Salisal ti Bisikleta—Dagiti Pagimbagan ken Pagdaksanna
MAKIDANGDANGADANG, umanangsab, agpedpedal, ngem diak man la makarikna iti bannog, ngamin ammok nga adda gunggona amin a panangikagumaak. Kalpasan ti 25 kilometro nga isasang-at nga agturong iti tapaw ti Great Saint Bernard Pass, iti nagbaetan ti Switzerland ken Italia, nakaabanteak. Insenias ti coach-ko manipud iti kotsena a nakaabanteak iti sumagmamano a minuto ngem kadagiti kasalisalko. Mailadladawankon ti bagik a mangabakakton, ken isuotdanton kaniak ti duyaw a kamisadentro agpaay iti nangabak.
Iti sango ti adu a motorsiklo ken kotse, pinatiwerwerko ti panagbisikletak. Nagpartak ti ilalasatko kadagiti pagkurbaan. Ngem naikalso ti makin-likud a pilid ti bisikletak ken naiparusisiak iti igid ti dalan. Inkagumaak a makagteng iti pagturposan, ngem diak naawat ti duyaw a kamisadentro ken dayaw. Diak nangabak iti Tour de l’Avenir idi 1966.
No Kasano a Rimmayray ti Tarigagayko
Naipasngayak idiay Brittany idi nagpatingga ti maikadua a gubat sangalubongan. Nalatak ti panagbisikleta idiay makinlaud a Francia, ket nakapataud ti rehion iti adu a kampeon. Kas maysa a barito, nairuamak nga agbuya kadagiti lokal a karera ket diak pulos pinalabas a di mabuya ti Tour de France iti telebision. Bayat ti panagbuyak iti panagreggetda a sumang-at kadagiti makapaangsab a dalan kadagiti bantay sada sumalog iti napadsok a bakras, impapanko a kasda la didios.
Idi agtawenak iti 17, inkeddengko a padasen dayta. Babaen ti tulong ti maysa a negosiante ti bisikleta, nakagatangak iti kaunaan [nupay] segunda-mano a pangkarera a bisikleta. Adda nainget nga eskediolko: panagsanay iti kada agsapa ti Domingo ken sakbay ken kalpasan ti trabahok bayat ti lawas. Dua bulan laeng kalpasanna, agkibbakibbayoak a naipuesto iti kaunaan a pannakisalipko. Nangabakak koma no didak nakamakam ti grupo dagiti makikarera met iti 10 metro laengen sakbay a makagtengak iti pagturposan a linea! Iti nabatbati a paset dayta a tawen, nakalpasak a kadua dagiti umuna a 15 iti gistay amin a nakisalipak.
Ababa laeng ti balligik idi 1962. Kalpasan ti tallo a bulan a pannakisalip ken sumagmamano a panagballigi, naayabanak nga agserbi iti militar idiay Algeria iti 18 a bulan. Kalpasan ti panagsublik idiay Francia, binusbosko ti 1965 a makikarera manen. Ngem iti sumaganad a panagsasalip, determinadoak a mapadasan manen ti rag-o a mangawat iti naubon a sabsabong a maited iti mangabak.
Manipud Marso 1966 nga agpatpatuloy, nagsasaganad ti balligik. Iti kada madap-awak ti umuna wenno maikadua a tukad iti pannakisalip, nakagun-odak iti puntos a mangipan kaniak iti nangatngato a puesto a sadiay naing-inget ti pannakisalip. Nupay kasta, iti dayta a tiempo, agtartrabahoak a kadua ni tatangko a mangliha kadagiti tabla a datar. Makabannog ti trabaho ken linapdannak iti tarigagayko a mangipamaysa ti adu a tiempo iti panagbisikleta. Isu nga idi nadanonko ti umno a puntos a makalikaguman tapno agtalinaedak iti kategoriak, sinustentuak ti bagik iti bonus a nateggedko bayat ti nabatbati a pannakisalip, ngem impalubosko a diak makagteng ti nangatngato a kategoria.
