Dagiti Singin​—Kasano Kasingedda?

Idi Nobiembre 1985 nangrikna ni Mary iti maysa a nakasaksakit nga atake nga isut’ nangtignay kenkuana a kumita iti maysa a doktor. Kalpasan ti sumagmamano a panagsarungkarna ken agsasaruno a pannakarekonisirna, naikeddeng ti doktor a daytat’ gapu iti aprona.

Ngangngani tallo a lawas kamaudiananna, ni Marta, a kabsat ni Mary, nga agtataeng iti agarup 2,400 kilometros ti kaadayona, ti grabe met ti sakitna. Isu, kas ken kabsatna nagsagaba ti nagsasaruno a nasasakit nga atake. Agpadpada dagiti sintomas. Ti problema​—ti aprona.

Ni Jeanette ken ti kabsatna, a ni Jeanne, ti masansan nga agkakaingas ti panagbadbadoda. Maysa kadagiti gayyemda ti naaddaan iti idea no kasanoda a madoble ti kaadu ti kawesda. Agsipud ta parpareho ti kadakkelda tunggal maysa mabalinda a gatangen ti kabukbukodanda a kaay-ayoda a kawes ket kalpasanna agbinnulodda ti kawes.

Kumbinsido a daytat’ nasayaat a kapanunotan, nangpilida iti maysa a kangrunaan a paglakuan ket nagsinada iti ipapanda panaggatang, sadanto agsabat iti espesipiko nga oras tapno pagdiligen dagiti bambanag a napilida. Idi nagsarakdan sumagmamano nga oras kamaudiananna, iti pannakakellaatda, isuda a dua ti nakapili kadagiti agpadpada a kawes!

DI NAKAPAPPAPATI, kunaenyo? Pudno, kaaduan a tattao umanamongda a dagiti kakasta a kapadasan ket pudno a natakkonda kadagiti kameng ti pamilia. Nupay kasta, dagiti indibidual a nainaganan iti ngato ket saanda nga ordinario laeng nga agkakabsat. Dagita singinda. Ipamatmat dagiti panagsirarak a dagiti kapkapadasan kas kadagitoy ti mapasamak a masansan kadagiti singin, nangnangruna no isuda ti agkapareho. ‘Ngem apay?’ mabalin a maisaludsodyo. Apay a dagiti singin masansan nga agkaparehoda iti kababalin ken aw-awid a saan a pagraranudan dagiti dua nga annak a naiyanak a nagsina iti uneg ti maysa a pamilia? Kasano a talaga ti kinasingedda? Kitaentayo.

Ti Pannakaaramid dagiti Singin

Napattapatta nga adda 50 milion a paris dagiti singin iti intero a lubong. Nanipud 1960, ti percentahe dagiti maiyan-anak a singin ti immuli iti kangatuan a tukad. Idiay laeng Estados Unidos, napattapatta a maysa a pannakaiyanak iti tunggal 50 isu ti pannakaiyanak a singin.

Ti kinasingin mapasamak no dagiti dua a pertilisado nga itlog imbes a maymaysa ti mapataud idiay aanakan ti babai. No tumanor dagiti ubbing manipud dua nga itlog ken dua a semilia, maaw-awaganda ti fraternal a singin. Isudat’ saan nga agasping kas kadagiti di singin nga ubbing.

Nupay kasta, no dagiti singin namunganayda manipud iti maymaysa a pertilisado nga itlog a nabingay di nagbayag kalpasan iti pannakainginawna, maaw-awaganda ti identical a singin. Dagitoy a singin ti kanayon nga agpadada ti sekso ken pagrinnanudanda ti isu met laeng a genetiko a pannakabukelda. Dagiti identical a singin mapasamakda iti maysa iti kada uppat agingga iti maysa iti kada tallo iti panawen ti pannakaiyanak ti singin. Iti intero a lubong, dagiti identical a singin ti mapaspasamak ngangngani maminsan iti tunggal 250 agingga iti 350 a panaganak.

