No Apay nga Awan ti Parikut dagiti Giraffes nga Alta-Presion!
NI Mr. Giraffe isu ti katatayagan nga animal ditoy daga! Ti sistema sirkulatoriona ket nakaskasdaaw. Apay? Agsipud ta ti pusona ket mangibomba iti dara agingga iti atiddog a tengngedna, ket dayta kasapulanna ti adu unay a bileg. Kaskasdi, no ibabana ti tengngedna, dagiti ur-urat iti dara iti utekna ken matana saanda a bumtak. “Apay a ti nangato a presion saanna a bettaken dagidiay a delikado nga ur-urat wenno adda panagtedted kadakuada?” inyimtuod ti maysa a sientipiko a pagiwarnak.
Ti sungbat agparang a gapu, iti pasetna, iti nakaskasdaaw a sangal dagiti napino nga ur-urat ti dara a maitutop a maawagan ti “nakaskasdaaw nga iket.” Ti dara manipud ur-urat iti tengnged ti lumasat iti daytoy a “nakaskasdaaw nga iket” sakbay ti pannakagtengna iti utek. Daytoy ti mangsalaknib iti utek manipud iti kellaat a panagpusuak ti dara.
Ti panangbuya kadagitoy a nagsayaatan ti panaggunayna a parparsua nga agrukob nga uminum ket makaparagsak. Tapno makagteng iti danum ti ul-uloda, masapul nga umuna nga iparintumengda dagiti kammauna a saksakada. No, kabayatan iti kaaddada iti daytoy saan a nasayaat a posision, ti giraffe madlawna ti peggad, dagdagus a makapagtakder ket itangwana ti ulona. Ti kasta a tignay ti makapataud iti pannakaulaw gapu iti kellaat a panagpababa ti presion iti dara. Kaskasdi, iti nakurkurang ngem dua a segundo, ni Mr. Giraffe makataray a pumanaw. Ti maysa nga artikulo iti South African Journal of Science ipabiangna daytoy a “kasasaad iti pannakatimbeng ti panagayus ti dara iti ulo ti giraffe” ket kinunana a kasapulan ti ad-adu pay a panagsirarak tapno maawatan dayta.
Ti sabali pay a kasasaad, isu a nabayagen a mangrirriribuk kadagiti sientista, ket maipapan iti saksaka ti giraffe. “Ti epekto iti grabidad,” kuna ti Scientific American, “ti mainanama koma a mamagbalin iti presion iti dara a nakangatngato kadagiti saksaka ta dayta ti mangiruar iti pluido manipud kadagiti babassit nga ur-urat.” Ngem awan ti pammaneknek iti daytoy. Dagiti giraffe saanda nga agsagaba kadagiti varicose veins ken edema (lumteg a tisyu). Apay a kastoy?
Di pay nabayag, maysa nga internasional a grupo dagiti sientista ti nangsukimat manen iti giraffe ket nasarakanda ti ad-adu pay a detalye maipapan iti nakaskasdaaw a diseniona. Sinukatda dagiti ur-urat ket nasarakanda a dagiti aggapu iti puso nga agpababa iti saka dumakkel ti diametrona ken pumuskol ti didingna. Daytoy, sigun iti South African Panorama, ti manglapped iti pannakaurnong iti dara iti ur-urat ken kadagiti varicose viens . . . iti saksaka ti giraffe. Kasta met, ti pimmuskol a diding dagiti ur-urat ken ti napuskol, a piskel ti kudil iti aglikmut ti saksaka ti giraffe ket makatulong a mangtaginayon iti presion.”
Ti Africa ti kakaisuna a kontinente a sadiay ti giraffe agbibiagda pay laeng nga atap. No bumisitakayo iti paganopan a parke sadiay, mabalin a mapaliiwyo dagitoy a naanus dadakkel nga animal nga agtartaray a bumallasiw iti karuruotan wenno siuulimek nga agar-arab kadagiti bulbulong kadagiti tuktok ti kayo. No kasta, laglagipenyo ti nakaskasdaaw a sistema ti sirkulasion iti dara ni Mr. Giraffe a makagteng agingga iti 5.5 metros iti ngatuen ti daga. Ket no addaankayo iti mammano a ragsak a mangbuya ken ni Mr. Giraffe nga agrukob tapno uminum, laglagipenyo a ti tao ket suksukimatenna pay laeng ti sekretona iti panagballigina iti nakaro a panagbaliw iti grabidad. Apay a dagiti giraffe saanda nga agsagaba iti nangato wenno nababa a presion? Ni laeng Jehova a Dios a Nangaramid kadakuada ti makaammo! Dagitoy ti nakaskasdaaw a diniseniona a parparsua.—Job 37:14, 16.