Naan-anay a Salun-at Agpaay iti Isuamin

KAS iti kababalin, aglawlaw, ken panangtaripato iti salun-at, apektaran met ti biolohikal a pannakabukeltayo ti salun-attayo. Inimpluensiaan dayta a pannakabukel ti naipatawid ken dagiti sakit a mabalin a mapatanortayo inton agangay gapu iti kaadda ti genetiko a pagannayasantayo kadakuada.

“Ti biolohikal a pannakabukel nga isut’ nakayanakanyo,” kuna ti maysa a propesional iti salun-at, “interamente nga ikeddengna no bilang agbiagkayto a nasalun-at, agbiagkayto iti napaut, wenno agbiagkay met laeng.”

Iti aniaman a wagas a naalatay ida, inaldaw nga ipalagip kadatayo ti nasakit nga ulo, agbetted a piskel, napaksuyan a nerbio, nablo a tultulang, kumapkapuy a puso, ken dadduma a sagubanit a ti salun-attayo ket inapektaran ti addaanen depekto a bagi ken panunot. Ania ti pakaigapuan dagitoy nasaknap a parikut iti salun-at?

Ti Kangrunaan a Makagapu

Sungbatan ti maysa a medikal a doktor nga agnagan Lucas a nagbiag idi umuna a siglo K.P. daytoy a saludsod iti maysa a napaltiingan a biograpia nga insuratna maipapan ken Jesu-Kristo. Maysa nga aldaw, insurat ni Lucas, naipan ken Jesus ti maysa a paralisado a lalaki iti pananginanamana a maagasan. Kinuna ni Jesus iti paralisado: “Dagiti basolmo mapakawanda.” Kalpasanna, tapno ipakita a talaga nga adda pannakabalinna a mamakawan kadagiti basol, imbilin ni Jesus iti lalaki: “Bumangonka ket bagkatem ti bassit a pagiddaam ket inkan iti pagtaengam.” Kasta nga agpayso ti inaramid ti lalaki! Kas banagna, “immapay kadakuada amin ti napalaus a ragsak” dagidiay nakasaksi iti pannakapaimbag, “ket rinugianda nga idayaw ti Dios.”​—Lucas 5:17-26.

Ania a basol ti tuktukoyen ni Jesus? Ti sungbat tulongannatayo a mangtarus no apay nga agsakit, lumakay/bumaket, ken mataytayo. Tangay makasiguradotayo nga “amin a Kasuratan ket impaltiing ti Dios,” mainanamatayo a maipaay ti Biblia dayta a sungbat. (2 Timoteo 3:16; 2 Pedro 1:21) Saritaenna kadatayo a naparsua ti immuna a lalaki, ni Adan, a naan-anay ti kinasalun-atna. Tinagiragsakna ti nagsayaat a salun-at la ketdi no nagtulnog iti Namarsuana.

Ngem, pinili ni Adan a labsingen ti linteg ti Dios. Babaen ti isusukir ken sipapakinakem a yaalsana maibusor iti Namarsuana, isut’ nagbasol. Kas banagna, isut’ nagbalin nga imperpekto, agannayas nga agsakit, ket idi agangay isut’ natay. Gapuna, ti basol ti makagapu iti panagsakit ken ipapatay ni Adan.

No kasano a ti dadduma a sakit ket mayakar manipud iti nagannak nga agturong kadagiti annak kas pannakayaplikar ti linteg ti genetiko, kasta met a ti kinaimperpekto ken ti ibungana a saksakit ket impatawid ni Adan kadagiti putotna, ti natauan a pulí. Isu nga amin a sakit ket bunga ti damo a panagbasol ni Adan. (Genesis 2:17; 3:1-19; Roma 5:12) Adda aya pakaruk-atan?

