga a mabalin.”

Ti libro a Christian Religion in the Soviet Union (1978) kunana pay: “Dagiti Saksi a Soviet agkedkedda iti kalikagum a makipaset iti namilitaran a panagserbi, eleksion, ken dagiti amin a dadduma a napolitikaan” nga ar-aramid, isu a manamnama kadagiti umilina.

Gapuna posible a tuladen ti kinaneutral ni Jesus no naipapan kadagiti napolitikaan ken namilitaran nga ar-aramid iti Roma ken dagiti gobgobierno a Judio. Ti panangaramid iti daytoy ita ket maysa a proteksion inton ibanag ti Dios ti panangukomna a maibusor iti pannakinamin ti relihion iti politika.

[Kahon iti panid 10]

“Panawenen ti panangikkat iti politika iti pulpito ken panangikkat ti pulpito iti politika. Dagiti opisiales iti relihion addaanda ti amin a kalintegan iti aniaman a sekular a kapanunotanda. [Ngem] di umiso ti pannakausar ti pulpito a maipaay kadagiti sekular a panggep.”​—U.S. Assistant Secretary of State Langhorne Motley, Hunio 1985.