Ti Walsingham—Kontrobersial a Groto ti Inglaterra
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY BRITANIA
TI Walsingham, maysa a makaawis a bario iti Norfolk County, Inglaterra, umawat iti 100,000 a peregrino a bumisita kadagiti groto ti ‘Our Lady of Walsingham’ iti tinawen. Maysa a groto ti supsuportaran dagiti Romano Katoliko, ket ti maysa ti Church of England. Daytoy ti nangituggod iti pagsusupiatan.
“Kadagiti kallabes a tawen, maysa a nakalkaldaang a kapadasan ti ‘National Pilgrimage’ idiay Walsingham,” insurat ti maysa a klerigo ti Church of England iti Church Times. “Ti prosesion dagiti peregrino . . . ket napasabatan iti nalaaw ken makapungtot nga ikkis dagiti . . . umad-adu ken nagsayaatan pannakaorganisarna a bunggoy dagiti agprotesta.”
Apay nga agprotesta[da]? “Ti mapaspasamak ditoy iti nagan ti Kinakristiano ket awan dumana iti mapaspasamak iti paganismo,” inwaragawag dagiti managprotesta a maibusor iti groto ti Church of England, “maysa a nalawag nga insulto iti Kinapudno, maysa a makarimon iti imatang ti Dios ken dakes a pananginsulto iti tawidtayo a protestante.”
Idiay Inglaterra, manmanon a tignayen ti relihion ti kasta a kinapasnek. Ania ti adda sadiay Walsingham a mangtignay kadagita a kinapasnek? Ti panangrepaso iti historia dagiti groto tulongannakayto a makaawat [iti dayta].
Dagiti Protestante Kontra Katoliko
Sakbay ti Repormasion idi maika-16 a siglo, Romano Katoliko ti Inglaterra ket pagtangsitna dagiti adu a grotona. Maysa kadagiti kadaanan isut’ adda idiay Walsingham, ti kangrunaan a groto ni Birhen Maria iti pagilian. Nangrugi dayta idi tawen 1061 idi nangibangon ti asawa ti apo ti estado ti Walsingham ti maysa a balay iti bario. Sigun iti sarsarita, dagiti detalye ti pannakaibangonna ket naited babaen iti sirmata, ta maipagarup a dayta ti kopia ti balay a nagnaedan ni Maria, ti ina ni Jesus, idiay Nazaret. Idi Edad Media, nakagun-od daytoy a groto ni Maria iti internasional a kinapateg ken kinalatak.
Nagdudupudop dagiti ari ken dagiti kadawyan a tattao idiay Walsingham. Aniat’ nangawis kadakuada? Malaksid iti kayo a ladawan ni Maria a saksaklotenna ni Jesus, nalaka a magun-odan dagiti mailaklako nga indulhensia ken relekia, ket naipadamag a maagasan dagiti sakit sadiay. Dagiti peregrino matmatanda met ti “milagro” iti Walsingham, maysa a bassit a bote a makuna a naglaon iti sumagmamano a nagbalay a tedted ti gatas ni Maria. Dadduma a bisita makumbinsirda a dagiti linaonna ket basta tisa laeng wenno puraw a buli, ket ni Erasmus, ti eskolar ti Biblia, nagduaduaanna ti kinapudno ti relikia, a para kadagiti dadduma ket kasla tinumek a tisa a nalaokan iti puraw ti itlog.
Apay a ti kasta a nalatak a repormador a kas ken Erasmus napan nagperegrino idiay Walsingham? Nalabit tapno tungpalenna ti maysa a kari. Nupay detalyado ti panangdeskribirna iti groto, “ti pananglaisna iti intero a debosion ket makasair,” kuna ti The Catholic Encyclopedia. Nagsurat ni Erasmus “a manglais ken awan panamatina,” ilawlawag ti historiador a ni Frederic Seebohm, nga innayonna nga awan ti pammaneknek “nga isut’ managdaydayaw iti Birhen wenno manamati iti kinaepektibo ti panagperegrino iti grotona.”
Bayat ti Repormasion ti kabbaro a naporma a Church of England inwaksina ti relihion a Romano Katoliko. Idi tawen 1538, ti groto ti “Witch of Walsingham,” kas pangawagda idin, ti nadadael babaen iti bilin ni Ari Henry VIII, ti pangulo ti simmina a Church of England, ket nailako ti nagsaadanna. Ti ladawan [ni Maria ken ti ubing a Jesus], a makarimon a simbolo ti panagdayaw iti ladladawan, naipan idiay Chelsea idiay Londres a ginasut a kilometro ti kaadayona ket napuoran sadiay iti imatang ti publiko.
Tuladen Dagiti Protestante Dagiti Katoliko
Nupay kasta, iti umuna a paset daytoy a siglo, insubli ti Church of England ti Our Lady of Walsingham—kas groto ti Protestante! Idi 1921 maysa a naukit a kopia ti immuna a ladawan ti naikabil iti simbaan ti parokia ti Walsingham, ket simmangpet dagiti immuna a moderno a peregrino makatawen kalpasanna. Bayat nga aglatak ti groto, limmatak met ti ibubusor ti dadduma a miembro ti simbaan. Tinawen iti Mayo, bayat a mailibut ti ladawan kadagiti kalsada iti 30-minuto a libut, kasta unay ti panagprotestada iti idolatria.
Idi 1934, nangibangon dagiti Romano Katoliko [iti grotoda] a ‘National Shrine of Our Lady’ idiay Walsingham. Daytoy a groto naglaon iti maikadua a kopia ti immuna a ladawan ti ina ken anak ket masarakan idiay Slipper Chapel. Daytoy ti lugar a pagibatbatian dagiti peregrino kadagiti sapatosda tapno magnada a sakasaka nga agturong iti dati a lugar ti groto ti bario. Makapainteres, ti puntiria dagiti managprotesta ket agpaay laeng iti groto ti Church of England, a kunaenda a maysa a panangitandudo iti Mariolatry (panagdaydayaw ken Maria) ken panangilaksid iti tawid ti iglesia a Protestante.
Ngem adda pay kadi sabali a rason iti napasnek nga ibubusor dagiti managprotesta? Patien dagiti adu nga adda pay. “Iti nabiit pay, agamak a nangnangruna ti protesta kadagiti homoseksual,” kuna ti pagiwarnak a The Independent, “a [daytat’] naiturong a nangnangruna iti ‘Gin and Lace’ [wenno dagiti homoseksual iti Church of England].” Daytoy tuktukoyenna ti maysa a grupo dagiti tattao iti Church of England, nangnangruna dagiti klero, nga iti napalabas a sumagmamano a tawen, inaramidda ti tinawen a kumbensionda idiay Walsingham. Apay nga umayda? Nagkomento ti maysa a regular a peregrino: “Malalaokan iti kinahomoseksual ti okasion.”
Nalawag, ti kasta nga okasion, a nakaro ti panagdayawna iti ladawan ken ita ta adda maar-aramid a kinahomoseksual, masapul a liklikan dagiti pudno a Kristiano.—1 Corinto 6:9; 10:14; 1 Juan 5:21.