Ti panangdeterminar iti pannakaiyanak no dagiti singin ket fraternal wenno identical ket saan a nalaka a kas naminsan a naipagarup. Iti adu a tawenen, naipato dagiti doktor a ti maymaysa a kadkadua (kalpasan ti pannakaiyanak) nga agpaay iti sangaparis nga agpadpada ti seksona a singin paneknekanna nga isudat’ identical, ngem dagiti dua a kadkadua ket pammaneknek iti panagbalinda a fraternal. Itan naammuanen dagiti doktor a posible para kadagiti kadkadua dagiti singin a fraternal a mapagtiponda a kas maymaysa, bayat a ti tunggal embryo iti identical a singin ti mabalin a maaddaan iti kabukbukodanna a kadkadua, agraman ti kabukbukodanna met a supot ti danum ken puseg.

Saan a nakaskasdaaw, adu kadagiti singin iti naglabas a tawtawen ti saan a narekonisir a husto dagiti kumadrona ken doktor. Naikuna a dagiti dadduma ti fraternal idinto a pudpudno nga identical wenno dagitoy ti identical nupay no kinapudnona dagitoy ket fraternal.

‘Ngem mingmingam laeng iti sangaparis a singin ket maibagam nga isuda ti identical​—saan kadi nga umdas a pammaneknek dayta?’ Saan. Nupay pudno a kaaduan nga identical a singin ket agpada ti langlangada, daytoy ket saanna a paneknekan nga identical. Ti termino nga “identical twins” kinapudnona kaipapananna a dagiti tinawid a kababalin dagiti singin ti agkapareho, saan a ti langlangada. Kas pangarigan, ni Wade ken ni Wayne ket fraternal a singin nga agkaaspingda la unay iti langa a masansan mapagkamkamalianda kas identical. Aniat’ makagapu iti daytoy?

Iti librona a Twins and Supertwins, inlawlawag ni Amram Scheinfeld: “Dadduma kadagiti fraternal a singin ti addaan iti nakangatngato a rukod ti panagasping no addaanda iti karkarna a rukod dagiti agkaasping a natawid a kababalin​—kayatna a sawen, nupay isuda ti fraternal . . . iti promedio addaandat’ agarup 50 por siento kadagiti ik-ikutanda a genes nga agpareho, mabalin a dadduma addaanda ti basbassit, ket saanda nga agkarupa, ket dadduma mabalin ti ad-adu, ken supisiente iti panagkarupada nga isudat’ mapagkamalian kas identical a singin.”

Ti Panangsubok kadagiti Identical

Ngarud, kasano, a maammuan ti maysa no dagiti singin ti pudpudno nga identical? Sumagmamano kadagiti natawtawid a kababalin ti kanayon nga agkapareho kadagiti identical a singin. Kas pangarigan, kuna ni Scheinfeld a “yantangay tunggal espesial a tipo iti sustansia ti dara ti matawid, amin dagiti sustansia ti dara ti masapul nga eksakto nga agkapareho kadagiti identical a singin.” No aniaman kadagitoy a sustansia ti agduma, “dagiti singin ti rebbeng nga isuda ti fraternal.”

Nupay kasta, iti bassit a porsiento kadagiti kaso, ti panangsubok iti dara ti nalabit saan a supisiente a mangikeddeng iti tipo dagiti singin. Gapuna masapul a suboken dagiti doktor dagiti dadduma a sustansia a, gapu iti panagtawid, ket agkaparehoda kadagiti identical. Dagiti kemikal iti bagi kas kadagidiay adda a masarakan iti ling-et ken kadagiti adda iti katay ti kanayon nga agkapareho kadagiti singin nga identical. Daytoy ti mangilawlawag no apay a dagiti aso ti polis ket nalakada a mariro babaen kadagiti agasping nga angot ti bagi dagiti identical. Gagangay, dagitoy nga aso masapul a maikkanda ti espesial a pannakasanay tapno mapaglasinda dagiti dua.

Ti kolor ti mata ken ti buok ti mangted kanayonan pay a gubuayan ti pangidiligan. Kadagiti singin nga identical, ti panangtawid mangpataud met kadagiti lamma ti ramramay a ngangngani eksakto nga agkapareho. Dagitoy met ket makatulong unay kadagiti panangsubok agsipud ta isudat’ ad-adda nga agkapareho ngem kadagidiay singin a fraternal.

