Panangmatmat iti Lubong

Dagiti Nakarot’ Pannakaapektarna a Panagasawa

Masuron ti adu nga assawa a babbai iti aglawlaw ti Kobe, Japan, iti kababalin ti lallakayda kabayatan ken kalpasan ti ginggined a nangdadael iti dayta a rehion idi nasapa a paset ti 1995. “Rimsua ti pannakadadael saan laeng nga iti balaymi no di ket iti pay relasionmi tangay maamirisko a diak mapagtalkanen ni lakayko,” imbaga ti maysa nga asawa a babai a naadaw iti Asahi Evening News. Mababbabalaw dagiti assawa a lallaki gapu iti dida panangikankano, di panangliwliwa kadagiti assawada no kasapulanda dayta, ket kangrunaan iti amin, iti panangikagumaanda a mangispal laeng iti bagbagida kabayatan ti ginggined. Maysa nga asawa a babai “ti naklaat a kinnan ni lakayna amin a naited kadakuada a pangsaranay a taraon, a di man la nangibati iti para kenkuana,” ireport ti Hyogo Prefecture Women’s Center. Imbaga ti sabali pay nga asawa a babai iti center: “Naan-anay a napukawkon ti panagtalekko ken ni lakayko kalpasan iti pannakaseknanna laeng iti pannakaispal ti annakmi a dinak man la nalagip.” Imbaga met ti center, nupay kasta, a kinuna ti agarup umasping a bilang ti tattao a pinalagda ti ginggined ti relasionda.

Ti Panagsubli ti Gistay Naungaw

Maysa a “milagro idiay Italia”​—a sigun iti periodiko ti Milan a Corriere della Sera, ti panangiladawan ti dadduma iti pamay-an ti panagsubli ti sumagmamano a kita ti animal manipud iti gistay naananayen a pannakaungawda. Kangrunaan a maigapu kadagiti masalsalakniban a lugar iti Alps ken Apennines, umad-adu dagita nga animal idiay Italia a kas iti ugsa, chamois, fallow deer, ken roe deer. Ti Apennine wolf, a makaparagsak ti iyaaduna, ti umad-adu itan manipud Italia agingga iti French Maritime Alps. Nupay kasta, addada pay laeng dagiti agpegpeggad a kita, kas iti otter ken ti monk seal, ngem kombinsido dagiti eksperto a dagiti nainget a programa iti panangitalimeng “makaipaayda iti napaut, napudno, ken positibo a resulta,” kuna ti Corriere della Sera.

Ti Kasayaatan a Pagimeng no Kalam-ekna

Marigatan unay dagiti sientista a mangikagkagumaan a mangsirpat kadagiti polar bear manipud iti eroplano​—ken saan laeng nga iti nabatad a rason a puraw dagiti oso ken agnanaedda kadagiti naabbungotan iti niebe nga aglawlaw. Sigun iti Popular Science, naaddaan dagiti sientista iti kasla nasayaat a solusion iti dayta a parikut: nagaramatda iti sensitibo nga infrared film, nga irasonda a nalaka a mangilasin iti bára ti bagi nga aggapu kadagitoy a nagdadakkelan a parsua. Ngem rimmuar a blanko ti film! Kasla epektibo unay nga insulator ti pagimeng ti polar bear a bassit la a pudot ti rummuar manipud iti animal. Kuna pay ti magasin a ti muldot ti pagimengna ti kasla nasayaat a mangsalaknib iti ultraviolet rays ti init, a mangatrakar kadakuada iti mabalin a “solar a selula” iti oso a nalabit mamagbalin iti kasta a lawag a pudot.

