Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Maaddaanak ti Tured nga Agbalin a Naiduma?

“No dadduma pilitendak dagiti kapatadak nga agaramid iti ammok a dakes, ngem gapu ta diak kayat ti naiduma, pagustuak ida.”—John.

“TI PANANGPILIT dagiti kapatada rautenna ti tunggal benneg ti panagbiagtayo.” Kastat’ kuna ni mannurat a Lesley Jane Nonkin. Dagiti kapatada bianganda ti panagkawesyo. Ikeddengda dagiti paglintegan iti no kasano ti pannagnam, panagsaom, ken panangsagaysayyo iti buokmo. Saan a mapalugodan ti bukod a katatao. Makitunoskayo ta no saan ilaksiddakayo!

Nupay kasta, dagiti agtutubo a Kristiano saanda a tumutulad. Kas panangsurot iti pagalagadan nga impaay ni Jesus idiay Juan 15:19, “saan[da] a paset toy lubong” dagiti nakillo a tattao.a Ti kaadda iti lubong ngem saan a paset dayta ket maysa a karit. Arignat’ pananggaud iti bilog iti nadawel a baybay. Addakayo iti danum ken nalikmut iti danum, ngem tapno makalasatkayo ikarigatanyo a karasen ti nakastrek a danum tapno saan a lumned ti bilogyo! Kasta met, ikagumaan dagiti agtutubo a Saki ni Jehova a lapdan ti iseserrek ti kinarugit ti lubong iti biagda.

Nupay kasta, saan a kanayon a nalaka dayta. Utobenyo ti maysa nga agtutubo a Saksi idiay Japan nga agnagan Eiichiro. Napigsa ti panangpilit a makitunos iti dayta a pagilian, kadagiti agtutubo kasta met kadagiti nataengan. Kinuna ni Eiichiro: “Idiay eskuelaan di maawat ti konsiensiak ti makiraman kadagiti seremonia a mainaig kadagiti simbolo ken kanta ti nasion. Diak met mabalin nga adalen ti martial arts, gapu ta maikontra dagitoy kadagiti prinsipio ti Biblia.” (Kitaenyo ti Exodo 20:4, 5 ken Lucas 4:8; Isaias 2:4 ken Lucas 10:27.) Naidumduma ngarud ni Eiichiro—nalabit ibain pay—dagiti kapatadana.

Maipasango met kadagita a kasasaad dagiti agtutubo a Saksi iti sangalubongan. “Dagiti nasantuan nga aldaw ti karirigatan,” kuna ti maysa nga agtutubo a Kristiano. “Damagen amin dagiti agtutubo, ‘Apay a dika makipagrambak?’” Para iti maysa a balasang a tin-edyer ti karirikutan nga isyu isut’ “pannakideyt.” Kaskasdi pakariribukan ti sabali pay nga agtutubo a Kristiano dagiti panangpilit a makikadua. Kinunana: “Kanayon a damagen dagiti tao, ‘Saanka kadi a dumar-ay iti dayá?’” Nalalais dagiti sabsabali pay nga agtutubo a Saksi gapu iti panagkedkedda a lumangan kadagiti klase wenno agkusit kadagiti eksamen. Ti ngarud panagbalin a naiduma kasapulanna ti kasta unay a tured, ket pagarupen ti dadduma nga agtutubo nga awananda iti dayta.

Insurat ti maysa a balasang: “Doble ti kabibiagko—maysa idiay eskuelaan ken maysa idiay pagtaengan. Idiay eskuelaan makikuyogak kadagiti agtutubo a taga lubong. Ngem dagitoy nga agtutubo agtabbaawda no kasta nga agsaoda, ket maisursurotak kadakuada. Aniat’ rebbeng nga aramidek?” Nalawag ti sungbat: Maaddaan ti tured nga agbalin a naiduma! Ngem kasano?

Ti Gubuayan ti Pudpudno a Tured

Ti tured ket mental ken moral a bileg a mangsaranget iti peggad, buteng, wenno pakarigatan. Saan nga amin ket addaan iti dayta, ngem magun-odan dayta. “Saannatay nga inikkan ti Dios ti espiritu ti kinatakrut,” inlawlawag ni apostol Pablo, “no di ti pannakabalin ken ayat ken ti naimbag a nakem.” (2 Timoteo 1:7) Wen, maikkannakayo ti Dios iti bileg a kasapulanyo a mangsaranget kadagiti kapatadayo.—Filipos 4:13.