Nalabit iti ad-adda nga apag-isu a metodo a panangilasin ti tipo dagiti singin, nupay kasta, ramanenna ti panangisulbong ti kudil. Daytoy a panangsubok ti naballigi laeng kadagiti identical. Iti panangilawlawagna no apay, kinuna ni Scheinfeld: “Yantangay dagiti singin nga identical ket agkaparehoda a naan-anay iti pannakatawidda kadagiti isuamin a tisyu ti bagbagida ken iti amin a natawid a dara ken dagiti kemikal a sustansia, posible ti panangala ti kudil wenno lasag manipud iti maysa ket isulbong dayta iti rabaw wenno iti uneg ti kasingin, nga addaan naan-anay a pammasiguro a ‘kumpet’ ti panangisulbong​—a kasla daytat’ naggapu manipud maysa a paset nga agturong iti sabali a paset iti dayta met laeng a bagi.”

Kasano ti Kinasingedda?

Ngem kasanot’ panangilawlawag amin daytoy iti karkarna a kapadasan a nagrinnanudan dagiti singin a kas ken ni Jeanette ken ni Jeanne wenno ni Marta ken ni Mary? Umuna, nakitatayo no kasano ti kinasingedda sigun iti genetiko dagiti singin nga identical. Kadagiti dadduma daytoy a genetiko a singgalut ti kasla makagapu kadagiti adu a panagpareho a laklak-amen dagiti singin, kas iti panaggusto ken panagkawes.

Kas panangiyilustrar, inadal ni Dr. Magdalena Krondl, katulongan a propesor idiay Department of Nutritional Sciences idiay University of Toronto, dagiti ugali ti pampannangan dagiti singin nga identical ken fraternal. Tapno madeterminar no adda dagiti genetiko a pakaibatayan ti panagpili ti maysa a tao ti taraonna isut’ nangpili kadagiti singin a nagkabbalay a dua kas ub-ubbing ngem kalpasanna napagsinada tapno “ti kabukbukodanda a panaggusto ti taraon ti tumpuar.” Impalgak ti panagsirarakna a “dagiti taraon dagiti singin nga identical ket ad-adda nga agkapareho ngem ti taraon dagiti singin a saan nga identical.”

Daytoy ti makatulong kadatayo a mangtarus no apay a dagiti doktor imbagada ken ni Marta kalpasan ti iyaatake ti apro ni kabsatna a Mary nga isut’ mangnamnama met a maaddaan kadagiti problema iti apro. Inlawlawagna: “Kuna dagiti doktor a no ti kasinginko, ni Mary, ti naglak-amen kadagiti problema gapu iti aprona, ti tawid ken ti panagpareho dagiti ugali ti pampannanganmi ti mamagbalin met kaniak a maysa a kandidato.”

Ti pannakatakuat da Jeanette ken Jeanne ti panaggustoda iti kawes nga agkapareho ket saan metten a nakaskasdaaw. Dadduma kadagiti singin nga identical ket naaddaanda metten kadagiti umasping a kapadasan. Kas pangarigan, ni Bruce ti immawat kadagiti sumagmamano a bambanag manipud ken kasinginna, ni Brian, nga aggigian agarup 4,000 kilometros ti kaadayona. Dagitoy a bambanag ket naipatulodda babaen iti koreo iti uneg ti maysa a kahon ti sapatos. Idi linukatan ni Bruce dagiti balkotna, nadlawna a ti kahon ti sapatos umasping iti daydiay adda idiay aparadorna, nga isut’ nangtignay kenkuana a namagdilig kadagiti dua. Iti panangpanunotna a kasla karkarna a nagkapareho dagiti kahon, inawaganna ti kabsatna tapno saludsoden ti maipapan iti dayta. Kas sinutpetsana, agpadpada a gimmatangda kadagiti sapatos nga agkapareho ti kolor, kadakkel, ken estilo!

Ti panagpareho iti kinasaririt ti gagangay met kadagiti singin nga identical. Maysa a panagsirarak a naidauluan idiay University of Minnesota kadagiti nasurok ngem 350 a paris dagiti singin, nga adu kadakuada ti nagsisina nanipud pannakaiyanaken ti nangipamatmat a kasla dagiti genetiko ti piho a dakkel ti papelna agpadpada iti kinasaririt ken panagrang-ay ti personalidad. Imbaga ni Diane iti Seventeen nga idi isu ken ti kasinginna, ni Karen, nagraduarda manipud high school, “naaddaanda ti eksakto a pareho a promedio ti grado, immawatda ti isu met laeng a grado kadagiti eksamen, ken, nupay agtugtugawda iti agkasungani a dasig ti siled, agpada pay dagiti salsaludsod iti eksamen a saanda a nasungbatan.”

