Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasanon No Agbiddut ti Naganakko?

“Sangapulon a tawen a Kristiano ni tatangko. Ngem inaktibo. Saanen nga agad-adal iti Biblia, ken saanen a regular a tumabtabuno kadagiti gimong. Sangkababalawna dagiti Kristiano a kakabsat iti kongregasion. Ket adda nailubongan a panangmatmatna iti pulí, ken adu pay a banag. Para kaniak, adut’ pagbidbiddutanna.”​—Maysa a tin-edyer a balasang.

AWAN perpekto a naganak. “Amin nagbasol ken agkurang iti dayag ti Dios,” kuna ti Biblia. (Roma 3:23) Ngem naan-anay a naiduma no ti ina wenno ama ti maysa ket agtignay kas paguadan a Kristiano iti publiko sa dakes ti pagbalinanna iti pribado. “No iti sango ti sabsabali, nasingpet ni tatangko,” kuna ti maysa a balasitang. “Ngem sabali a tao no awanen ti sabsabali​—naalipunget! Babalawenna amin nga aramidek, ken pagburekenna ti dara ti tunggal maysa iti pamiliak. Addaak iti kasasaad a diak makasarak iti aniaman a rag-o iti biag. Bin-ig a gura ti mariknak kenkuana.”

Mabalin a nakaro ti unget ken panagpasugnod kadagiti agtutubo a sililimed nga agsagsagaba iti nadumaduma a panangabuso. Isu nga insurat ti maysa a babai nga agnagan Mary maipapan iti “kinaranggas, kinasalawasaw, ken amin a kita ti panangabuso” a sinagabana manipud ken amana​—a maysa a nalimed a mammartek. “Umay ibaga ti tattao kadakami nga annakna nga addaankam iti nagsingpet nga ama ken ania ketdin a naggasatkami,” siluluksaw a malagipna.

Kondenaren ti Biblia amin a kita ti panaginsisingpet. (Santiago 3:17) Pakdaarannatayo nga uray kadagiti pudno a managdayaw ti Dios, addada sumagmamano a “mangilimed iti kinasiasinoda.” (Salmo 26:4; idiligyo ti Judas 4.) Ngem ti pannakaammo itoy ti di mangpalaka iti bambanag, no ti aginsisingpet ket ti naganakyo a mismo​—daydiay manamnama nga ayaten ken pagraemanyo. Malapunos ti dadduma nga agtutubo iti makariribuk a rikna a tumaud. “Kasapulak ti tulong,” isennaay ti maysa a balasang. “Kuna ti Biblia a ‘dayawek ti amak,’ ngem diak maaramidan.”

No Ania a Talaga ti Kaipapanan ti Panangdayaw Kadakuada

Pudno a ti bilin ti Biblia a dayawen ti maysa ti nagannakna ket awan linaonna a ‘pambar’ kadagiti agtutubo a makarikna a di maikari dagiti nagannakda. (Efeso 6:1, 2) Nupay kasta, ti panangdayaw iti naganak di naan-anay a kaipapananna nga anamonganyo ti estilo ti panagbiagna wenno maragsakankayo iti panangtratona kadakayo. Iti Biblia, ti “panangdayaw” mabalin a kaipapananna laeng ti panangbigbig iti naipaannong nga autoridad.

Kas pagarigan, insurat ni apostol Pedro a dagiti Kristiano rumbeng a ‘padayawanda ti ari.’ (1 Pedro 2:17) Ammo unay ni Pedro a masansan a dakes ti pakasarsaritaan ti ar-ari. Ni Ari Herodes Agrippa I, kas pagarigan, ket gastador ken naliway a tao. Kalpasan a dinutokan ti Roma kas ari ti Palestina, inwayatna ti pannakaidadanes dagiti Kristiano. “Pinapatayna ni Santiago a kabsat ni Juan babaen iti kampilan. Idi nakitana a makaay-ayo dayta kadagiti Judio, nagtultuloy tapno arestuenna met ni Pedro.” (Aramid 12:1-3) Kaskasdi, di imparegta ni Pedro ti yaalsa. Imbes ketdi, intandudona ti panagtulnog iti ar-ari. Ket inaramidna daydi agpaay iti naimbag a rason. Ti panagtulnog kadagiti sekular nga agtuturay ket pagayatan ni Jehova. Ket idi kaaldawan ni Pedro, adda naan-anay a pannakabalin ken autoridad ti dadduma nga ar-ari. Kinuna ni Solomon: “Aramidenna ti aniaman a makaay-ayo kenkuana, ta ti sao ti ari addaan pannakabalin; ket asino ti agsao koma kenkuana: ‘Ania ti ar-aramidem?’”​—Eclesiastes 8:3, 4.

