Talna​—Ti Kaitungpalanna

MAMMANO ti mangbabalaw kadagiti raragpaten nga addat’ likudan dagiti panagregget ti Naciones Unidas a magun-odan ti talna. “‘Pandayentayon dagiti Kampilan a Pagbalinen a Dingding ti Arado’ ti mangiyeb-ebkas ti kalat ti Naciones Unidas a maipaay iti sangalubongan a talna,” kunat’ “The World Book Encyclopedia,” nga innayonna pay, “Ti Naciones Unidas addaan dua a kangrunaan a kalat: talna ken dayaw ti tao.”

Ti naikitikit iti sidong ti estatua a naipakita ditoy iyebkasna iti sabali a sasao ti linaon ti padto ti Biblia idiay Isaias kapitulo 2, bersikulo 4. Daytat’ mabasa, sigun iti moderno a patarus:

“Ket pandayendanto dagiti kamkampilanda a pagbalinen a dingding ti arado ket dagiti pikpikada kas komkompay.”

Dagitoy naranga a sasao pudno a pinaregtada dagiti estado a miembro ti UN tapno magun-odan ti manayon a talna ken disarmamento. Ngem, nakalkaldaang, ta nanipud ti pannakairugina idi agpatingga ti maikadua a gubat sangalubongan idi 1945, ti historia ti UN sabalit’ ipanayagna. Apay? Kangrunaanna gapu ta dagiti sasao a naadaw iti ngato manipud ken Isaias ket saan a mabalin nga awaten a naiputputong, kas panangawat dagiti natauan a gobierno. Ti konteksto ti sasao ket nakapatpateg. Usigenyo no apay.

Ti Mensahe ni Isaias

Ni Isaias ket maysa a mammadto. Saritaenna ti maysa a nadayag a sirmata ti panagtutunos ken talna nga agpaay kadagiti tattao iti amin a rasa. Tapno pumudno daytoy a sirmata, masapul nga adda aramiden dagiti tattao. Ania? Usigenyo ti kaipapanan dagiti bersikulo 2 ken 3 kas mainaig iti bersikulo 4.

“[2] Ket maaramidto kadagiti maud-udi nga al-aldaw a ti bantay ti balay ni Jehova mabangonto iti rabaw dagiti bambantay, ket maibayogto a nangnangruna ngem kadagiti turturod; ket isuamin a nasion agayusdanto agingga kenkuana. [3] Ket adu dagiti inilin-ili a mapanto ken agkuna: ‘Umaykayo, ket sumang-attayo iti bantay ni Jehova, iti balay ti Dios ni Jacob; ket isuronatayonto kadagiti dalanna, ket magnatayonto kadagiti danana.’ Ta iti Sion ti rummuaranto ti linteg, ket iti Jerusalem ti rummuaranto ti sao ni Jehova. [4] Ket isu pagukomannanto dagiti nasnasion ket kedngannanto ti maipapan kadagiti adu nga inilin-ili. Ket pandayendanto dagiti kamkampilanda a pagbalinen a dingding ti arado ket dagiti pikpikada pandayendanto a komkompay. Ti maysa a nasion saannanto nga itag-ay ti kampilan a maibusor iti nasion, ket didanto met adalenen iti pannakigubat uray kaano.”

Umuna, masapul a bigbigentayo a ti Namarsuatayo, a ni Jehova, addaan kalintegan a mangisuro kadatayo “kadagiti daldalanna,” a, kas ti inlanad ni Isaias iti kamaudianan, ‘nangatngatoda ngem ti daldalantayo.’ (Isaias 55:9) Adu a tattao, nangnangruna kadagiti agpapaimportante a papangulo ti lubong, narigatda a bigbigen daytoy a banag. Ti laeng kabukbukodanda a dalan ti umiso iti matmatada. Kaskasdi, ti banag a dagiti daldalanda di met nangiturong iti sangalubongan a talna ken disarmamento pudno nga ipakitana ti kinaubbaw ti panagtultuloy a sumurot iti kasta a kurso.