Napartak nga Irarang-ay
Iti panangamirisda kadagiti magapgapuanak, tallo a timpuyog ti nangitukon kaniak iti kontrata ti pannakisalip. Nagkedkedak ta diak mapanawan ni tatangko. Ngem inallukoy ti manangipapilit unay a coach ni tatangko a palubusannak iti makalawas tapno makisalipak iti nainget a karera idiay kabambantayan ti Pyrenees a masarakan iti nagbeddengan ti Francia ken España. Nangabakak iti maikadua a tukad isu nga intuloymi ti nagpa-España, a sadiay ti nangabakak iti benneg dagiti amateur ti Tour of Catalonia. Sumagmamano nga aldaw kalpasanna, nakisalipak iti Tour of the Balearic Islands, inabakko ti umuna a tukad, ket naisuot kaniak ti duyaw a kamisadentro ti nangabak, ngem nauksob dayta idi kaudian nga aldaw ti salip gapu ta immikkat ti timpuyogko iti salip.
Idi agangay, simmangbay ti Route de France idiay rehion ti Nice. Nangabakak iti adu a tukad ken naawatko ti tropeo kas best hill specialist. Gapu kadagita a nasayaat a gapuanan, napiliak kas maysa kadagiti sangapulo a kalaingan a siklista ken naawis a mangibagi ti Francia iti Tour de l’Avenir, ti amateur a bersion ti Tour de France.
Kabayatan dagidiay a dua a bulan, ti laeng nakaammuan ti pamiliak iti kasasaadko isut’ masarakan kadagiti seksion ti isports dagiti diario. Iti panangpampanunotko ken tatang ken ti kinapudno a pinalubosannak iti makalawas laeng, nagkedkedak ti tukon ket nagawidakon. Ngem ni tatangko ket kinumbinsir ti coach-ko ken maysa a mannurat iti isports a maysaak kadagiti siklista a pangnamnamaan ti Francia a mangabak, isu a pinalubosannak. Pagarupko idi no agtagtagainepak laeng! Sumagmamano a bulan kasakbayanna, siak ti maikatlo- wenno maikapat iti amateur a kategoria, [ngem] ita siakon ti napili a makisalip iti kadakkelan nga amateur a karera ti bisikleta iti lubong! Kas dinakamatko iti pangrugian, ti pannakaiparusisik ti nangpaay iti gundawayko iti dayta a Tour de l’Avenir idi 1966.
Idi 1967, nangabakak iti agarup sangapulo a pannakisalip, nakikareraak iti karera a Paris-Nice, ken maikapatak iti Tour du Morbihan, idiay Brittany. Idi 1968, iti tawen a 24, pinirmaak ti kaunaan a propesional a kontratak, a makikaduaak iti timpuyog ti Olandes a siklista a ni Jan Janssen. Nakisalisalkami iti Tour de France, ket nangabak ni Jan iti dayta a tawen. Kabayatanna, kalpasan ti pannubok iti kapartak nga agpataray idiay Rennes, Brittany, naam-ammok ni Danielle, nga immay sadiay tapno buyaen ti karera ti bisikleta iti damona a gundaway. Daytat’ saan a kaudian, yantangay nagkasarkami iti sumuno a tawen.
Pagay-ayatko unay dagidi nga aldaw—ti panagkaykaysami nga agkakatimpuyog, ti agakar-akar a biag, ti pannakakita kadagiti nadumaduma nga ili ken buya ti nakaparsuaan iti kada aldaw! Saan unay a dakkel ti nateggedko, ngem saan a napateg dayta gapu ta makapnek ti ragsak ti pannakikarera. Nasayaat ti nagapuanak iti nadumaduma a pannubok ken ninamnamak ti mangabak kadagiti dadakkel a pannakisalip. Ngem, naamirisko ti nagdakkel a giwang iti nagbaetan dagiti amateur ken propesional a siklista.
