Aniat’ Namnama nga Agpatingga ti Gubat?

TI Gubat Sangalubongan I, a nagdadangadangan nanipud 1914 agingga iti 1918, naawagan iti gubat a mangipatingga kadagiti amin a gubat. Ngem nanipud idi addan nasurok a 200 a gubat, agraman ti kadadakkelan pay laeng​—ti Gubat Sangalubongan II.

Nalawag a naan-anay a napaay ti panangikagumaan ti tao a mangpukaw iti gubat. Nakaskasdaaw ngarud aya no adut’ agkuna a, “Kankanayonto nga adda gubgubat”? Kasta kadit’ pammatiyo?

Ti pannakabuangay ti Naciones Unidas idi 1945 kalpasan ti Gubat Sangalubongan II nairanta a mangipaay kadagiti madandanagan a tao iti namnama a maysa a lubong nga awanan gubat. Naiyebkas dayta a namnama iti maysa a surat iti pader ti plasa ti NU idiay Siudad ti Nueva York, a mabasa: PANDAYENDANTO DAGITI KAMPILANDA A PAGBALINEN A DINGDING TI ARADO. KET DAGITI PIKADA PANDAYENDANTO A KOMKOMPAY: TI MAYSA A NASION SAANNANTO NGA ITAG-AY TI KAMPILAN A MAIBUSOR ITI NASION. DIDANTO ADALENEN TI PANNAKIGUBAT URAY KAANO.

Nakalkaldaang ta babaen ti pananggargari dagiti nasion iti gubat linaisda daytoy nagpintas pannakaiyebkasna a namnama iti kappia. Nupay kasta, matungpalto dagitoy a sasao! Ti makagapu ket inyebkas ti natantan-ok ngem kadagiti imperpekto a tao a Gubuayan [dagitoy a sasao] 2,500 a tawen ti napalabasen. Irepresentar dagitoy ti kari nga inaramid ti Mannakabalin-amin a Dios.​—Isaias 2:4.

Ulbod a Namnama

Adut’ mangnamnama a tumulong dagiti iglesia a mangpataud iti awanan gubat a lubong. Ngem iti kinapudnona, napaneknekan a dagiti iglesia ti maysa kadagiti nakarot’ pannakasinasinana, narungsot a puersa. Kas pangarigan, kinuna ni Frank P. Crozier, brigadier general a Briton bayat ti Gubat Sangalubongan I: “Dagiti Kristiano nga Iglesia isudat’ adda kadatayo a kasta unay ti panangitandudoda iti panangibukbok ti dara ket inusartay ida a siwayawaya.”

Gapuna, nasken a pagdumaentayo ti pudno ken ulbod a Kinakristiano. Tapno matulongantayo a mangaramid itoy, nangipaay ni Jesus ti simple a paglintegan: “Mailasinyonto ida gapu kadagiti bungada.” (Mateo 7:16) Saan nga umdas dagiti sao wenno pammati. Tapno iyilustrar daytoy, kinuna ni Steve Whysall, kameng a mannurat iti Vancouver Sun: “Saan nga amin a nakakawes iti asul a namantsaan-lana ket mekaniko, uray pay aglanglangada a mekaniko, . . . uray pay kunaenda ‘Mekanikokami.’”

No iyaplikartay ti ilustrasionna iti Kinakristiano, kinuna ni Whysall: “Masansan makangngegkay kadagiti tao nga agsasarita no kasano a naaramid daytoy wenno dayta iti nagan ti Kinakristiano ket anian a nagdakes a maaramid dayta a banag. Bueno, nagdakes dayta. . . . Ngem asinot’ nagkuna a Kristiano dagidiay nagaramid kadagiti nagdakes a banag?

“Kastat’ ibagbaga dagiti nabayagen nga iglesia, mabalin a kunayo. Ngem asino ti nangibaga a Kristiano dagiti nabayagen nga iglesia?

“Ngem binendisionan ti papa ni Mussolini, ket adda pammaneknek a dadduma a papa inaramidda idi dagita dakes nga aramid. Gapuna, sinot’ agkuna a Kristianoda?

