Napigsa a Panagbasa Pagbalinenna a Makaay-ayo ti Panagsuro
“SUMAGANAD iti panangungngo iti anakyo,” kuna ni Jim Trelease, autor iti The Read-Aloud Handbook, “makisaritakayo ken mangipaaykayo ti tiempoyo iti anakyo.”
Kasano? Babaen ti napigsa a panangibasa kenkuana a nasapsapa a paset ti panagbiagna ken masansan, irekomendar ni Trelease. Ti kapadasan ken dagiti gunggona nga awatenyo ken awaten ti anakyo napautda. Kadagiti ania a pamay-an? Saan laeng a ti kasta a panagbasa ti mangipalagip kadagiti ipatpateg a kanito inton dakkelen ti ubing no di ket tulonganna ti anakyo nga agbalin a nasaysayaat a managbasa ken managsuro met. Ti anak mapataudna met ti laing iti panagkita agsipud ta sursuruenna nga ipamaysa ti atensionna iti maysa a ladawan. Kas pangarigan, iti 18 a bulbulan ti maysa nga ubing mabalin a mailasinnan ti maysa a ladawan iti oken, ket maawatannan ti sao mabayag pay sakbay a mabasana dayta. Mainayon pay, saan laeng a maparang-ay ti laing ti anakyo iti panagbasa, panagsurat, panagsao, panagimdeng, ken panagpanunot no di ket ti kababalinna nga agbalin a nalaing a managbasa maparang-ay met—kaay-ayonanto ti agbasa.
“Sadino ti pakasarakak iti tiempo ken pigsa a mangibasa iti napigsa iti anakko?” ti masansan a reklamo dagiti nagannak.
Napaliiw ni Jim Trelease: “Ti ama nga agkuna a nabannog unayen a mangibasa kadagiti annakna usarenna ti isu met laeng a dua a mata nga agbuya iti kasta unay iti telebision.”
Tapno maidian daytoy a kababalin, iraman ti autor a ni Trelease dagitoy a pamusposan kadagiti managbasa a nagannak iti masanguanan:
1. Basaen dagiti umiso a liblibro. Kaaduan nga annak dida kayat dagiti liblibro a mangasaba kadakuada. Ngem tagiragsakenda dagiti estoria nga addaan kadagiti panagsusuppiat wenno parparikut a parmeken. Siguraduenyo, nupay kasta, a ti ubing ket sisasagana iti emosional a maipaay iti libro babaen ti umuna a panangsukimatyo a mismo iti dayta.
2. Pilienyo ti kasayaatan a tiempo. Ti panangibasa a nasapa iti anakyo iti agsapa, no isu ti agay-ay-ayam pay laeng, nalabit saan nga isu ti kasayaatan a tiempo iti panangibasa. Dadduma ibasaanda dagiti annakda no isut’ nakatugaw iti nangato a tugaw wenno mangmangan iti merienda. Ti gagangay a kaykayatda isu ti tiempo ti pannaturog. Iti dayta ti ubing nawatwatiwat ti panagimdengna.
3. Sanguenyo ti karit. Awan pakadangran iti panangbasa iti maysa a libro nga addaan iti bokabulario a saan a maawatan ti ubing. Ti naganak mabalin a makaipaay iti simple a dipinasion iti maysa a sao, ibaga ti kaipapananna, wenno laktawan pay dagiti narigat a maawatan a paspaset.
4. Usarenyo ti laingyo a bumasa. Ti panagbasa a napigsa sapulenna ti nasayaat a panaganges ken panagsardesardeng. No agduaduakayo iti panagbasayo, irekordyo ti estoria, patokarenyo dayta, ket kalpasanna graduanyo ti laingyo a bumasa.
5. Siputanyo ti panagimdengda. Pudno, ti nasayaat nga estoria alaenna ti interes ti anakyo, ngem bigbigenyo a mabalin a dina imdengan a naan-anay ti estoria. Kaskasdi, makasursuro iti dayta.
6. Aganuskayo. Kas kadagiti dadduma a nataenganen a mangtagiragsak a mangbuya a maulit-ulit iti isu met laeng a sine, dagiti ubbing tarigagayanda a mangngegan ti kaay-ayoda unay nga estoria a maibasa a maulit-ulit agsipud ta makasarakda kadagiti kabbaro a kaipapanan iti kada tiempo. Gapuna imbes nga ikkaten ti kaay-ayo a libro, basta manginayon iti maysa a kabbaro nga estoria.