Maikadua, amadenyo ti kasapulan a napasnek a tarigagay dagiti tattao a kumumporme iti linlinteg ti Dios: “Magnatayonto kadagiti danana.” Babaen laeng iti dayta a dagiti kampilan mapandaydanto a pagbalinen a dingding ti arado ken dagiti pikpika kas komkompay iti sangalubongan a rukodna. Kasano ngatat’ pannakaragpat ti kasta nga il-iliwen unay a kalat?

Nadiosan a Panangisuro

Adu a tattao ti addaan kopia ti Biblia, ti libro a naglaon ti pannursuro ni Jehova a Dios, ngem adu pay ti kasapulan ngem ti basta panangikut iti dayta. Kunan Isaias a ti linlinteg ken sasao ni Jehova rummuarto manipud “Jerusalem.” Aniat’ kayat a sawen dayta? Idi kaaldawan ni Isaias, ti literal a siudad isut’ gubuayan ti naarian a kinaturay nga isut’ taltaliawan dagiti amin a matalek nga Israelita. (Isaias 60:14) Iti kamaudianan, idi tiempo dagiti apostol ni Jesu-Kristo, kaskasdi a ti Jerusalem isut’ nakaisentruan dagiti pannursuro nga umay manipud ti Kristiano a bagi a manarawidwid iti dayta a siudad.​—Aramid 15:2; 16:4.

Ania met itatta? Kitaenyo ta pinakpakaunaan ni Isaias ti mensahena iti sasao a: “Ket maaramidto kadagiti maud-udi nga al-aldaw.” Kuna ti dadduma a patarus: “Iti maudi nga al-aldaw.” (New International Version) Regular a maiparparang dagiti ebidensia iti pinanid daytoy a magasin a mangsuportar nga agbibiagtayon kadagiti maudi nga al-aldaw daytoy agdama nga urnos ti lubong nanipud pay 1914. Gapuna, aniat’ namnamaentay a makita, sigun iti bersikulo 3 ken 4?

Maysa a dakkel nga umariwekwek dagiti tattao a nikaanoman saandan nga ad-adalen ti gubat ken pinandaydan “dagiti kampilanda a pinagbalin a dingding ti arado.” Ken makitkitatay idan! Nasurok ngem 3.5 milion a lallaki, babbai, ken ub-ubbing iti amin a rasa iti nasurok a 200 a dagdaga ti timmiponen iti sangsangkamaysa a panagtutunos, agbibiagdan iti kinatalna iti maysa ken maysa ken ikaskasabada ti mensahe ti Biblia iti kinatalna kadagiti kakaarrubada. Pagaammoda iti intero a lubong kas dagiti Saksi ni Jehova.

Addaanda ti moderno a Bagi a Manarawidwid dagiti natataengan a Kristiano a lallaki manipud nadumaduma a paset ti daga a mangmangted ti kasapulan a panangaywan iti sangalubongan nga ar-aramid ti ili ti Dios. Dagitoy a lallaki, kas kadagiti apostol ken panglakayen idiay Jerusalem idi umuna a siglo, ket napulotanda a miembro ti klase matalek ken naannad nga adipen a dinutokan ni Jesus a mangaywan ti amin nga intereses ti Pagarianna ditoy daga. Paneknekan ti historia a mapagtalkanda a mangsurot ti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu ken saanda nga agpampannuray iti natauan a kinasirib iti panangisuro ti arban ti Dios kadagiti daldalan ti pudpudno a talna.​—Mateo 24:45-47; 1 Pedro 5:1-4.

Ti Pudno a Panagdayaw

Ad-adda pay ngem ti ik-ikutan a pannakaammo wenno uray ti tarigagay nga agbiag sigun kadagiti nadiosan a pannursuro ti nairaman iti panagbiag iti talna. Ti naimpusuan a debosion ken panagdayaw iti Namarsuatayo, a ni Jehova, ket nasken, kas inlawlawag met ni Isaias.

