Agimtuod dagiti Agtutubo . . .

Apay a Masapul nga Aramidek Amin Dagidiay a Trabaho?

“Dalusak ti kuartok? Apay? Saanak a mariribukan. Iti aniaman a kaso, kastanto manen ti itsurana kalpasan ti dua nga aldaw.”​—Stéphanie, agedad iti 15.

“No ti trabaho nga inted ni nanangko kaniak ket alaenna ti intero a malem, mariknak a nagtrabahoak iti kasta unay. Kalpasanna agsardengak ket agpanunotak. Agtrabaho ni Nanang iti agmalmalem ken iti inaldaw. Mabigbigko a saan a nalaka para kenkuana.”​—Steven, agedad iti 15.

TI PANAGRIKRIKNA dagiti tin-edyer maipapan iti trabaho iti balay ket manipud iti situtulok a pannakitinnulong agingga iti basta panagkedked. Mabalin a mariknayo pay ti kasla pannakarurod no makalikagumankayo a mangusar iti libre a tiempoyo a maipaay iti maysa a banag a kas ti “makapaaburido” a panagdalus ken panaglaba. Nupay kasta, matmatanyo man dagiti trabaho a kas ti makaay-ayo a paglinglingayan wenno ti makaparurod a pannakibiang, dagitoy ket naskenda iti nasayaat a panagandar iti sangakabbalayan. No dagiti miembro ti pamilia saanda a situtulok a makitinnulong kadagita a bambanag, agbanag iti rigat ken ti pannakariribuk.

Apay a Napateg ti Tulongyo

Mabalin a narigat a patien a ti maysa a banag a makabannog a kas ti panangibelleng iti basura ket mabalin a kaipapananna ti adu. Nupay kasta, uray pay dagiti maulit-ulit a trabaho ket napategda, ta dagitoy buklenda ti nasayaat a pagtaengan ken makatulong a mangtaginayon a nasayaat ti itsura dagiti maipatpateg nga alikamen. Iti librona a Moi, ta mère (I, Your Mother) ti Pranses nga autor a ni Christiane Collange impaganetgetna daytoy a punto a buyogen ti panagangaw: “Makabannog ti panangidulin kadagiti bambanag ken ti panangaywan kadakuada. Ngem no baybay-anyo ida, agibalesda babaen ti panagbalinda a narugit, mabuongda, wenno mapukawda.”

Ti naayat a pannakitinnulongyo mabalin met a mangbang-ar iti rigat dagiti dadakkelyo, a masansan nga agtrabaho iti amin a tiempo wenno iti paset-tiempo. Babaen iti pannakitinnulong iti aglikmut iti balay, mabalin a nasaysayaat pay ti pannakaawatyo kadagiti dadakkelyo. Kasano a kasta? Ti sangapulo ket innem ti tawenna a ni Dominic, nga agnanaed iti asideg ti Paris, inlawlawagna: “No tulonganyo dagiti dadakkelyo mangrugi a maawatanyo no apay a mabannogda. No sumagmamano nga or-oras nga agtrabahokayo, maikabilyo ti bagiyo met laeng iti kasasaadda ket mabigbigyo a pudno a nabannogda.” Inanamaenyo, met, a dagiti dadakkelyo apresiarenda ti panangsuportaryo!

Panangpataud iti Bileg iti Kababalin

Dagiti trabaho iti pagtaengan ket mabalin met a matmatan a kas leksion iti biag, maysa nga inaldaw a panangaramat iti determinasion. Pudno, saan a dagdagus dagiti gunggona. Ngem laglagipenyo, dagiti panangikagumaanyo a mangibaklay kadagiti rebbengen mangiyegdanto kadagiti gunggona kamaudiananna iti biag. Kas kunaen ti Biblia: “Naimbag iti tao nga awitenna ti sangol iti kinaagtutubona.”​—Un-unnoy 3:27, The New Jerusalem Bible.

Wen, masapul a pataudenyo ti nabileg a kababalin, maysa a personalidad a manglapped kadagiti pakarigatan iti biag ti kinanataengan. Gapuna masapul a mangrugikayo a nasapa babaen ti panangsukay kadagiti nasayaat nga ug-ugali iti panagtrabaho a mamagbalin kadakayo a makapagtakder a bukodyo​—uray pay no dayta kaipapananna ti pannakapabassit ti tiempo iti panaginana.

