Ti Panangmatmat ti Biblia
Rumbeng Aya nga Agsugal Dagiti Kristiano?
NANGINA A BISIO TI SUGAL. MASANSAN A BUSBOSENNA TI KAGUDUA TI NATEGGEDAN TI MAYSA KET MABALIN A MANGITUGGOD PAY ITI KASTA UNAY NGA UTANG. DAYTOY A BISIO MABALIN A DADAELENNA TI PANAGASAWA KEN KARERA, KET MABALIN PAY A RUGIANNA TI PANNAKAIRAMAN DAGITI DADDUMA A TATTAO ITI KRIMEN. MAIGAMER DAGITI BIKTIMANA KEN MABALIN NGA AGSAGABADA KADAGITI DI MAKAAY-AYO A RIKNA GAPU ITI PANANGISARDENG NGA AGSUGAL KAS KADAGIDIAY MAKITA KADAGITI DADDUMA NGA ADIKTO.
SAPASAPEN ti panagsugal ta ibilang ti dadduma a pagilian dayta a “dibersion ti nasion.” Nupay kasta, ania a talaga, ti panagsugal? Ti panagsugal ket “panangpusta iti pagbanagan ti maysa nga okasion iti masanguanan,” kuna ti The World Book Encyclopedia. “Gagangay a mangipusta dagiti mannugal iti kuarta wenno aniaman a napateg a banag kas tayá iti pagbanagan nga ipadtoda. No rummuaren ti banagna, singirenen ti nangabak dagiti tayá dagiti naabak.”
Saanen a kabbaro a banag ti panagsugal. Ti kadaanan a Maya iti Central America naminsan nagay-ayamda iti nalatak nga ay-ayam ti bola a naawagan poktatok—a pagaammo dagiti Aztec kas tlachtli—“a sadiay ti dadduma, a nakapukawen iti kinabaknangda [babaen ti panagsugal iti ay-ayam], itayáda dagiti biagda,” kuna ti magasin nga Américas. Dagitoy a kadaanan a tattao naadiktoda iti panagtayá, a no dadduma “irisgoda ti biagda iti pannakaadipen iti panangpustada iti pagduaduaan a pagbanagan ti maysa nga ay-ayam ti bola.”
Apay nga adut’ maallukoy iti panagsugal? Sigun ken Duane Burke, presidente iti Public Gaming Research Institute idiay Estados Unidos, “umad-adu a tattao ti mangibilbilang iti panagsugal a kas maawat a porma ti pagliwliwaan.” Uray pay dagiti dadduma a relihiuso nga organisasion anamonganda ti panagsugal kas pamay-an ti pananggun-od iti pundo.
Nupay nalatak ti panagsugal ken nabayagen dayta, dayta kadit’ basta di makadangran a dibersion agpaay kadagiti Kristiano? Wenno nakarkaro pay ngem dayta?
Apay nga Agsugal Dagiti Tattao?
Ti ababa a sungbat ket, tapno mangabak. Para kadagiti sugador, ti panagsugal ket napartak, makaparagsak a pamay-an a panguartaan nga awan bannog ken disiplina a masapul iti panagtrabaho iti maysa a panggedan. Adut’ tiempo a mabusbos iti panagar-arapaap maipapan iti “dakkel nga abaken” ken ti dayaw ken sanikua a yeg dayta a kuarta.
Ngem kasta unay ti pannakaatiw ti sugador. Kas pagarigan, kuna ti estadistiko a ni Ralf Lisch nga idiay Alemania “sigsigurado a makimatka iti mamimpat a daras iti makatawen ngem ti [mangabak]ka iti panagtayá iti [loteria nga Aleman].” No dika makumbinsir, inayonna ti sumaganad a panangidilig: “No maysaka a lalaki, 7,000 a daras a dakdakkel ti gundawaymo nga agbiag agingga [iti edad a] 100 ngem [ti panangabakmo iti loteria].” Nakalkaldaang, mabalin a pagaammo ti sugador daytoy. Ngem, aniat’ mangawis kenkuana nga agtultuloy nga agsugal?