Ngem kasanoyo a magun-odan daytoy a bileg? Maysa a pamay-an isut’ panangdawatyo laeng iti dayta. “Dumawatkayo ket umawatkayto,” inkari ni Jesus idiay Juan 16:24. Agkararagkayo nangnangruna no maipasangokayo iti sulisog a makikompromiso. “Agkararagak ken Jehova tapno magawidak ti panunot ken pusok,” kuna ti maysa a balasang a Kristiano.

Dagiti Natured nga Agtutubo idi Immuna a Tiempo

Ti panangbasa ken panangutob kadagiti salaysay ti Biblia maipanggep kadagiti natured nga adipen ti Dios ket sabali pay a pamay-an a tumulong kadakayo a maaddaan ti tured. Kas pangarigan, mabainkayo aya a mangipakaammo kadagiti dadduma a maysakayo kadagiti Saksi ni Jehova? No kasta usigenyo ti salaysay idiay 2 Ar-ari 5:1-5. Salaysayenna ti maipapan iti maysa a nadukot a balasitang nga Israelita a situtured a nangipanayag iti pammatina kadagiti sabsabali. Maysa pay a makapagagar a salaysay ket nailanad idiay Aramid 4:20. Sadiay situtured a kinuna dagiti apostol kadagiti bumusbusor: “Dikam mabalin a di sawen dagiti bambanag a nakita ken nangngegmi.” Ti panangusig kadagitoy a salaysay mabalin a tignayennakayo a mangiparangarang iti isu met laeng a tured iti panagsao.

Sabali pay a makagutugot nga estoria isut’ maipapan ken Daniel ken dagiti tallo nga agtutubo a kakaduana, da Sidrac, Misac, ken Abdenago. Karaman dagitoy nga agtutubo kadagiti sumagmamano a nalalaing nga agtutubo a Judio a nakayawan sadi Babilonia. Kayat ti ari ti Babilonia a sanayen dagitoy nga agtutubo para iti responsable a saad iti gobierno. Tapno masursuroda ti wagas ti panagbiag ti Babilonia, nasukatan ti nagan dagitoy nga agtutubo a Judio ken nasursuruanda iti pagsasao ken wagas dagiti taga-Babilonia. Dagiti nangkayaw kadakuada inkagumaanda pay nga iwaksi kadakuada dagiti kaugalian a Judio babaen ti pannakataraonda “kadagiti taraon ti ari.”—Daniel 1:7, 8.

Para kadagiti taga-Babilonia, naiimas dagita a taraon. Para kadagiti managbuteng-Dios a Judio, di maawat ti relihionda dagita a taraon ti Babilonia. Kaskasdi, nagargari la ketdi ti kaaduan a kautibo nga agtutubo—malaksid ni Daniel ken dagiti gagayyemna. Panunotenyo laengen ti panangpilit dagiti kapatadada a Judio kadakuada! Kasanot’ panagtignay dagitoy nga agtutubo kadagita a panangpilit? Basaenyo ti makapabileg-pammati a salaysay idiay Daniel kapitulo 1. Mabalin a tulongannakay dayta a maaddaan ti tured nga agkedked no adda mangidiaya kadakayo kadagiti maiparit a droga wenno alkohol!

“Agmaingelkayo”

Saan nga umdas ti panagbasa laeng maipapan iti kinatured. Tapno mapatanor ti tured a tumulong kadakayo a mangsaranget iti panangpilit dagiti kapatadayo, nasken nga inaldaw a surotenyo ti balakad ni Pablo kadagiti lallaki ken babbai iti kongregasion sadi Corinto: “Agtalinaedkayo a sititibker iti pammati; agmaingelkayo ken pumigsakayo.”—1 Corinto 16:13, The Jerusalem Bible.

