Naespirituan a Resistensia Agtungpal iti Moral a Pannakadadael

TI PISIKAL nga organismotayo rarauten dagiti minilion a mikrobio nga agayat a sumrek kadatayo ket parmekendatayo. Nagasat ta, adda agur-uray iti unegtayo a minilion a mangidepensa a nakapuesto a mangdanog kadakuada ket abakenda ida nga umuna. Automatiko ti panagtignayda kadagiti rimmaut; ta ditay masapul a panunotenen ida. Adda, nupay kasta, sabali a kita iti panangraut a masapul a panunotentayo no kayattay ti makalasat. Dayta met ket makapapeggad-biag, ket addada puersa iti likudan dayta nga ad-adda a di makita ngem ti makaited-sakit a mikrobio!

Dagitoy a puersa rautenda ti isip ken ti puso, ti pannunot ken ti panagrikrikna. Ti makita a kaaddada gargarienna ti lasag ken bisinanna ti kasapulan ken rag-o iti espiritu. Iti nasikap ken nalawag a dakes a pamay-an, ti kaaduan iti sangatauan maiguyyoda iti kanayon a kumarkaro a moral a pannakadadael a nangsaplit itoy a kaputotan. Kas met iti kaadda iti pisikal a resistensia a manglapped iti panangraut dagiti mikrobio iti bagitayo, adda met kadi resistensia a mangispal iti espiritualidadtayo manipud kadagiti manangdadaelna? Wen, adda!

Ania ti makaipaay kadagiti naespirituan nga antibodies nga umdas ti bilegda a mangipaay iti resistensia iti moral a pannakadadael? Nalawag, saan a maipaay dayta ti iyaadu dagiti kaaduan a malako a pop psychology wenno dagiti nalalaing a sikiatrista.

Maysa a benneg ti sindikato a mannurat nakagteng iti nangatngato a gubuayan iti tulong: “Imposible ti maaddaan iti nasayaat kababalinna a komunidad wenno nasion no awan ti pammati iti Dios, agsipud ta isuamin agpannurayda ‘kaniak,’ ket awan ti mamaayna no ‘siak’ laeng.” Idi napagsaludsodan ti Russo a managdakdakes a ni Aleksandr Solzhenitsyn a mangilasin ti parikut iti maika-20 a siglo, kinunana: “Nalipatan dagiti tattao ti Dios. . . . Ti intero a maikaduapulo a siglo sussusopen ti ateismo ken ti panangdadael iti bagina met laeng.”

Maysa kadagiti nangirugi iti moderno a sikiatria, ni Dr. C. G. Jung, inyebkasna ti nasken a ramen iti naballigi a pananglapped iti pannakadadael ti kababalin: “Ti indibidual a di natibker ti pammatina iti Dios di makapagkedked a bukodna iti pisikal ken moral a panangallukoy iti lubong. Maipaay itoy kasapulanna ti pammaneknek iti makin-uneg, makaringbaw a kapadasan nga isu laeng ti mangsalaknib kenkuana manipud iti di maliklikan nga isusurotna iti kaaduan. Ti basta laing wenno ti moral a pannakaawat . . . agkurang iti mangtignay a puersa iti relihiuso a pammati, yantangay daytat’ nainkalintegan laeng.”—The Undiscovered Self, panid 34.

Ti laeng Biblia, no maiyaplikar iti inaldaw a kababalintayo, ti mangipaay iti naespirituan nga antibodies nga umdas ti bilegna a mangsalaknib iti isip ken puso manipud kadagiti agsakiten nga antigens a nanglikmut kadatayo nga ipugso dagiti kakasla tukak a panagkokak iti “napaltiingan a narugit nga espiritu” a mangiturong kadatayo a makisuppiat iti Dios.—Apocalipsis 16:13, 14; 1 Juan 4:1.

