Iglesia Katolika iti India Sadino ti Pagturturonganna?

Babaen ti koresponsal ti Agringkayo! iti India

Dayta irepresentarna ti bassit a minoridad iti populasion. Masansan dayta ti mamatmatan a ganggannaet a rimmaut ket matmatan dagiti kaaduan a buyogen iti panagsuspetsa, isuda a mangalagad iti pammati a nakairuaman iti Indian a daga. Ngem ti Iglesia Katolika iti India nakaramuten iti subkontinente ket tarigagayanna ti agtalinaed a sititibker a naimula sadiay. Ania ti ar-aramiden ti iglesia tapno magtenganna daytoy a kalat? Agballiginto kadi? Iti ababa a pannao, sadino ti pagturturongan ti iglesia?

TI Iglesia Katolika ket mabalin a saan nga isu ti kapapatgan a relihion iti India​—ti ngangngani 14 milion a miembrona ditoy buklenna ti nakurkurang ngem 2 porsiento nga agnanaed iti nasion. Kaskasdi, ti kinapateg iti Iglesia Katolika iti India iti lubong ti Katolicismo ket naipaganetget idi nga, idi Pebrero 1986, ni Papa Juan Paulo II nangaramid iti sangapulo-aldaw a panagsarungkar iti India. Ti 14-siudad a pasiarna iramanna ti panagbisita iti estado iti Kerala, a sadiay ti kaaduan ti Katoliko idiay India.

Ti Kerala agsilnag a kas maysa a napateg a bato iti imatang iti iglesia. Dayta ti sentro iti pannakabalin a Katoliko idiay India, ken ti iglesia ti maysa kadagiti kadadakkelan nga institusion a naorganisar iti estado. Ti Kerala met maipagarup a kas ti nagtaudan iti Kinakristiano iti nasion. Sigun iti nalatak a tradision, ni Tomas​—maysa kadagiti 12 nga apostoles ni Jesu-Kristo​—immay iti Kosta ti Malabar iti Kerala kalpasan iti ipapatay ti Mesias.

Nupay kasta, saan nga agingga a kalpasan iti 14 a siglo, a ti Iglesia Katolika Romana dimteng iti India. Dagiti Portuguese a managsirarak ken dagiti misionero a simmaruno kadakuada ti nangiyeg iti iglesia Romano iti Goa, ti dati a kolonia dagiti Portuguese iti makinlaud a kosta iti India. Manipud sadiay, dagiti manamati nagpaabagatanda a nagturong iti Kerala.

Ti Iglesia Katolika nabayagen nga adda a kas pagpagarup laeng iti imatang dagiti lokal a tattao. Nupay adu ti mangpadayaw iti iglesia a maipaay iti pangedukasion, sosial, ken medikal a serbisio iti intero a pagilian, kagurada ti makitada a kas ti pudpudno a panggep iti likudan ti kaadda ti iglesia​—ti panangkumberte.

Ti Kadi ‘Panangkumberte’ ti Panggep?

Idi namakdaar dagiti pundamentalista a Hindu nga organisasion a ti kaadda ti papa a mismo paregtaenna ti pannakakumberte dagiti adu iti Kinakristiano, ti iglesia inaramidna ti isuamin a mabalin nga aramiden tapno pagdumaen ti kaaddana ken ti kapanunotan a tarigagayanna ti mangkumberte kadagiti Indians. “Awan ti masapul nga agamak,” kuna ti presidente iti Kumperensia dagiti Obispo a Katoliko iti India. “Ti Nasantuan nga Ama saan nga umay a mangkumberte kadagiti tattao.” Ti ad-adda pay a direkta isu ti sasao iti maysa nga Indian nga arsobispo: “Ti Iglesia Katolika sibibileg a suppiatenna ti panangkumberte. Daytat’ panangsinga iti relihiuso a wayawaya. Babalawenmi dayta, kondenarenmi dayta.”

