Panangmatmat iti Lubong
“Natalged a Sekso”—Saan a Natalged iti Babbai
Agpapan pay iti nasaknap a pannakaipakaammo iti publiko a mangitandudo iti “natalged a sekso” ken ti pannakausar dagiti kondom tapno maliklikan ti pannakaakar iti AIDS, mangrugin a pagduaduaan dagiti doktor ti kinasirib ti kasta a balakad. Kuna ti maysa a report ti medisina a nagparang iti periodiko ti Paris a Le Figaro a nupay dagiti kondom medio salaknibanda dagiti lallaki maibusor iti AIDS, saanda unay a makasalaknib kadagiti babbai gapu ta nalaka a mamulitan ti maysa a kapareha iti sekso ti makinruar a kudil ti kondom. Lallalo nga agpeggad a maakaran dagiti babbai kabayatan ti panagkadawyan ken no adda impeksion wenno sugat ti mabagbagida. No bilang ti pagsasaritaan, agparang itan a kurang nga 69 porsiento ti kinaepektibona a mangsalaknib kadagiti babbai maibusor iti AIDS. Iti panagkomentona iti daytoy nakissayan a “kinatalged,” kinuna ti maysa a doktor: “Aniat’ makunatayo iti maysa nga eroplano nga 69-porsiento laeng ti gundawayna a di matnag iti makatawen?”
Panangehersisio iti Utek
Ipadamag ti DAK Magazin, maysa nga Aleman a publikasion ti seguro iti salun-at a, “ti nakapuy a memoria ket masansan a maigapu saan nga iti gasat no di ket iti nakapuy a panangsanay.” No kasano a ti ibabassit dagiti masel ket maigapu iti kinainaktibo, kumapuy ti utek ken bassit laeng nga impormasion ti idulinna no saan unay a mausar dayta. Problema la kadi daytoy dagiti lallakay ken babbaket? Sigurado a saan! “Tangay masansan a ti panagpanunot ket naaramid a nalaka para kadatayo wenno masaysayang pay ketdi,” inkomento ti magasin, uray dagiti agtutubo ket agpeggad a kumapuy ti memoriada no saanda a kanayon a pagbalinen nga okupado ti panunotda. Aniat’ makatulong? Isingasing ti magasin ti panangehersisio iti utek, babaen ti panagusar kadagiti ay-yam ti panunot, kas kadagiti puzzle a manginaig iti numero ken dagiti letra ti alpabeto, a mangparayray iti panunot ken memoria. Kasta met a “makatulong dagiti crossword puzzle.”
Mensahe Dagiti Tren iti Rolio ti Toilet Paper
Agingga idi nayam-ammo ti kabarbaro a kagawaan, ti kakaisuna a wagas a pangipakaammuan ti konduktor iti tren kadagiti pannakabagi iti linteg no adda emerhensia iti gistay amin a tren ti Italia ti agtultuloy a kas iti sumaganad: Agsurat iti papel, ikabil iti maysa a rolio ti toilet paper, ken ipurruak dayta manipud iti paspas a tren iti sumaganad nga estasion ti tren, a manginanama a masarakandanto dayta ken mapakaammuan dagiti pannakabagi ti linteg. Daytoy a sistema, “a kas iti kabayagen dagiti tren a mismo,” ti impaalagad dagiti opisial a paglintegan ti tren. Dayta “pay laeng ti kasayaatan, nasuboken ken napaneknekanen a pamay-an,” kuna ti maysa nga opisial ti Italian State Railways, a kaskasdi a makabigbig a “nakaro unay ti problema ti komunikasion kadagiti tren.” No napasanguan iti panagsakit ti pasahero, kaadda ti bagahe a mabalin nga adda mapagduaduaan a nagyanna, riribuk, wenno panagtakaw, “awan a pulos ti gaway dagiti kameng ti State Railways,” kuna ti Italiano a periodiko a Corriere della Sera, tangay saanda nga autorisado a makibiang. Tapno marisut ti problema maipapan iti komunikasion, gandat ti Italian State Railways a mangusar kadagiti closed-circuit portable telephone iti asidegen a masakbayan.
Kasupadi ti Kinapudno Maipapan ti Paltog iti E.U.