Dagiti Epekto ti Aglawlaw

Adu kadagiti panagsirarak kadagiti singin ti agserbi laeng a mangparubrob iti agtultuloy a debate kadagiti adu a managsirarak maipapan iti daydiay mangwatwat iti dakdakkel nga impluensia iti panagbiag dagiti singin​—ti tawid wenno ti aglawlaw. Kaskasdi, inamin dagiti managsirarak nga isuda a dua ti addaan kadagiti paset.

Idiay librona nga Identical Twins Reared Apart: A Reanalysis, dineskribir ni Susan Farber, katulongan a propesor iti klinikal a sikolohia idiay New York University, ti kaso da Harry ken Alfred. Dagitoy a singin nga identical saanda nga agkaasping iti langa a nesesita dagiti panangeksamen iti dara tapno mapaneknekan no pudpudno met laeng nga isuda ti identical. Kinunana a “ni Harry ti tallo ket kakapat a pulgada a nataytayag ken 28 kilos a nadagdagsen ngem ni Alfred. Ni Alfred, a kasinginna a naggapu iti napangpanglaw a lugar, ti nagsagaba manipud panagdandanag, panagtalimudaw, ken ti nakaro unay a psychogenic a sintomas ti panagut-ot ti mukodna a daytat’ agkasapulan ti medikal ken sikiatriko a pannakaagasna. Ni Harry ket awanan kadagita a sintomas.”

Kalpasan ti naannad a panangtingiting kadagiti napagtitipon a datus manipud 121 a naipablaaken a kaso ti panagsirarak, naikeddeng ni Farber, a nupay impalgak dagiti panagsirarak dagiti “nakaskasdaaw​—no maminsan makapasimron​—a panagasping” kadagiti singin nga identical, masansan dagita a panagsirarak “saanna nga iraman dagiti adu a singin nga identical a saan a kaasping daydiay maysa.” Ti rason? Kas panangilawlawagna, dagiti identical nga ad-adda a kaykayat dagiti managsirarak “ti immuna a napili a maipaay iti panagsirarak agsipud ta agkaaspingda unay.”

Ti Panangpadakkel kadagiti Singin

Agpadpada man unay dagiti singin wenno naan-anay a saanda nga agkaasping, ti panangpadakkel kadakuada ti mangipasango iti naisalsalumina a karit kadagiti nagannak. Patien dagiti nadumaduma nga autoridad a ti nasken a paset ti panangpatanor iti tunggal ubing isu ti panangparegta iti abilidadna nga agdesision a naisina manipud iti daydiay maysa.

Ti libro a The Care of Twin Children, nga impablaak ti Center for the Study of Multiple Gestation, ti nangipamatmat a “nagadu dagiti pamay-an a panangparegta ti kinaindibidual a saan a daddadaelen ti naisangsangayan a singgalut ti kinasingin.” Kuna ti libro nga adu kadagiti nagannak kadagiti singin ti agpili ti nagnagan dagiti annakda a “saan nga agpareho ti pannakaibalikasna” ken awagan “agpadpada dagiti annakda nga ad-adda a masansan ngem iti normal tapno maipasagepsep ti kinaindibidualda iti bukodda a kapanunotan.”

Ti panangiyurnos iti espesial a kanito nga agbukbukod sagpamisan ti tunggal singin ket mairekomendar, kas ti panangretrato iti tunggal ubing “nga agsina ken kasta met ti panagkaduada.” Imbes a tratuen dagiti nagannak dagiti singin kas saggaysa a “unit,” inrason ti Center a nasaysayaat a tulongan dagiti nagannak dagiti annakda a mangbigbig iti kabukbukodanda a kinaindibidual ken ti panagsinada. Tunggal ubing ket rebbeng a maparegta a mangsurot iti kabukbukodanna nga espesial a paginteresan. Makatulong daytoy a mangpartuat kadagiti kasasaad a sadiay dagiti singin “maawaganda nga agaramid kadagiti agsina a pangngeddeng a mangapektar kadakuada a personal.”

