Napeggadka Aya nga Agmaneho?

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Japan

“AMMOMI dagiti kita a mabalin a maaksidente,” kinuna ni Hiroyasu Ohtsuka, Hepe iti Traffic Safety idiay National Institute of Police Science iti Japan. “Uray pay no kasta, dikam agkedked a mangted iti lisensiada, ngem kayatmi a mabigbig dagiti tattao dagiti pagkapuyan ti personalidadda ket parang-ayenda ida.”

Dagiti napeggad nga agmaneho gagangay a saanda a matmatan ti bagbagida a kasta. Ngem mabigbig dagiti eksperto dagiti innem a kita ti pagkapuyan ti personalidad a nalaka laeng a maiparangarang no adda iti manibela ti maysa. Bayat ti panangusigyo iti tunggal maysa, padasenyo a panunoten ti bagiyo, ket kitaenyo no kasano ti katalgedyo nga agmaneho.

Ti Di Pannakaibagay iti Kagimongan

Mairaman kadagidiay napeggad unay a kita isu dagiti di umiso ti pannakibagayna iti kagimongan, dagidiay adda parikutna iti pannakilangen kadagiti dadduma. Dagitoy dagiti:

Naipamaysa iti Bagida Daytoy ti tao a mangipapilit a mangaramid iti isuamin iti bukodna a pamay-an. No iggemnan ti manibela, pagarupennan nga isut’ ‘ari iti kalsada.’ Mariknana a siwayawayan a mangikeddeng iti kapartakna, dina ikankano ti aniaman a paglintegan nga ibilangna a nalabes, ken mangawis ti atension aniaman a tiempo a kayatenna. Malipatanna a makiraman iti kalsada a kadua dagiti amin a dadduma a tsuper. Gaput’ panagtignay a bukodna ken panangaramid iti pagayatanna, isut’ makaaksidente agsipud ta dina ipangag ti kankanayon nga agbaliwbaliw a kasasaad iti kalsada ken makibagay kadakuada.

Ti Di Mannakitinnulong Ti di mannakitinnulong a tsuper bassit laeng ti pannakipagriknana kadagiti dadduma a tattao, wenno dina maawatan no kasano ti panagpampanunotda ken panagriknada. Gaput’ marigatan a makilangen kadagiti tattao, isut’ agannayas a mangliklik kadakuada. Daytoy ket maiparangarang kadagiti nakapuy a kababalinda iti kalsada ken ti kinaawan dayawda kadagiti dadduma a tsuper—agpadpada a napeggad unay a banag. Kadagiti dadduma, ti panangsuro no kasano ti pannakilangen kadagiti tattao alaenna ti adu a tawtawen, ket daytoy ti maysa a rason iti kinangato ti aksidente kadagiti agtutubo.

Ti Agresibo Maysa a pagilasinan iti agresibo a tsuper, sigun iti libro a Driving Instruction According to Aptitude, isu “ti naan-anay a panagkedked a mangipaay iti dalan dagiti dadduma no patienna a kalinteganna ti umun-una. Dina palabsen dagiti babassit a paglabsingan dagiti dadduma a tsuper wenno dagiti magmagna, ket daytoy mangiturong iti panagriaw, pannakalapped ti panagtignay dagiti dadduma, . . . ken panagbusina . . . a mangsalaknib iti kalinteganna nga agturong iti dakes a pagtungpalan.” Uray pay dagiti mapanunot a biddut ket mangparurod kenkuana. No nalaka met nga agpungtot, ti panagmanehona ringbawanna ti nasayaat a pangngeddeng.

Ti Di Maibagay a Rikrikna

Kalpasanna addada dagidiay a parikut iti panagrikrikna. Dagitoy iramanna:

Ti Di Natalged Dagiti panaglablabes iti panagrikrikna isut’ kasasaad ti maysa a tao a di natalged. Isut’ makigubgubal iti kinaragsak, pannakatignay, ken panagliday. No isut’ agmaneho no malidliday, dinanto makita dagiti peggad, ket ti panagtignayna mabalin a nakabambannayat maipaay iti natalged a panagmaneho. No isut’ agmaneho bayat a nakaragragsak, mabalin nga isut’ saan a naannad. Dagiti pakdaar a naited kenkuana no kastoy ti riknana ket mabalin a mangtignay iti panangiparangarang iti yaalsa. Mabalin a mabigbigna laeng ti panaglidayna kas saan a gagangay.

