Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Dagiti Ngay Panagpasiar ti Klase?

“ADDA gundawaymo a makainana manipud eskuelaan.” “Adda sabali a kabbaro a makitam.” “Maam-ammom a naimbag dagiti kaklasem.”

Kasta ti inlawlawag ti tallo nga Aleman nga agtutubo no apay a tagiragsakenda dagiti panagpasiar ti klase. Talaga a nalatak ti kasta nga ekspedision kadagiti agtutubo iti intero a lubong.

Nupay kasta, saan laeng a dagiti estudiante ti nasayaat ti panangmatmatda kadagiti panagpasiar ti klase. “Talaga a dakkel ti maitulong ti nasayaat-pannakaurnosna a panagpasiar ti klase iti maysa nga agtutubo, maparang-ayna ti panangmatmatna ken matulonganna a tumakder iti bukodna a saka,” kuna ti maysa a maestro. “Kasta pay met a mapabileg ti relasion ti mannursuro ken ti klase.” Talaga a no agkukuyog dagiti matalek a mannursuro ken ti nasayaat-kababalinna a klase, makaisuro ken makaparagsak ti panagpasiar ti klase.

Nupay kasta, mabalin nga adda nainaig a sumagmamano a banag a pakaseknan dagiti Kristiano nga agtutubo ken ti nagannakda. Kas pagarigan, idiay Alemania ken dadduma a lugar idiay Europa, masansan nga agbiahe a sangsangkamaysa dagiti estudiante nga agsungani ti seksoda kadagiti napaut a panagpasiar ti klase. Masansan nga iraman daytoy ti agpatnag a kaawan idiay balay. Masansan pay a kaipapanan daytoy ti pannakaisarsarak. Malagip ti 14-ti-tawenna a ni Anna-Laura: “Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw ti panagpasiar, awanen ti urnos dagiti bambanag. Uray iti rabii, saanen a natalna ken natalinaay ti kasasaadmi. Agimbubukodan ken awanan konsiderasion ti panagtigtignay ti kaaduan iti klase.”

Ania ngarud ti rumbeng nga aramidenyo no naikkankay iti gundaway a kumuyog iti panagpasiar ti klaseyo?

Panangpattapatta iti Magastos

Idiay Lucas 14:28, kinuna ni Jesu-Kristo: “Asino kadakayo a kayatna ti mangbangon ti maysa a torre ti saan nga agtugaw nga umuna ket patta-pattaenna ti magastos, tapno kitaenna no adda umanay a pangleppasna iti dayta?” Sakbay nga ikeddengyo ken dagiti nagannakyo no rumbeng a sumurotkayo iti panagpasiar ti klaseyo, siaannad nga usigenyo amin a nainaig. Adtoy ti dadduma a salsaludsod nga usigenyo:

Sadinot’ pagpasiaranyo? Dakkel ti kaipapanan ti agmalmalem man a panagpasiar iti asideg a museo wenno agbiahe ti ad-adayo a pagpasiaran sakay umyan sadiay. Kasta pay a no dagiti nagannakyo ti aggasto, isudanto ti mangikeddeng no kabaelanda dayta.

Aniat’ adda iti programa? No tunggal aldaw ket nasayaat ti pannakaorganisarna kadagiti makagunggona ken makapainteres nga aramid, daytoy ti mamagbalinto iti klase nga okupado ken makissayan ti peggad nga adda dakes a mapasamak. Isu nga usigenyo a naimbag ti nayeskediol a programa sakbay nga ikeddengyo ti sumurot iti panagpasiar ti klaseyo. Mabalin a makaisuro ti panagpasiar kadagiti museo wenno panangadal iti nakaparsuaan. Ngem ti panageksperimento iti Yoga ken kadagiti relihion ti Asia​—a naiplano iti maysa a panagpasiar ti klase​—ti saan a maitutop iti maysa a Kristiano.​—1 Corinto 10:21.

Addanto kadi epektibo ken naynay a panangaywan? Malagip ti 15-ti-tawenna a Kristiano a balasitang nga agnagan Julia: “Naitimpuyogak iti nasayaat ti kababalinna a klase, isu nga awan pakadanagan da Nanang ken Tatang idi kimmuyogak iti panagpasiarmi. Siaannad unay nga inaywanandakami dagiti mannursuromi.” Nupay kasta, mabalin a manmanon ti kasta a pannakaaywan kadagitoy nga aldaw. Kas bigbigen ti maysa nga Aleman a maestro, “saan a maipasigurado” ti naannad ken mapagtalkan a panangaywan. Kinapudnona, inlastog ti maysa nga agtutubo kalpasan ti panagpasiar ti klaseda: “Apaman a naallilawmi ti dua a mannursuromi, inaramidmin ti kaykayatmi.”