Inamin ni Stéphanie: “Masansan a diak kayat ti agtrabaho iti balay. Kunaek iti bagik: ‘No dika kayat nga aramiden, dika ar-aramiden dayta.’ Ngem nagbalbaliwen ti panangmatmatko. Itan mabigbigkon a ti pannakitinnulong iti pagtaengan ti mangisuro kaniak nga agbalin a mapagtalkan a tao, ket daytoy ti mangipaay kaniak iti nasayaat a kasasaad kamaudiananna.”

No maysaka nga ubing a lalaki, dika upayen dagiti dadakkelmo no kalikagumandaka a mangaramid kadagiti trabaho a kaaduanna nga ar-aramiden dagiti ubbing a babbai, wenno no maysaka nga ubing a babai, ti kasunganina. Dagiti dadakkelyo mabalin a pagarupenda a nainsiriban ti mangpalawa iti pannakasanayyo. Kamaudiananna, no addakayton iti kinanataengan, mabalin a maragsakankayonto ta nasanayyo dagiti nadumaduma a paglaingan iti balay. Malaksid iti dayta, saan a pakaibabainan ti maysa nga ubing a lalaki ti makaammo a mangikabil iti butones wenno para iti maysa nga ubing a babai a mangipalok iti lansa iti diding! Makapainteres, ti salaysay iti Biblia idiay Juan 21:9-12 ipamatmatna a ni Jesu-Kristo nagluto iti taraon a maipaay kadagiti ad-adalanna, maysa a trabaho a maituding kadagiti babbai idi ugma.​—Idiligyo ti Proverbio 31:15.

Pananggun-od ti Isu Met Laeng a Panangmatmat

“Uray no ikagkagumaak a padasen, pulos a di mapmapnek dagiti dadakkelko,” inreklamo dagiti dadduma a naupay a tin-edyer. Mabalin, nupay kasta, a ti parikut ket dagiti nagannak ken dagiti ubbing ti basta saan nga agsao iti isu met laeng a pagsasao. Iti librona a L’autorité des parents dans la famille (Parent Power!), inaramid ni John Rosemond ti sumaganad a napateg a komento: “Ania ti kaipapanan ti ‘panagdalus’ iti kuarto? Pagarupen dagiti nagannak nga ammo dagiti annakda, ngem ti kapanunotan ti maysa nga ubing iti ‘nadalus’ ket pulos a saan a pareho iti kapanunotan dagiti nagannak . . . No adda dagiti trabaho a masapul a maaramid iti inaldaw, maysa a listaan iti no ania dagiti nairaman ti mabalin a manglapped kadagiti adu nga awan ti mamaayna a panagsusuppiat. Ti nalawag ti pannakaibinsabinsana a paglintegan ket nalaklaka a tungpalen.”

Ti tulong a kalikaguman dagiti dadakkelyo ket kaaduanna mabingbingay iti dua a kategoria: (1) dagiti trabaho a pangkaaduan a maipaay iti pamilia, kas pangarigan, ti panangidasar wenno panangdalus iti lamisaan, ti panagugas ti pinggan, panangdalus iti pagtaengan, panagluto, panaggatang, panagibasura, panaghardin; (2) dagiti personal a trabaho, kas ti panangtarimaan iti kamayo, ti panangurnos iti kuartoyo, panangidulin kadagiti kawesyo, ken ti panangbitun iti sapatosyo. No dikay sigurado no ania ti inanamaen dagiti dadakkelyo kadakayo no kalikagumandakayo a mangaramid iti aniaman kadagiti adda iti ngato, kalikagumanyo dagiti espesipiko nga instruksion, uray pay ti maysa a listaan no kasapulan. Laglagipenyo a masansan ad-adu ti mabusbos a tiempo iti panagsusuppiat maipapan iti trabaho ngem ti aktual a tiempo a panangaramid kadakuada! Kas ti panangikuna dagiti dua a Pranses nga agtutubo, da Côme ken ni Dominic: “No basbassit ti trabaho nga aramidenmi, ad-adda a dikam kayat ti agtrabaho, ken ad-adu ti pannakisuppiatmi maipapan iti panagaramid iti dayta.” Gapuna no naparpartak ti panangaramidyo kadagiti trabahoyo, naragragsak ti tunggal maysa.