Naespirituan nga Antibodies a Mangsalaknib iti Espiritualidad

◼ Adda pannakabalin ti Saot’ Dios a mangbalbaliw kadagiti biag:

“Uray dagiti mannakiabig, uray dagiti agrukbab kadagiti ladladawan, uray dagiti mannakikamalala, uray dagiti binabai, uray dagiti tumulad kadagiti taga Sodoma, uray dagiti mannanakaw, uray dagiti naagum, uray dagiti managbarbartek, uray dagiti managtabbaaw, uray dagiti managpaanak, saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios. Ket kakastada idi dagiti dadduma kadakayo. Ngem nadalusankayo, ngem napagsantokayo, ngem napalintegkayo babaen iti nagan ni Apo Jesu-Kristo ken iti espiritu ti Diostayo.”—1 Corinto 6:9-11.

“Ta ti aldaw a naglabas immanayen a panagaramid iti pagay-ayatan dagiti Gentil a panagbiag iti kinaderrep, dagiti tarigagay nga aglablabes, dagiti panagbarbartek, dagiti kinabuklis, dagiti aglablabes a daydaya ken dagiti makarimon a panagrukbab kadagiti ladladawan a didiosen. Ket kadagitoy a bambanag masmasdaawda gapu ta dikay makitimtimpuyogen kadakuada iti panaglablabes iti kinadakes, ket ab-abiendakayo.”—1 Pedro 4:3, 4.

“Uksubenyo ti daan a personalidad agraman dagiti ar-aramidna, ket ikawesyo ti baro a personalidad, isu a mapabpabaro iti pannakaammo nga umasping iti Daydiay namarsua kenkuana.”—Colosas 3:9, 10.

◼ No maiyaplikar, ti Kasuratan mangsalaknib a maibusor iti materialismo:

“Kitaenyo ket agaluadkayo iti amin nga agum, ta ti biag ti tao saan nga adda iti kaadu dagiti gameng a kupkupikupanna.”—Lucas 12:15.

“Ngem dagiti agpanggep a bumaknang matnagda iti maysa a pannakasulisog ken ti maysa a silo . . . Ta ti ayat iti kuarta isu ti ramut ti isuamin a kita ti dakes.”—1 Timoteo 6:9, 10.

“Kas ti iruruar ti maysa iti tian ni inana, lamolamonto a mapan manen a kas iti iyaayna idi; ket awanto ti maalana iti nagbannoganna a maiggamanna.”—Eclesiastes 5:15.

◼ Aywananyo ti daga, dikay mulmulitan, iti pisikal wenno naespirituan:

“Ket ni Jehova Dios innalana ti tao ket insaadna iti minuyongan idiay Eden, tapno talonen ken aywananna.”—Genesis 2:15.

Ti Dios ‘binukelna dayta tapno pagyanan.’—Isaias 45:18.

“Ti daga intedna kadagiti annak dagiti tattao.”—Salmo 115:16.

“Ti daga met laeng narugitan babaen kadagiti agtaeng kenkuana . . . dagiti agtaeng kenkuana nasarakan ida a nakabasol.”—Isaias 24:5, 6.

Ti Dios “dadaelennanto dagiti mangdaddadael iti daga.”—Apocalipsis 11:18.

◼ Liklikanyo ti me-ismo, ti panangdayaw iti bagi met laeng:

“Papatayenyo ngarud dagiti kamkamengyo nga addada iti rabaw ti daga, nga isuda ti pannakikamalala, ti kinarugit, dagiti derrep, dagiti dakes a tarigagay, ken ti agum, isu a panagrukbab kadagiti didios.”—Colosas 3:5.

◼ Liklikanyo ti narugit a pannakilangen:

“Dikay maallilaw. Dagiti dakes a pannakikuyog dadaelenda dagiti nasayaat a kababalin.”—1 Corinto 15:33.

“Makikuyogka kadagiti masirib a tattao, ket masiribkanto, ngem ti makikuyog kadagiti maag pagsikorannanto.”—Proverbio 13:20.

◼ Agaluadkayo a maibusor ken Satanas ken ti lubongna:

“Ti dios daytoy a sistema binulsekna dagiti is-isip dagiti saan a mamati.”—2 Corinto 4:4.

“Ammotayo a datayo tattaonatayo ti Dios, ket ti isuamin a lubong adda iti babaen ti dakes.”—1 Juan 5:19.