Kas pangarigan, no didakay makitkita dagiti dadakkelyo ken dagiti miembro ti kongregasion Kristiano, baliwanyo aya ti panagkawesyo wenno ti estilo ti panagbubuokyo tapno awatendakayo dagiti agtutubo a taga lubong? Wenno sititibker a salimetmetanyo dagiti Nakristianuan a pagalagadan? “Diak sumurot iti tunggal baro nga estilo,” kuna ti maysa a natured a balasang a Kristiano.

Sabali pay a saludsod: “Maituredyo met laeng kadi nga ipakaammo kadagiti kaklaseyo a maysakayo kadagiti Saksi ni Jehova? No palubosannakayo ti eskuelaanyo, itugtugotyo met laeng kadi ti Bibliayo ken dagiti literatura ti Biblia? No rumsua iti klase dagiti isyu a mainaig iti ebolusion, patriotiko a seremonia, wenno panangyalison ti dara, “madadaankayo [kadi] a sumungbat iti isuamin a mangintuodto kadakayo ti gapu ti inanama nga adda kadakayo”? (1 Pedro 3:15) Wenno nakatugawkayo lattan a di matimtimek? Kinuna ni Jesu-Kristo: ‘Ti mangibain kaniak ken kadagiti sasaok, ibainkonto met.’—Marcos 8:38.

Imbes nga ibainna, ti natured a Kristiano pagpannakkelna ti naibatay-Biblia a namnamana! (Idiligyo ti Hebreo 3:6.) Ni Eiichiro, ti agtutubo a Hapones a nadakamat itay, nasursurona nga aramiden dayta. Masansan a mapagsaludsodan no apay a di nakipaset kadagiti patriotiko a seremonia wenno martial arts. Nariribukan aya gapu ta naiduma? “Saan,” kinunana, “minatmatak dagitoy kas maysa a karit. Kas makitayo, nasken a nakasaganaak a sumungbat tapno idepensak dagiti tignayko ken nasken nga agtalekak ken Jehova maipaay iti tulong. Idi agangay, dagiti disbentaha nagbalinda a bentaha.”

Sursuruenyo met ti agtimek no maipasangokayo iti sulisog. Kunaen ti Proverbio 1:10-15: “Anakko, no dagiti managbasol sulisogendaka, dika umanamong kadakuada. No kunada: ‘Kumuyogka kadakami . . .’ anakko, dika makikuyog iti dalan kadakuada. Tenglem ta sakam iti desdesda.” Siempre, di kayat a sawen daytoy a sermonanyo ida. Iti librona a How to Say No and Keep Your Friends, kinuna ni mammagbaga a Sharon Scott a no dadduma mabalin a tarigagayanyo ti pumanaw laengen, pagkedkedan ti awis—wenno di ikankano laengen. Ngem no maminsan, mabalin a mapilitankayo nga agtimek ken ibagayo kadagiti dadduma no apay a diyo mabalin ti makikadua kadakuada. Insingasing ni Scott a nasken a natibkerkayo: “Agseriosokayo . . . Kitaenyo ti kasasaoyo. . . . Agsaokayo buyogen natibker ken nabatad a timek.”

Mabalin a sutilen wenno uyawendakayo pay latta gapu iti takderyo. Kaskasdi, adunto pay laeng ti mangdayaw kadakayo. Ni Mike, sabali pay nga agtutubo, kunaenna: “Adu dagiti agtutubo a lallaki ti makaammo a maysaak a Saksi, ket raemendak. No adda dakes a pagsasaritaanda, kunada, ‘Mike, adda pagsasaritaanmi, isu a no kayatmo ti umadayo, umadayokan.’” Saan nga amin nga agtutubo ket dayawendakayo. Ngem maay-ayo la ketdi ti Dios kadakayo. (1 Pedro 4:3-6) Gapuna kuna ti maysa a balasang a Kristiano: “Dikay madanagan iti no aniat’ panunoten dagiti dadduma nga agtutubo maipapan kadakayo!” Ti makuna ti Dios ti napateg. Ket bendisionannakayto gapu iti kinaturedyo nga agbalin a naiduma.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 16]

No addaankayo iti gundaway a mangilaw-lawag iti pammatiyo, agtimekkayo aya?