Ti Pakaruk-atan

Ti panagbalbaliw manipud iti naan-anay a salun-at a nagtungpal iti nakapuy a salun-at ket maigapu iti basol​—ti yaalsa ni Adan maibusor iti linteg ti Dios. Ti pannakabalbaliw manipud nakapuy a salun-at nga agbalin a naan-anay a salun-at ket posible laeng babaen ti pannakaikkat ti basol. (Roma 5:18, 19) Kasano? Ti sabali a naan-anay a tao, ti eksakto a katupag ni Adan idi isut’ naan-anay, ti masapul a mangisakripisio iti biagna kas subbot. Ti linteg ti Dios ket “kararua maisingirto iti kararua,” a kaipapananna, ti biag agpaay iti biag.​—Deuteronomio 19:21.

Nupay kasta, awan kadagiti managbasol a kaputotan ni Adan ti makaipaay iti kasta a subbot. Isu a siaayat nga impaay a mismo ni Jehova ti Anakna, ni Jesus, kas maysa a naan-anay a tao tapno ipaayna ti biagna kas “subbot a kasukat dagiti adu” tapno “magun-odantayo ti biag babaen kenkuana.”​—Mateo 20:28; 1 Juan 4:9; Salmo 49:7.

Idi adda ditoy daga, impakita ni Jesus a ni Amana, ni Jehova, ti nangipaay kenkuana iti pannakabalin a mangikkat kadagiti basol idi kinunana iti paralisado, “dagiti basolmo mapakawandan,” sa nagna ti naimbagan a tao a nagawid. Namin-adu nga inusar ni Jesus daytoy a pannakabalin manipud Dios babaen iti dagus a panangpaimbagna iti bulsek, tuleng, ken adu pay a sabsabali nga addaan nadumaduma a sakit.

Maipapan kadagitoy a namilagruan a panangagas ni Jesus, salaysayen ti Biblia: “Idin dagiti dadakkel a bunggoy immasidegda kenkuana, a naikuyog kadakuada dagiti tattao a pilay, pawad, bulsek, umel, ken adu a sabsabali pay, ket ngangnganida la ipurruak ida iti sakaananna, ket inagasanna ida; iti kasta nagsiddaaw ti bunggoy idi nakitada a ti umel agsasao ken ti pilay magmagna ken ti bulsek makakita.” (Mateo 15:30, 31) Ad-adda pay a nakaskasdaaw, nabalinan ni Jesus a pinagbiag manen dagiti natay a tattao. Saritaen ti Biblia ti sumagmamano kadagitoy a panangpagungar.​—Lucas 7:11-16; 8:49-56; Juan 11:14, 38-44.

Ipatalged kadatayo dagitoy a namilagruan a panangpaimbag nga amin a sakit ket kabaelan nga agasan ti pannakabalin ni Jesus. Usarennanto kadi manen daytoy nga inted-Dios a pannakabalin? Magunggonaantay aya?

Sierto ti Naan-anay a Salun-at

Ipakita dagiti padto ti Biblia nga agturturayen ni Jesus idiay langit kas Ari ti nailangitan a gobierno ti Dios. Isut’ inautorisaran ti Dios a mangikkat iti isuamin nga adda ita a natauan a gobierno ken agturay iti intero a daga. (Salmo 110:1, 2; Daniel 2:44) Matungpalto met laengen ti kararag nga insuro ni Jesus kadagiti pasurotna: “Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti rabaw ti daga.” (Mateo 6:10) Iti sidong ti turay dayta a nailangitan a Pagarian, pasetto ti pagayatan ti Dios agpaay iti daytoy a daga isu ti dramatiko a pannakapasayaat ti kasasaad ti salun-at ti natauan a pamilia.

Iti kasta, iti literal agraman iti naespirituan a kaipapanan, “maluktanton dagiti mata ti bulsek, ket dagiti lapayag ti tuleng maluktandanto. Iti kasta, aglagtonto ti pilay a kas iti maysa nga ugsa, ket ti dila ti umel agkantanto.” “Ket ti agtaeng dinanto kunaen, ‘Masakitak.’”​—Isaias 33:24; 35:5, 6.