“No ti siasinoman a tao agayat iti lubong, ti ayat ti Ama awan kenkuana. Ta isuamin nga adda ditoy lubong, ti derrep ti lasag, ken ti derrep dagiti mata, ken ti kinapalangguad ti panagbiag, saanda nga aggapu iti Ama, no di iti lubong. Ket ti lubong aglabas, ken ti dakes a tarigagayna, ngem ti agaramid ti pagayatan ti Dios mataginayon.”—1 Juan 2:15-17.

◼ Kabalanyo ti bagiyo a maibusor iti di makita a puersa ti demonio:

“Ikawesyo ti amin a kabal a nadiosan tapno mabalinyo ti agtalinaed a bumusor kadagiti pangallilaw ti Diablo; ta ti pannakidangadangtayo saan a maibusor iti lasag ken dara, no di ket . . . kadagiti espiritu ti kinadakes idiay ngato.”—Efeso 6:11, 12.

“Makibakalkayo iti Diablo, ket isu agtalawto kadakayo. Umadanikayo iti Dios, ket isu umasidegto kadakayo.”—Santiago 4:7, 8.

◼ Surotenyo dagiti natalged a pagalagadan ken ti naan-anay nga ulidan:

“Ti saom pagsilawan kadagiti saksakak, ken silaw iti danak.”—Salmo 119:105.

“Isuamin a Kasuratan nga impaltiing ti Dios isu met ti naimbag a pakasursuruan, pakatingaran, pakababalawan ken pakaadalan ti kinalinteg, tapno ti tao ti Dios naan-anay koma ket masursuruan a naimbag iti isuamin nga aramid a nasayaat.”—2 Timoteo 3:16, 17.

“Ta ni Kristo nagsagaba met gapu kadakayo a nangibati kadakayo iti ulidan tapno surotenyo dagiti addangna.”—1 Pedro 2:21.

◼ Ti panagpampanunot a mamagbalbaliw iti isip:

“Ket dikay umabuloy itoy lubong, no di ket agbalbaliwkayo gapu iti pannakapabaro ti isipyo, tapno mapaneknekanyo no ania ti nasayaat, makaay-ayo ken naan-anay a pagayatan ti Dios.”—Roma 12:2.

“Aniaman a bambanag a napudno, dagiti aniaman a bambanag a nadayaw, dagiti aniaman a bambanag a nalinteg, dagiti aniaman a bambanag a nadalus, dagiti aniaman a bambanag a makaay-ayo, dagiti aniaman a bambanag a naimbag ti damagda, no adda aniaman a kinasingpet, ken no adda aniaman a kinadayaw, panunotenyo dagitoy a bambanag.”—Filipos 4:8.

◼ Ti panangsanay iti ubing a mangikkat iti kinadelingkuente:

“Ket manipud idi kinaubingmo naammuam dagiti nasantuan a Sursurat a makabalin a mamagsirib kenka a maipaay iti pannakaisalakan gapu iti pammati ken Kristo Jesus.”—2 Timoteo 3:15.

“Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan, ket uray inton lakayen saannanto a pagpanawan.”—Proverbio 22:6.

“Ti mangiliklik iti pagbaot kagurana ni anakna, ngem ti agayat kenkuana saplitenna a siannad.”—Proverbio 13:24.

“Ta asino ti anak a saan a dusaen ni amana? Pudno, awan ti dusa nga ita maipagarup a pagragsakan, no di ket pagladingitan; ngem kalpasanna pataudenna ti natalna a bunga ti kinalinteg a maipaay kadagiti nairuam iti daytoy.”—Hebreo 12:7, 11.

“Ket dagitoy a sasao nga ibilinko kenka iti daytoy nga aldaw, agyandanto ita pusom; ket isuromto a siaagawa dagitoy kadagiti annakmo, ket dagitoy ti sasawemto kadakuada no situtugawka iti balaymo, ken no magmagnaka iti dalan, ken no agiddaka, ken no bumangonka.”—Deuteronomio 6:6, 7.

“Annak agtulnogkayo kadagiti dadakkelyo gapu iti Apo, ta daytoy nalinteg. Ket dakayo nga amma, dikay ruroden dagiti annakyo no di ket idalanyo ida iti alagaden ken panangiturong panunot ni Jehova.”—Efeso 6:1, 4.

