Agimtuod dagiti Agtutubo . . .

Aniat’ Peggad ti Panagal-alembong?

“SARAH! Sarah!” inyarasaas dagiti lallaki manipud iti sumagmamano a linea iti likudan. “Umayka makikatugaw kaniak!” Tunggal lima a minutos ulitenna daytoy a pakaasi—ngem dina inkaskaso. Para ken Sarah, ti panangikagkagumaan ti lallaki nga agalembong idiay klase ket maysa laeng nga inaldaw a panangrurrurod.

Ni agtutubo a Jennifer ubing pay unay nga ageskuela iti segundaria, ngem insalaysayna: “Agibaga dagiti lallaki kadagiti bambanag a doble ti kaipapananna ket agtignayda iti pamay-an a saan a nainggayyeman.” “Dagiti matada!” kuna ni Erika. “Mulagatandaka a kasta unay ti panagisemda, ket manipud iti di ammo a lugar nakabangbangag ti timekda—pudno a pagkatawaennak. Ket pudno a nakasingsingedda kenka.” Masansan met a maisarang dagiti lallaki iti panagalembong. Isalaysay ni John, maysa a tin-edyer: “Dagiti babbai [idiay eskuelaan] padasenda ti umasideg kenka ket sagidendaka, sallabayendaka. Rummuarda kadagiti pasilio ket bisongendaka.”

Aminentayon, adu nga agtutubo ti kasla mangtagiragsak iti atension. “Nakaay-ayat,” kuna ti babai a managan Connie isu a nangparegta iti naderrep a panangmulengleng babaen ti panagkawesna iti makagargari. Adu nga agtutubo tagiragsakenda ti mangisaknap met iti atension. “Siak ti babai a pagay-ayatna ti agalembong kadagiti amin a lallaki—kayatko man ida wenno saan,” insurat ti maysa nga ubing a babai iti magasin a ’Teen. “Ti panagalembong pagbalinennak nga ad-adda nga agtalek ken naimnas.”

Kasano, ngarud, koma ti panangmatmat ti maysa a Kristiano iti panagalembong? Dayta kadi ket maysa laeng nga awan aniamanna a pagragsakan, maysa a di maliklikan a paset iti dalan nga agturong iti ayat? Wenno addada kadi pudpudno a peggad a masapul a liklikan?

No Aniat’ Ramanen ti Panagalembong

Iti pagsasao nga Ingles, ti panagalembong di pumada iti umiso nga atension nga ipaay ti maysa a lalaki iti maysa a babai (wenno ti kasunganina) iti pangrugian pay laeng ti panaginnarem. Imbes ketdi, dayta kaipapananna “ti romantiko a panagtignay nga awan serioso a panggepna.” Awagan dagiti Pranses ti babai nga agtignay iti kastoy a pamay-an a maysa nga alembong.

Apag-isu, ti mangbukel iti panagalembong, nupay kasta, saan a nalaka a tuduen. Ti panagalembong mabalin a ramanenna ti panagkita, panangsagid, tono ti boses, ti isem a naalembong—uray pay ti pamay-an ti panagkawkawes, panagtakder, wenno panagtigtignay ti maysa. Nupay no narigat a depinaren ti panagalembong, nupay kasta, nalaka laeng nga ilasin no ti maysa a tao ket puntiria dayta. Iti aniaman a pasamak, no ubing unay pay ti maysa tapno makiasawa, ti naalembong a kababalin ket nakapegpeggad!

Nakapegpeggad a “Pagragsakan”?

Saan a gapu ta dakes ti maatrakar iti maysa kadagiti kasungani a sekso. Pudno, bayat ti “kinalasbang ti kinaagtutubo,” gagangay laeng a nabileg dagita a rikrikna; kastat’ panangaramid ti Namarsua kadatayo. (1 Corinto 7:36) Nalabit, pampanunotenyo no kasano ti kapintasyo; ti panagalembong mabalin a kasla di makadangran a pamay-an ti panangammo iti dayta. Ti magasin a ’Teen paregtaenna pay dagiti ubbing a babbai nga agalembong babaen ti panagkuna, “Makaparagsak ti Panagalembong!” Ti sumaruno nga artikulo nangipaay iti detalyado a pagalagadan iti arte ti panagalembong.