Iti sidong ti nailangitan a Pagarian ti Dios, ti naan-anay a salun-at kaipapanannanto a dinton kasapulan a matay dagiti tattao a kas iti mapaspasamak kadatayo itatta. Ikari ti Sao ti Dios: “Tunggal maysa a mangalagad iti pammati kenkuana ket maaddaan[to] iti agnanayon a biag.” “Ti sagut nga ipaay ti Dios isu ti agnanayon a biag babaen ken Kristo Jesus nga Apotayo.” (Juan 3:16; Roma 6:23) Wen, idi pay la ugma nga inkari ti napaltiingan a salmo: “Ti sililinteg tawidennanto ti daga, ket agtaengdanto kenkuana nga agnanayon.” (Salmo 37:29) Kas iti inaramidna idi adda ditoy daga, pagungarenton ni Jesus dagiti natay ken ikkanna ida iti gundaway a magunggonaan manipud iti naan-anay a salun-at. Ikari ti Biblia: “Addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”​—Aramid 24:15.

Agrangpayanto a mismo ti daga iti sidong ti turay ti Pagarian isu a ti bisin, a mangituggod iti dakes a salun-at, ket awanto a pulosen. Kunaen kadatayo dagiti padto ti Biblia: “Ti kayo iti away mangtedto iti bungana, ket ti daga mangtedto iti rang-ayna, ket sitatalgeddanto iti dagada.” (Ezequiel 34:27) “Ti daga a mismo pinaaduna ti apit; ti Dios, ti met laeng Diostayo, bendisionannatayto.” (Salmo 67:6) “Addanto kinaruay ti bukel iti daga.” (Salmo 72:16) “Ti let-ang ken ti namaga a daga naragsakdanto; ket ti tay-ak a langalang agragrag-odanto, ken agsabongto a kas iti rosa.”​—Isaias 35:1.

Iti pananggupgopna iti kasasaad a maaddanto iti baro a lubong ti Dios, iwaragawag ti naimpadtuan a maudi a libro ti Biblia: “[Ti Dios] punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot.”​—Apocalipsis 21:4.

Kunaenyo kadi, ‘Nagrigat a patien dayta’? Ngarud, panunotenyo daytoy. Sakbay a nagbalin ni Adan a managbasol, naan-anay idi ti salun-atna. Darepdepenyo man nga imposible idi nga adda makisarita kenkuana iti daydi a tiempo sana kunaen nga addanto aldaw a ti daga ket mapno iti ut-ot, sakit, ken lumaklakay a tattao. Ti kunayo mabigbig ngata ni Adan a daytat’ nagrigat a patien? Kaskasdi, daytat’ mapaspasamak itan.

Iti kasumbangirna, ti naan-anay a salun-at a pumaysonton iti sidong ti Pagarian ti Dios. Ipasigurado kadatayo ti Sao ni Jehova: “Dagitoy a sasao matalek ken napudnoda.” (Apocalipsis 21:5) Ti kunaen ti Dios a mapasamak ket mapasamakto agsipud ta “di mabalin a pagulbodan ti Dios.”​—Hebreo 6:18.

Ania ti maaramidanyo itan tapno makasiguradokayo a mangtagiragsak kadagitoy a sumungsungaden a pammendision? Napagminar ti wagas nga agturong iti naan-anay a salun-at ken agnanayon a biag babaen iti kinuna ni Jesus iti kararagna ken Amana: “Daytoy kaipapananna ti agnanayon a biag, ti pananggun-odda iti pannakaammo maipapan kenka, ti maymaysa a pudno a Dios, ken iti daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.”​—Juan 17:3.

Kiddawenyo kadagiti Saksi ni Jehova ti maysa a libre a panagadal ti Biblia iti pagtaenganyo. Maragsakandanto a tumulong kadakayo a makasursuro iti ad-adu pay maipapan kadagiti nakaskasdaaw a kari ti Dios. Daytanto ti umuna nga addangyo nga agturong iti naan-anay a salun-at!

[Ladawan iti panid 14]

Idiay baro a lubong ti Dios, tagiragsakento ti amin a tattao ti naan-anay a salun-at