◼ Liklikanyo dagiti diborsio a mangiturong iti agsolsolo a naganak a pampamilia, kinadilengkuente, dagiti droga, seksual nga imoralidad:

“‘Awan koma ti uray siasino a mangliput iti asawa a babai ti kinaagtutubona. Ta siak guraek ti panangisina,’ kuna ni Jehova a Dios ti Israel.”—Malakias 2:15, 16.

“Ket siak kunak kadakayo a siasinoman a mamagtalawto iti asawana a babai, no saan a maipuon iti pannakiabig, ket makiasawanto iti sabali, makabasol iti pannakiabig iti dina asawa.”—Mateo 19:9.

◼ Ti ayat a mangikkat iti amin a kinaranggas, krimen, racismo, dagiti droga, panagbarbartek, gurangura, panangabuso kadagiti dadduma:

“Ket ayatem ni Jehova a Diosmo iti amin a pusom, ken iti amin a kararuam, ken iti amin a panunotmo ken kadagiti isuamin a pigsam.” Ken “Ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim.”—Marcos 12:30, 31.

“Amin dagiti bambanag a kayatyonto a dagiti tattao aramidenda koma kadakayo, kasta met ti aramidenyo kadakuada; ta daytoy isu ti linteg ken ti sinao dagiti Mammadto.”—Mateo 7:12.

“Ta daytoy ti ayat ti Dios, a tungpalentayo koma dagiti bilbilinna.”—1 Juan 5:3.

Rummuaren Daytoy Daan a Lubong, Sumreken Daytoy Baro a Lubong

Adu a moderno a sikologo ken sikiatrista ibilangda a saan a praktikal dagitoy a Nainkasuratan a pananglapped iti kababalin. Dadduma awatenda ti seksual nga imoralidad ken ti homoseksualidad a kas naiduma laeng nga estilo ti panagbiag. Dagiti nagdumaan iti naimbag ken dakes saan a nalawag bayat a maabrasa ti “baro a moralidad.” Daytat’ moderno a pangarigan iti Isaias 5:20: “Asi pay dagiti mangnagan naimbag iti dakes, ken dakes iti naimbag, nga ikabilda a sipnget ti lawag, ket lawag ti sipnget, nga ikabilda a napait ti nasam-it, ket nasam-it ti napait!” Kas kunaen ti Biblia kadagita: “Dakayo amin mangngagaskayo nga awan pategna.” (Job 13:4) Dagitoy ti mangipaay iti senias nga agtignay kadagiti naespirituan nga antigens; dida mangisurat kadagiti resita a maipaay iti naespirituan nga antibodies a manglaban kadakuada.

Paneknekan dagiti kasasaad a daytoy a lubong addan kadagiti “maudi nga al-aldawna,” isu a sukatanton iti maysa a baro a lubong iti kinalinteg. “Dagiti langlangit ken ti daga naidulinda a maipaay iti apuy a maaywananda nga agingga iti aldaw ti pannakaukom ken ti pannakapukaw dagiti tattao a nadangkes. Ngem kas mayannurot iti karina, datayo ur-urayentayo ti maysa a daga a baro, isuda a pagtaengan ti kinalinteg.”—2 Timoteo 3:1-5; 2 Pedro 3:7, 13.

Ti baro a lubong makitananto ti panungpalan iti ladingit, sakit, ken ipapatay ket lukatannanto ti dalan nga agturong iti biag nga agnanayon iti maysa a paraiso a daga: “Ti agtaeng dinanto kunaen: ‘Masakitak.’” (Isaias 33:24) Ti Dios “punasennanto ti amin a lulua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti sasaibbek, wenno sangsangit, wenno rigrigat, ta dagiti immuna a bambanag napalabasdan.” (Apocalipsis 21:3, 4) Ket ti resita maipaay iti panangun-od iti dayta a lubong naited idiay Juan 17:3: “Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayom, ti pannanggun-odda ti pannakaammo kenka a maymaysa a pudno a Dios, ken daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.”