Up-upayen ti Center ti panamagdilig kadagiti gapgapuanan ti tunggal ubing agsipud ta “ti maysa a singin mabalin a rugianna a rukoden ti bagbagina a maibusor iti daydiay maysa, a patien nga isut’ agkurang iti sumagmamano a kualidad a maipato a rebbeng nga ikutan daydiay maysa.” Dagiti di nasayaat a panamagdilig ti nalaka a mangtignay iti panagimon ken agresulta iti panagsusik dagiti dua.

Maysa a Naisalsalumina a Lubong

Saanen a nakaskasdaaw a makayawan dagiti managsirarak kadagiti singin nga identical. Deskribiren ida ti Psychology Today kas “dagiti sapsapulen unay a suheto iti sikolohikal ken medikal a panagsirarak.” Iti panangilawlawagna no apay, kuna ni David T. Lykken, dati a presidente iti Society for Psychophysiological Research: “Ngangngani aniaman nga eksperimento a mapanunot nga aramiden iti maysa kadagiti natauan a tema ti ad-adda a makapainteres ken mangted ti ad-adu a napapateg a resulta no ti maysa aramidenna dayta kadagiti singin.”

Wen, ti kaadda dagiti nagadu a panagasping iti las-ud ti genetiko a pannakabukel dagiti singin nga identical ti mangisaad kadakuada iti pudpudno a naisalsalumina a lubong a kabukbukodanda. Para kadagiti adu, daytat’ maysa a lubong a napunno iti adu a ragsak ken pakaay-ayuan. Kas insurat ti maysa a singin: “Adda dua a panagkatawa para iti maymaysa nga angaw, dua a maganasan iti isu met laeng a pagrag-oan. . . . Adu a kinaragsak iti panagbalin a singin. . . . Daytat’ maysa a naragsak a panagbiag no ti maysa ket maiyanak a singin.”

[Kahon/Dagiti ladawan iti panid 24]

Singin a Pannakainginaw

Identical a Singin

Ti maysa a semilia maikaykaysa iti maysa nga itlog

Ti itlog agbingay, a mangpataud ti genetiko nga identical a singin

Fraternal a Singin

Dua a semilia a makipagkaykaysa kadagiti dua nga itlog

Tunggal maysa agbalin a genetiko a naiduma a singin

[Kahon iti panid 27]

Apay dagiti Siamese a Singin?

Ti termino a “Siamese twins” nagbalin a popular idi nadiskubre ti lubong ti maika-19 a singin a da Chang ken Eng. Naiyanak idiay Siam (nga isu itan ti Thailand) idi 1811, dagitoy a singin ket nagsilpoda iti barukong babaen iti tisyu a 14 centimetros ti kaatiddogna ken 19 centimetros iti aglawlawna. Nagbalinda a nalatak iti internasional kas dagiti “Siamese Twins,” a nakipagdaldaliasatda a kadua ti circus ni P.T. Barnum. Idi agangay, pinanawan dagiti singin ti circus, nangasawada ti dua nga agkabsat a taga North Carolina, E.U.A., ket nakaiputotda ti 22 nga annak iti nagbaetanda a dua. Isudat’ addaan nasursurok ngem sangaribo a kapuonan a simmaruno kadakuada.

Nagkaykaysa man, wenno Siamese, dagiti singin mapasamak inton ti maymaysa a pertilisado nga itlog a mangrugi nga agbingay iti produksion ti identical a singin ket saanda nga agsina a naan-anay. Dagita a singin ti mabalin a pisikal nga agsilpoda iti aniaman a paset ti bagi ket sagpaminsan agrinnanudda iti maysa wenno ad-adu pay kadagiti nasken nga organo. Napattapatta a ti pannakaiyanak dagiti singin a Siamese ti mapaspasamak ngangngani maminsan iti tunggal 100,000 a panagpasngay iti intero a lubong.

[Ladawan iti panid 25]

Dagiti identical a singin a timmaud iti isu met laeng a semilia ken itlog, ket kankanayon nga agpada ti seksoda. Iti kasumbangirna, dagiti fraternal a singin, a timmaud iti dua a semilia ken dua nga itlog, ket mabalin nga agduma ti seksoda, kas ti singin a makita ditoy

[Ladawan iti panid 26]

Maysa a singin ti masansan kaas-asping la unay daydiay maysa