Iti umasping a wagas, ti naganakyo​—aniaman ti pagkuranganna​—ti naisaad pay laeng a mangaywan kadakayo ken addaan umdas a pannakabalin iti biagyo. Nalawag ngarud a di nainsiriban ti umalsa wenno isut’ tratuen buyogen iti pananglais. Saan laeng a ti panangaramid iti dayta ti mamagbalin iti biagyo a narigrigat no di ket mabalin a pakaigapuan pay ti pannakapukawyo iti anamong ti Dios. (Idiligyo ti Proverbio 30:17; Eclesiastes 10:4.) Iti kasumbangirna, mabalin a makatulong no ikagumaanyo a naimbag ti makitunos tapno uray kaskasano mataginayon ti talna ken kinatalinaay ti relasionyo iti naganakyo.​—Colosas 3:20.

Pannakilangen iti Unget ken Panagpasugnod

Ngem, kasano a siraraem a makilangenkayo iti mangsasair ken mangup-upay kadakayo? Saan a nalaka daytoy. Ngem no sangkapanunotyo dagiti kamali ken pagkurkuranganna kumaronto laeng ti sakit ti nakemyo. Mabalin kadi a positibo laengen ti nasken a panunotenyo maipapan iti naganakyo, nga ipaayyo kenkuana ti maitutop a pammadayaw iti aniaman a naimbag a kababalinna?

Usigenyo ti kunaen ti Proverbio 19:11: “Ti kinamanagpanunot ti tao pabannayatenna ti pungtotna.” Mabalin a no ikagumaanyo a tarusan ti naganakyo maaddaankayto iti kabbaro a pannakaawat iti kasasaad. Talaga kadi a dakes ti panagtigtignayna? Wenno nakapuy ngamin, maup-upay, ken agkasapulan iti tulong? Ti ngata kababalinna ket resulta ti sakit, panagleddaang, kinaliday, wenno danag idiay pagtrabahuan? No kasta, ti panangamiris kadagitoy a problema ti mabalin a tumulong kadakayo nga ad-adda a maasian iti naganakyo ken nalabit mangpalamiis iti pungtotyo.

Aniaman ti kasasaad, makatulong no adda pangyebkasanyo iti rikriknayo. (Proverbio 12:25) “Naruam nga aginum iti adu ni Tatangko,” malagip ti maysa a balasang. “Diak maibaga kadagiti nagannakko no aniat’ riknak, isu a bukbukodak laengen dayta.” Nupay kasta, diyo koma bukbukodan ti problemayo. Nupay dida masukatan ti nagannakyo, dakkel unay ti maitulong dagiti nataengan iti kongregasion Kristiano tapno mapunnuan ti aniaman a kurang a pannakataripato idiay pagtaengan. (Idiligyo ti Marcos 10:30.) Kuna ti Proverbio 17:17: “Kanayon nga ipakita ti gagayyem ti ayatda. Aniat’ serbi ti agkakabsat no dida pagrinnanudan ti pakariribukan?”​—Today’s English Version.

‘Mapagbalbaliwko’

Agsagsagaba ti emosion ti dadduma nga agtutubo maigapu iti di umno a panangibaklay iti annongen. Malagip ni Mary ti bagina ken ti kakabsatna: “Nagbiagkami buyogen ti buteng di la ket ta adda makatakuat iti panagbarbartek ni tatang.” Daddumat’ mangbannog iti bagbagida iti panangaramidda iti awan serserbina a panangikagumaan a mamagbalbaliw kadagiti delingkuente a naganakda.

Nupay kasano ti mabalin nga ayat ken panangyalikakayo iti naganakyo, saan a dakayo ti mapabasol iti pagkurkuranganna. “Awitennanto ti bukodna nga awit” a responsabilidad iti imatang ti Dios. (Idiligyo iti Galacia 6:5; Santiago 5:14.) Saanyo a responsabilidad a siputan wenno kontrolen ti kababalin ti naganakyo. Ti naynay a panangsursuron wenno panangtagibassit iti naganakyo ti mamagpungtotto laeng kenkuana.

