Panangitantan​—Ti Mannanakaw iti Panawen

“Ti panangitantan isut’ mannanakaw iti panawen.”​—Edward Young, c. 1742.

AGURAY! Dika isardeng a basaen daytoy nga artikulo! Ammom ti mabalin a mapasamak. Mabalin nga isardengmo a basaen sa kunaem: “Makapainteres dayta a paulo, ngem awan tiempok ita a mangbasa iti dayta. Into no kua laengen.” Ngem, inton agangay, dimonton maisamira a basaen dayta.

Dika itantan a basaen ti maysa nga artikulo maipapan iti panangitantan! Orasam ti bagim. Nalabit mabasamto daytoy nga artikulo iti agarup lima a minuto. Malpasmonto a mabasan iti agarup 10 porsiento daytoy intero a magasin! Kitaem ti relom ken irugimon nga orasan [ti bagim]. (Nairingpasmon ti 5 porsiento daytoy nga artikulo!)

Panangitantan Aya Dayta?

No taktakem​—itungtungkuam ti kabaelam, wenno rumbeng nga aramidem​—ngarud agitantantanka. Iti sabali a pannao, ipabigatmo ti maaramidam koman, itatta. Ti manangitantan taktakenna ti tignay iti panawen a kasapulan dayta a tignay.

Kiddawen ti maysa a superbisor iti maysa nga empleado ti maysa a report; kiddawen dagiti nagannak iti anakda a dalusanna ti siledna; kiddawen ti asawa a babai ken ni lakayna a tarimaanenna ti gripo. “Okupadoak unay” wenno, “nalipatak,” wenno, “awan tiempok” dagiti pambar a mangliklik. Ti kinaagpaysuanna ket, sumagmamano kadatayo ti mayat a mangaramid kadagiti report wenno mangdalus iti siled wenno mangtarimaan iti tubo no adda dadduma pay a makaparagsak a bambanag nga aramiden. Isu a liklikantay dayta, itantantayo nga aramiden dayta.

Nupay kasta, ammom kadin a no dadduma daytat’ saan a panangitantan no adda liklikantay nga aramiden? Maysa a negosiante a babai a nakaawat iti maysa a kiddaw ket dina ammo ti aramidenna iti dayta, ti mangipempen iti dayta iti maysa a kahon a nasuratan iti “suspendiren” iti lamisaanna. Kalpasan ti sumagmamano a lawas, repasuenna dagitoy a banag ket masarakanna a kagudua kadakuada ti di kasapulan a maaksionan. Narisuten dagiti problema wenno di kasapulanen ida. No dika sigurado a taktaken wenno aksionan, ikagumaam nga ikeddeng no anianto ti mapasamak no pulos a dimonto aramiden ti banag nga itantantanmo. Nasaysayaatto ngata ti ibungana no iringpasmon dayta wenno nakarkaronto?

No kabaelan ken rumbeng nga agtignaytay itan ken no ti panangitungtungkua iti kasapulan nga aksion ti mangpataudto iti ad-adu a parikut iti kamaudiananna, ngarud ti panangitungtungkua ket panangitantan. Kas pagarigan, ti panaginnaw iti pinggan kalpasan a nausarda iti nabaybayagen a panawen ti mamagbalinto kadakuada a narigrigat nga innawan. Ti panangitantan iti panangmantinir iti kotse ti agbunga iti nanginngina a panagpatarimaanto inton agangay. Ti naladaw a panangbayad iti utang ti agbunga iti dakdakkelto a babayadan wenno pannakapukaw iti serbisio. Pinattapatta ti maysa a babai a ti nagabayen a babayadanna a multa iti panaglabsingna iti trapiko, panagabang kadagiti videotape, ken libro iti libraria ket agdagupen iti 46 a doliar gapu iti kinamanagladladawna! Maysa la a bulan dayta!

Panangtiliw iti Mannanakaw

Usigem no apay nga agitantantanka. Utobem dagiti sumaganad a rason, ken anagem no mailasinmo met laeng no ania ti umno iti nabiit pay a proyekto a dika pay narugian wenno nairingpas:

Ugali:

No urayek ti kaudian a minuto, ad-adda a magutugotak a mangiringpas iti dayta.

Tagiragsakek ti rag-o a magun-odak no aramidek dayta iti kaudian a kanito.

Agurayakto agingga a mamin-adu a daras a palagipannak ni amongko, sa ammokton a talaga a kayatna a paaramid dayta.