Mangriribukto ti dadduma nga estudiante uray no aramiden dagiti mannursuro ti amin a kabaelanda a mangtengngel iti kababalinda. Malagip ti maysa a dati a maestra: “Adu ti nasikap a pamay-an dagiti agtutubo tapno mailibasda ti arak, isu a dimo madlaw uray sukisokem dagiti siledda. Natakuatak nga adu gayam nga arak ti nainumdan idi nagbakuar ti maysa kadagiti babbalasitang.” Nalawag, mabalin a nagrigat unay ti mangipasigurado a nasayaatto ti pannakaaywan dayta a panagpasiar. Kaskasdi a mabalin a mailisikayo iti adu a pakadanagan ken pannakaibabain no siaannad a sukimatenyo ken dagiti nagannakyo no ania dagiti naaramid nga urnos agpaay iti panangaywan. Kuna ti Proverbio 22:3: “Ti manakem a tao madlawna ti dakes ket aglemmeng, ngem ti nanengneng aglayon laeng ken agsagaba.”

Kasano ti kadawyan a panagtignay dagiti kaeskuelaanyo iti pammilin dagiti mannursuroyo? Daytoyto ti mangted kadakayo iti naimbag a pamalatpatan no kasanonto ti panagtigtignayda iti panagpasiar ti klase. Naipadamag a kapilitan nga inyababa ti maysa a high school idiay Alemania ti tallo-aldaw a panagpasiar ti klasena gapu ta di inkankano dagiti nabangad nga estudiante “ti nalawag ken naanus a pammilin” dagiti mannursuro.

Kimmuyog ti maysa a balasitang nga Aleman nga agnagan Stephanie iti kasta a panagpasiar idi napalabas ket kas nagbanagan ti kapadasanna, isingasingna a yimtuodyo iti bagiyo ti sumaganad a salsaludsod: ‘Umdas met laeng aya ti kinasirib dagiti kaklasek a mangipangag kadagiti mannursuro? Ikagkagumaan kadi ti eskuelaan a pagtalinaeden ti nasayaat a pakasarsaritaanna? Umdas aya ti kinainget dagiti mannursuro a mangipaay iti umno a panangidaulo? Sipapasnek kadi nga alagaden dagiti agtutubo ti nasayaat a kababalin? Agus-usarda kadi iti arak ken maiparit nga agas?’ Pudno, bigbigen ni Stephanie nga adu unay [a banag] ti “agpannuray kenka kas maysa a tao, nalakaka man a mangpagusto wenno saan.” Ngem kasano a maikararagyo ken Jehova a ‘dinakayo yeg iti pannakasulisog’ no igaggagarayo met nga ikabil ti bagiyo iti mangikompromiso a kasasaad?​—Mateo 6:13.

Isu a nagkedked ti 17-ti-tawenna a ni Petra a kumuyog iti panagpasiar ti klase. “Ammok no kasanonto ti panagtignay dagiti kaklasek,” ilawlawagna. “Maipakpakaunak a dagiti kasasaad a pakairamanan ti arak ken sekso ti talaga a mangsuotto iti konsiensiak. Kas nagbanaganna, lima a babbaro ti nanglabus iti maysa a balasitang sada rinetrato, nga idi agangay ket impasa-pasada kadagiti estudiante.”

Maraemto aya dagiti narelihiusuan a patpatienyo? Kas pagarigan, insurat ni agtutubo a Timon: “Masansan nga adda party gapu iti panagkasangay, a nagrigat a liklikan.” Kas maysa a Saksi ni Jehova, pinagkedkedanna ti makipaset kadagita a selebrasion.a Raemento kadi dagiti mannursuro ken kaklaseyo ti panangmatmatyo no bilang adda selebrasion a kas iti dayta a mairaman iti panagpasiar ti klaseyo?