“Pagarupenyo kadi a gapu ta papa ti maysa a tao isut’ maysa a Kristiano? Saan a gapu ta ibaga ti maysa a tao ‘Maysaak a Kristiano’ isut’ maysa a Kristiano​—kas met ti maysa a tao nga agkuna nga isut’ mekaniko mabalin a saan a mekaniko.

“Pakdaaran pay ti Biblia dagiti Kristiano kadagiti tao nga agkunkuna a Kristiano . . . Awan Kristiano a manggubat iti sabali a Kristiano​—arig daytat’ maysa a tao a manggubat iti bagina.

“Dagiti pudno a Kristiano agkakabsatda ken Jesu-Kristo. . . . Pulos a dida gagaraen a dangran ti maysa ken maysa.”

Gapuna masapul nga iyaplikartayo ti pagalagadan ni Jesus ket matmatantayo dagiti bunga a pinataud dagiti iglesia. Ngem ania a bungbunga? Itudo ti Biblia ti maysa, a kunkunana: “Iti daytoy maiparangarang dagiti annak ti Dios ken dagiti annak ti Diablo: Siasinoman a saan nga agaramid ti kinalinteg saan a nagtaud iti Dios, uray ti di agayat ken kabsatna. Ta daytoy ti damag a nangngegyo nanipud idi punganay, nga agayan-ayattayo iti maysa ken maysa; saan a kas ken Cain, a nagtaud iti managdakdakes ket pinatayna ni kabsatna.”​—1 Juan 3:10-12.

Imbes a paregtaenda ti ayat iti agkakabsat, sinuportaran dagiti iglesia ken intandudoda pay ti panagpipinnatay dagiti agkakabsat iti gubat. Gapuna, nagbalinda nga alikamen ni Satanas a Diablo a kas met kadagiti relihion ti kadaanan nga Egipto, Asiria, Babilonia, ken dagiti Romano. Inawagan ni Jesu-Kristo ni Satanas a “ti agturay daytoy a lubong” ket kinunana kadagiti pudno a pasurotna: “Saanda a paset ti lubong, kas kaniak a saanak a paset ti lubong.” (Juan 12:31; 17:16; 2 Corinto 4:4) Kaskasdi, nagbalin dagiti iglesia a paset daytoy a lubong.

Nalawag ngarud, saan nga us-usaren ti Dios dagiti iglesia a mangtungpal ti panggepna a mangpataud iti awanan-gubat a lubong. Aniaman ti kunaen dagiti chaplain ken dadduma a pannakabagi ti iglesia, saan a makidasig ti Dios iti gubgubat dagiti nasion.

Kasano a matungpal ti kari ti Dios a mangpukaw iti gubat? Adda kadi aniaman nga ili itatta a nangpandayen kadagiti kampilanda a pagbalinen a dingding ti arado? Wen adda.

Dagidiay a Mangtungtungpal iti Kari ti Dios

Kinuna ti nalatak a historiador ti simbaan a ni C. J. Cadoux: “Pinati dagiti immuna a Kristiano ti sasao ni Jesus . . . Innaigda a naimbag ti relihionda iti kappia; kinondenarda a naimbag ti gubat gapu iti nairaman a panangibukbok iti dara; inyaplikarda iti bagida ti padto ti Daan a Tulag a nangipadto ti panangaramid kadagiti armas ti gubat nga alikamen iti agrikultura.”​—Isaias 2:4.

Ngem ania ngay itatta? Adda kadi tattao a mamati iti sao ni Jesus ken pudno nga agiinnayat iti maysa ken maysa? Dagitoy kadi kaiyariganna a pinandaydan dagiti kampilanda a pagbalinen a dingding ti arado? Bueno, kuna ti Encyclopedia Canadiana: “Ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova isut’ pannakaisubli ken pannakaipasdek manen ti immuna a Kinakristiano a sinurot ni Jesus ken dagiti adalanna bayat ti immuna ken maikadua a siglo iti panawentayo. . . . Agkakabsatda amin.”