Ti ngay papa a mismo? “Ti Iglesia Katolika bigbigenna dagiti kinapudno a linaon dagiti relihiuso a tradision iti India ket daytoy a panangbigbig ti mamagbalin a posible ti pudno a panagsasarita,” kunana iti managdengngeg a mangibagi kadagiti Hinduismo, Zoroastrianismo, Buddismo, Jainismo, Sikhismo, Judaismo, Islam, ken dadduma pay nga agkunkuna a Kristianoda. Iti sabali nga okasion, isut’ addaan iti isu met laeng a kapanunotan a kas kadagiti dadduma a pammati, a kunkunana: “Iwaragawagmi ti pannakikaykaysami kadagiti kakabsatmi a lallaki ken babbai a Hindu ken Muslim ken kadagiti paspasurot dagiti dadduma a relihiuso a tradision.”

Daytoy a makuna a pannakikaykaysa ti naiparangarang saan laeng a kadagiti sasao. Bayat ti ibibisita iti papa, isu ti inarkosan ti maysa a padi iti maysa a kalalatakan a Templo ti Kali iti Kalighata kadagiti sabsabong. Iti sabali a tiempo isut’ immawat iti vibhuti, wenno nasantuan a dapo, iti mugingna manipud iti maysa a padi a Hindu ken naikkan iti maysa a ponnadai (shawl) a Muslim a mangipakpakita kadagiti simbolo iti pammati nga Islam.

Nupay naaramid dagitoy, idi ti papa nagpalawag kadagiti obispo nga Indian, imbalabalana ti “pannakaiwaragawag iti Ebanghelio” a kas maysa kadagiti kangrunaan nga isyu a mangapektar ti pagimbagan iti iglesia idiay India. Ngem ania a kita iti panangiwaragawag iti ebanghelio ti adda iti panunot ti papa? Saan a nakaskasdaaw, impaganetgetna a ti panangisaknap iti ebanghelio ti masapul nga agtaud kadagiti programa iti sosial a kinahustisia ken ti irarang-ay iti ekonomia.

Kinuna ti papa a “ti mision ti Iglesia iti panagebanghelio iramanna ti naregta ken mataginayon a panagtignay a maipaay iti kinahustisia, talna, ken ti nasken a paset iti irarang-ay ti tao. Ti saan a panangaramid kadagitoy a trabaho kaipapananna ti saan a kinamatalek iti trabaho a panagebanghelio; dayta kaipapananna ti saan a kinasungdo iti ulidan ni Jesus.”

“Amin dagiti nangparang-ay iti kinatan-ok ken wayawaya dagiti kakabsatda a lallaki ken babbai ket mabendisionanda iti imatang ni Kristo,” inwaragawag ti papa. Gapuna ti pagiwarnak nga Indian siuumiso a napaliiwna: “Awan​—uray pay dagiti konserbatibo unay ken umanamong a miembro iti agdama a kasasaad iti herarkia iti iglesia​—ti agsarita maipapan iti panangikasaba iti naimbag a damag iti limitado, literal a kaipapanan iti panangisaknap iti Kinakristiano a kas maysa a relihion.”

Ti Hindu nga Iglesia Katolika?

Iti panangikagumaan a mamagbalin iti Katolicismo a saan unay a ganggannaet ken ad-adda a maysa a Indian, pinaregta ti iglesia ti maysa a programa iti panangawat iti panagdayawna. Gapuna, dadduma a papadi a Katoliko ti mangbasa kadagiti karkararag bayat ti panagtugawda iti datar a kas iti maysa nga ashram a Hindu, dagiti mantras a Vedic ti mabalin a mausar a kasukat dagiti himno iti Laud, ket ti Hindu a Nilavilakku (gambang a pagsilawan a lana) ti mabalin a masindian sakbay dagiti adu nga annongen.

“Ti kapanunotan,” sigun iti maysa a pasurot a Katoliko, “ket tapno ilasin ti sapasap nga elemento ti Hinduismo ken dagiti dadduma a relrelihion ken tapno itipon dagiti simbolo ken dagiti ritual a mainaig kadagidiay adda iti panagdayawtayo, tapno mangnayon ken mangsuportar iti dayta.” Dagiti relihiuso a ritual ken pamay-an iti panagdayaw kadagiti adu a simsimbaan iti Kerala ket sigurado a naglalaok a tradision dagiti Katoliko ken dagiti ug-ugali a Hindu.