Ania a pannakitimpuyog ti pakaisaranganyonto? Ammo dagiti Kristiano a kondenaren ti Dios ti panagsigarilio, panagusar iti maiparit nga agas, panangabuso iti arak, wenno pannakiraman iti sekso sakbay ti panagkasar. (1 Corinto 6:9, 10; 2 Corinto 7:1) Isu a nainsiriban ti panangliklik iti pannakitimpuyog kadagiti agtutubo a mangar-aramid kadagitoy. (1 Corinto 15:33) Mamakdaar ti Proverbio 13:20: “Ti makikuyog kadagiti maag dakesto ti pagbanaganna.” Iti panagpasiar ti klase, ad-adu ngem iti gagangay a tiempo ti busbosenyo kadagita nga agtutubo, ket maysa daytoy a nalukay a kasasaad. Kastoy ti panangilawlawag ni agtutubo nga Andreas: “Iti panagpasiar ti klase, kanayon a maisarangka iti espiritu ti lubong, buyogen ti amin a nailubongan a musika ken naalas a panagsasaona.”

Ti sabali pay a banag isut’ nalaka a pannakariknat’ liday no adayokay iti pagtaenganyo. Dagiti panagpasiar ti klase ti nangabbukay iti panaginnayat ti adu nga agtutubo. Addanto aya peggad a makiinnayatkayo iti di manamati? Mamakdaar ti 1 Corinto 10:12: “Ti mangipagarup nga isu sitatakder agannad koma tapno di maikulbo.” Ket uray no nabilegkayo a mangdaer iti sulisog, makaitibkolto aya ti kaaddayo iti kasta a panagpasiar kadagiti dadduma a Kristiano nga agtutubo?​—Idiligyo ti 1 Corinto 8:7-13; 10:28, 29.

Nagkedked a kimmuyog ti 14-ti-tawenna a ni Yvonne iti panagpasiar ti klasena iti snow ski. Ilawlawagna: “Makalawasto a makipulapolak iti bin-ig a nailubongan nga agtutubo ken mannursuro. Mainayon pay iti dayta, ti pannakikaduak kadagiti kakabsatko, ti panangasaba a trabaho, ken dagiti gimong​—dagidiay a bambanag ti talaga a malanganakto. Ti sabali pay a makagapu isut’ kababalin ti kaaduan nga agtutubo no awanen ti makakitkita kadakuada.”

Panangay-ayo a Naan-anay iti Dios

Yantangay dagiti panagpasiar ti klase gagangay a dida direkta nga inaig ti relihion, politika, wenno dadduma nga aramid a maiparit kadagiti Kristiano, masapul nga ikeddengto ti maysa nga estudiante ken dagiti nagannakna no makagunggona ti kasta a panagpasiar. (Idiligyo ti Isaias 2:4; Apocalipsis 18:4.) Nagduduma ti kasasaad ken sirkumstansia iti sabasabali a lugar ken klase; isu a mabalin a makidangadang dagiti Kristiano iti maysa a lugar kadagiti problema a naigiddiat iti sabali.

“Am-ammo ni inangko ti dadduma nga agtutubo iti klasek ken am-ammona a manakem ti maestrok. Isu a naballigi ti panagpasiar ti klasemi,” kuna ni Stephan. “Ngem idi tumataenganakon ket dimteng ti kaudian a panagpasiar ti klasemi sakbay ti panagturpos, interamente a naiduman ti problema maipapan iti ikukuyogko.” Apay? Ituloyna: “Tallo la a tawen kasakbayanna, nasingpet ken managraem dagiti kaklasek. Ngem ti maiparit nga agas ken imoralidad ti nagbalin a paset ti inaldaw a kabibiagda. Isu a diak kimmuyog iti panagpasiarmi. Di napakpakadaan ti pannakayababa ti maudi a panagpasiar sakbay ti pannakairingpasna.”

Iti maudi a panangusig, ngarud, masapul a tingitingenyo ken dagiti nagannakyo amin dagiti banag a nairaman ken aramidenyo ti bukodyo a pangngeddeng. Siguraduenyo nga aniaman nga ikeddengyo, ti kalatyo ket “magnakayo a maikari ken Jehova maipaay iti panggep a panangay-ayo a naan-anay kenkuana.”​—Colosas 1:10.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 25]

Ania a kita a pannakitimpuyog ti pakaisaranganyo no kumuyogkay nga umyan iti panagpasiar ti klaseyo?