Gapuna, iti panangsalimetmet ti bilin ni Kristo nga agiinnayat iti maysa ken maysa, agkedked dagiti Saksi ni Jehova a manggura wenno mangpapatay kadagiti kabsatda, uray pay no kamengda iti sabali a rasa wenno nasion. (Juan 13:34, 35) Kinuna ni Martin Niemöller, maysa a pangulo a Protestante idiay Alemania, nga “iti amin a tiempo, [dagiti iglesia] kanayon nga immanamongda a mangbendision iti gubat, dagiti buyot ken armas ken inkararagda iti di Nakristianuan a wagas ti pannakapukaw dagiti kabusorda.” Ngem maisupadi iti dayta, kinunana, dagiti Saksi “a ginasgasut ken rinibribo napanda kadagiti kampo a pagbaludan ken natayda gaput’ panagkedkedda nga agserbi iti gubat ken mangpaltog kadagiti tao.”

Wen, saan a kas kadagiti tao iti dadduma a relihion, pudno a pinandayen dagiti Saksi ni Jehova dagiti kampilanda a pinagbalin a dingding ti arado. Babaen ti panagtalinaedda a “saan a paset ti lubong,” kas inbilin ni Kristo, talaga a naidumada kadagiti dadduma a relihion. (Juan 15:19) Kinuna ti St. Anthony’s Messenger ti Romano Katoliko: “Dagiti Saksi ni Jehova saanda a paset ti ‘kagimongan’ ket dida awaten ti aniaman a rebbengen a mangbendision iti aniaman nga ikeddeng nga aramiden ti sekular a gobierno.”

Matungpal laeng kadi ti kari ti Dios maipapan iti pannakaikkat ti armas kas banag ti panangpanday dagiti sumagmamano a milion nga indibidual manipud iti amin a nasion kadagiti kampilanda a pagbalinen a dingding ti arado? Talaga a saan! Ti kari ti Dios matungpalto iti nasaksaknap ken nakaskasdaaw a pamay-an.

No Kasano a Dumtengto ti Panungpalan ti Gubat

Ipatingganto ti Namarsua, ni Jehova a Dios, ti gubat babaen ti panangpukawna kadagiti amin nga alikamen ti gubat ken dagidiay a makimbiang iti dayta. Inawis ti salmista ti Biblia dagiti managbasa a mangusig itoy nakaragragsak a namnama. “Umaykayo, O tattao,” insuratna, “imatanganyo dagiti ar-aramid ni Jehova, no ania dagiti panangdadael nga inaramidna ditoy daga. Pagsardengenna dagiti gubgubat inggana iti ungto ti daga.” (Salmo 46:8, 9) Anian a nakaskasdaaw, makatignay nga anunsio!

Saan kadi a nakapapati ti maysa a lubong nga awanan gubat? Kastat’ pagarup dagiti managduadua. Uray pay ti historiador ti militar a nagparang ti estoriana kadagiti panid 9 agingga iti 13 daytoy a magasin kasta ti pagarupna. Ngem nangipaay ti tiempo a nangusig a naimbag iti pammaneknek. Kas banagna, napaneknekanna a mismo a talaga a mapagtalkan ti Biblia. Naammuanna a dagiti padto ti Biblia maipapan kadagiti immuna a pasamak iti historia ket di bumurong a natungpalda iti umiso a tiempo. Daytoy ti nangipapati kenkuana a dagidiay pasamak a naipadto a mapasamakto, mapasamakdanto iti umiso nga eskediol.

Kas pangarigan, usigenyo no kasano a dagiti mamagkintayeg iti daga a bambanag a mapaspasamaken, naan-anay a katupagda dagiti pasamak nga impadto ti Biblia a mangtanda iti maudi nga al-aldaw daytoy a sistema dagiti bambanag. (Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5) Daytoy kaipapananna nga agbibiagtayon iti panawen ti iyaay ti Pagarian ti Dios, a kaitungpalan ti kararag nga insuro ni Jesus kadagiti pasurotna, nga isut’: “Amami nga addaka sadi langit, madaydayaw koma ti naganmo. Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, no kasano idiay langit, kasta met ditoy daga.”​—Mateo 6:9, 10.

Iti ania a pamay-an nga inanamaentayo nga umay ti Pagarian ti Dios? Kunaen ti maysa a padto ti Biblia maipapan itoy: “Ket kadagiti al-aldaw dagita nga ar-ari [kaipapananna, dagidiay agturturay a gobierno], ti Dios ti langit mamangonto ti maysa a pagarian a kaanoman dinto madadael. Ket ti panagturayna dinto met maited iti sabali nga ili. Ngem burakennanto ken ibusennanto amin dagitoy a pagpagarian [wenno, gobgobierno], ket dayta [ti gobierno ti Pagarian ti Dios] agtalinaedto iti agnanayon.”​—Daniel 2:44.

