Itandudo ti Korte Suprema ti Filipinas ti Wayawaya ti Panagdayaw

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Filipinas

IDI Hunio 7, 1993, bayat a minilion a Filipino nga ages-eskuela ti nagsubli kadagiti siled a pagadalanda, dagiti Saksi ni Jehova ti kararagsakan kadakuada. Apay? Agsipud ta idi Marso 1, 1993, sakbay unay ti panagngudo ti napalabas a tawen ti panageskuela, binaliwan ti Korte Suprema ti Filipinas ti desision idi 1959 ket intandudona ti kalintegan dagiti annak dagiti Saksi ni Jehova nga agkedked iti panagsaludo iti bandera, panangibalikas iti nailian a sapata, ken agkanta iti nailian a kanta.

Aniat’ namagbalbaliw iti kasasaad? Ket aniat’ epekto daytoy a desision kadagiti amin a managayat iti wayawaya idiay Filipinas?

No Apay a Di Agsaludo iti Bandera Dagiti Saksi ni Jehova

Patien dagiti Saksi ni Jehova a ti panagsaludo iti bandera, panangkanta iti nailian a kanta, ken ti panangibalikas iti nailian a sapata ket relihiuso nga aramid. Saan nga ipalubos ti nasanay-Biblia a konsiensiada a makipasetda kadagita nga aramid ti panagdayaw. (Mateo 4:10; Aramid 5:29) Aniaman ti pagilian a pagnanaedanda, kastoy ti takderda kas panangtulad ken Jesu-Kristo, a nagkuna a dagiti pasurotna “saanda a paset ti lubong, a kas [kenkuana] a saan a paset ti lubong.”​—Juan 17:16.

Kabayatanna, pagraraeman dagiti Saksi ni Jehova dagiti pagpapaiturayanda a gobierno, ken patienda nga ipalpalubos ti Dios ti kaadda dagitoy. Gapuna, rumbeng a pagtulnoganda dagiti linteg ti pagilianda, agbayadda iti buis, ken padayawanda dagiti opisial ti gobierno. Pulos a dida makipaset iti aniaman nga iyaalsa maibusor iti aniaman a gobierno.a

Dagiti Makagapu iti Desision ti Korte Suprema

Ania dagiti rason nga imparang ti Korte Suprema iti panangbaliwna iti daydi desision iti Gerona v. Secretary of Education idi 1959? Kastoy ti nailanad iti 1993 a desision nga insurat ni Justice Griño-Aquino: “Ti kapanunotan a mabalin a ti maysa ket mapilitan nga agsaludo iti bandera, agkanta iti nailian a kanta, ken ibalikas iti nailian a sapata, kabayatan ti panagsaludo iti bandera tapno di madusa babaen ti pannakaikkat idiay pagtrabahuan wenno eskuelaan, ket maibusor iti konsiensia ti agdama a kaputotan dagiti Filipino a ti pannakapatanor ti kinaubingda ket naibatay iti Bill of Rights a mangpatpatalged iti nawaya a panagsao ken panangalagad iti relihion ken panagdaydayaw.”

Kuna ti Korte a nupay “di makipaset [dagiti Saksi ni Jehova] iti kapilitan a panagsaludo iti bandera, dida makiraman ‘kadagiti aramid’ wenno tignay a mangdangran kadagiti kailianda a mamati a maipakitada ti panagayatda iti pagilianda babaen ti panagsaludo iti bandera.” Kuna pay ti Korte: “Siuulimekda nga agtakder bayat a masaluduan ti bandera tapno ipakitada ti panagraemda iti kalintegan dagidiay mayat a makipaset iti napasnek a seremonia. . . . Yantangay dida mangaramid iti aniaman a makariribuk, awan rason tapno rumbeng a maikkatda.”

Nailawlawag met ti agdama a Korte ti naipadles iti daydi desision iti kaso a Gerona a no mapalubosan a malibre dagiti Saksi iti kapilitan a panagsaludo iti bandera, “saanton nga uso ti panagsaludo iti bandera wenno manmanonton ti makipaset iti dayta, ket dumtengto ti tiempo a maaddaantayto kadagiti umili a kadakuada di naisuro ken di naigunamgunam ken di naipasagepsep ti panagraem iti bandera ken panagayat iti pagilian, panangpadayaw kadagiti banuar ti pagilian, ken patriotismo​—maysa a nakapimpiman, ken nakalkaldaang a kasasaad, gapu laeng ta ti bassit a porsiento dagiti ages-eskuela impaalagadda ti pagayatanda, kiniddawda ket napatgan ti pannakailibreda.”

