Panangraem Kadagiti Babbai iti Kongregasion

AGPAAY kadagiti Kristiano nangipasdek ti Biblia ti teokratiko nga urnos ti kinaulo, ti ulo ni Kristo isu ti Dios, ti ulo ti lalaki isu ni Kristo, ken ti ulo ti babai isu ti lalaki. (1 Corinto 11:3) Nupay kasta, daytoy a panagpasakop saanna nga isingasing ti kinadiktador. Ti kinaulo iti pamilia pulos a di naipasdek iti kinaranggas, iti man pisikal, sikolohikal, wenno iti sao. Maysa pay, nakedngan ti Nakristianuan a kinaulo ken saan a nasken nga ibilang ti asawa a lalaki ti bagina a maysa a di agbiddut nga agturay.a Ti panangammo no kasano ken kaano nga ibaga ti “Ladingitek, umisoka” matulonganna ti adu a panagasawa nga agbalin a makapabang-ar iti maysa ken maysa ken manayon. Kaskasdi, ania ketdin a naglaka a maisullat dagidiay nga ebkas ti kinapakumbaba iti karabukob!—Colosas 3:12-14, 18.

Iti pammagbagada maipapan iti panagasawa, kanayon nga itudo kadatayo da Kristiano nga apostol Pablo ken Pedro ti ulidan ni Kristo. Magun-odan ti panagraem gapu iti makapabang-ar nga ulidan ti asawa a lalaki bayat a tuladenna ti pagwadan nga intuyang ni Kristo, yantangay “ti asawa a lalaki isu ti ulo ti asawana a kasta met ni Kristo isu ti ulo ti kongregasion, nga isu met laeng ti manangisalakan itoy a bagi.”—Efeso 5:23.

Nalawag ti balakad ni Pedro kadagiti assawa a lallaki: “Dakayo nga assawa a lallaki, itultuloyyo ti makipagnaed iti isu met laeng a wagas [kadagiti assawayo] a mayalubog iti pannakaammo.” (1 Pedro 3:7) Kastoy ti panangiyebkas ti maysa a moderno nga Español a patarus kadagitoy a kapanunotan: “Maipanggep kadagiti assawa a lallaki: ipakitayo ti kinataktika iti panagasawayo, nga ipakitayo ti konsiderasion iti asawayo.” Adu a bambanag ti ipalnaad dagitoy nga ebkas, agraman ti kinamannakaawat iti relasion ti agassawa. Saan a rumbeng a matmatan ti asawa a lalaki ti asawana kas maysa laeng a pangpennek ti derrep ti lasag. Nagsurat ti maysa nga asawa a babai a nagsagaba ti pannakaabuso idi ubing pay: “Tarigagayak laeng nga ad-adu pay koma ti maibagayo maipapan iti pannaranay a maipaay ti asawa a lalaki iti asawana a nakapadas iti daytoy. Ti kasapulan a maamuan ti kaaduan kadakami nga assawa a babbai ket no inay-ayatdakami ken ipatpategdakami met laeng, a saan a pangpennek laeng ti nainlasagan a tarigagay wenno kas agtagibalay, nga awan emosional a pannakaisinggalut.”b Pinagtipon ti Dios ti lalaki ken ti babai kas agassawa tapno agkaduada ken agtinnulongda. Kasapulan ti panagbinnadang ken panangraem iti maysa ken maysa.—Genesis 2:18; Proverbio 31:28, 29.

Kasano a “Baso a Narasrasi”?

Balakadan met ni Pedro dagiti assawa a lallaki a padayawanda dagiti assawada “kas baso a narasrasi.” (1 Pedro 3:7) Ania ngatat’ kayat a sawen ni Pedro iti panagkunana a ti babai “baso a narasrasi”? Gagangay a nakapkapsut ti babai iti pisikal ngem ti lalaki. Ngamin naiduma ti pannakasangal dagiti tulang ken piskelna. Ngem no iti moral a kinapigsa, saan a nakapkapsut ti babai ngem ti lalaki. Naibturan dagiti babbai iti adu a tawen dagiti kasasaad a nalabit saan a maanusan dagiti lallaki uray apagbiit laeng—agraman ti panangabuso ti nauyong wenno alkoholiko nga asawa. Ken panunotenyo ti ibturan ti babai tapno makaanak, agraman ti panagpasikalna iti sumagmamano nga oras! Asinoman a mannakaawat nga asawa a lalaki a nakaimatang iti milagro ti panagpasngay dumakkel la ketdi ti panagraemna iti asawana ken iti kinapigsana.

Maipapan iti moral a kinapigsa, ni Hannah Levy-Haas, maysa a balud a Judio iti kampo a pagbaludan dagiti Nazi idiay Ravensbrück, insuratna iti dayarina idi 1944: “Adda maysa a banag ditoy a pakapulkokak, isu ti pannakakitak kadagiti lallaki a nakapkapsut ken nakapkapuy a mangsaranget iti rigat ngem dagiti babbai—iti pisikal ken masansan iti moral. Maasianak kadakuada ta saanda a matengngel ti bagbagida ken awananda ti tibker ti pakinakem.”—Mothers in the Fatherland, ni Claudia Koonz.