Sadino ti Pagturturongan ti Iglesia?

Bayat ti kaaddana idiay India, ti papa, a tuktukoyenna dagiti susuro ni Mohandas Gandhi, intandudona a “dagiti papangulo iti amin a tattao ti masapul a mamati ken agtignay babaen iti pammati a ti solusion dagiti parparikut iti lubong ket adda iti puso iti tao.” Pinaregtana met dagiti agtutubo a “surotenda dagiti sursuro iti mamasirib idi ugma a dagiti sasaoda ti naglaon kadagiti ‘agnanayon a kinasirib ken kinapudno’ ken isu a mangtignay kadakuada nga agmartsa nga agturong iti biag.”

Anian a nagpaiduma amin daytoy iti insuro ni Jesu-Kristo! Ti pannakasentro a tema ti panangisurona isu ti umay a Pagarian iti Dios, maysa a sangalubongan a gobierno a naan-anay a mangpukaw iti kinapanglaw, sosial a kinaawan iti kinahustisia, ken saksakit. (Mateo 9:35) Ti intero a Biblia ipaganetgetna daytoy a Pagarian a kas ti kakaisuna a solusion iti parparikut ti sangatauan. Impakita met ni Jesus ti naan-anay a panagtalek iti kari ti Dios idi kinunana iti kararag, “Ti saom isu ti pudno.” (Juan 17:17) Ket pinaregtana dagiti paspasurotna: Itultuloyyo, ngarud, a biruken nga umuna ti pagarian ken ti kinalintegna.”​—Mateo 6:33.

Ti met ngay pannakitunos kadagiti dadduma a pammati? Nalawag ti panangpakdaar ti Biblia kadagiti pudno a manamati: “Saankay a makikadua iti sangol kadagiti saan a mammati. Ta ania ti pakikaduaan ti kinalinteg ken iti kinakillo?”​—2 Corinto 6:14; Deuteronomio 12:30, 31.

Gapuna, ngarud, bayat ti panagtignay iti Iglesia Katolika iti India iti pagarupenna a positibo a panangiturong​—ken ti maysa a mangipatalged iti kasasaadna ditoy​—dayta iti kinapudnona ket umad-adayu manipud iti kinapudno iti Biblia. Bayat iti panangaramidna iti dayta, nupay kasta, umad-adu a tattao ti maaw-awis a mangaramid iti panamagduma kadagiti sursuro ni Jesus ken kadagiti sursuro iti Iglesia Katolika. Kadagiti ania a pamay-an?

Itatta, nasurok a 7,000 kadagiti Saksi ni Jehova iti isuamin nga India ti naipamaysa iti panunotda a mangitantandudo iti kinapudno iti Biblia. Tarigagayanda a tulongan dagiti interesado a mangapresiar iti kari ti Dios nga awan patinggana a talna iti sidong iti panagturay iti Pagarianna. Ket saan a kas iti Iglesia Katolika wenno dadduma a relrelihion, saanda a makipaset kadagiti gubgubat dagiti nasnasion wenno dagiti napolitikaan a panagsusuppiatda. (Isaias 2:2-4) No kayatyo a maammuan no apay a dagiti Saksi ket naidumada ken no kasano a mabaelanda ti makitunos iti Biblia, agsuratkayo ket agimtuodkayo kadagiti manangipablaak daytoy a pagiwarnak.

[Dagiti Footnote]

[Dagiti ladawan iti panid 15]

Ladawan ni Jesu-Kristo a nakatugaw iti posision ti Hindu a yoga. Naisurat iti baba isu ti mantra nga ‘om,’ ken iti baba dayta, ti bituen ni David

Ladawan ni Maria a nakakawes iti sari nga addaan iti tilak (tulnek) iti mugingna