Sigun ken Dr. Robert Custer, iti librona a When Luck Runs Out, kadagiti dadduma nga agsugal, “ti panangabak iti kuarta ket maysa laeng a paset ti panangabak. . . . Para kadakuada ti napateg a banag isut’ imon, raem, pannakaidayaw, pagrukbaban nga ipaay ti panangabak iti kuarta.” Kunana pay nga adda “ragsak iti panangiparammag ti papel de banko wenno ti basta panangibaga iti, ‘Nangabakak iti lima a dadakkel a gatad’ ken ti kasta unay a pannakaidayawna.”
Iti kasumbangirna, ti panangabak—ken ti ganas a kakuykuyog dayta—saan pay laeng nga umdas para kadagiti adu a sugador. Mabalin a kasta unay ti regget nga agsugal ta agbalinda a napeklan a sugador. Iti maysa a panagadal nga inaramid ni Dr. Custer kadagiti miembro iti Gamblers Anonymous, 75 porsiento kadagidiay a nasurbey ti nagkuna a pagtangsitda ti panangabakda uray no maab-abakda! Wen, nalabit makaadikto ti panagsugal a kas iti kakaro ken panangdadael ti pannakaadikto iti alkohol wenno aniaman a sabali a droga. Manon a sugador ti nagbalin a napeklan a sugador imbes a dibersion laeng? Manon ti naigamer a dida pay pagaammo a kasta?
Ti Panangmatmat ti Dios
Saan a detalyado a salaysayen ti Biblia ti panagsugal. Nupay kasta, mangipaay kadatayo kadagiti prinsipio a tumulong kadatayo a mangikeddeng no kasano ti panangmatmat ti Dios iti panagsugal.
Impakita ti kapadasan nga iparangarang ti panagsugal ti kinaagum. Sibibileg a kondenaren ti Biblia ti kinaagum, a mamakdaar nga ‘awan ti naagum a tao nga addaan aniaman a tawid iti pagarian ti Dios.’ (Efeso 5:5) Madlaw ti kinaagum uray pay naabak dagiti sugador. Sigun iti maysa nga autoridad, “padasen [ti sugador] a sabruten ti napukawna—a birbirukenna ti ‘abakenna a dakkel.’ No dakkel ti abakenna, dakdakkel manen ti itayána, ket kamaudiananna mapukawna ti ‘dakkel nga inabak[na].’” Wen, pudno a paset ti panagsugal ti kinaagum.
Us-usaren ti dadduma ti panagsugal a mangdegdeg iti kinatangsitda. Impakita ti maysa a surbey a naaramid kadagiti napeklan a sugador a 94 porsiento ti mangibilang iti panagsugal a maysa nga “aramid a mangparang-ay iti panagraemda iti bagida,” ket 92 porsiento ti nagkuna a nariknada a “napategda” no agsugalda. Ngem, kuna ti Dios: ‘Ti kinapalangguad ken tangsit . . . guraek.’ Gapuna, maparegta dagiti Kristiano a mangsukay iti kinaemma ken kinapakumbaba.—Proverbio 8:13; 22:4; Mikias 6:8.
Nalabit iparegta met ti panagsugal ti kinasadut, yantangay daytat’ kasla nalaka a pamay-an ti panagbiruk ti kuarta nga awan bannog a masapul iti panagtrabaho. Ngem nalawag a paregtaen ti Sao ti Dios dagiti Kristiano nga agtrabahoda a sipipinget, sigagaget.—Efeso 4:28.
Kasta met, ti awaganda a gasat ket nakapatpateg kadagiti dadduma a sugador ta agbalinda a napeklan iti dayta, a pagbalinenda dayta a diosda. Umasping daytoy iti salaysay ti Biblia maipapan kadagiti lallaki a “nangsagana iti maysa a lamisaan a maipaay ken Gasat.” Gapu iti panagruknoyda, naisignoda “iti kampilan.”—Isaias 65:11, 12.
No ngay natukonan ti maysa a tao ti libre a tiket ti loteria wenno libre a kuarta nga isugal? Iti aniaman kadagitoy a kaso, ti panangawat iti kasta a tukon kaskasdi a sarsaranayenna ti aramid a panagsugal—maysa nga aramid a di maitunos kadagiti nadiosan a prinsipio.
Saan, saan a rumbeng nga agsugal dagiti Kristiano. Kas kunaen ti editor ti maysa a magasin, ‘saan laeng a dakes ti panagsugal no di ket di pay nainsiriban nga aramiden.’
[Picture Credit Line iti panid 14]
Valentin/The Cheaters, Giraudon/Art Resource