Kuna ti mammadto a “ti bantay ti balay ni Jehova mabangonto iti rabaw dagiti bambantay” ken “maibayogto a nangnangruna ngem kadagiti turturod.” Idi ugma, sumagmamano a bambantay ken turturod ti nagserbi kas disso dagiti idolatroso a panagdayaw ken kas santuario dagiti ulbod a didiosen. Idi inyeg ni Ari David ti sagrado a Lakasa idiay tolda nga impatakderna idiay Bantay Sion (Jerusalem), agarup 760 metros iti ngato ti patas ti baybay, kaawatan nga isut’ agtigtignay maitunos iti nadiosan a pannakaiwanwan. Iti kamaudianan, idi ti dakkel a templo ni Jehova ket naibangonen idiay Bantay Moria, ti termino a “Sion” iramannan ti disso ti templo, gapuna tinagiragsak ti templo ti patas a nangatngato ngem dagiti sumagmamano nga aglawlaw a disso a pagano. Ti Jerusalem mismo ti naawagan met ti “nasantuan a bantayna”; iti kasta, ti panagdayaw ken Jehova nagtalinaed iti natan-ok a saad.​—Isaias 8:18; 66:20.

Gapuna itatta, ti panagdayaw ken Jehova a Dios naitan-oken kas ti simboliko a bantay. Ti kinaprominentena ket agpaay iti isuamin a makakita, ta daytat’ nakaaramid ti banag a di pay naaramidan ti sabali a relihion. Ania dayta? Pinagkaykaysana amin a managdaydayaw ken Jehova, a siraragsak a nangpanday kadagiti kampilanda a pinagbalin a dingding ti arado ken saanda nga ad-adalenen ti pannakigubat uray kaano. Dagiti pagbeddengan a nasional ken gapu ti rasa saanen a mangbingbingay kadakuada. Agbibiagdan kas nagkaykaysa a tattao, maysa a panagkakabsat, uray no naiwaraswarasda iti isuamin a nasnasion ti lubong.​—Salmo 33:12.

Tiempo ti Pangngeddeng

Kasanot’ panangapektar amin daytoy kadakayo? Ti sasao ti sabali pay a mammadto a Hebreo ti maiyanatup unay: “Umariwekwek, umariwekwek a tattao idiay lobong a pangukoman, ta asidegen ti aldaw ni Jehova idiay lobong ti pangukoman.” (Joel 3:14) Daytat’ naganat a tiempo ti resolusion nga agpaay iti sangatauan, nga adalenda ti daldalan ti pudno a talna iti ima ti Dios wenno agtultuloy a suportaranda ti nasursuruan-ti-igam a panagbiag a dandanin agpatingga.

Impadto ni Jesus a maysa a dakkel a trabaho a panangaskasaba ti mairingpasto iti kaaldawantayo. Dayta a panangaskasaba ket maipapan ti “naimbag a damag” a ti Pagarian ti Dios iyegnanto ti talna iti dinaddadael ti gubat a daga. (Mateo 24:14) Iti napalabas a tawen nasurok a tallo milion a regular a panangiyadal ti Biblia kadagiti pagtaengan ti indauluan dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong. Dadduma kadagitoy linawas a panangiyadal ket kadagiti indibidual, ngem adu kadakuada ti naangay a kadua ti grupo dagiti pamilia. Minilmilion nga annak ti maik-ikkan ti sigurado a namnama iti masanguananda, ket dagiti nagannak kadakuada nakagun-odda ti pammatalged a dagiti gubat, kas kadagidiay naim-imatanganda ken nalabit nakipaspasetanda pay, saandanton a paset ti baro a lubong nga aramiden ni Jehova a Dios.

Anianton a lubong dayta ti panagtalek ken talna iti maysa ken maysa! Awanton ti panagdanag maipapan iti disarmamento, ta dagiti ig-igam ti gubat napalabasdanton. Ket amin agyamandanto ken Jehova, “ti Dios a mangted kappia,” a siaayat a mangisursuro kadatayo itan tapno makapagsaganatayo nga agbiag a naan-anay iti sidong ti Pagarianna iti kinalinteg.​—Roma 15:33.