Ti yaadu ti bilang dagiti matmatay gapu iti paltog idiay Estados Unidos, a napakuyogan ti adu unay a panangpaltog iti kaaduan, pinataudna agpadpada dagidiay mangipagarup a panawenen tapno ikkaten dagiti paltog kadagiti kriminal ken dagidiay a makarikna a panawenen ti igagatang a mismo iti paltog. “Kinapudnona, adu a tattao, ti mabalin a mangpampanunot kadagitoy a dua,” kuna ti magasin a Time. Ket nupay adda pannakapilit a mangtimbeng kadagiti paltog, umad-adu a tattao ti mapan gumatang kadagiti paltog [itatta] ngem idi. Idi naipaulog ti linteg a Brady (linteg a mangtimbeng ti paltog), impadamag dagiti aglaklako iti paltog ti nakangatngato a naglakuan sakbay ti panagepektona. Adda itan agarup 211 milion a paltog idiay Estados Unidos. Iti panangikagumaan a mangkissay iti kaaduna, narugian dagiti programa a sadiay mabalin nga isuko dagiti tattao ti paltog ket umawatda ti gift certificate a $100—awan masalsaludsod. Ginasut a paltog ti inikkat dagiti kampania iti kalsada ngem tinignayna met ti dadduma a gumatang kadagiti nalaka a paltog tapno maisukoda ida ket agganansiada. Kinuna ti maysa a paglakuan ti paltog: “Ipanamnamak kadakayo, adu a tattao a mangisuko kadagiti paltog iti agsapa ket addaandanto pay laeng ti paltog iti malem.”
Panangallingag Idiay Japan
Iti panangawagna iti panangallingag a “nasional a paglinglingayan” ti Japan, impadamag ti Mainichi Daily News a “ti Japan ti kasaknapan a maal-allingag a nasion iti lubong, nga addaan 60,000 a babassit a radio microphones a mailako” iti tinawen. Dadduma a pagallingag ti nagbabassitan ta maiseksekda pay kadagiti pagsurat a pluma. Adda met dagiti alikamen a makailasin ti panagsasarita a 15 metro ti kaadayona ket mayallatiwna iti kaadayo a 3 kilometro. Asino dagiti manangallingag iti Japan? Sigun iti diario, adu a manangallingag ti basta agsapsapul “kadagiti frequency a pakasarakanda kadagiti kasayaatan nga impormasion” maipapan iti tsismis. Ngem adu “dagiti naimon nga agayat nga agtarigagay a mapanamnamaan iti panangipateg dagiti ay-ayatenda, wenno amma nga agtarigagay a mangsiput iti ar-aramid ti babbalasangda.”
Pukawen ti AIDS ti Adu Idiay Africa
Sigun iti pattapatta ti World Health Organization, kadagiti nasurok a 15 milion a naammuan nga agsakit ti AIDS iti lubong, agarup 10 milion ti adda idiay Africa, a mamagbalin iti dayta a kakaruan a naapektaran a kontinente. Deskribiren ni Propesor Nathan Clumek dagiti addang nga addan tapno labanan ti epidemia ti AIDS a kas “babassit a dike a darat a panglapped iti dumakdakkel a karayan.” Iti maysa nga interbiu a naipablaak iti inaldaw a pagiwarnak ti Paris a Le Monde, kinuna ni Propesor Clumek a dagiti pangulo ti estado ti Africa dida pay naan-anay a nabigbig ti panangdadael a patauden ti virus idiay Africa. Idi 1987, idi pinattapatta ni Clumek a 10 porsiento iti kontinente ti maapektaranto iti AIDS, adut’ nangipagarup a dayta ket nakalablabes. Itatta, napattapatta nga addan manipud 20 agingga iti 40 porsiento a populasion ti Africa a naimpektaran iti makapapatay a virus.
Nakalablabes a Nakalap Dagiti Baybay
“‘Adu pay ti ikan idiay baybay,’ kuna ti replan. Ngem biddut daytoy,” kuna ti The Economist. “Nagadu ti ikan iti baybay ngem nakalablabes ti makalap.” Nanipud idi kaaduan a nakalap idi 1989, bumabbaban ti makalap nga ikan iti lubong. Simple laeng ti sungbat: “Bassiten ti nabati nga agitlog nga ikan idiay baybay a mangtaginayon ti kaaduda. Kalkalapen dagiti mangngalap dagiti ikan nga agpapaadu iti ikan a kalapenda.” Sigun iti United Nations Food and Agriculture Organization, 13 kadagiti 17 a kangrunaan a taaw a pagkalapan iti lubong ti addaan iti nakaro a parikut—4 ti naibilang a bassiten ti ikanna ta din mabalin a pagkalapan iti mailako. Dagiti moderno a teknolohia—kas iti sonar ken satellite a komunikasion—pinagbalinna a posible kadagiti mangngalap a masapulanda ti ikan uray kadagiti nasulinek a lugar ket agsublida iti apag-isu a lugar a sadiay adu ti makalapan. Dagiti dadakkel a trawler ti paktoria nga addaan kadagiti pagproseso nga alikamen a kas ti kalawa ti pagay-ayaman ti football, a daddadakkel pay ti iketda, kalapenda ti kasta unay a nagadu nga ikan. Mapabasol dagiti gobierno iti panangsayang, kuna ti The Economist, tangay 90 porsiento iti nakalapan iti lubong ti masarakan iti las-ud ti 370 a nautical a kilometro kadagiti dadduma nga aplaya ti pagilian, ti danum a tuntonen ti pagilian nga iturayanda. Saan a pastreken dagiti gobierno ti dadduma a buyot dagiti mangngalap ti sabali a nasion, ngem palubosanda dagiti mangngalap iti pagilianda nga agpaadu ti bilog ken alikamenda, ket tulonganda ida babaen iti pundo ti publiko.