Nagadu unay ti aramidek isu a ti pakaawisak laeng ti innak aramiden.

Kababalin:

Awan ti tarigagayko wenno pakagutugotak a mangaramid iti pakaibaonak.

Aramidek laeng ti bambanag no mayat ti rikriknak a mangaramid kadakuada.

Adda pay kayatko nga aramiden.

Awan ti disiplina ti bagik.

Buteng:

Diak sigurado no maaramidak dayta.

Awan umdas a tiempok a mangaramid iti dayta.

Nagdakkelan unay a proyekto. Kasapulak ti tulong.

Kasano ngay no diak agballigi wenno diak mairingpas?

Masapul nga alaek dagiti materiales tapno mairingpas ti proyekto.

Mabutengak di la ket ta maumsi wenno mapabainanakto.

Nadumaduma nga aramid ti itantan ti nadumaduma a tattao. Daddumat’ agtantan sakbay a mangrugida agsipud ta matmatanda a dakkel unay ti proyekto. Daddumat’ mangrugi, ngem no ngannganin mairingpas, awanen gaganaygayanda, ket isardengdan a leppasen dayta. Kaskasdi, daddumat’ mangirugi manen iti sabali a proyekto no asidegen a mairingpas ti maysa, nga ibatida ti immun-una a di nairingpas. (Ay, wen gayam, mayat ti ar-aramidem. Naguduamon daytoy nga artikulo.)

Dagiti rasonmo a di mangirugi wenno mangileppas iti maysa a proyekto ket mabalin a mapaglalasin iti tallo a kategoria. Iti libro a The Now Habit, insurat ni Neil Fiore: “Ti tallo a kangrunaan nga isyu a nangnangruna a pakaigapuan dagiti kaaduan a parikut iti panangitantan ket: pannakarikna a kas ket tay maysaka a biktima, malapunos, ken ti buteng a mapaay.” Aniaman ti rason, no maitudom dagiti makagapu, nalaklakam a masolbar dayta.

No dika sigurado no apay nga agtantanka, irekordmo dagiti aramidem iti makalawas babaen iti kagudua nga oras a baet. Ikeddengmo no kasano ti panangbusbusbosmo iti tiempo. Mabalin a maysa dayta a mangilawlawagto iti panunotmo tapno maamirismo no kasano kaadu a tiempo ti mabusbostayo iti awan unay kaes-eskanna a bambanag ken kadagiti nasken nga annongen. Ngem aniat’ sumaganad nga aramidem?

Panunotem Dagiti Ibungana

Madi a rikna ti patauden ti panangnamnama nga adda mairingpas nupay awan unay bannogmo iti dayta. Bayat nga umadanika iti manamnama a taningna, mangrugin a mariknam ti pannakapilit ken danag. Bayat a kumarkaro dagitoy a rikna, mabalin a kumapuy ti kinamanagparnuaymo. Dikanton agannayas a manganag wenno mangutob kadagiti nadumaduma a wagas tapno mairingpas ti kalat no di ket interesadokanto laengen a mangiringpas iti dayta.

Kas pagarigan: Natudinganka a mangiparang iti maysa a presentasion. Karabiyanna, nagtugawka tapno agsurat iti sumagmamano a sasao iti papel. Saan unay nga umdas ti tiempo a binusbosmo nga agsirarak iti temam, isu a nagimbento[kan]. Nalabit no inggaedmo koma, nangiramanka koma kadagiti kapadasan, makatulong nga impormasion, wenno tsart tapno matulongam dagiti dumdumngeg kenka a mangiladawan iti tema.

Ti sabali pay nga ibungana no itantantanmo ti maysa a proyekto isut’ dimonton a pannakarikna iti kinarelaks no adda nawaya a tiempotayo. Daytat’ maigapu iti kaadda ti kankanayon a pakadagdagan a rikna (wenno mangdagdag a tao a naynay a mangipalagip kadatayo) a nalipatantay nga iringpas ti maysa a proyekto.

Aniat’ Maaramidak?