Dagiti Matalimudaw nga Agrayo

Apay a matalimudaw ti adu nga agrayo kadagiti konsierto ti rock? Nabiit pay nga inimbestigar ti maysa a neurologist idiay University Hospital sadi Berlin, Alemania, dayta a pasamak. Iti maysa a konsierto ti rock idiay Berlin a dinar-ayan nangnangruna dagiti agtutubo a babbai, agarup 400 ti natalimudaw kabayatan ti pabuya. Sigun iti magasin a Discover, natakuatan ti neurologist a 90 a porsiento kadagiti natalimudaw ti agtaktakder idi iti akinsango a linia. Tapno magun-odan dagitoy a napili a pagtugawan, naguray dagiti babbai iti adu nga oras iti atiddog a pila, ket adu ti saan pay a nangan wenno naturog iti rabii kasakbayanna. Dadduma a makagapu​—ti panagriawda a mismo ken ti panagdidinnuron dagiti bunggoy iti likudanda​—ti mangpakipet iti barukong, a mangpababa iti presion ti dara. Daytoy ti makagapu a mapaidaman ti utek iti suplayna a dara. Pannakatalimudaw ti resultana. Nupay insingasing ti neurologist a mangan ken maturog pay nga umuna dagiti agrayo iti rock, agtalinaed a nakatugaw, ket agtalinaed a kalmado ken umadayo iti bunggoy kabayatan ti pabuya, binigbigna a manmano la nga agtutubo ti posible nga agtulnog.

Libre a Panangaywan iti Ubing?

Nakasarak dagiti napnuan-parikut a nagannak a taga ruar ti ili iti baro a pamay-an a maipaaywanda iti dadduma dagiti annakda tapno maiwayaanda ti makitienda. Ibatida ti annakda iti tiendaan ti ay-ayam wenno multimedia computer store. Dagiti ubbing, a kaay-ayoda dagiti high-tech a makina, ti agay-ayam kadagiti pangdemostra a modelo agingga nga agsubli dagiti nagannakda. Ngem, saan unay gayam a maay-ayo dagiti managlako iti uso, kuna ti magasin a Newsweek. Agreklamoda a kaaduanna, lapdan dagiti ubbing dagiti gumatang koma a suki manipud panangusarda kadagiti nai-display a modelo; ti dakes unay, dadaelenda ida. Natakuatan ti sabsabali nga agsubli dagiti nagannak ket agreklamoda no awan ti nangbantay wenno nangkuyog kadagiti annakda iti rest room! Isu a dadduma a tiendaan ti manglaplapped iti uso​—iti man panangi-display-da kadagiti computer iti saan unay a magaw-at wenno panangayabda kadagiti security guard no makitada nga awan mangay-aywan kadagiti ubbing.

Dagiti Agpegpeggad a Bunton ti Darat

“Maib-ibusan ti Israel iti darat.” Kasta ti nabiit pay nga impadamag ti magasin a New Scientist. Apay nga adda ti kasla imposible a kinakirang? Bueno, ti darat ti kangrunaan a ramen ti konkreto, a pagpannurayan unay ti rumangrang-ay nga industria ti konstruksion ti pagilian. Isu nga iti napalabas a 30 a tawen, babaen ti bassit laeng a pagannurotan ti gobierno, mangal-ala dagiti managbangon iti darat babaen iti truckload manipud iti naglawaan a kadaratan a kosta ti Israel nga agsaknap idi manipud Jaffa agingga iti Gaza. Ket takawen dagiti mannanakaw ti minilion a tonelada a darat iti kada tawen tapno ilakoda iti black market. Madanagan dagiti ekologo a madaddadael ti maib-ibus, narasí nga ecosystem dagiti bunton ti darat, a pagbibiagan ti sumagmamano laeng a kita ti mula ken animal. Ket mangrugrugin a panunoten dagiti managbangon no sadinonton ti pangalaanda iti darat inton maibusanen ti Israel iti suplayna.

Agsagaba ti Salun-at ti Japan Gapu iti Akinlaud nga Impluensia

Iti intero a lubong, ti umili ti Japan ti kapautan ti kinawatiwat ti biagda, ngem ti impluensia ti estilo ti panagbiag dagiti taga Laud ti mabalin a mangdadael iti dayta a pakabigbigan. Inreport ti New Scientist itay nabiit nga iti 2.1 milion a tattao a naeksamen ti bagida idi 1994, 18 la a porsiento ti natakuatan a nasayaat ti salun-atda. Sangapulo a tawen a nasaksakbay, 30 a porsiento ti bilang. Sigun iti maysa kadagiti autor ti report ti Japan Hospital Association, ti makagapu isut’ nangato a taba ken kolesterol a linaon dagiti taraon nga estilo ti Laud, agraman ti iyaadu dagiti managsigarilio ken mangnginum iti arak. Dagiti nabaknang unay a rehion ti nangnangruna a kimmapuy ti salun-atda, kas iti lugar ti Osaka-Kobe. Maisupadi, ti kasasalun-atan a rehion isut’ amianan, kadagiti away a paset ti puro ti Hokkaido.