Nasaysayaat nga Ugali iti Pannaturog
“Mabalin a kasla nabunga ti di pannakaturog kadagiti adu a tattao, ngem dagiti pagbanagan ti di panangipaay ti turog iti bagi agtungpal ketdi iti di kinabunga,” kuna ti magasin iti Brazil nga Exame. Ilawlawag ti neurologo a ni Rubens Reimão: “Ti bagi dina malipatan ti oras ti pannaturog a nautang ti tao. Maisupadi iti dayta, kanayonto a malagipna ket kellaatto a kalikagumanna a bayadan ti tao babaen ti pannakalipat, parikut a mangipamaysa, ken nakapuy a panagpanunot.” Tapno maliklikan ti nalabes a danag, irekomendar ni Dr. Reimão: “Solbarenyo laeng dagiti parikutyo iti trabaho wenno panunotenyo laeng ida no agtartrabahokayo.” Tapno nasaysayaat ti panaginana ken pannaturogyo, isingasing ti Exame ti kanayon a panagehersisio, naalumamay a musika, nalidem a silaw, ken nasayaat a panagpampanunot.
Misa a Katoliko Serbian Dagiti Babbai a Sakristan
Ti panangusar kadagiti babbai a tumulong kadagiti padi bayat ti pannakaselebrar ti Misa ti, agingga ita, palpalubosan ti dadduma nga autoridad ti simbaan. Iti maysa a surat nga inanamongan ni Papa Juan Paulo II ken naipatulod kadagiti presidente iti kumperensia dagiti obispo a Katoliko iti aglawlaw ti lubong, nangited ti Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments kadagiti sinaggaysa nga obispo ti panagpili a mangipalubos kadagiti babbai a sakristan a tumulong nga agserbi iti Misa. Sigun iti Corriere della Sera, bayat ti panangyanunsiona ken tapno “awan ti uray bassit laeng a pananginanama dagiti babbai,” ti pannakangiwat ti Vatican a ni Joaquin Navarro Valls dagus nga imbagana a silalawag a ti baro nga urnos dina baliwan iti aniaman a pamay-an ti panangmatmat ti simbaan kadagiti padi a babbai. Apay ngarud nga usaren [ti Simbaan] dagiti sakristan a babbai? “Saanak a masdaaw,” inkomento ti sosiologo a ni Franco Ferrarotti. “Saan a makasarak ti Simbaan kadagiti padi, ket kasla saan met a makasarak kadagiti sakristan a lallaki.”
Kulto Dagiti Eunuko
Ipadamag ti Indian Express iti Bombay nga idiay India adda nasurok a maysa a milion nga eunuko. Kadagitoy, 2 porsiento laeng ti naipasngay iti kastoy a kasasaad. Dagiti dadduma ket nakaponda. Sigun iti Express, dagiti naguapo ti langada a babbarito magargari wenno makumawda ken maipanda iti maysa kadagiti adu a lugar idiay India a sadiay maaramidda nga eunuko. Sadiay dagiti babbarito maipasidongda iti maysa a seremonia a mangiraman iti “nakasaysayaat a pannakatrato” ket agtungpal iti pannakaikkat dagiti ukelda. Kalpasanna, ti kabarbaro a naaramid nga eunuko ti tagibien ti nataenganen nga eunuko, a mangipasdek iti relasion nga “ina-anak.” Dagitoy nga eunuko maikkanda kadagiti nagnagan a babbai ket kalpasanna agtignay ken agkawesda a kas babbai. Kaaduan nga eunuko maorganisarda kas maysa a kulto nga addaan iti mangidaulo a dios. Adut’ templo iti intero nga India a sadiay dagiti eunuko madaydayaw ken mararaemda kas didios bayat ti tinawen a piesta.