Ipakita daytoy a kapadasan nga awan natibker a pangibatayan iti panangidumduma kadagiti babbai gapu laeng ta mabalin a nakapkapsutda iti pisikal. Insurat ni Edwin Reischauer: “Iti moderno a panawen, gagangay a maawat a dagiti babbai natibtibker ti pakinakemda ken sikolohikal a bilegda ngem dagiti lallaki.” (The Japanese) Mausar daytoy a bileg iti kongregasion Kristiano no mabalinan dagiti nataengan a babbai ti tumulong kadagiti dadduma a babbai nga agsagsagaba iti nakaro nga emosional a pakarigatan. Kinapudnona, iti dadduma a kasasaad nalaklaka para iti maysa a babai a maab-abuso ti agpasaranay iti nataengan a babai ngem iti lalaki. No kasapulan, mabalin ti makiuman iti maysa a Kristiano a panglakayen maipaay iti kanayonan a panangiwanwan.—1 Timoteo 5:9, 10; Santiago 5:14, 15.

Ti panangilaksid kadagiti tigtignay ti babai kas emosional, nga ibilang ida kas iti “gagangay a panagkadawyan,” ket makariribuk kadagiti adu a babbai. Kinuna ni Betty, maysa nga agkunkuna a Kristiano: “Ammomi, kas ti insurat ni apostol Pedro, nga iti dadduma a pamay-an dakami ket ‘baso a narasrasi,’ nga addaan nakapkapsut a biolohikal a pannakaaramid. Ngem ti maysa a kapatas wenno manangimaton di rumbeng nga agbalin a manangtagibassit wenno naturay, nga ibilbilangda a ti tunggal tignay ti babai ket maigapu iti binulan a panagkadawyanmi. Adda panunotmi ken tarigagayanmi ti maipangag buyogen panagraem.”

Saan nga amin a babbai ket emosional, no kasano nga adda met dagiti lallaki nga emosional. Tunggal tao nasken a mamatmatan kas maysa nga indibidual. Ni Betty, a naadaw itay, kinunana iti Agriingkayo!: “Saanko nga apresiaren ti pannakailasin maibatay iti no ti maysa ket lalaki wenno babai. Nakakitaakon kadagiti lallaki a nagsangit ken agbaliwbaliw ti riknada. Ken adda dagiti babbai a natangken pakinakemda. Isu a dumngeg koma dagiti lallaki kadakami a saanda a pampanunoten a babbai kami laeng.”

Aniat’ Kasapulan Maipaay iti Panagbalbaliw?

Tapno sumayaat ti kasasaad, kuna ti dadduma a saan nga umdas para kadagiti babbai ti agkampania maipaay kadagiti kalinteganda ken iti kinahustisia; ket saan met nga umdas a mangipakita dagiti lallaki iti pammarang a tignay ti panangraem kadagiti babbai. Iti tunggal kultura ken kasasaad, nasken nga usigen dagiti lallaki ti akemda ken saludsodanda ti bagbagida no aniat’ maaramidanda a mamagbalin iti biag a naragragsak ken ad-adda a makapabang-ar kadagiti babbai.—Mateo 11:28, 29.

Ni mannurat ken mannaniw a Katha Pollitt nagsurat iti Time: “Siempre, kaaduan a lallaki saanda a mangrames wenno mangkabil wenno mamapatay. Ngem saan a kayat a sawen dayta, a kasla pagarupen ti adu kadakuada, nga awan pakainaiganda iti kinaranggas maibusor kadagiti babbai. Tunggal maysa kadatayo iti inaldaw a panagbiagtayo tumulong a mangsukog kadagiti kapanunotan ken panangipapan a mangilawlawag kadagiti limitasion ti no aniat’ maipalubos. . . . Tuktukoyek dagiti lallaki a mangar-aramid ti nainget a panangsukimat iti bagi, a suotenda dagiti di nainkalintegan a kapanunotanda ken dagiti pribilehioda, nga aklonenda ti pasetda iti nakaayay-ay a sasaadenmi.”

Ngem uray pay no mangaramid dagiti amin a lallaki iti intero a lubong iti nakaro a panangbalbaliw iti kababalinda kadagiti babbai, dinto masolbar a naan-anay dagiti panangirurumen a mangparparigat iti sangatauan. Apay? Gapu ta dagiti lallaki mangar-aramidda kadagiti panangirurumen ken kinaulpit saan laeng a kadagiti babbai no di pay ket kadagiti padada a lallaki. Agraira pay laeng kadagiti adu a pagilian ti gubat, kinaranggas, pammapatay, dagiti nagtagiarmas a grupo a mangpappapatay kadagiti kagurada a politiko, ken terorismo. Ti kasapulan isut’ maysa a naan-anay a baro a sistema ti panagturay maipaay iti intero a daga. Ken ti baro a panangisuro iti isuamin a sangatauan. Ket daytat’ inkari ti Dios babaen ti panagturay ti nailangitan a Pagarianna ditoy daga. Iti daytanto laeng a tiempo a maibanag ti pudpudno a kinahustisia ken panagpapada maipaay iti isuamin—lallaki, babbai, ken ubbing. Iti daytanto laeng a tiempo a maibanag ti pudpudno a panagraem dagiti lallaki ken babbai iti maysa ken maysa. Kastoy ti kuna ti Biblia idiay Isaias 54:13: “Amin dagiti annakmo a lallaki [ken babbai] tattaodanto nga insuro ni Jehova, ket dakkelto ti talna dagiti annakmo a lallaki [ken babbai].” Wen, ti umiso a panangisuro kadagiti nalinteg a prinsipio ni Jehova parang-ayennanto ti panagraem iti maysa ken maysa iti baro a lubong.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 16]

Masansan a makaipaay ti nataengan a babai iti makatulong a balakad

[Ladawan iti panid 17]

Ti pannakiraman kadagiti trabaho iti balay maysa a pamay-an a ti asawa a lalaki maipakitana ti panagraem iti asawana