Ti Iglesia—Panagbalbaliw ken Pannakariribuk
“Adu a manamati ti mariribuk kadagiti panagbalbaliw a maipapaalagad kadakuada.”—L’Histoire, Hulio/Agosto 1987.
“No maikkat laeng ti maysa a tradision ti simbaan, saanen a maawatan nga interamente ti iglesia. . . . Iggamam ti ostia imbes nga ikabil iti bibig, ket ‘dadaelem ti pammati dagiti adu a tattao a Pranses.’”—Voyage à l’intérieur de l’Église Catholique.
“Iti panangpabaro ti seremonia ken panangusar ti lokal a pagsasao, nalawag a ti iglesia napukawna ti adu a mannakimisa [a] naisinggalut iti kasta unay kadagiti dadduma a tradision a naibilang a di mabalbaliwan. . . . Kellaat, naikkat ti pannakarikna ti obligasion, ket nagunggon ti pammati.”—Nord Eclair, Abril 24-25, 1983.
DAGITI immunan a naadaw nalawag nga ipakitada ti pannakariribuk ti panunot dagiti adu a Katoliko. Kankanayon nga agsaludsodda: “Nakimisa dagiti nagannak ken appomi a lallakay iti Latin ket nagkararagda iti naisangsangayan a pamay-an. Kasano a kellaat nga agbalin nga awan ti mamaay daytoy a pamay-an ti panangaramid kadagiti bambanag?”
Ti baro a pannakilangen ti iglesia kadagiti dadduma a relihion ket maysa met a gubuayan dagiti parikut. Ilawlawag ti inaldaw a pagiwarnak a Pranses a Le Monde: “Patien dagiti adu a manamati a naallilawda. Namin-ano a naibaga kadakuada a ti relihionda ti kakaisuna a pudno, wenno ti kasayaatan.” Pudno, adu a Katoliko ti mayat a makisarita kadagiti “naisina a kakabsatda,” Orthodox man wenno Protestante. Ngem daytoy a panagbalbaliw ti kababalin kadagiti dadduma a relihion ket di maawatan dagiti adu a naisuro idi a ‘malaksid no adda iti uneg ti iglesia awan ti pannakaisalakan.’ Daytoy a baro a kababalin ti iglesia ti makimbiang iti panaglasin ti Vaticano ken dagiti sumursurot iti tradision, a ti naespirituan a panguloda, ti pimmusayen nga arsobispo a ni Marcel Lefebvre, ket inlaksid ni Papa Juan Paulo II idi 1988.
Dida Inawat ti Autoridad
Masansan nga iyebkas dagiti Katoliko ti pannakasdaawda babaen ti panagduaduada iti autoridad ti iglesia. Uray pay no maapresiar ni Juan Paulo II iti panangpaborna iti sangalubongan a kinahustisia, agkedked ti adu a Katoliko a sumurot kadagiti moral a pagalagadan nga itandudona kadagiti palawagna iti publiko. Gapuna, adu a Katoliko nga agassawa ti mangusar kadagiti pamay-an ti pananglapped iti sikog a kondenaren ti iglesia. Dadduma agpa-aborsionda.
Mapagduaduaan ti autoridad ti iglesia kadagiti amin a kasasaad. Ti kinapudno nga adda takder nga innala ti papa ken dadduma a nangangato a papadi maipapan iti tema dina linapdan dagiti pasurot, dagiti papadi, ken uray pay dagiti obispo a komontra kadakuada. Ilawlawag ti libro a La Réception de Vatican II: “Manipud itoy a punto de vista, ti kasasaad a pinataud ti konsilio nakagtengen iti biag ti iglesia. Itan ti Iglesia Katolika Romana ti pagsaadan ti agnanayon, nabara a panagsusupiat. Mapagsusupiatan pay uray dagiti rekomendasion ti papa ken masansan a mababalaw. Umad-adu ti bilang dagiti Romano Katoliko nga agkunkuna a saanda a mabalin nga awaten ti dadduma a sasao ti papa—paset man dayta wenno interamente.”