Ti Nakarot’ Nerbiosna Masansan a daytoy ti naulimek a naipamaysa laeng kadagiti panagpampanunotna, nga agdanag kadagiti isuamin. No agmaneho, ti isipna ket “mariribuk kadagiti impormasion nga awan pakainaiganna iti panagmaneho,” ta “ad-adda a mapalabesna dagiti napateg nga impormasion wenno di umiso ti pannakaawatna iti dayta,” kuna da managsirarak a Richard E. Mayer ken John R. Treat iti maysa a panagadal kadagiti napeggad unay nga agmaneho. Ti nerbioso a tsuper mabalin nga agnerbios iti kasta unay uray kadagiti kasasaad a saan a napeggad, kas iti no abayan ti maysa a trak. Namnamaenna ti dakes a mapasamak.

Ti Biglabigla Daytoy a kita agtignay a dagus. Imbes nga aguray a mangtingiting kadagiti kinapudno ken mangaramid iti umiso a pangngeddeng, isut’ agpannuray iti naisigud a kababalin. Ti panagur-uray iti silaw ti trapiko ken kadagiti magmagna ket kasla nakabaybayag para kenkuana ngem para iti gagangay a tao. Gapuna isut’ maupay ket saan a makaan-anus. Ti di umiso a pangngeddengna sakbay ti panagtignayna ti mamagbalin kenkuana a napeggad a tsuper.

Makitayo kadi ti bagiyo nga adda iti aniaman kadagitoy a kita? Aniat’ tignayyo no padpadasen a suboken dagiti awan konsiderasionna a tsuper ti panagan-anusyo? No maysakayo kadagita, kas kunaen ti pagsasao, dakayo ti tuktukoyek. Maipaay iti talgedyo met laeng, ipangagyo ti pakdaar, ket parang-ayenyo ti pagkapuyanyo. Masapul a tenglenyo dagiti riknayo ken kababalinyo tapno agbalinkayo a nasayaat a tsuper.

Ti Naimbag-Pannakasanayna nga Agmaneho

Aniat’ mamagbalin iti nasayaat nga agmaneho? Kadagiti panagsaludsod ti Agriingkayo!, dagiti kalalaingan a managsirarak manipud iti polisia ti Japan impaganetgetda ti konsiderasion kadagiti dadduma, panagpanunot sakbay ti panagtignay, ti abilidad a mangawat iti intero a kasasaad, kinasirib a mangikeddeng a siuumiso, pannakaawat, kinaemma, panagteppel, ken ti panagtignay iti pamay-an a mangsalaknib kadagiti dadduma a mangus-usar iti kalsada.

Umasping iti dayta, maysa a report manipud Osaka Prefecture University deskribirenna ti nasayaat a tsuper a kas “addaanda iti natalged a rikrikna; naparpartak a panangpanunotda iti umiso a pangngeddeng ngem ti panagtignayda; umiso ti pangngeddengda; matengngelda dagiti rikriknada.” Maibagay kadi kadakayo daytoy a deskripsion?

Iti rinibribon a tawen, isursuron ti Biblia dagiti tattao no kasano ti panangsukay iti kinasirib, pannakaawat, ken panangilasin. (Proverbio 2:1-6) Ipakitana no kasano a dagiti imperpekto a tattao mabalin a sukatanda ti “unget, pungtot, kinadakes, nalabes a panagsasao, ken naalas a sasao” iti “ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, panangngaasi, kinaimbag, pammati, kinaemma, panagteppel.” Wen, matulongannakay pay ti Biblia nga agbalin a nasaysayaat a tsuper!—Colosas 3:8-10; Galacia 5:22, 23.