Ngem ania ti mabalin a maaramidan no pagarupenyo a dagiti dadakkelyo kalkalikagumanda ti imposible kadakayo ket ngangngani awanen ti kalikagumanda manipud kadagiti kakabsatyo a babbai ken lallaki? Dagdagus a madlawyo a masapul ti kinahustisia ket maupaykayo. Gapuna apay a dikay pilien ti maitutop a tiempo a maaddaan iti naimpusuan a pannakisarita kadagiti dadakkelyo? Mabalin a maammuanyo a dagiti kakabsatyo a lallaki ken babbai basbassit ti tiempoda ngem dakayo, gapu ta ad-adu ti homeworkda ken at-atiddog ti oras ti panageskuelada, wenno nasalsalun-atkayo ken napigpigsa kadagiti annakda. Maysa kadi dayta a banag a paglidayan?

Ania ngay no pagarupenyo a dagiti trabaho iti pamilia ti mangal-ala iti adu unay a tiempoyo? Ngarud bilangenyo dagiti or-oras a busbusbosenyo iti panagbuya iti telebision, ti panagimdeng iti paboritoyo a musika, wenno ti panagbasa! Nalabit ti kasapulanyo isu ti panangbalbaliwyo iti pamay-an ti panangbusbosyo iti tiempoyo.

“Nangrugi amin dayta,” kinuna ni Steven, “idi kinalikagumandak dagiti dadakkelko a mangaywan iti kuartok ken agugas kadagiti pinggan.” Nasarakan ni Steven daytoy a makapadagsen. Ngem naammuanna a babaen iti umiso a panangurnos iti tiempona, nalaka laeng a mairingpasna dagiti trabahona.

Panangay-ayo iti Dios Babaen iti Trabahoyo

Babaen ti itutulongyo iti pagtaengan, daydayawenyo dagiti dadakkelyo a kas met ti inaramid dagiti ubbing nga Israelitas ken dagiti tin-edyer idi panawen ti Biblia. Ti anak a babai ni Laban a ni Raquel, kas pangarigan, inaywananna ti arban ni amana. Umasping iti dayta, dagiti annak a babbai ni Reuel, wenno Jetro, addaanda iti rebbengen nga agsakdo a maipaay iti arban​—makauma, makabannog a trabaho. (Genesis 29:9; Exodo 2:16) Dagiti ubbing a lallaki makaawatda met ti praktikal a pannakasanay, awan duadua a ni Jesus nasursurona ti panagkarpentero manipud iti nagakem nga amana, ni Jose.​—Mateo 13:55; Marcos 6:3.

Kas idi ugma, mabalin nga agbanag iti bendision ti siraragsak a panangsuportar kadagiti dadakkelyo. Usigenyo ti salaysay ti Biblia maipapan ken ni Rebecca. Idi kinalikaguman ti adipen ni Abraham ti inumen, dagus a nangipaay ni Rebecca. Saan laeng a nangipaay iti inumen kenkuana no di ket situtulok nga intukonna ti mangsakdo iti danum a maipaay kadagiti kameliona. Ibaga ti Biblia a “nagsubli manen iti bubon a sumakdo, ket nangala iti agpaay kadagiti amin a kameliona.” (Genesis 24:15-21) Ti bunggoy ket buklen dagiti sangapulo a kamelio. No usigenyo a ti maysa a kamelio makainum ti manipud sangapulo ket siam agingga iti duapulo ket innem a litro a danum iti inaldaw, nalawag a ni Rebecca ket nakasakdo iti dinosena a litro iti danum tapno mapainumna dagiti amin a kamelio. Ti kinatulokna nga agtrabaho, nupay kasta, ti nangiyeg iti bendision kenkuana. Isut’ napili nga agbalin nga asawa ni Isaac ket makiraman iti pannakaibanag ti panggep ni Jehova a mangpataud iti Bin-i a mangbendisionto iti sangatauan!​—Genesis 22:18.

Manginanamakayo a no makiramankayo kadagiti trabaho iti balay, maay-ayo met ti Dios iti nagaget a panangikagumaanyo a ‘mangdayaw kadagiti dadakkelyo.’​—Efeso 6:1, 2.

[Ladawan iti panid 20]

Masansan, ad-adu ti mabusbos a tiempo iti panagsusuppiat maipapan iti trabaho ngem ti tiempo a panangaramid kadakuada!