Ti Kinainaktibo ti Bagi Papatayennakayo
DAYTA ti mensahe nga agpadpada a naggapu iti American Heart Association ken ti Heart and Stroke Foundation of Canada. Iti pinulpullon a tawen, ti panagsigarilio, alta presion, ken nangato a kolesterol iti dara ti nailista kas dagiti makontrol a pakaigapuan iti sakit ti puso. Ngem idi 1992, nainayon ti maysa pay a makagapu—ti kinainaktibo ti bagi. Nalabit daytat’ kalakaan a makontrol.
“Basta aramidenyo dayta ken kanayon nga aramidenyo dayta,” kinuna ni Dr. John Duncan ti Dallas, Texas. Nakalkaldaang ta kaaduan a tao dida kanayon nga agarsisio. “Adda di umiso a pagarup idiay America nga iti uso a panagpakuttong iti napalabas a tallo wenno uppat a tawen, umad-adu nga Americano ti makiramraman iti pisikal nga aramid,” kinuna ni Tom McMillen, cochairman ti President’s Council on Physical Fitness and Sports. “Saan a pudno dayta. Ag-250,000 kadagiti matmatay iti kada tawen ti gapu iti kinainaktibo.”
“Ag-22 porsiento laeng kadagiti Americano ti aktibo ti bagida ita iti kasasaad a maisingasing agpaay iti pagsayaatan ti salun-at,” sigun ken Dr. Walter R. Dowdle, agtaktakem a direktor ti U.S. Centers for Disease Control. “Kasapulan ti nasional a panagregget tapno marisut ti nasaknap a kinainaktibo ti bagi idiay Estados Unidos.”
Saan a kasapulan ti makabannog nga aramid, kas ti impadamag ti Medical Post ti Canada: “Pinasingkedan ti kabbaro a panagsirarak nga uray ti panagpagnapagna dakkel ti maitulongna iti salun-at.” Inlawlawag ni Dr. Anthony Graham, hepe ti cardiology idiay Wellesley Hospital sadi Toronto, Canada: “Tuktukoyenmi ti kalalainganna nga aramiden ti bagi, dadduma a kita ti kanayon nga aramid a kalalainganna kas ti panagtrabaho idiay hardinyo sumagmamano a daras iti linawas iti regular a pamay-an, wenno panagpagnapagna. . . . Naammuanmin nga uray daytoy a kita ti aramid a maisayangkat iti regular a pamay-an ti mangkissay iti panagpeggad ti maysa. Adda arsisio ‘nga agpaay iti isuamin.’”
Immanamong ni Dr. Russell Pate ti University of South Carolina, a kunkunana: “Kumbinsidoak nga iti panangmatmat ti publiko, no saanda a makiraman iti spa ken mangbusbos iti lima nga oras iti kada lawas sadiay, awanen ti arsisio a maaramidanda. Pagarupek a masapul nga opisial a pasingkedantayo ti kapanunotan a ti nasayaat, kumportable a pannagna iti aglawlaw ti maysa a bloke kalpasan ti pannangan ti kasayaatan unay nga aramiden.”
Yantangay makagunggona iti salun-at ti kalalaingan nga aramiden ti bagi, mabalinyo aya ti regular a magna wenno umuli ken umulog imbes nga aglugan iti elevator? Apay a diyo iparada ti kotseyo iti medio adayo iti papananyo, nalabit iti groseria, sakayto pagnaen ti nabatbati pay a kaadayona? “Aniaman nga adda ti nasaysayaat ngem iti awan,” kinuna ni Dr. Robert E. Leach, chairman ti orthopedics idiay Boston University Medical Center.