Dagiti Nalalaing a Kampeon . . . ken ti Dadduma
Kabayatan ti 1969, nakitimpuyogak iti nalatak a Pranses a siklista a ni Raymond Poulidor. Nakisalipak iti kadawyan a maysa laeng nga aldaw a karera ti bisikleta—ti Paris-Roubaix ken ti Flèche Wallone, idiay Belgium. Nakikaduaak kadagiti kalaingan a siklista kadagiti pagsang-atan iti kabambantayan, nga adda latta pangabakak iti nadumaduma a pagpatinggaan. Kaskasdi, kasayaatan ngem iti amin, tinagiragsakko ti panangabakko kadagiti lokal a salip idiay Brittany a buybuyaen dagiti umariwekwek nga ay-ayatek.
Ngem maikontra kadagiti namnamaek, kas ti dadduma a siklista, saanak a naparaburan kadagiti saguday ti maysa a nalaing a kampeon. Iti maysa a nainget a dangadang ti Tour of Spain, immikkatak gapu iti niebe ken tudo. Sadiay, nabigbigko a dagiti nalaing a kampeon ket talaga a batikan, nga adda karkarna a banag a makatulong kadakuada a makaandur iti makasinit nga init ken makaketter a lamiis. Ti naturalesak ket saan a kas ken Eddy Merckx, kas pangarigan, taga-Belgium a kampeon a kanayon a mangab-abak iti dayta a tiempo. Adayot’ nangartapanna kadakami. Kinapudnona, likudna laeng ti makitkitak kabayatan dagiti karera a nakisalipanna.
Panagsisinnakit iti Nagbaetan Dagiti Siklista
Adda panagsisinnakit iti nagbaetan dagiti makisinsinnalip a timpuyog. Personal a napadasak daytoy kabayatan ti maysa kadagiti karirigatan a napasaranmi idi 1969 a Tour de France. Iti napalabas a rabii, nabannogkami a simmangpet iti hotel kalpasan ti nainget a panagdaliasat idiay kabambantayan. Naguni ti de alarma a relo iti alas siete iti dayta nga agsapa. Kas iti dati, ti nalabon a pammigat ti naidasar kadakami tallo nga oras sakbay ti pannakisalip.
Iti pangrugian, adda 150 kadakami a tunggal maysa estoriaenna ti nasayaat ken dakes a napagtengna iti napalabas a sumagmamano nga aldaw, nupay agannad a dina ibagbaga ti estratehia ti timpuyogna para iti sumungad a karera. Makapadanag dayta nga aldaw. Nangrugi ti karera iti Chamonix, iti sakaanan ti Mont Blanc, nga agturong idiay Briançon, nga addaan 220 kilometro nga agsikko-sikko a dalan ken tallo a narigat a pagsang-atan kadagiti kabambantayan.
Manipud pay pangrugian, nakaparpartak ti karera. Iti isasang-atko iti 1,984 metro a Madeleine Pass, ammok a saan a nasayaat nga aldaw dayta kaniak. Agtudtudo, ket bayat a sumangsang-atkami, ti tudo nagbalin a niebe. Idiay tapawna, innem kadakami a naggapu iti nadumaduma a timpuyog ti naudin iti adu a minuto kadagiti nakaabante. Kumkumterkami a sumalsalog, umir-irtengen dagiti ramaymi nga uray la a marigatankamin a mangiggem iti preno isu a masapul a dumsaagkami tapno mapasardengmi ti bisikleta. Idiay salugan, insenias ti maysa nga opisial iti kotsena a ti maudi nga isasangpetmi ti agresulta iti pannakaikkatmi iti salip. Madismayaak unay a mangpanunot a ti pannakisalipko iti Tour de France ket agpatingga iti lugar a pagay-ayatko unay, ti kabambantayan.
Nupay kasla awan pagmamaayan dagiti panangikagumaanmi, ti aduan unay iti kapadasan a siklista kadakami ti nangparegta a dikam sumuksuko. Pinarayrayna ti riknami, inurnosna ti grupomi, sana insingasing nga agsisinnublatkami nga agpaabante. Inkarkarigatanmi. Idi simmangpetkami iti estasion ti taraon, nakaserra dayta, ngem nagririnnamananmi ti natda a taraonmi.