Dadduma a Katoliko inawatda dagiti panagbalbaliw gapu laeng iti kinamatalekda iti iglesia ket itultuloyda nga aramiden dagiti seremoniana. Dadduma ti mariribuk iti kasasaad ket kontentodan nga agtalinaed a miembro a di umanamong kadagiti amin a kapanunotan ti iglesia. Sigun iti agdama nga estadistika, adda met adu a bilang ti maikatlo a grupo a makunkuna laeng a Katoliko a saanen a mangsupsuportar iti iglesia.
Saan laeng a naipamaysa iti Iglesia Katolika ti pannakariribuk ti relihion idiay Francia. Idiay met Netherlands, timmaud ti krisis agpadpada kadagiti Katoliko ken Protestante, kas ilawlawag ti sumaganad nga artikulo.
[Kahon/Ladawan iti panid 9]
Guerra Sibil iti Church of England?
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Britania
DI PAGARUPEN a mapasamak? Napasamak sigun iti The Sunday Times ti Londres. “Nabingaybingay ti Church of England,” inwaragawagna. “Agguerra Sibil ti Nabingaybingay a Simbaan.” Aniat’ nangyeg iti kasta a nakalkaldaang a kasasaad ti nabayagen a naipasdek nga iglesia ti Inglaterra? Ti naisingasing a pannakaordin dagiti babbai.
Iti mabigbigbig a pangngeddeng idi napan a Nobiembre, ti konsilio iti Church of England binotosanna babaen iti dua a kakatlo a mayoridad ti pannakaordin dagiti babbai kas papadi. Adda 3,500 a klero, kakatlo dagiti intero a bilangda, ti nakuna a nangbusor iti pangngeddeng, ket dadduma ti pimmanawen iti iglesia gaput’ pannakaupay. Dadduma, nga adda iti sidong ti panangidaulo ti dati nga obispo iti Londres, tarigagayanda a taginayonen ti pakabigbiganda nga Anglicano bayat a sapsapulenda ti “pannakikadua iti Kinapapa (See of Peter),” idiay Roma.
Ti Arsobispo iti Canterbury ti nangidaulo iti kampania a pabor iti pannakaordin dagiti babbai. “Ti pannakaordin dagiti babbai iti kinapadi,” kinunana, “dina baliwan ti maysa a sao kadagiti kredo, dagiti kasuratan wenno ti pammati iti Iglesiatayo.” Kinunana pay: “Mabalin a pudno a tumulong pay iti panamati iti iglesia iti imatang dagiti dadduma iti lubong. Daytat’ pudno a panangaramid iti sasawenna no saritaenna ti panagpapada.”
Ngem saan nga amin ket umanamong. Maysa a pasurot, nga agkuna nga “apostasia” ti pangngeddeng ti konsilio ti dagus nga immikkat iti iglesia kas Romano Katoliko idi naammuanen ti pangngeddeng. “Nangkigtot ti pangngeddeng a mangordin kadagiti babbai. Adda naespirituan a riribuk. Kaaduan a tattao dida ammo ti aramidenda,” insennaay ti maysa a klerigo ti Londres. Kabayatanna, ti Vatican, bayat a mangipapaay iti naannad a panangabrasa kadagiti simmina, makitana ti paglintegan a kas “maysa a baro ken nakaro a lapped iti panagtunos dagiti Anglicano ken dagiti Katoliko.”
Adda napattapatta a 1,400 a babbai nga agur-uray a maordinan, ngem ti Parliamento ti Britania dina pay inanamongan ti addang, a masapul nga anamongan ti Reina kalpasan ti panangipaulog ti Parliamento. Amin daytoy mairingpas iti dua a tawen. Makapainteres ngarud a makitanto ti kasasaad ti Church of England.
[Picture Credit Line iti panid 7]
Camerique/H. Armstrong Roberts