Ul-ulep Mangibagada iti Estoria
“Agkalkallautangak a kas ulep
Iti ngatuen dagiti ginget ken dagiti turturod.”
—William Wordsworth, 1804.
DAGITI dumadaniw, idi ugma ken iti moderno a panawen, kumitada iti langit ken kadagiti ul-ulep a maipaay iti inspirasion. Uray pay dagiti agnanaed iti siudad tumangadda met iti langit tapno kitaenda no ania a panniempo nga agur-uray kadakuada. Ti nasirib a tao iti away malagipna ti kadaanan a replan, “Ti nalabaga a langit iti rabii pagragsakan ti pastor, ti nalabaga a langit iti agsapa pakdaar ti pastor.” Sarsarita laeng kadi? Saan, dayta ket naibatay iti kita dagiti ul-ulep a mabalin a mangipaay iti nasayaat ken dakes a panniempo iti pannakaisarang iti init.
Nagduduma ti itsurada ken disenio dagiti ul-ulep. Mangibagada iti estoria. Adda dagiti agpangato iti kasta unay iti langit. Masansan dagitoy ti maaw-awagan cumulus nga ul-ulep, manipud iti Latin nga “urnongen,” wenno “bunton.” No dagitoy ti addaan tudo nga ul-ulep a cumulus, dagitoy ti mabalin a nangisit wenno dapuen ket maawaganda ti cumulonimbus, ti nimbo isu ti Latin a termino iti “tudo.”
Dagiti ngay ul-ulep a nakangatngato iti langit a kakasla kulot, a nalamuyot a dutdot? Imbes a dagitoy ti buklen nangnangruna dagiti tedted ti tudo, a kas ti kaaduan nga ul-ulep, dagitoy, gapu iti kangatoda, ti naaramid kadagiti kristal ti hielo ket maawaganda iti cirrus, manipud iti Latin a sao a maipaay iti “kulot (curl).” Dagiti nababa nga ul-ulep a mangabbong iti intero a langit ken mangiyeg iti niebe wenno tudo maawaganda ti stratus (natukadtukad) nga ul-ulep gapu ta agbitinda a kakasla ules, wenno kurtina, iti langit.
Adda sumagmamano a pagdudumaan dagitoy a kangrunaan a klase, ngem aniaman kadagitoy nga ul-ulep ti makitatay iti lugartayo, anian ti panagyamantayo a maaddaan kadagita a panagduduma iti langit. Idiligyo laeng ti maysa a ladawan a mangipakpakita kadagiti ul-ulep iti langit iti maysa nga awanan ti ulep. Gagangay, makitayonton no ania a ladawan ti addaan ti karakter.
Ngem kasano ti pannakaporma dagiti ulep? Dayta ti sabali manen a tema a maipaay iti sabali nga okasion. Nupay kasta, iti sumaganad a panangkitayo kadagiti ul-ulep, lagipenyo dagiti sasao ni Eliu: “Imatangam dagiti langlangit ket kitaem, ket mingmingam dagiti ul-ulep, a nangatngatoda ngem sika.” (Job 35:5) Kalpasanna lagipem ti Namarsuada, ni Jehova a Dios.
[Dagiti ladawan iti panid 17]
Kannawan: Ul-ulep a Cirrus
Baba: Stratocumulus nga ul-ulep iti ileleggak ti init
Ngato: Cumulus nga ul-ulep
Kannigid: Maporporma a cumulonimbus sakbay ti panagbagiona