Ti Papanan ti Tiempo

Napananen ti napalabas a tiempo? Adu ti mangdamag iti dayta a mamagpanunot a saludsod, ngem inkagumaan ti nabiit pay a panagadal a sungbatan dayta iti nasientipikuan. Ti maysa a maseknan a panagsirarak idiay Illinois, E.U.A., ti nangidaulo iti tallo-tawen a panagadal iti inaldaw nga aktibidad ti agarup 3,000 a tattao a nakiddaw a kanayon nga isuratda no kasano a busbusbosenda ti tiempoda. Agtawen ti grupo manipud 18 agingga iti 90 ken saklawenda ti adu a kita ti nalikudan. Ti kangrunaan a pakabusbosan ti tiempo isut’ pannaturog. Sarunuen daytoy ti trabaho, a nangsaklaw iti promedio a 184 a minuto iti kada aldaw. Ti panagbuya iti TV ken video ti simmaganad, babaen ti 154 a minuto. Dagiti trabaho iti balay ti nangsaklaw iti 66 a minuto, ti panagbiahe nga agpapan-agawid babaen iti 51, panagaruat iti 49, ken panangtaripato iti ubing ken taraken iti 25. Ti asideg iti kaudian iti listaan isut’ panagdayaw, a nakasaklaw iti promedio a 15 a minuto iti kada aldaw.

Umad-adu a Simbaan ti Masubasta

Aggangganat dagiti managpuonan a manggatang kadagiti manmanon a mausar a simbaan idiay kabesera ti amianan nga estado ti Brisbane sadi Queensland ti Australia, sigun kadagiti ahente iti pasdek ken lote. Dua a banag ti naikuna a makagapu: rumasrasay ti bilang dagiti makimisa ken ti kalat dagiti managipuonan a gumatang iti “naisangsangayan a banag.” Ipadamag ti periodiko a The Courier-Mail a nasurok a sangapulo a simbaan ti maisubasta ket dadduma ti napagbalinen a pagtaengan ken opisina idiay Brisbane. Adawen ti maysa a periodiko ti direktor ti komersial a panaglako a nagkuna: “Talaga a manmano” kadagiti simbaan ti “nausaren kas restaurant, galeria, tiendaan ti antigo, opisina, wenno pagtaengan.” Imbaga ti maysa nga ahente iti pasdek ken lote: “Ania ketdin nga arapaapko nga ad-adu koma kadakuada ti mailakok.”

Naan-anayen nga Awan iti Sidong ti Panangkontrol ti Relihion

Napeklan unay a Romano Katoliko ti Bavaria nga estado ti Alemania. Kinapudnona, ipapilit dagiti pagannurotan ti eskuelaan ti Bavaria a maikabil ti krusipiho iti kada siled a pagadalan iti amin nga eskuelaan a kukua ti estado. Nupay kasta, iwaragawag ti Federal Constitutional Court a nawaswasen daytoy a pagannurotan agsipud ta saan a maitunos dayta iti Basic Law ti Alemania, a mangipasigurado iti wayawaya ti relihion, ireport ti Süddeutsche Zeitung, maysa nga Aleman a periodiko. “Naladingit nga aldaw iti historia ti umilitayo,” insennaay ni Arsobispo Meisner iti Cologne, sigun iti Westfälische Allgemeine Zeitung. Ad-adda pay a naklaat ti dadduma iti supiat ngem iti desision a mismo. Ngamin, ti Aleman a kagimongan ti “naan-anayen nga awan iti sidong ti panangkontrol ti relihion,” kuna ti warnakan ti Hamburg a Die Zeit, ket “itantan-oknan ti materialismo, panaggatang, ken bin-ig a panangpagusto iti bagi.”