Mangaramidka iti maysa a listaan. Aramidem daytoy iti rabii kasakbayanna. Isuratmo iti papel ti bambanag a kayatmo a magapuanan iti kabigatanna. No kastoy awanto ti malipatam, ket makitamto ti rinang-ayam bayat a markaam dagiti nairingpas a banag. Tapno addaka iti umno a dasig ti tunggal banag, isuratmo no kasano kapaut ti mapattapattam a panangiringpas iti annongen. No mangar-aramidka iti listaan “Dagiti Aramiden” iti dayta nga aldaw, isuratmo no mano a minuto ti kasapulam. No mangar-aramidka iti listaan ti maysa a proyekto, isuratmo ti promedio nga oras. Aramidem daytoy a listaan iti rabii kasakbayanna. Usarem ti sumagmamano a minuto a mangisagana iti listaam agpaay iti sumaganad nga aldaw. Ikabilmo ti maysa a binulan a kalendario iti lugar a nalaka a makita. Bayat nga awatem dagiti annongen ken awis, isuratmo ida.

No repasuem dagiti aramidem iti sumaganad nga aldaw, urnosem dagiti banag a yun-unam iti kalendaryom, nga ikabilmo ti A, B, C, ken dadduma pay iti sumaganad a banag a magapuanan. Nasaysayaat ti maaramidan ti dadduma a tattao iti bigat, dadduma iti malem wenno rabii. Yiskediulmo dagiti kadakkelan a proyektom agpaay iti kangrunaan nga orasmo. Yud-udim dagiti saan unay a makapainteres a trabaho kadagiti makaparagsak.

Mangitudingka iti oras. No agkaraladawka, literal nga agkaratarayka gapu ta naladawkan, sursuruem ti mangituding iti oras. Kaipapananna a mangaramidka iti umiso a panangpattapatta no kasano kapaut ti kasapulam a panangiringpas iti maysa a trabaho. Mangnayonka iti sumagmamano a kanayonan a minuto iti aramidem agpaay iti “di mapakpakadaan” a mabalin a mapasamak. Dika liplipatan nga ikkan iti pawayway ti nagbaetan dagiti tulaganyo. Nasken nga inayonmo ti oras ti panagbiahem. Dika mabalin nga iringpas ti maysa a miting iti 10:00 t.b. sa mapanka iti sabali iti 10:00 t.b. uray pay no maaramid dayta iti sumaruno met laeng a siled, nangnangruna payen no iti sabali pay nga ili dayta. Ikkam ti pawayway ti nagbaetan dagiti oras.

Mangdutokka. Masansan nga ikagumaantay nga aramiden ti amin a bukbukodtayo uray pay no kanayon a saan koma a kasta. Mabalin a sabali a tao ti mangideliber iti maysa a kargamento agpaay kadatayo no ammotayo nga isut’ mapan idiay opisina ti koreo.

Bingayem dayta. No dadduma ditay rugian ti maysa a kabbaro a proyekto gapu iti kadakkelna. Apay a dika bingayen ti dakkel a trabaho iti babbabassit? Bayat nga iringringpastayo ti babbabassit a trabaho, makitatayto ti rinang-ayan ken maparegtatayo a mangiringpas iti sumaganad a trabaho.

Iwayaam dagiti pannakasinga. Addadanto latta pannakasinga iti aldaw ti trabahotayo​—awag ti telepono, sangaili, parikut, surat. Kayattayo ti agtrabaho a siiepektibo, a karamanna ti pannakipagtrabaho iti dadduma a tattao nga addaan met iti isamsambot. No maseknantay laeng iti epektibo a trabaho, masurontayto no adda mangsinga kadagiti trabahotayo. Isu nga iwayaam ti pannakasinga. Mangitudingka iti oras iti inaldaw agpaay kadagiti di naiplano a pasamak. No rumsua dagitoy, mabalin a sanguem ida, tangay nangitudingka iti bassit a tiempo agpaay kadakuada.

Gunggona. No mangar-aramidka iti iskediulmo, rumbeng nga iplanom ti nadagsen wenno trabaho a kasapulanna ti panangipamaysa iti agarup 90 minuto. Dika liplipatan a yiskediul ti oras agpaay iti panagsagana iti trabaho. Kalpasan nga aktual a nairugimon ti trabaho ken agarup maysa ket kaguduan nga oras nga ar-ramidem dayta, mabalin a nasken nga aginanaka bassit. No agtartrabahoka iti maysa nga opisina, agsardengka biit, aginat, ken agmennamennaka. No agtartrabahoka iti ruar, agmeriendaka bassit. Gunggonaam ti bagim gapu iti trabahom.​—Eclesiastes 3:13.

Agasem, nairingpasmo daytoy nga artikulo iti agarup 5 a minuto kalpasan a nabasam ti paulona. Mabalin nga irugrugimon ti agbalbaliw!