Idi addakam manen iti katurturodan, ti nabara a panniempo ti nangpapigsa manen kadakami. Iti panaglabas ti oras, adda iti masungadanmi ti dua a karigatan a sang-aten iti dayta nga aldaw—ti Telegraph ken Galibier, a ti kangatoda ket 1,670 metro ken 2,645 metro. Iti isasasang-atmi, adda nakaskasdaaw a sorpresa nga agur-uray kadakami. Iti kurbaan, iti imatang dagiti agbuybuya, addada masirpatanmi a nagdudumat’ kolorda a grupo. Wen, nakaunakamin ngem iti dadduma. Nalabsanmi ti nasurok a 10 a simmardengen ken dadduma pay a kasla din makagaraw. Nasirpatak ti maysa nga agtutubo a namnamaen ti Belgium a mangabak koma, a manguk-ukod iti bisikletana. Nakidanggayak iti lider ti timpuyogmi ken nagsayaat ti idadanonko iti pagbeddengan.
Amin dagitoy ket nangisuro kaniak iti maysa a napateg a leksion a diak pulos malipatan: Agingga a saan pay nalasatan ti pagturposan a linea, awan pay ti nangabak wenno naabak. Kasta met a diak malipatan ti panagbibinnadangmi, nupay agsisinnalisal ti timpuyogmi.
Damo a Pannakaammo iti Biblia
Idi 1972 ti damo a pannakaammok iti mensahe ti Biblia. Maysa a siklista nga agnagan Guy, a nabiit pay nga immikkat iti propesional a pannakisalip, ti simmarungkar ken impadamagna ti baro a pammatina. Imbagak a saanak nga interesado [ngamin] tunggal maysa patienna a ti bukodna a relihion ti kasayaatan. Impabasa kaniak ni Guy ti sumagmamano a bersikulo ti Biblia ken sinungbatanna dagiti pangsumrak babaen ti panagkuna a yantangay adu a relihion ti agkuna a naibatay iti Biblia dagiti patpatienda, nalaka laeng a makita no dagiti patpatienda ket maitunos iti kinapudno ti Sao ti Dios.
Nadamdamagkon ti maipapan ti Biblia, ngem gapu ta Katolikoak laeng iti nagan, pagarupek nga awan pakainaigan ti Biblia iti relihionko. Kaskasdi, nariknak a kasla naingundawayan ti panagpatangmi gapu ta maysa kadagiti kabagian ni baketko, maysa a Katoliko a misionero, ket sumarungkarto, ket pagsaritaanminto amin daytoy.
Pinasingkedan ti kabagian ni baket a ti Biblia ket pudno a Sao ti Dios. Ngem kinunana nga agannadkami gapu ta, sigun kenkuana, nasayaat a tattao dagiti Saksi ni Jehova, ngem al-allilawenda ti dadduma. Idi nagkitakam manen ken Guy, nagimtuodak maipapan iti daytoy. Inlawlawagna a maikontra iti naisuro kaniak idiay simbaan, ti doktrina maipapan ti imortalidad ti kararua ket awan idiay Biblia. (Ezequiel 18:4) Dinamagna pay no apay di usaren ti kabagian ni baket ti nagan ti Dios, a Jehova.—Salmo 83:18.
Nasdaawak a nakaammo nga adda gayam nagan ti Dios. Idi impakitami dagitoy a bersikulo iti kabagian ni baket, kinunana a rumbeng a saan a literal ti panangtarus iti Biblia. Awan ti nagrang-ayan ti panagpapatangmi kada Guy, ket isut’ nagsublin idiay Paris, a sadiay ti pagtartrabahuanna.
