Panangdangran ti Tabako kadagiti Managsigarilio ken Saan a Managsigarilio
Pammaneknek iti panangdangran ti tabako iti managsigarilio ken saan a managsigarilio agtultuloy nga umadu. Usigenyo ti sumaganad:
◼ Tabako Imbes a Taraon
“Maipadto ti epidemia iti kanser iti bara” para kadagiti rumangrang-ay a pagpagilian iti uneg ti sangapulo a dekada, kuna ti pagiwarnak a World Health. Ti United Nations Food and Agriculture Organization inayonna a ti panagusar iti tabako “agtultuloy ti panagpangatona iti 2.1 porsiento iti tinawen kadagiti Rumangrang-ay a Pagpagilian.” Ita, 63 porsiento iti tabako ti lubong ti maap-apit sadiay, ngimmato iti 50 porsiento iti uneg ti 25 a tawtawenen a napalabas. Daytoy a pagturongan pagpeggadenna dagitoy a rumangrang-ay a pagpagilian. Ti The Times iti Londres ilawlawagna no kasano: “Ti panagpataud iti tabako, a maawat iti isuamin a Rumangrang-ay a Pagpagilian a kas ti apit a panguartaan, ti mangipangpangato iti kaadu ti kanser, isu a gapu ti pannakadadael dagiti kabakiran ken ti panangala iti daga a mabalin a pagmulaan iti kasapulan unay a taraon a maipaay nga usaren iti pagtaengan.”
◼ Asuk ken Kanser
Idi 1986, iti maika-14 nga International Cancer Congress idiay Hungary, pinattapatta dagiti eksperto a 3,500,000 a tattao ti mabalin a matay iti kanser bayat dayta a tawen. “Sigun iti estadistika ti WHO [World Health Organization],” ipadamag ti Aleman a pagiwarnak ti medisina nga Ärztliche Praxis, “maysa a milion kadagitoy nga ipapatay ti patauden ti panagsigarilio.”
Ni Sir Richard Doll, propesor emeritus iti medisina idiay Oxford University, ti namakdaar a kadagiti 3,800 a kemikal iti asuk ti tabako, 50 ti nailasin a makapataud iti kanser kadagiti an-animal. Dadduma kadagitoy a kemikal ti nasarakan a maipamaysa a naimbag kadagiti maipugso nga asuk. Ngarud dagiti managtabako isarangda dagiti dadduma, nga agbalin a manglanglang-ab laeng a managsigarilio, iti ad-adda a makapataud iti kanser a sustansia. Maysa a panagadal a Briton kadagiti saan nga agtabtabako a makikabkabbalay kadagiti managsigarilio ti nakasarak a tunggal maikadua a tao a papatayen ti kanser iti bara ti manglanglang-ab laeng a managsigarilio.
Ti siruhano heneral iti Estados Unidos paregtaenna dagiti kompania a mangipaay iti lugar a pagtrabahuan a maiparit ti agsigarilio a maipaay kadagiti saan nga agsigsigarilio. Iti reportna maipaay iti 1986 maipapan iti epekto iti panagsigarilio, kinunana: “Ti saan a situtulok a panagsigarilio mangpataud iti sakit, agraman ti kanser, kadagiti nasalun-at a saan a managsigarilio,” ket “ti basta panangilasin kadagiti managsigarilio kadagiti saan a managsigarilio iti isu met laeng a pagrikosan ti angin ti mabalin a mangpabassit, ngem di mangikkat, iti pannakaisarang dagiti saan a managsigarilio iti asuk ti tabako iti aglawlaw.”
◼ Di Pay Naipasngay Maapektaran
Maysa a grupo dagiti managsirarak manipud iti University of Sydney idiay Australia kunaenna a ti panagsigarilio bisinanna dagiti maladaga iti aanakan iti kasapulan a sustansia. Dagiti managsirarak inadaldan ti epekto ti panagsigarilio iti panagayus ti dara iti kadkadua—ti organo a mangabasto iti di pay naipasngay iti taraon ken oksihena ket awitenna ti rugit babaen iti umbilical cord. Idi dagiti managsirarak inturongda ti panagayus ti dara iti umbilical cord, nasarakanda nga iti uneg laeng ti dua a minutos kalpasan ti panagsigarilio ti ina iti maysa a sigarilio, ti panagayus ti dara bumannayat, ket ti kasta nga epekto ti agpaut iti agingga iti maysa nga oras.
Ni Dr. Brian Trudinger, senior a managpalawag iti obstetrics ken gynecology, kunana, kas naipadamag iti The University of Sydney News: “Iti promedio, dagiti annak dagiti inna nga agsigarilio iti sangapulo a sigarilio iti inaldaw iti intero a panagsikogda ti agdagsen iti agarup 300 a gramo [10 onsa] a nakurkurang iti pannakaipasngay ngem dagidiay annak dagiti saan a managsigarilio. Ngem agingga ita mabalin a mairason a ti makagapu iti daytoy no dadduma ket agpannuray iti agsigarilio saan nga iti panagsigarilio—a ti kita ti babai nga agsigarilio bayat ti panagsikog ti mabalin nga addaan kadagiti dadduma pay a parparikut isu a nagbanag iti babbabassit nga annak. Nupay kasta, ti panagsiraraktayo ipakitana a naan-anay a ti panagsigarilio apektaranna ti sikog a direkta babaen ti panangpabassitna ti agayus a dara manipud iti ina nga agturong iti kadkadua.”
Kasta met, ti Briton a magasin iti medisina a The Lancet di pay nabayag a nangipablaak ti nagbanagan iti maysa a panagadal iti kanser iti kinaubing. Ti panagadal nasarakanna a no ad-adu ti sigarilioen ti ina iti inaldaw bayat ti panagsikog dakdakkel ti peggad iti kanser iti anakna. “No mausig aminen dagiti pagtubuan iti tumor,” ipadamag ti The Lancet, “ti interamente a peggad iti kanser para kadagiti ubbing a maisarang iti 10 wenno ad-adu pay a sigarilio iti inaldaw bayat ti panagsikog ti umadu iti 50%.”
Kalpasan ti pannakaipasngayda, dagiti annak dagiti managsigarilio sanguenda ti kanayonan pay a peggad ti salun-at. Iti sabali a ruar, kinuna ti The Lancet: “Nasarakan dagiti panagadal ti direkta a pakainaigan iti manglanglang-ab a panagsigarilio ken ti angkit iti kinaubing, ti kankanayon a panagbaen, ken ti sakit iti pagangsan iti umuna ken maikadua a tawen iti panagbiag.”
◼ Gatad ti Panagsigarilio kadagiti Pagtrabahuan
Dagiti managsigarilio paggastuan dagiti nangiyempleo kadakuada iti kanayonan a $4,000 ($2,650) iti tunggal tao iti tinawen, kuna ti New South Wales Health Surveyors’ Association idiay Australia. Ti association ibatayna ti panagkunana iti pammaneknek a dagiti managsigarilio ti ad-adu ti langanda iti trabaho gapu iti sakit ngem kadagiti saan a managsigarilio ket agarup kagudua nga ad-adu ti aksidenteda. Dagiti aksidente ti ad-adda a mapasamak kadagiti managsigarilio, kuna ti association, gapu iti asuk iti mata ti trabahador wenno gapu ta dagiti managsigarilio ti mangus-usar iti maymaysa nga ima a mangaramid iti trabaho ket ti sabali a mangiggem iti sigarilio.