Sinungbatan daytoy ti 1993 a desision ti Korte babaen ti panagkunana: “Ti grabe a kasasaad nga impadles ti Korte iti daydi Gerona . . . di pulos natungpal. Saankami a kumbinsido a no malibre dagiti Saksi ni Jehova iti panagsaludo iti bandera, panagkanta iti nailian a kanta ken panangbalikas iti nailian a sapata, daytoy a relihiuso a grupo a nabatad a buklen ti ‘bassit a porsiento dagiti ages-eskuela’ mariribukda ti pagiliantayo ket kellaat a mabuangay ti maysa a pagilian a ‘di naisuro ken di naigunamgunam ken di naipasagepsep ti panagraem iti bandera, patriotismo, panagayat iti pagilian ken panangpadayaw kadagiti banuar ti pagilian.’”

Kamaudiananna, dinakamat ti agdama a Korte dagiti komento ni Mr. Justice Robert Jackson ti Korte Suprema ti E.U. idi 1943 iti daydi kaso a Barnette a kinunana: “Ti panamati a di rumangpaya ti patriotismo no dagiti patriotiko a seremonia ket boluntario ken saan a regular imbes a kapilitan kaipapananna nga awan talektayo iti panangisuro dagiti institusiontayo kadagiti mannakaawat a panunot. . . . Ti wayawaya tapno agbalin a naiduma ket saan laeng a limitado kadagiti banag a saan unay a napateg. Anniniwan laeng dayta ti wayawaya. Ti pudno a wayawaya ket mapaneknekan babaen iti kalintegan nga agbalin a naiduma no maipapan kadagiti bambanag a makaapektar iti rikrikna ti agdama a kagimongan.”

Kalpasan daytoy a nagsayaat a panangilawlawag ti linteg, ti nagkaykaysaan a desision ti Korte ti Filipinas ket: “Dagiti pammilin nga inyuli dagiti nagdarum maibusor kadagiti naidarum ket NAWASWAS KEN NAIKKATEN. Ti temporary restraining order [maibusor kadagiti autoridad ti eskuelaan] nga impaulog daytoy a Korte ket permanenten.”

Innayon pay ni Associate Justice Isagani Cruz daytoy a kapaliiwan iti iyaanamongna: “Iti bukodko a panangmatmat, ti Gerona ket naibatay iti biddut a pagarup. Ti Korte a nangiruar iti dayta [a desision] ket agminar a nagbasar iti pammati nga adda kalintegan ti Estado a makibiang iti aniaman a narelihiusuan wenno saan a narelihiusuan ken mangidiktar iti maysa a tao no aniat’ mabalinna ken dina mabalin a pagdaydayawan. . . . Iti panangpilitna kadagitoy a naidarum a makipaset iti panagsaludo iti bandera, indeklara ti Estado ti ex cathedra a dida lablabsingen ti Biblia no agsaludoda iti bandera. Para kaniak, daytoy ket di nainkalintegan a pannakibiang kadagiti narelihiusuan a patpatienda, ti panangibaga kadakuada iti sungani. Ti Estado dina mailawlawag kadakuada ti Biblia. Awan karbenganna iti daytoy a banag.”

Ti Kinapategna Kadagiti Managayat iti Wayawaya

Talaga a maragsakan amin a managayat iti wayawaya iti daytoy a desision a nangitandudo iti kalintegan iti nawaya a panagpili iti relihion ken iti diktar ti konsiensia ti maysa, bayat nga agpasakop iti relatibo a panagturay ti estado. (Roma 13:1, 2) Iti panangsalaknibda iti kalintegan dagiti tattao, saan laeng nga inwaksi ti Estado ti anarkia no di ket, tungtungpalenna ti akemna a dinakamat ni apostol Pablo idiay Roma 13:5, 6, a kunana: “Addaankayo . . . iti makatignay a rason tapno agpaituraykayo, . . . maigapu met iti konsiensia[yo]. Ta dayta ti makagapu nga agbaybayadkayo met iti buis; ta isuda ket publiko nga ad-adipen ti Dios a naynay nga agserserbi iti daytoy met laeng a panggep.”

Raraemen dagiti Saksi ni Jehova idiay Filipinas ti pammilin dagiti hues ti Korte Suprema ken bigbigenda a ti kangrunaan a rumbeng a mapadayawan isu ti Namarsuatayo a ni Jehova a Dios.

[Footnote]