Di kaipapanan daytoy nga awanen maaramidanyo. Uray kaskasano, ‘makapagkararagkayo a di agressat” nga agbalbaliwto koman ti puso ti naganakyo. (1 Tesalonica 5:17) Mabalin a ti kanayon a panangyebkasyo iti ayat ken napasnek a komendasionyo kenkuana, no kasapulan, ti mamagbalin kenkuana a mannakipagrikna ken saan unay a manangbabalaw. Malaksid iti daytoy, ti la maaramidanyon isut’ panangikagumaanyo a mangibtur iti kasasaad.a

Siempre, no dakayo ken ti naganakyo ket Kristiano ket isut’ agar-aramid iti dakes, kas iti panagbartek wenno dagiti irarasuk ti unget, natural a mariknayonto a siertuen a mailawlawag ti bambanag kadagiti panglakayen ti kongregasion. (Santiago 5:14) Saan a maysa a tignay daytoy ti di kinasungdo no di ket maysa a naayat a gandat a mangisierto a magun-odan ti naganakyo ti tulong a kasapulanna unay. Pudno a sipupungtot nga inlibak ti dadduma a nagannak ti aniaman a dakes nga aramid ken sililimed a nasupapakanda iti pannusa, ngem makainanama dagiti agtutubo nga ‘agsagaba maigapu iti kinalinteg’ nga anamongan ni Jehova ti natured a tignayda ket inton tiempona, pagminarennanto ti kinapudno.​—1 Pedro 3:14; 1 Timoteo 5:24, 25.

Panangitrabaho iti Bukodyo a Pannakaisalakan

Kinuna ni Solomon: “Mabalin a ti bin-ig a panaggamsaw pagmaagenna ti masirib a tao.” (Eclesiastes 7:7) Nakalkaldaang, nagsakit ti nakem ti dadduma nga agtutubo gapu iti dakes nga ehemplo ti naganakda isu a nangrugida nga agrebelde. Dadduma ti nakapungtot payen iti Dios ket immikayda iti Nakristianuan a dalan! (Proverbio 19:3) Mamakdaar ti Biblia: “Ti pungtot dinaka koma tignayen a maibusor kadagiti makadangran [a tigtignay]. Agaluadka, dika ipapuso ti kinadangkes.”​—Job 36:18-21.

Imbes a nalabes ti panagdandanagyo maipapan iti takder ti naganakyo iti Dios, nasken nga “itultuloyyo nga itrabaho ti bukodyo a pannakaisalakan buyogen ti buteng ken panagpigerger.” (Filipos 2:12) Idi ugma, maysa nga agtutubo a prinsipe nga agnagan Ezekias ti nangaramid iti kasta iti sidong ti umasping a kasasaad. Ni amana nga Ari Ahaz ti aginkukuna a managdayaw ken Jehova. (Isaias 7:10-12) Kinaagpaysuanna, isut’ managdaydayaw iti pagano a didios, nga indatonna pay ti maysa kadagiti annakna kas natauan a daton! (2 Ar-ari 16:1-4) Darepdepenyo no kasano a nangpaleddaang daytoy nagraira idi nga apostasia ken agtutubo nga Ezekias! Kuna ti Salmo 119:28, a patien ti dadduma nga insurat daytoy nga agtutubo a prinsipe: “Toy kararuak marunaw gapu iti bantot. Papigsaennak kas mayannurot iti saom.”

Kasta nga agpayso ti inaramid ni Jehova! Bayat nga impamaysa ni Ezekias ti bagina iti panagkararag ken panagadal iti Sao ti Dios, rimmang-ay ti espiritualidadna agpapan pay iti aglawlawna. (Salmo 119:97) Siaannad a sinaluadanna met dagiti pannakikuykuyogna. (Salmo 119:63) Ti imbungana? Agpapan pay iti nakalkaldaang nga ehemplo ti managinsisingpet nga amana, “kimpet [ni Ezekias] ken ni Jehova.” (2 Ar-ari 18:6) Maaramidanyo met dayta! Nalabit a managinsisingpet ti panagtigtignay ti naganakyo, ngem awan rason tapno tuladenyo ida. Agtalinaedkayo a nadekket ken Jehova, ket nalabit dumtengto ti aldaw a ti naulimek nga ulidan ti kinamatalekyo ti mangtignayto iti naganakyo nga agbalbaliw.

[Dagiti Footnote]

[Dagiti ladawan iti panid 25]

Saan a rumbeng nga agbiddutkayo gapu ta kasta ti ar-aramiden ti naganakyo