Nagsubli ni Guy idiay Brittany makatawen kalpasanna ket sinarungkarannakami manen. Pinarayrayna dagiti panagpapatangmi babaen ti panangipakitana a ti Biblia ket maysa met a libro dagiti padto. Daytoy ti nangparegta kadakami nga adalen a sisasaet dayta. Nagbalin a regular ti panagpapatangmi. Ngem, kasta unay ti panangan-anus ni Guy kaniak, yantangay naigamer pay laeng ti biagko iti panagbisikleta ken amin a nairaman iti dayta—gagayyem, manangsuporta, ken dadduma pay. Kasta met gapu ta taga Brittany-ak, maysa a rehion a napeklan unay kadagiti narelihiusuan a tradision, busoren dagiti pamiliami ti kabbaro a panaginteresmi iti Biblia.
Idi 1974, kellaat a nagpatingga ti karerak iti bisikleta gapu iti aksidente iti dalan. Daytoy ti namagpanunot kadakami no aniat’ pudno a kapatgan iti biagmi. Inkeddengmi nga agassawa a panawan ti ilimi ken ti impluensia dagiti pamiliami. Idi laeng a nairugimi ti regular nga itatabuno kadagiti gimong idiay Kingdom Hall ti Kongregasion ti Dinan. Agpadakam a rimmang-ay iti kinapudno, ket idi 1976, nabautisarankami.
Sipud idin, naaddaanak iti gundaway nga isarsarita ti Biblia iti sumagmamano a siklista a kasadarko. Kasta met a no agbalaybalayak, adut’ makaam-ammo kaniak ken maragsakanda a makisarita maipapan iti karerak iti bisikleta. Nupay kasta, daddumat’ saan a naganaygay no sawek ti maipapan iti mensahe ti Pagarian.
Ita, no mariknak a masapul nga agwatwatak, agbisikletaak a kadua ti pamiliak. Kabayatan dagitoy a tiempo, apresiarek ti kinapudno dagiti sasao ni Pablo idi kinunana: “Ta ti panangwatwat iti bagi bassit ti magunggona; ngem ti kinasanto mangted ti gunggona iti isuamin, ta adda kari ti biag nga agdama ken iti mapasungad.”—1 Timoteo 4:8.—Kas insalaysay ni Jean Vidament.
[Kahon/Mapa iti panid 17]
Ti Tour de France
Nangrugi idi 1903 ti Tour de France nga isut’ kalatakan iti lubong a karera ti bisikleta. Sinaklawna ti 4,000 inggat’ 4,800 kilometro ket inabutna ti agarup tallo a lawas, nga idiay Paris ti pagpatinggaanna. Agarup 200 a propesional a siklista ti nakisalip iti daytoy a karera, a lumabas kadagiti kabambantayan ti Francia ken apagbiit nga idadap-aw kadagiti kaarruba a pagilian. Dagiti bunggoy dagiti managbuya nga adda iti igid dagiti ruta ti agdirdir-i para kadagiti siklista.
Iti kada aldaw, maisuot ti duyaw a kamisadentro (jersey) iti kasapaan a makagteng iti naituding a pagsardengan. Ti kabassitan ti nabusbos nga oras agingga iti maudi nga aldaw isut’ mangabak.
Dadduma kadagiti kaasitgan a pagpatinggaan ket pangsubokan iti kinapartak nga agpataray, a dagiti indibidual wenno timpuyog ti mangikagumaan a makagteng iti pagbeddengan iti kasapaan a tiempo. Iti benneg ti panangsubok iti kinapartak, maysa a naituding a bilang dagiti siklista a nairagup iti isu met laeng a timpuyog ti masapul nga agkakailerada amin a makagteng iti pagbeddengan iti isu met laeng a tiempo.
[Mapa]
Ti karera ti bisikleta a Tour de France
France
ROUBAIX (pangrugian)
PARIS
[Ladawan iti panid 16]
Idi 1968, iti tawen a 24, nakisalip ni Jean Vidament iti Tour de Francia
[Picture Credit Line iti panid 15]
Mike Lichter/International Stock