Wen, umayto ti Pagarian ti Dios iti nakaskasdaaw a pamay-an a mangikkat kadagiti amin nga agdama a gobierno, a kas ti iyaay idi ti naipadto a sangalubongan a Layus idi kaaldawan ni Noe. (Mateo 24:36-39; 1 Juan 2:17) Gapu iti umadanin a pannakadadael dagiti amin nga agdama a gobierno, agraman dagiti relihion a mangsupsuportar kadakuada, nasken nga usigen ti tunggal maysa ti kasasaadna. Ikagumaantayto kadi nga ammuen ti maipapan ken Jehova a Dios ken ti Anakna, ni Jesu-Kristo, ket kalpasanna aramiden ti kidkiddawenda kadatayo? (Juan 17:3) Ayatentayto aya ti maysa ken maysa, nga agkedkedtayo a mangdangran iti padatayo, ket iti kasta ipakitatayo a pinandaytayon dagiti kampilantayo a pinagbalin a dingding ti arado?

No umanamongkayo a ti gubat saan a nainkalintegan ket kayatyo koma ti agbiagto ditoy daga inton nasaknapen ti kappia, makiumankayo kadagiti Saksi ni Jehova. Maragsakandanto a tumulong kadakayo a mangammo ti ad-adu pay no kasano nga iti mabiiten awanton ti gubat, iti sidong ti turay ti Pagarian ti Dios.

[Kahon iti panid 7]

Dagiti Plano ni Himmler Kadagiti Saksi ni Jehova

NI HEINRICH HIMMLER isut’ pangulo ti Nazi nga SS, wenno Natan-ok a Guardia, ken bayat ti Gubat Sangalubongan II isut’ maikadua a kabibilgan a tao idiay Alemania, a sumaganad ken Adolf Hitler. Nupay kagura ni Himmler dagiti Saksi ni Jehova ta agkedkedda a makipaset iti plano ti Nazi a mangparmek iti lubong, rinaemna ida. Iti maysa kadagiti suratna iti pangulo a Gestapo a ni Ernst Kaltenbrunner, nagsurat ni Himmler:

“Dadduma a nabiit pay nga impormasion ken kapaliiwan ti nangiturong kaniak nga agplano isu a kayatko nga ibaga kadakayo. Daytoy ket maipapan kadagiti Saksi ni Jehova. . . . Kasano nga iturayantayo ken pagbalinen a pacista ti Russia no . . . maparmektayton ti nakalawlawa a paset ti teritoriana? . . . Masapul a matulongan dagiti amin a relihion ken pacista a sekta . . . , kangrunaan kadagiti amin ti pammati dagiti Saksi ni Jehova. Nalatak nga adda di nakapapati a kababalinda a makagunggona kadatayo: Malaksid iti kinapudno nga agkedkedda nga agserbi iti militar ken mangaramid iti aniaman a mainaig iti gubat . . . , di nakapapati ti kinamapagtalkanda, dida aglablabes nga aginum, dida agsigarilio; nagagetda a trabahador ken naisangsangayan ti kinamapagpiaranda. Mapagtalkan ti sao dagiti Saksi ni Jehova. Dagitoy ket nagsayaatan a kababalin . . . , kababalin a nakaap-apal.”

Saan, di pulos naallukoy ni Himmler kadagiti Saksi nga agtrabaho agpaay kadagiti Nazi. Saanna a kayat dagiti kababalin dagiti Saksi a managayat-talna nga agpaay kenkuana wenno ti tattaona, no di ket tarigagayanna dagitoy a kababalin a matulad dagiti Russo. Daytoy ti mamagbalin kadakuada a mannakikappia a tattao, a mamagbalin kadakuada a mangpanday kadagiti kampilanda a pagbalinen a dingding ti arado.

[Ladawan iti panid 8]

Pukawento ti Pagarian ti Dios dagiti amin nga alikamen ti gubat ken isalakannanto dagiti tao iti maysa a natalna a baro a lubong