Ngem ti basta kinapudno a ti panagalembong mabalin a maawagan a pagragsakan di mamagbalin iti dayta a makagunggona wenno nasayaat. Usigenyo ti kababalin ti nalinteg a lalaki a ni Job. Naminsan kinunana: “Nakitulagak kadagiti matak. Kasano ngarud ti panangkitak koma iti maysa a birhen?” (Job 31:1, 9-11) Kaiyariganna, nakitulag ni Job iti bagina a tenglenna dagiti matana ket pulos a dinanto kitaen ti maysa a di naasawaan a babai a buyogen ti panagalembong. Apay? Agsipud ta ni Job naasawaan. Ti panagalembong koma ket di umiso, daytat’ di kinasungdo iti asawana. Iti uray bassit laeng, mabalin a tinignayna koma dagiti dakes a tarigagay ken pananginanama. Ngarud liniklikan ni Job ti panagalembong.

Pudno, naasawaankayo. Ngem no panunotenyo dayta, addaankay kadi ti nainkalintegan a rason a mangipakita iti atension iti partikular a miembro ti kasungani a sekso a kas ken Job idi? Ta, no ubingkay pay unay tapno makiasawa, ania koma ti panggep? Aniat’ aramidenyo no mayat ti babai? Pudno kadi nga addakan iti kasasaad a mangituloy iti relasion iti nainkalintegan a kalatna—panagasawa?a No saan pay, ti panagalembong pataudenna saan laeng a ti pannakapaay.

Panangpasayaat iti Rikna

Masansan, nupay kasta, ti romantiko a pannakairaman ti maudi a mapanunot iti panagalembong. Mabalin nga isut’ mangag-agaw iti atension dagiti kasungani a sekso kas maysa a kita iti ay-ayam. Maysa a Kristiano nga ubing a babai a managan Maria, kas pangarigan, ammona a naimbag ti balakad ti Biblia a saan a romantiko a paisangol iti maysa a di manamati. (2 Corinto 6:14) Ngem sibibiddut a patienna nga awan pagdaksanna ti panagalembong kadagiti lallaki idiay pages-eskuelaanna. “Apaman a naalakon ti atensionda,” dagus nga ilawlawagna, “daytan ti patinggana. Makagtengkan iti punto a dawatenda nga iruardaka, ket daytat’ patingganan.” Ngem agsardengda kadi sadiayen?

Ti mannurat a ni Kathy McCoy kunana iti maysa nga artikulo maipaay iti magasin a Seventeen: “Masansan a dagiti tattao a managay-ayam iti sekso isu dagidiay nababa ti panagraemda iti bagida a mangpadpadas a manggun-od iti nasayaat a rikna ti bagbagida babaen iti atension ken pannakaawis dagiti dadduma.” Ti pannakasungbat ti makagargari a panangkita wenno panangsagid mabalin a pudno a pasayaatenna ti riknam—ngem temporario laeng dayta. Malaksid iti dayta, ti mannurat iti Biblia a ni Pablo, iti panangisalaysayna iti pudno nga ayat, panangipateg, ken ti Nakristianuan a panagkaykaysa, pinakdaaranna dagiti Kristiano nga ‘awan koma ti maaramid gapu iti kinatangsit,’ wenno “personal a kinapalanggguad,” kas panangiyulog ti maysa a patarus iti dayta.—Filipos 2:1-3; The New English Bible.

Addada mas epektibo ken napapaut a pamay-an a panangibangon iti panagraem iti bagi ngem ti panangay-ayam iti rikrikna dagiti dadduma. Apay a dikay padasen nga ibangon “ti makin-uneg a kinatao,” wenno pasayaaten ti kinataoyo?—2 Corinto 4:16, The Jerusalem Bible.

“Panangipurruak iti Aluten”

Maysa nga artikulo iti magasin a Seventeen itudona ti sabali pay a peggad, a kunkunana: “Ti narigat iti panagalembong a ta dayta kaipapanannat’ naiduma a bambanag kadagiti nagduduma a tattao, ket no dadduma dagiti kaipapananna di umiso ti pannakaawatda—ket madangran dagiti rikna.”

