Iguaçú Falls—Gameng iti Dapian a Berde

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! iti Brazil

“MAYSA kadagiti kalalatakan a gagangay a pagsidsiddaawan iti Sud America” kastat’ panangrugi ti maysa nga enciklopedia iti deskripsionna kadagitoy a naisangsangayan a dissuor a masarakan iti beddeng ti nagsasabatan ti Argentina, Brazil, ken Paraguay. Ti mamagbalin kadakuada a nangnangruna a napintas isut’ gagangay a nakaisaadanda—ti di pay naas-asak a tropikal a kabakiran. Pudno a maysa a gameng a naisaad iti pundo a berde. Awan duadua a ti panangbisita ditoy ket masapul para kadagiti turista iti Sud America!

Ti “Iguaçú” kaipapananna “Dakkel a Danum” iti pagsasao a Guarani. Ket dakkel dayta, ta ti panagdissuorna mangngeg iti 30 kilometros ti kaadayuna. Agpannuray iti tiempo iti tawen, mabalin a bumilang ti maysa iti dandani 300 a nagduduma a dissuor iti maysa a nagdakkelan a rangkis. Dadduma kadagiti dissuor ti agtinnag a mamimpinsan, bayat a dagiti dadduma agtinnagda iti kagudua ket kalpasanna agdissuorda manen iti baba ti pagdissuoran. Napattapatta a bayat ti tiempo ti tudtudo, dandani 10,000 a metros kubiko a danum ti agdissuor iti maysa a segundo. Kas banagna, ti kasta unay a pannakakibur iti baba pataudenna iti adu nga angep ken warsi, nga iti nainit nga aldaw mangiparang iti agsasaruno a napnuan kolor a bulalayaw iti agmalmalem.

Ti kangrunaan a paset daytoy a nagpintas a pabuya isu ti nalatak a Garganta do Diabo (Devil’s Throat, or Gorge), a nadeskribir iti broshur ti turista a kas “ti katan-okan a mabuya iti intero a pabuya, maysa a sirkulo dagiti sangapulo ket uppat a dissuor nga agtinnag iti maysa a rangkis a dandani 300 pie ti katayagna.”

Nalabit ti kasayaatan a pamay-an iti panangmatmat iti dissuor isut’ babaen iti helicopter. Kalpasan ti kasta a panaglugan, kinuna ti maysa a turista: ‘Ti pilotomi kasla madlawna ti panangapresiarna iti nagpintasan a buya iti baba. Ket imbes nga umadayukami kas iti masansan nga ar-aramidenna, isut’ nangaramid iti sumagmamano nga ilalabas nga agsublisubli iti intero a kaatiddog ti ginget. Dagiti kamerami ken video kankanayon a maus-usar bayat ti panangalada maipaay kadakami iti daytoy nagsayaatan a pabuya dagiti ar-aramid ni Jehova.’

Dadduma a bisita ti kontenton a magna kadagiti adu a daldalan ken pagnaan a naisagana maipaay kadakuada. Manipud iti sikiganna iti Brazil, ti maysa naan-anay a makitana dagiti dissuor iti adayu, ngem idiay sikiganna iti Argentina, mabalin ti maysa ti magna iti sibay a mismo ti sinaggaysa a dissuor ket, iti dadduma a lugar, lumasat a bumallasiw kadakuada manipud iti maysa nga isla nga agturong iti sabali kadagiti konkreto a daldalan. Kaaduan a bisita ti mangaramid kadagiti dua, a pennekenda dagiti matada ken ipamaysada dagiti kamerada iti buya iti dissuor a nalikmut iti nalasbang a berde iti nagdakkelan a rain forest a naiyunnat nga agturong iti adayun a beddeng.

Dagidiay managsiput makitada dagiti sallapingaw bayat a tumayabtayabda a sumrek ken rummuar iti ulep dagiti angep ken kalpasanna mapan kadagiti tuktok ti kaykayo sakbay a tumayabda manen. Wenno makitada dagiti arban iti agik-ikkis a berde a loro a bumatok iti dissuor iti asideg ti tuktok a sadiay saan unay nga adalem ti danum, ket basta kumpet laeng iti igid ti rangkis, ket kellaat a rumkuasto manen ken tumayaben kadagiti tuktok ti kaykayo, a sadiay dalusanda dagiti dutdotda. Ket no agsiput a naimbag dagiti bisita, makitadanto ti dakkel nga agbitbitin nga umok iti naariwawa a nalabagat’ kutitna a cacique, maysa a kita iti managlaga a tumatayab. Aggugrupo dagitoy a tumatayab, ket dagiti umokda, a naaramid kadagiti atiddog a ruruot, agbitinda kadagiti makimbaba a sanga dagiti kaykayo. Amin dagitoy, agraman dagiti adu a nadumaduma a kulibangbang, mangipaayda iti napnuan kolor nga ibibisita iti dissuor.

Pudno unay, ti Iguaçú Falls masapul a makita ken mangngegan tapno maapresiar a naan-anay. Naporma idi 1939, ti Iguaçú National Park iti Brazil, nga isut’ nakaisaadan daytoy a makapasiddaaw a pabuya iti gagangay a kinapintas, ti bisbisitaen dagiti rinibo a turista iti tinawen. Saanda a naupay, ket dikay met maupay no iramanyo dayta iti sumaganad a panagbiaheyo a mapan idiay Sud America.

[Mapa/Dagiti Ladawan iti panid 24, 25]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

Iguaçú Falls

BRAZIL

ARGENTINA

PARAGUAY