Wen, dagiti agtutubo masansan dida ikankano ti panangtagtagibassitda iti pannakadangran nga ipaay ti panagalembong iti rikrikna ti sabali. Kas kunaen ti nainsiriban a proverbio: “Kas itay mauyong nga agipurruak iti aluten, pampana, ken patay, kasta ti tao a mangallilaw iti kaarrubana ket kunana: ‘Saanak aya nga agrabrabak laeng?’” (Proverbio 26:18, 19) Ti pannakabalinna a mangapektar iti rikna ti dadduma ket pudno a makapapatay. Kas iti aniaman a pannakabalin, masapul a mausar dayta a siaannad, a buyogen ti kinamapagtalkan.

Makaallilaw ti panagalembong, awan ayatna, ken masansan naranggas. Mabalin a padaksenna ti nasalun-at, makaay-ayo a relasion. Ipababana ti kasasaadyo iti imatang dagiti dadduma. Dakdakes pay, mabalin nga agturong iti nasapa a romantiko a pannakairaman wenno uray pay ti seksual nga imoralidad! Mamakdaar ti Biblia: “Mabalin aya ti maysa a tao ti agsaklot iti apuy ket saan a mauram dagiti pagan-anayna?”—Proverbio 6:27.

‘Kayatko nga Ayatendak dagiti Tattao’

Siempre, gagangay laeng ti panagtarigagay a maayat. Ket mabalin a kadakayo pakaragsakan ti panagalembong, nga ad-adu ti gagayyem dagidiay ammoda ti mangusar iti kinapintas. Ngem ti kadi alembong pudno a makagun-od iti napudno, napaut a pannakipagayam? Nikaanoman. Pudno, dadduma mabalin a kayatda ti maysa nga alembong la ketdi no maiturong kadakuada ti atension. Ngem no kellaat a maipaay ti atension iti sabali, gagangayen a maupayda iti alembong.

Di ngarud pakasdaawan, nga iti maysa a surbey dagiti ubing a babbai, 80 porsiento ipatoda ti “naalembong a kababalin” ti lalaki a kas “awan a pulos ti mamaayna.” Kas kunaen ti maysa a proverbio idi ugma: “Ti nadangkok parigatenna ti lasagna met laeng.”—Proverbio 11:17.

Nasayaat a Relasion

Ipapantayon, saan a kanayon a nalaka ti panangtimbeng iti pannakilangen iti kasungani a sekso. Maysa a tin-edyer a babai a managan Kelly kunana a “marigatan a mangilasin iti panagbalin a nainggayyeman ken naalembong.” Kunana pay: “Mannakigayyemak unay.”

Saan a dakes ti panagbalin a mannakilangen. Ket di nasken nga agbalinka a di mannakigayyem wenno di mannakilangen. Ti makapabileg, nainsiriban a pannakisarita maysa a paglaingan a makatulong kadakayo a makagun-od kadagiti gagayyem. Malaksid iti dayta, ti prangka a panagsasarita ad-adda a maawatan ngem ti di nalawag a panangkita wenno mababain nga isem iti kuarto. Ngem no mannakigayyemka laeng kadagiti kapatadam iti kasungani a sekso ket dika ikankano dagiti dadduma, saan kadi a dadduma ti mangipapan iti di umiso a kapanunotan maipapan kenka?

Ti sekreto isut’ “saan a panangkita ti tunggal maysa kadakayo iti kukuana laeng, no di ket tunggal maysa kitaenna met koma ti kukua dagiti sabsabali”—aniaman ti edadda wenno seksoda. (Filipos 2:4) Idianyo dagiti sao, panagkawes, panagay-ayos, wenno tignay a mabalin a mamatmatan a kas makagargari. (Idiligyo iti 1 Timoteo 2:9.) No adda pakasarsaritaanyo a mangipakpakita iti napudno nga interes kadagiti kaaduan a tattao, mammano a mapagkamalian ti pannakipagayam a maysa a romantiko a panangallukoy. Babaen iti sasaoyo ken tigtignayyo, makaipaaykayo iti nalawag a mensahe: ‘Diak agal-alembong!’

[Footnote]

[Ladawan iti panid 20]

Mangipakita iti napudno nga interes kadagiti amin a tattao—aniaman ti edadda wenno seksoda